CELE KSZTAŁCENIA Cel nadaje naszemu działaniu sens. Podstawowym celem kszt.jest ukształtowanie człow.zdolnego do robienia rzeczy nowych,czł.twórczego i odkrywczego. Okoń To świadomie założone efekty,które zamierzamy osiągnąć w procesie kszt. Niemierko To zamierzone właściwości uczniów wyrażające się opanowaniem przez nich określonych czynności. 4 kat.celów Niemierki Ogólne(globalne)osiągane w toku nauczania wszystkich przedmiotów.Wynikaja z założeń sz Kierunkowe wynikaja z nauczania danego przedmiotu Etapowe dot.nauczania danego działu programowego określonego przedm Szczegółowe układane do danej lekcji. Cele wych, kszt, pozn. Cel ogólny wskazuje kierunek, w którym uczeń powinien podążać zamieszczone w dokumentach oświatowych.Dziedziny: poznawcza, emocjonalna, psychomotoryczna

Taksonomia celów nauczania wg Niemierki	Określenie wieloznaczne	Określenie konkretne (czasowniki operacyjne)
I poziom wiadomości	A zapamiętanie wiadomości	Wiedzieć
	B zrozumienie wiadomości	Rozumieć
II poziom umiejętności	C stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych	kształtować
	D stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych	Kształtować

Zamiana celu ogólnego na równoważny zbiór celów szczegółowych nosi nazwę operacjonalizacji celów kształcenia. . niemierko: 1. Analiza znaczenia celu ogólnego, 2. Luźne zapisy celów operacyjnych, 3. Selekcja i klasyfikacja luźnych celów, 4. Określenie warunków wykonywania czynności, zwanych też sytuacją odniesienia, 5. Określenie wymagań co do biegłości wykonywania czynności zwanych te standardami, 6. Zredagowanie celów operacyjnych. CECHY celów operacyjnych: jednoznaczność, wykonalność, mierzalność, odpowiedniość, logiczność, obserwowalność. Każdy cel operacyjny składa się z trzech następujących elementów: 1. Czynność ucznia – treść czynności, 2. Warunki, 3. Kryterium oceny

Cel operacyjny: Uczeń potrafi wyróżnić przynajmniej 5 łańcuchów pokarmowych w stawie, który poznał na wycieczce.

CEL OPOERACYJNY CEL OPERACYJNY	SKŁADNIK	OPIS SKŁADNIKA	PRZYKŁAD
	1.A. Czynność ucznia 1.B. Treść czynności	- Opis zachowania końcowego ucznia wyrażony czasownikiem operacyjnym - Przedmiot – temat – materiał, którego działanie dotyczy	Uczeń potrafi wyróżnić łańcuchy pokarmowe
	2. Warunki	Okoliczności, w jakich działanie ucznia ma mieć miejsce	W stawie, który poznał w czasie wycieczki
	3. Kryterium oceny	Określenie minimalnego, akceptowanego poziomu wykonania, którego spełnienie pozwoli uznać czynność za opanowaną	Przynajmniej 5

Każdy cel operacyjny jest celem szczegółowym ale nie każdy szcz. Operacyjnem. C. oper to opis wyników, które chcemy uzyskać.Obejmuje wiedzę,umiej i postawy. Funkcje celów k: maja znaczenie regularne,punktem odniesienia,koordynują, integrują, mobilizują,zapewniają trwałe wartości,prospektywne,stają się motywacją,co ukryte demaskują,co wyraźne wzmacniają,spełniają funkcję organizacyjną

PLANOWANIE PRACY DYD to przmyslane przewidywane czynności.Przewidywanie zadań,które należy wykonać w danym czasie oraz sposób ich realizacji, metody i środki.Sprawdzenie czy planowane cele zostały osiągnięte odbywa się przez kontrole i ocenę.. 