17 20(1)

17. Utrata zmienności genetycznej jako przyczyna zanikania gatunków.

Zmienność genetyczna umożliwia przystosowanie się populacji do zmian w środowisku oraz chroni przed patogenami i chorobami. Trudniej zaburzyć biocenozy o wyższym stopniu złożoności niż biocenozy prostsze. Monokultury są podatne na inwazje i szkodniki.

Zmienność genetyczna w populacjach jest zagrożona przez utratę zmienności w obrębie populacji i utratę zmienności międzypopulacyjnej w obrębie gatunku oraz sztuczną hybrydyzację pomiędzy gatunkami. Do utraty tej zmienności może prowadzić utrata siedlisk oraz nadmierna eksploatacja lokalnych gatunków, fragmentacja siedlisk, losowa utrata zmienności na skutek dryfu genetycznego w małych, izolowanych populacjach.

Czyli: Zmniejszanie się populacji -> mało partnerów do rozmnażania -> krzyżowanie wsobne (uaktywnienie szkodliwych recesywnych genów) lub krzyżowanie międzygatunkowe

Wzrasta wówczas specjalizacja i wrażliwość na zdarzenia losowe, maleje zdolność do rekolonizacji przywróconych siedlisk. Utrata zmienności genetycznej oznacza też stratę zależnej od niej zmienności fenotypowej – zanik zmienności morfologicznej, ras i odmian. Spada zdolność do przystosowania się do zmian w środowisku, a w konsekwencji może prowadzić do wymarcia gatunku.

Genetyczne wąskie gardło – kiedy geny są przekazywane tyko przez kilka osobników. Więc nawet po odtworzeniu populacji większa część zmienności z pierwotnej populacji została stracona, ponieważ większość populacji nie doszła do rozrodu. Utrata zmienności zależy od „średnicy gardła” (ilości osobników przekazujących geny) oraz czasu trwania wyrażonego w pokoleniach. Im dłużej populacja pozostaje bardzo mało liczna tym więcej zmienności traci. Np. północny słoń morski [Był nadmiernie eksploatowany, co sprawiło, że stanął na granicy wymarcia, zajęto się jego ochroną (wg książki średnio im to wyszło, jak znaleźli jakąś malutką populacje, to ją zabili dla kolekcji :D). Tak czy siak gatunek przetrwał, bo nie wykryli wszystkich malutkich populacji. Teraz gatunek się bardzo rozrósł, nawet nadmiernie, do 100 tys. osobników, ale mimo to ich zmienność genetyczna jest bardzo mała.]

Homogeniczność – mała zmienność genetyczna / Heterogeniczność - duża

Dryf genetyczny – przypadkowe fluktuacje w częstości alleli (allele - różne formy jednego genu, podstawowe źródło zmienności genetyczne gatunku)

Allele powstają w drodze mutacji. Są tracone w drodze doboru naturalnego lub dryfu genetycznego. W małych populacjach rzadkie allele mogą być tracone w tempie szybszym niż tempo zastępowania ich przez inne. -> tym samym małe populacje mają gorzej.

Przykłady: Wyginęło 86% odmian jabłoni domowej, 95% kapusty warzywnej czy 91% kukurydzy zwyczajnej, etc. W Korei Południowej oceniono, że pozostało w uprawie 26% istniejących wcześniej tradycyjnych odmian roślin. Dlaczego? Bo powszechnie stosujemy i dbamy tylko o te odmiany, które są najbardziej wydajne, przynoszą najwyższe plony, ostatecznie takie, które mają jakieś inne walory (np. smakowe) i po prostu jest na nie popyt.

W XIX w. Irlandię dotknął wielki głód (ponad milion zmarło, tyle samo emigrowało), ponieważ do Europy dostał się patogen odpowiedzialny za zarazę ziemniaczaną. Żadna z odmian uprawianych w Europie nie była na nią odporna. Podobnie (ale tym razem uszczerbkiem były finanse, a nie życie) było w 70’ XX w. w Ameryce, gdzie zapanowała zaraza kukurydziana. Ratunku trzeba było szukać w odmianie uprawianej w Afryce, odpornej na ten patogen.

W Europie połowa ras zwierząt hodowlanych wyginęła w ostatnim stuleciu. Jednej trzeciej z pozostałych 770 ras grozi wyginięcie. Chociaż przeniesione na inne kontynenty, o mniej sprzyjających warunkach środowiska, zwierzęta są w stanie utrzymać wysoką produkcję to wymagają intensywnej opieki w postaci pasz wysokobiałkowych, leków oraz odpowiednich schronień. Po tysiącach lat hodowli część gatunków zwierząt nie ma już swoich dzikich odpowiedników, które mogłyby wzbogacić pulę genową hodowanych ras.

W przypadku dziko żyjących zwierząt można wspomnieć o żubrze. Jego współczesne zasoby powstały w wyniku mnożenia się potomstwa pochodzącego od 12 założycieli, z czego w przypadku podgatunku nizinnego dominują geny jednej tylko pary. W efekcie wymagany jest stały monitoring i liczne zabiegi mające na celu zwiększenie zmienności genetycznej. Innym przykładem może być gepard.

18. Definicja gatunku inwazyjnego, jego najważniejsze przymioty.

Gatunek inwazyjny to taki, który we względnie szybkim tempie i dużej liczbie osobników kolonizuje nowe tereny i siedliska, wywołując przy tym negatywne, niekiedy katastrofalne efekty w ekosystemach i gospodarce. Inwazyjność dotyczy zarówno gatunków obcych, jak i rodzimych, poszerzających swój areał i/lub spektrum siedliskowe.

