UKŁAD NERWOWY

WYKŁAD 1 (05.10.2010)

Ośrodkowy układ nerwowy:

• Mózgowie

• Rdzeń kręgowy

• Kom. nerwowa – podstawowa jednostka funkcjonalno-czynnościowa

• Budowa kom. zależy od jej aktywności

• Energia produkowana jest w mitochondriach, kom. aktywne mają więcej mitochondriów niż te mniej aktywne

• Nabłonek jednowarstwowy płaski rogowaciejący – naskórek

• Zrogowaciałe komórki naskórka są najmniej metaboliczne

• Kom. mięśniowe i nerwowe najbardziej aktywne

• Kom. nerwowa – odbiera/ wysyła/ przetwarza/ przetwarza bodźce

• Inf. Przekazywane dzięki włóknom nerwowych

• Droga ruchowa (dwuneuronowa) – bodziec do mięśni

• Droga czuciowa (czteroneuronowa) – od obwodu do ośrodka, wstępująca

Tkanka pobudliwa jest to tkanka, która odpowiada określoną reakcją na bodziec na nią działający.

Kom. neuronowe zaliczane są do tk. pobudliwej.

Rodzaje tk. pobudliwych:

• Mięśniowa

• Nerwowa

• Gruczołowa (wytwarzane są tam substancje/ płyny na drodze chemicznej, psychicznej, fizycznej i różnych innych)

Kom. nerwowa – budowa:

• Ciało kom. neuronu

• Wypustki neuronu:

• Od Ciała kom. dalej – wypustki osiowe, aksony, neuryty; jest zawsze jedna i zawsze najdłuższa

• Przewodzące dokomórkowo – dendryty

Kom. pseudojednobiegunowe ograniczają i zbierają doznania czuciowe

Ciała kom. nerwowych zlokalizowane są w istocie szarej (mózgowie)

Wypustki kom. nerwowych – istota biała (mózgowie)

Kom. ruchowe = motoneurony

Wnętrze kom. nerwowej w spoczynku jest elektroujemne w stosunku do otoczenia (czasem do -70mV)

• Jony sodowe, potasowe, chlorkowe, magnezowe, wapniowe

• Na⁺ we wnętrzu kom. więcej, a K⁺ na zewn.

• Pompa jonowa w błonie kom.

• Energia zawarta w ATP

• Glukoza i kw. Tłuszczowe to zw. energiodajne

• W ciągu 24h organizm człowieka produkuje 300ml H₂O

• Twór siatkowaty jest w pniu mózgu

OŚRODEK NERWOWY – to skupisko kom. nerwowych zlokalizowanych w ośrodkowym układnie nerwowym odpowiedzialnych (zawiadujących) określoną funkcję.

W kolbie synaptycznej – pęcherzyki synaptyczne a w nich neurotransmitery (neuroprzekaźniki), czyli zw. chem.

ACh – reszta kw. acetylowego + cholina = acetylocholina

W pęcherzykach synaptycznych płytki motorycznej w mięśniach szkieletowych jest tylko Ach.

WYKŁAD 2 (12.10.2010)

Przewodzenie ortodromowe – w synapsach we włóknach

Przewodzenie antydromowe – we włóknach

Schorzenia demielinizacyjne – nie ma osłonki mielinowej

Bodźce nocyceptywne – uszkadzające

Bodźce podprogowe – za słabe, żeby aktywować kom.

Irradiacja – rozprzestrzenianie się pobudzenia na coraz to dalsze części układu nerwowego

Energia wyzwolona z rozpadu ATP zostaje zużyta:

• Na transport aktywnych jonów i substancji drobnocząsteczkowych przez błonę kom. wbrew gradientowi stężeń oraz transport wewnątrzkom.

• Do syntezy składników kom. (DNA, RNA, białka, lipidy) oraz syntezy glukozy i polimeryzacji glikogenu

• Na pracę mech. Kom. polegającą na ruchu cytoplazmy kom. lub skracaniu się białek kurczliwych w kom.

Czynność ruchowa i czuciowa to podstawa funkcjonowania ludzi w życiu.

Nerwy obwodowe wychodzące z rdzenia kręgowego mają dwa rodzaje, są to nerwy mieszane czuciowo – ruchowe.

Ruchy dowolne – takie, które jeśli chcemy wykonać to wykonaniem steruje droga ruchowa (która jest DWUNEURONOWA – jeden neuron to n. ośrodkowy (górny); drugi to n. obwodowy (dolny); górny jest w korze mózgowej, bo tam są ośrodki ruchu, dolny jest w…..

Motoneurony – wytwarzają pobudzenia nerwowe, są np. w rogach przednich (są tam 2 rodzaje motoneuronowych: α – odp. Za ruch; γ – odp. Za napięcie mięśniowe)

Móżdżek odpowiada za napięcie mięśniowe, bo jest tam robak (vermiks) i odp. Za utrzymywanie równowagi.

Po pot. Korzenia przedniego i tylnego tworzy się nerw rdzeniowy – ten tworzy nerw około rdzeniowy.

W drodze ruchowej są 2 synapsy (nerw-nerw, nerw-mięsień)

W układzie nerwowym w mięśniach szkieletowych w syn

Jak jest zaburzenie ruchowe to jest niedowładność albo porażenie(całkowita niemożność wykonywania ruchu dowolnego), to w przypadku uszkodzenia pierwszego lub drugiego neuronu

Różnice w napięciu mięśniowym i odruchach są przy uszkodzeniu pierwszego i drugiego neuronu.