11 cech prawidłowego planu A. Trafność planu- celowość, powinien on ,,wskazywać właściwe środki do celu, któremu służy”-perspektywiczność, większą wartość mają ,,plany długodystansowe”-strategiczność, szczegółowość planu powinna być ,,należycie ograniczona”B. Logiczna konstrukcja planu: racjonalność, rozumność, ,,ugruntowanie poznawcze”- kompletność, niepozostawienie luk i niedomówień- wewnętrzna zgodność, żadna część planu nie jest sprzeczna z inną częściąC. Walory użytkowe planu:wykonalność, zgodność z doświadczeniem-operatywność, poręczność, wygoda w stosowaniu-elastyczność, pan ,,giętki, plastyczny” , możliwy do skorygowania przy nieprzewidywalnych okolicznościach-terminowość, ,,wyznaczenie przyszłego kresu robocie”-skuteczność, wysoka pewność ,,dobrej roboty” i pożądanego wyniku. Planowanie nauczania- uczenia się (odpowiada nauczyciel) Kruszewskiego:KIERUNKOWE, WYNIKOWE, METODYCZNE Kupisiewicza ROCZNE, OKRESOWE, PLAN LUB KONSPEKT POJEDYNCZYCH LEKCJI Okonia ROCZNE, OKRESOWE, CODZIENNE Zalety planowania: Porządkowanie treści kształcenia. Przygotowanie do lekcji. Rozważne podejmowanie decyzji. Wady: Pracochłonność. Obniżanie wrażliwości i elastyczności nauczyciela. Pozorowanie działania. Kierunkowe obejmuje podjęcie najogólneijszcyh decyzji wyznaczających kierunek naucz. Na danym poz kszt.Wytycza kierunek pracy U.Wynikowe zestawienie zamierzonych wyników poznawczych, ma zasięg działu programowego. Metodyczne przekształca terści naucz w syt.zadaniowe.Podstawowym zadaniem jest określenie rodzlekcji, dot poj lekcji.. elementy kosnpektu lekcji:Temat lekcji – wyraża on ogólny cel dydaktyczny lekcji Cele operacyjne lekcji –określają, co uczeń powinien umieć wykonać, w podanej jednostce lekcyjnej Zadania lekcji – zawierają program czynności nauczyciela, określając, co nauczyciel winien zrobić, aby uczniowie osiągnęli założone przez niego cele operacyjne. Rozróżniamy zadania lekcji: kształcące, poznawcze i wychowawczeMetody kształcąceŚrodki dydaktyczneTok lekcji- rozpoczęcie lekc- sprawdzenie zadania domowego- określenie aktualnego stanu wiedzy i sposobów działania- uświadomienie celu lekcji i sformułowanie jej tematu- kształtowanie nowej wiedzy- zastosowanie zdobytej na lekcji wiedzy w sytuacji typowej i problemowej- podanie i wyjaśnienie zadania domowego- zakończenie lekcji

ŚRODKI DYD. Suchodoński To przedmioty materialne lub ich wytwory oddziaływujące na różne receptory i umożliwiające wtórną rekonstrukcje procesu dziejowego. Bereźnicki To przedmioty dostarczające bodzców zmysłowych oraz urządzenia ułatwiające ich odbiór. Zakres poj.:treść konkretnego srodk,podłoże materialne, środek przekazu. Kupisiewicza:Środki wzrokowe – obejmujące naturalne przedmioty, maszyny, narzedzia, preparaty, modele, obrazy, wykresy.słuchowe – pozwalające przekazać dźwięki: magnetofon, radio. wzrokowo- słuchowe – łączące obraz z dźwiękiem: film dźwiękowy i nagrania telewizyjne wraz z projektorami i aparatami do odtwarzania filmów i nagrań telewizyjnych.częściowo automatyzujące – proces nauczania i uczenia się: maszyny dydaktyczne, laboratoria językowe, tablica interaktywna, komputery, urządzenia interkomunikacyjne Okonia:ŚRODKI PROSTE: słowne (podręczniki, teksty drukowane),Proste środki wzrokowe (modele, reprodukcje obrazów, map, autentyczne wzory przedmiotów)ŚRODKI ZŁOŻONE:Mechaniczne środki wzrokowe,Środki słuchoweSzloska:Pomoce dydaktyczne:płaszczyznowe,przestrzenne Materiały dydaktyczne:wzrokowe,słuchowe,wzrokowo- słuchowe Techniczne środki dydaktyczne: wizualne, audytywne, audiowizualne,automatyzujące proces kształcenia. Funkcje środków dydaktycznych motywacyjna- polega na wywołaniu pozytywnego nastawienia do uczenia się poprzez budzenie zaciekawienia i zainteresowania dla przedmiotu poznania. Środki dydaktyczne, szczególnie audiowizualne oddziaływają na strefę emocjonalna, wyzwalają i wzmacniają motywy ucznia się.poznawcza- dzięki środkom uczący się poznaje bezpośrednio określoną rzeczywistość. kształcąca- rozwijania zdolności poznawczych (wyobrażani, myślenia, pamięci) oraz kształtowania odp. umiejętności i sprawności.