19. Gatunki inwazyjne i przykłady strat przyrodniczych wyrządzanych przez nie.

Barszcz Sosnowskiego (jest niebezpieczny dla ludzi, jego sok wywołuje oparzenia)

Nawłoć późna i kanadyjska.

Wszystkie powyższe – wypieranie rodzimych gatunków, zmniejszanie bioróżnorodności danego ekosystemu.

Norka amerykańska

Rak pręgowaty, inaczej amerykański – sprowadzony, kiedy dżuma racza niszczyła gatunek europejski, obecnie wypiera rodzime gatunki (błotnego i szlachetnego), jest odporny na choroby, ale jest ich nosicielem.

Czeremcha amerykańska - szybko opanowuje podszyt oraz niższe warstwy drzewostanu, często na masową skalę, utrudniając naturalne odnowienia lasu i eliminując gatunki runa

!!! Okoń nilowy – najlepszy przykład. Wprowadzono go do jeziora Wiktorii we wschodniej Afryce w celach hodowlanych. Wywołało to wymarcie kilkuset gatunków rodzimych i spowodowało spadek liczebności populacji wielu innych. Początkowo ryba ta żywiła się narybkiem innych ryb, ale gdy ich pogłowie spadło, zaczęła polować na krewetki i małe ryby. Zaburzenie ekosystemu jeziora miało także negatywny socjoekonomiczny wpływ na żyjącą wokół niego społeczność: mieszkańcy porzucili tradycyjne zajęcia i związali się z przemysłem rybołówczym, którego przyszłość jest niepewna. [Ciekawostka: Bo tak, udało im się, okoń sprzedaje się super i zarabiają na tym masę kasy ;D]

Biedronka azjatycka - wywodzi się z Azji i stanowi śmiertelne zagrożenie dla rodzimych gatunków biedronek w Wielkiej Brytanii, a także dla motyli i innych owadów.

„Ślimak zabójca” - rdzenny mieszkaniec Półwyspu Iberyjskiego, rozprzestrzenił się w całej Europie. Odporny na środki zwalczania, zjada słabsze gatunki ślimaków.

Racicznica zmienna – przenoszona w wodach balastowych okrętów, uszkadza rurociągi i drogi wodne. Małż.

Nutria i piżmak - przywiezione z Ameryki ze względu na swoje futerka, żyją obecnie dziko w Europie, wyrządzając szkody w kanałach i systemach ochrony przeciwpowodziowej.

Introdukcja królików (pokarm dla lisów) i lisów (polowania) do Australii. - Lisy się wycwaniły i zauważyły, że łatwiej jest nim polować nie na króliki, ale na naziemne gatunki torbaczy. W konsekwencji mamy bardzo drastyczny spadek tych torbaczy, a za to plagi królików, które stały się poważnymi szkodnikami.

Pszczoły afrykańskie w Brazylii - Najpierw do Brazylii sprowadzono pszczoły europejskie, ale kiepsko sobie radziły. Sprowadzono więc afrykańskie. Wiedziano o tym, że są one bardzo agresywne, ale stwierdzono, że „systemy ochronne” (siatki, etc) wystarczą. Oczywiście, nie wystarczyły, ktoś coś zapomniał zamknąć, ktoś inny naprawić i wiele królowych wydostało się ze sztucznych uli. Skrzyżowały się z europejskimi, z czego powstał nowy gatunek, „mordercy” – żądlą częściej, są bardziej zaciekłe, szybko się namnażają, budując ule blisko ludzi są dla nich zagrożeniem, rozprzestrzeniają się na Amerykę Łacińską i dalej ku północy. Są zagrożeniem dla ludzi i zwierząt, zdziesiątkowały inne odmiany pszczół, zniszczyły przemysł pszczelarski i obniżyły wydajność zapylania roślin (kiedy zabijają wyspecjalizowane gatunki pszczół, wiele gatunków roślin jest zagrożonych, bo nie ma kto ich zapylić).

20. Międzynarodowe konwencje dotycząc ochrony przyrody. (To samo co było na ćwiczeniach, myślę, że nie ma sensu sobie dokładać)

Konwencja Waszyngtońska „CITES”:

Postanowienia:

Handel gatunkami zagrożonymi to: żywe zwierzęta, ich skóry, kości, pióra, poroża, martwe okazy.

Załącznik I:

Załącznik II:

Wszystkie załączniki są okresowo weryfikowane. Obecnie na listach CITES jest ponad 30 tys. gatunków.

Konwencja w Rio de Janerio:

Ochrona bioróżnorodności:

Konwencja Bońska:

Zobowiązania państw:

Załączniki:

Polskie porozumienie w ramach konwencji Bońskiej:

Konwencja Ramsarska:

Teren podmokły to:

Kryteria:

Polskie obiekty Ramsar:

Konwencja Bermeńska (1979)

Konwencja Gdańska (1973)

Konwencja Helsińska (1974)

HELCOM:


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Lekcje, cw odp 17-20
Socjologia, prawo 17-20
Socjologia, prawo 17-20
17 20
4 2 17 20
17 20
17 20
17 20
1 17 20
wyklady 17-20 - reszta, stomatologia
17 20
17 20
PKM zagadnienia 17 20
17 20
02 1996 17 20
17 20
17 20
17 20
Ch2 NonConventionalEnergygyandUtilisationResources 2 17 2 20

więcej podobnych podstron