Napięcie mięśniowe utrzymywane jest na drodze ruchowej:

• Jak jest wzmożone napięcie mięśniowe (uszkodzony pierwszy neuron), to jest porażenie spastyczne (niemożność wykonania ruchu)

• Jak uszkodzony drugi neuron, napięcie jest osłabione lub zmniejszone – atonia – porażenie wiotkie

Odruchy:

• Pierwszy neuron uszkodzony – odruchy wygórowane – luperrefleksja

• Drugi neuron uszkodzony – odruchy są zniesione

Na napięcie mięśniowe ma wpływ:

• Twór siatkowaty

• Układ pozapiramidowy

• Móżdżek

• Droga ruchowa (pierwszy i drugi neuron)

• Kora mózgowa

Układ pozapiramidowy:

• Składa się z jader podkorowych

• Funkcja:

• Odpowiada za ruchy mimowolne (niezależne od woli)

• Udział w wykonywaniu ruchów dowolnych (ruchy są wtedy bardziej poprawne, ekonomiczne)

WYKŁAD 3 (26.10.2010)

UKŁAD CZUCIA (czynności czuciowe)

Droga czuciowa jest czteroneuronowa:

• Pierwszy neuron drogi czuciowej w zwojach rdzeniowych

• Drugi neuron znajduje się w drogach tylnych rdzenia kręgowego (jądra pączka klinow.)

• Trzeci neuron czuciowy znajduje się we wzgórzu (podkorowej centrali dla czucia)

• Czwarty neuron znajduje się w korze mózgowej w zakręcie zarodkowym

Podział czucia ze względu na głębokość na jakiej znajduje się receptor (wg. Lorda Sheringlona):

• Powierzchowne (eksteroceptywne) – receptory umiejscowione w skórze właściwej (czucie bólu, ucisku, dotyku, temp.)

• Głębokie (proprioceptywne) – receptory umiejscowione są w mięśniach, ścięgnach, rozcięgnach, okostnej, torebce stawowej (są tu receptory czucia ułożenia i wibracji) – np. dzięki nim regulacja napięcia mięśniowego

PERCEPCJA – kilka rodzajów czucia tu występuje

• Wewnętrzne (interoceptywne, trzewne) – receptory umiejscowione w narządach wewnętrznych – przewodzie pokarmowym żołądku itp., są to np. receptory wrażliwe na rozciąganie

• Specjalne (teleceptywne) – czucie na odległość, receptory odbierają bodźce z pewnej odległości, są to np. wzroku, słuchu, węchu

ANALIZATORY = narządy zmysłów

Układ pozapiramidowy – odp. Za ruchy mimowolne

Nerwy czaszkowe:

• Czuciowo – ruchowe (mieszane); czuciowe lub ruchowe

• Jest ich 12 par

• Wychodzą z rdzenia kręgowego

• Nerw czuciowy – węchowy

• Unerwia kom. węchowe znajdujące się w błonie śluzowej jamy nosowej

• 1 neuron to opuszka węchowa

• Drugi …….

• Nerw wzrokowy (siatkówka oka)

• Nerw 3 – oko-ruchowy

• Nerw 4 – bloczkowy – unerwia mięsień skośny gałki ocznej ???????????

• Nerw 5 – trójdzielny (nerw mieszany) – unerwia mięsnie mimiczne twarzy

• Nerw 6 – odwodzący – unerwia mięsień prosty zewn.

• Nerw 7 – (mieszany) unerwia mięsnie twarzy (np. czoła)

• Nerw 8 – słuchowy (statyczno-słuchowy) – prowadzi wt. (?????????) ze ślimaka i przewodzi impulsy z kanałów półkolistych

• Nerw 9 – językowo-gardłowy (mieszany) – unerwia gardło i mięsień śli….. przyusznej, a także 1/3 języka

• Nerw 10 – błędny (mieszany) – prowadzi tylko i wytwarza wt. (??????) przywspółczulnie (ukł. Autonomicznego)

• Nerw 11 – dodatkowy (ruchowy) – unerwia mięśnie szyi i karku, m. podniebienia miękkiego i m. obojczykowo-mostkowo-sutkowy

• Nerw 12 – podjęzykowy – unerwia m. karku

AUTONOMICZNY UKŁAD NERWOWY (WEGETATYWNY):

• Działa niezależnie od naszej woli

• Steruje podstawowymi czynnościami życiowymi

• Składa się z dwóch części: współczulnej (parasympatycznej, adrenergiczny) i przywspółczulnej (sympatycznej, kolinergicznej)

• Ośrodki części współczulnej w rdzeniu kregowym od Th1 do L2 w rogach bocznych w istocie szarej

• Ośrodki cz. Przywspółczulnej tam gdzie nie ma ↑, czyli są w śródmózgowiu, moście i rdzeniu przedłużonym

• Działanie tych ośrodków jest przeciwstawne, ale starają się one być w równowadze

• Kolinergiczny działa w nocy, a współczulny w dzień

• Kolinergiczny wpływa oszczędzająco, hamująco na organizm człowieka (wewn.), a współczulny pobudza organizm

• Zegar biologiczny steruje - wpływa na autonomiczny układ nerwowy)

• 2 aminy kate…….. – adrenalina i noradrenalina na zakończeniach uk. Adrenergicznego i w nadnerczach

• 1 amina – Kolina wydziela na zakończeniach uk. Kolikrynowego

Układ nerwowy pracując wytwarza czynność bioenergetyczną.

Encefalograf – zapisuje czynność bioel. kory mózgowej ????????????

EEG:

• Zapisuje graficznie: Fala/ rytmu

• ………… - następowanie zmian w danej jednostce czasu [……]

• Im mniejsza amplituda tym większy potencjał czynnościowy

• Desynkronizacja rytmów EEG – zatrzymywanie w EEG

• Fale theta (u osób młodych, dzieci), fale α

• Ognisko nadmiernego pobudzenia

• Dobry w diagnostyce padaczek