dydaktyczna- są jedynym źródłem wiadomości dla uczniów, ułatwiają ich zrozumienie, utrwalenie i sprawdzenie stopnia opanowania, środki dyd. Służą ilustracji wybranego zagadnienia ,pomagają uczniowi w tworzeniu uogólnień.
wychowawcza- pobudzeniu strefy emocjonalnej, na wywołaniu przeżyć i kształtowaniu postaw uczniów. Uczymy się przez przezywanie teatr, multimedia, muzyka, wycieczka. warunki, jakie powinny spełniać środki dydaktyczne: dydaktyczne:poprawność rzeczowa, przystępność, wartość estetyczna, celowość.techniczne:doskonałość techniczna. Kryteria doboru środków dydaktycznych:materialne wyposażenie szkoły,zadania dydaktyczne lekcji,stosowana metoda kształcenia,wiek uczniów,właściwości nauczanego przedmiotu

KZT/WIELOSTRONNE N w procesie kszt. Powinien stosować różnorodne metody kszt.Ma wykorzystać aktywność intelektualną, emocjonalną i praktyczną ucznia.Uczniowie stosują pod kierunkiem n lub samodzielnie różne sposoby i środki obejmujące uczenie się przez przyswajanie wiedzy, odkrywanie nowych wiad., rozwiązywanie problemów, przekazywanie różnych wartości. Sa to 4 modele uczneia się alfa,beta,gama,delta. Przedmiotem teorii kszt.wiel jest złożony proces rozwoju człow,który dokonuje się pod wpływem kszt.. Zgodnie z teorią kształcenia wielostronnego, wyróżnia się 4 rodzaje toków lekcyjnych, zwanych także drogami uczenia się, bądź strategiami.tok podający (strategia asocjacyjna, uczenie się przez przyswajanie). tok problemowy (strategia problemowa, uczenie się przez odkrywanie). tok ćwiczebny (strategia operacyjna, uczenie się przez działanie), tok eksponujący (strategia emocjonalna, uczenie się przez przeżywanie). Teorię kszt. W stworzył Okoń, odszedł od tradycyjnej Dyd, która przekazywała wiedzę jednostronnie przez N, a ucz był bierny. Funkcje praw i lew półkuki mózgu muszą funkcjonować razem.To farunek pełnego rozwoju człow. Wymaga wielostronnego pobudzenia ośrodków w le i pra ół mózgu. To ogromnie ważne by ucz mógł przejść z trad nauki do przyspieszonego uczneia się. 3 filary kszt wiel 1rozkwit funkcji poznawczych 2Rozwój motywacji i życia uczuciowego 3Stosowanie wiedzy w różnych dziedzinach praktyki wytwórczej aktywność intelektualną - a więc poznawanie rzeczywistości i siebie, przyswajanie nagromadzonej przez ludzkość wiedzy przyrodniczej i społecznej oraz jej samodzielne odkrywanie w toku rozwiązywania problemów2aktywność emocjonalną - rozwój sfery motywacyjnej i emocjonalnej, przeżywanie i wytwarzanie wartości 3aktywność praktyczną - osobisty udział wychowanka w przekształcaniu rzeczywistości, poznawanie wzorów przekształcania rzeczywistości oraz rozwiązywanie różnych problemów praktycznych

OGNIWA PROCESÓW KSZT. dotyczą zespołów jakościowo podobnych czynności nauczyciela, przy czym tym momentom procesu nauczania powinny odpowiadać określone momenty procesu uczenia się.
1.Uświadomienie U celów i zadan kszt. celem jest wytworzenie u u pozytywnej motywacji do nauki, która może warunkować jej końcowy efekt .n w oparciu o uprzednio skonstruowany konspekt lekcji zapoznaje uczniów z ich zadaniami związanymi z celem lekcji oraz założonym efektem końcowym lub planem .to ogniwo wstępne,bardzo istotne, gdyż jest odpowiedzialne za odpowiedni sposób myślenia uczniów oraz ukształtowanie w nich woli poprzez uświadomienie im, czego oraz w jakim celu mają się nauczyć. 2Poznanie nowych faktów. - źródła poznania: poznanie zmysłowe, abstrakcyjne myślenie, obserwacja, działanie praktyczne- środki poglądowe i słowo: modele, rysunki, obrazy, słowo mówione lub drukowane- umiejętność obserwacji- istota „żywego słowa”- warunek realizacji ogniw następnych.3.Nabywanie nowych pojęć. „pojęcie” odzwierciedla ogólne i istotne cechy rzeczy i zjawisk Etapykształtowania pojęć:zestawienie przez u danej rzeczy lub zjawiska z innymi,wyszukiwanie cech wspólnych, ich uogólnianie , różnicowanie,wytworzenie sobie przez u danego poj,zastosowanie przez u poznanego poj w nowych sytuacjach poznawczych 4.Poznanie prawidłowości i systematyzowanie wiedzy.prawidłowości proste formułuje się z łańcuchów poj, czynniki wpływające na trwałość materiału: metody i środki dydaktyczne, nastawienie na zapamiętanie, pełne rozumienie materiału, strukturalizacja treści itp.5. Przechodzenie od teorii do praktyki. operatywność wiedzy.fazy kształtowania umiejętność:uświadomienie sobie przez u nazwy, znaczenia danej umiejętności.sformułowanie na podstawie posiadanych wiadomości reguł działania. pokazanie wzoru danej czynności pierwsze samodzielne czynności u wykonywane pod stałą kontrolą n.systematyczne i samodzielne ćwiczenia w celu nabycia nawyku 6.Wykonywanie zadań praktyczno-wytwórczych. walory poznawcze i wychowawcze praktyki, praktyka jest źródłem poznania; weryfikuje poznanie i służy przekształcaniu rzeczywistości- końcowy produkt pracy jest potwierdzeniem słuszności reguł, na których jego wytworzenie zostało oparte7. Sprawdzenie i ocena osiągnięć. sprawdzenie osiągnięć uczniów ułatwia usuwanie braków- uzasadnienie kontroli: społeczne,psychologiczne,dydaktyczne sprawiedliwa ocena winna być: adekwatna, obiektywna i wyczerpująca, wdrażanie uczniów do samokontroli i samooceny = większa skuteczność uczenia się. OPK Wskazują drogi rozwiązywania konkretnych celów i zadań dydaktycznych, odzwierciedlają one jedność procesu nauczania- uczenia się i wskazują obiektywną konieczność aktywnego w nim współdziałania nauczycieli i uczniów. Analiza ogniw nauczania, uczenia się pozwala na głębsze wniknięcie w istotę procesu kształcenia, oraz na zastosowanie odpowiednich zabiegów dydaktycznych.
Warunkiem skuteczności pracy dydaktycznej jest pełna realizacja teorii ogniw kształcenia w tym umiejętne kierowanie pracą lekcyjną i poza lekcyjną.
Procesu dydaktycznego nie można ograniczać wyłącznie do lekcji, a wręcz przeciwnie praca ucznia na lekcji musi go inspirować do aktywności poznawczej poza lekcją.

ZASADY KSZT. To ogólne normy postępowania dydaktycznego, które służą realizacji celów kształcenia i obowiązują w pracy szkół i placówek różnych typów. zasada świadomości i aktywności Uświadomienie celu i zadania ich działania. odwołuje się do doświadczeń życiowych, wywołuje pozytywną motywację do nauki, stosuje metody kształcenia wdrażające uczniów do samodzielnego zdobywania wiedzy i do samodzielnego myślenia i działania. Poglądowośc (bezpośredniości) Poglądowość może występować w procesie dydaktycznym w dwojakiej postaci:ilustratywnej – polega na pokazywaniu uczniom rzeczy,rysunkowych przedstawień, co wiąże się z mniejszą lub większą biernością uczniów. operatywnej – występuje ona wówczas gdy uczniowie zamiast oglądać rzeczy, modele bądź eksperymenty sami je wykonują, sami gromadzą zbiory, prowadzą obserwacje. Realizację treści rozpoczynamy od tego, co jest dla uczniów znane i dążyć do tego co jest nieznane.W procesie kształcenia przechodzimy od tego co jest dla uczniów łatwe do tego co trudniejsze.W procesie nauczania-uczenia się uwzględniamy różnice w tempie pracy i stopniu zaawansowania poszczególnych uczniów.Sposobem realizacji zasady poglądowości jest obserwacj, systematycznościTreści kształcenia należy realizować we właściwej kolejności, zgodnie z logiką przedmiotu.Należy stale nawiązywać do materiału opanowanego.Podkreślać zagadnienia główne i istotne, co pozwoli uczniom uzyskać podstawy szerszego systemu wiedzy. Systematyczne zdaawanie zda.dom.Łączenia teorii z praktyką- Działania praktyczne uczniów winny być poprzedzone przekazaniem im określonej porcji wiadomości. Przystępności(inwidualizmu i uspołecznienia)Trwałości wiedzy zdobytej przez uczniów powracać do znanych tresci, powtarzac je,Efektywności,
Kruszewski 7 grup zasad kształcenia: 1. dotyczące materiału nauczania : należy łączyć ten materiał, który uczeń zna z nowo poznanym;2. dotyczące motywacji : pozytywny stosunek do zadań podnosi motywację do ich wykonania; zadania pobudzające ciekawość wzbudzają motywację do ich wykonania, akceptacja ze strony nauczycieli, rodziców, kolegów jest źródłem motywacji3. dot pracy ucznia : długie przerwy w uczeniu się danego materiału obniżają efekt uczenia się, wartościowe są efekty uzyskane dzięki poznaniu bezpośredniemu, uczenie się jest tym skuteczniejsze, kiedy uczeń zrozumie cel, któremu to uczenia służy; dostosowanie materiału nauczania do indywidualnych właściwości ucznia zwiększa efekty uczenia się.4. zharmonizowania systemów pedagogicznych : zharmonizowanie powinno dot. równowagi celów i możliwości nauczycieli i uczniów, celem każdego systemu jest planowana zmiana we wiadomościach, umiejętnościach i wartościach ucznia. 5. stosunków społecznych w klasie ; w tej grupie zasad znajdują się wskazówki dla nauczycieli dot. usługiwania się współzawodnictwem i współpracą, zapobieganiom konfliktom i ich eliminowaniem. 6. czynności nauczania : rola nauczyciela wobec ucznia jest zawsze kierownicza, aby uczyć skutecznie nie można mieć problemów z dyscypliną 7. warunków zewnętrznych; niesprzyjające warunki zewnętrzne wywołują zmęczenia uczniów, które staje się przyczyną pogorszenia uczenia się, materialne obudowania lekcji sprzyja podnoszeniu jej efektów tylko wtedy, gdy jest celowe i metodyczne.

FORMY ORGANIZACJI KSZT przesądzają o organizacyjnej stronie pracy dydaktycznej, wskazują jak organizować tę pracę stosownie do tego, kto, gdzie, kiedy i w jakim celu ma być przedmiotem kształcenia.Podział na liczbę uczniów biorących udział w procesie dydaktycznym wyróżnia się:nauczanie jednostkowe(uczeń realizuje określone zadania dydaktyczne indywidualnie, korzystając przy tym z bezpośredniej lub pośredniej pomocy nauczyciela)Grupowe,zbiorowe (frontalne). Miejsce pracy u  zajęcia szkolne (nauka w klasie podczas lekcji, praca w laboratorium, warsztacie szkolnym, świetlicy itp.),pozaszkolne (praca domowa, wycieczka, zajęcia w zakładach produkcyjnych itp.)Czas prowadzenia zajęć lekcyjnych, pozalekcyjnych (koła zainteresowań, zajęcia dydaktyczno – wyrównawcze, zajęcia kompensacyjno – korekcyjne). Miejsce uczenia się szkolne(sys.kl-lekcyjny,świetlicowe, warsztatowe), pozaszkolne(praca dom,wycieczka). System klasowo-lekcyjny to wykaz nowych potrzeb społecznych, który zastąpił pierwotny system nauczania indywidualnego. Umożliwia nauczanie zbiorowe i stanowi główny element działalności dydaktyczno-wychowawczej. Pojęcie „klasa” oznacza zbiór uczniów, zwykle rówieśników uczących się w danej izbie, najczęściej według tego samego programu. Lekcja jest podstawową formą nauczania i uczenia się w systemie klasowo-lekcyjnym i określa jak organizowany i realizowany powinien być proces kształcenia. Każda lekcja jest lekcją przedmiotową, z wyjątkiem klas 1-3 szkoły podstawowej, ponieważ poświęcona jest realizacji jednego przedmiotu nauczania. W klasach 1-3 szkoły podstawowej kształcenie ma charakter zintegrowany. Struktura lekcji winna uwzględniać wszystkie czynności nauczyciela i uczniów, które występują w procesie nauczania-uczenia się. Proces nauczania-uczenia się jest złożony i przy dużej zmienności zadań szczegółowych może się on różnie manifestować, głównie ze względu na różne sposoby i przebieg uczenia się. Według Sośnickiego lekcja to sposób organizowania procesu nauczania i uczenia się wyrażający się w zachowaniu określonego układu składowych elementów tego procesu, zwanych ogniwami lekcji.

METODY KSZT. sposób pracy nauczyciela z uczniami, umożliwiający osiąganie celów kształcenia, inaczej jest to wypróbowany układ czynności nauczyciela i uczniów realizowanych świadomie w celu spowodowania założonych zmian w osobowości uczniów. Kryteria doboru metod kształcenia.cele i zadania dydaktyczne, które mamy zrealizować w ciągu danej lekcji lub jednostki metodycznej, treści: charakterystyczne właściwości poszczególnych przedmiotów nauczania,wiek uczniów, przygotowanie nauczyciela , wyposażenie sz. Sośnicki: Podające uczeń przyswaja gotową wiedzę od nauczyciela Poszukujące u samodzielnie dochodzi do wiedzy poprzez rozwiązywanie problemów  Okonia:Metoda asymilacji wiedzy – pogadanka, wykład, dyskusja, praca z książką, uczenie się programowe – uczniowie przyswajają gotową wiedzę, podaną przez nauczyciela samodzielnego dochodzenia do wiedzy – klasyczna metoda problemowa, metoda przypadków, metoda sytuacyjne, giełda pomysłów, mikronauczanie, gry dydaktyczne,eksponujące– metody impresyjne i ekspresyjne praktyczne – metody ćwiczebne i realizacji zadań wytwórczych.  Kupisiewicza:oparte na obserwacji (oglądowe), do których zalicza pokaz i pomiar
na słowie (werbalne), do których zalicza pogadankę, opis, opowiadanie, wykład, dyskusję, pracę z książką
na działalności praktycznej uczniów, do których zalicza metodę laboratoryjną i zajęć praktycznych POKAZ – to zespół czynności dydaktycznych nauczyciela, który polega na demonstrowaniu przedmiotów, zjawisk, procesów przy jednoczesnym, umiejętnym kierowaniu uwagi uczniów na ich istotne cechy. POMIAR – to czynności wykonywane bądź przez nauczyciela w postaci pokazu, bądź bezpośrednio przez uczniów pracujących pod kierunkiem nauczyciela, pozwalające określić ilościową stronę badanych rzeczy, zjawisk i procesów za pomocą odpowiednich jednostek miar. POGADANKA – polega na rozmowie nauczyciela z uczniami, przy czym nauczyciel jest w tej rozmowie osobą kierującą. Dyskusja polega na wymianie poglądów na określony temat.Warunkiem skutecznego dyskutowania jest przygotowanie uczniów w sensie merytorycznym i formalnym WYKŁAD – służy do słownego przekazania określonych treści kształcenia w postaci ciągłej, w przystępnej formie, w porządku chronologicznym i logicznym OPIS – w dydaktyce należy go rozumieć jako charakterystykę przedmiotów, zjawisk, procesów a nawet osób. OPOWIADANIE – polega na zaznajamianiu uczniów z określonymi wydarzeniami w formie ich słownego opisu, na przedstawieniu określonej akcji, która rozwija się w czasie. PRACA Z KSIĄŻKĄ – jest źródłem wiedzy, ponadto daje możliwość utrwalenia, rozszerzenia i pogłębienia wiadomości, jak też wdraża do opanowania metod i technik samokształcenia METODA LABORATORYJNA – polega na samodzielnym przeprowadzaniu eksperymentów przez uczniów METODA ZAJĘĆ PRAKTYCZNYCH – polega na wykonywaniu przez uczniów różnorodnych zadań o charakterze praktycznym. Metody aktywizujące- to grupa metod nauczania, aktywność uczniów przewyższa aktywność nauczycieli. Stosowanie metod aktywizujących w procesie dydaktycznym sprzyja pogłębianiu zdobytej wiedzy, jej operatywności i trwałości. Dzieci muszą myśleć podczas wykonywania podjętych działań. Angażują się emocjonalnie. Są aktywne w sferze ruchowej, werbalnej, emocjonalno- motywacyjnej. Wykorzystując metody aktywne uczymy dzieci właściwych stosunków międzyludzkich, zrozumienia, tolerancji. Metody integracyjne- odprężają, relaksują, wprowadzają w dobry nastrój i życzliwą atmosferę, uczą efektywnej komunikacji np.: ,,pajęczynka”, ,,krasnoludek”.definiowania pojęć- celem jest nauka analizowania i definiowania pojęć, ale też negocjacji i przyjmowania różnego stanowiska : ,,burza mózgów”, ,,kula śniegowa” twórczego rozwiązywania problemu- uczą krytycznego i twórczego myślenia i łączenia wiedzy z doświadczeniem np.: ,,rybi szkielet”, ,,dywanik pomysłów”.diagnostyczne- polegają na zbieraniu informacji o przebiegu i wynikach określonego stanu rzeczy np.: ,,metaplan ”.dyskusyjne- uczą dyskusji, prezentowania własnego stanowiska np.: ,,dyskusja panelowa ”.Gry dydaktyczne- uczą przestrzegania reguł, właściwej radości z wygranej i umiejętności przyjmowania przegranej np.: ,,magiczny kalkulator”. przyspieszonego uczenia się- szybkie przyswajanie wiedzy np.: ,,haki pamięciowe”.ewaluacyjne- pozwalają dokonywać oceny siebie, innych, uczą przyjmowania krytyki np.:,, kosz i walizeczka”