Badanie układu ruchu
Etapy badania pacjenta:
wywiad
badanie fizykalne
3. badania dodatkowe
Wywiad
bóle stawów
bóle kości
bóle mięśni
bolesne kurcze mięśni
nerwobóle
bóle kończyn pochodzenia naczyniowego
Bóle stawów (arthralgiae)
objaw ostrego zapalenia stawów (choroba reumatyczna, dna, choroby infekcyjne)
stawy są zaczerwienione, obrzęknięte i bolesne
zakres ruchów może być prawidłowy
bóle mogą być spowodowane urazowym zapaleniem stawu
w skazach krwotocznych bóle spowodowane krwawieniem do stawu
Bóle kości
uraz
zapalenie szpiku
nowotwory pierwotne kości (mięsak kościopochodny, mięsak Ewinga)
nowotwory przerzutowe do kości (sutek, prostata, oskrzela, nerka)
pierwotna nadczynność przytarczyc
krzywica, osteomalacja
Bóle mięśni
„przetrenowanie” u osób zdrowych
nieprawidłowa postawa podczas pacy
w chorobach doprowadzających do zapalenia mięśni:
- myositis rheumatica
- RZS
- kolagenozy
- choroby infekcyjne (grypa, WZW);
towarzyszą zwyrodnieniu stawów
niedokrwienie (np. miażdżyca)
Bolesne kurcze mięśni
„przetrenowanie”
pływanie w zimniej wodzie
zatrucia pokarmowe i biegunki
tężec
tężyczka
Nerwobóle
Rwa splotu ramiennego
- zwyrodnienie kręgosłupa
przepuklina jądra galaretowatego krążka międzykręgowego
między CVI i CVII
uszkodzenie splotu szyjnego przez żebro szyjne
ucisk splotu szyjnego przez mięsień pochyły przedni
rak szczytu płuca
ucisk powiększonych węzłów chłonnych
Rwa kulszowa
przepuklina jądra galaretowatego krążka międzykręgowego
między LV SI
zwyrodnienie kręgosłupa
zapalenie korzeni nerwów
ucisk korzeni lub nerwu przez przerzuty nowotworowe
nowotwory miednicy (macicy, prostaty, odbytnicy)
Bóle kończyn pochodzenia naczyniowego
stan zapalny naczyń (zakrzepowo zarostowe
zapalenie naczyń, zakrzepowe zapalenie żył)
zator tętniczy (rozszerzenie naczynia)
niedokrwienie tkanek
Zmiany w układzie kostnym w przebiegu różnych chorób
Akromegalia – pogrubienie kośćca, skrzywienie kręgosłupa,
powiększenie dłoni i stóp
Pierwotna nadczynność przytarczyc – zniekształcenia kośćca (osteitis fibrosa cystica)
Krzywica – różaniec krzywiczy, bransoletki krzywicze, bruzda Harrisona, zniekształcenia kości długich, kurza klatka piersiowa
Samoistne złamania kości
- mogą być schorzeniem wrodzonym
złamania kręgów doprowadzają do ciężkich powikłań neurologicznych
następstwo osteoporozy, osteolizy, osteomalacji – najczęściej dotyczą kości długich
najczęściej u osób w wieku podeszłym (osteoporoza starcza)
przerzuty nowotworowe do kości
szpiczak mnogi
pierwotna nadczynność przytarczyc
zespół Cushinga
choroba Pageta
osteogenesis imperfecta
Zmiany chorobowe w układzie kostnym i stawowym
Stwierdzamy je przede wszystkim
oglądaniem
obmacywaniem
określeniem zakresu ruchomości
Zwracamy uwagę na:
zaczerwienienie skóry w okolicy stawów
obrzęki stawów
nadmierne ucieplenie
bolesność uciskową
zniekształcenia
Badanie kręgosłupa
- wygląd, ruchomość, bolesność
krzywizny fizjologiczne
- szyjna – ku przodowi
- piersiowa – ku tyłowi
- lędźwiowa – ku przodowi
- krzyżowa i ogonowa – ku tyłowi
Skrzywienia kręgosłupa
lordosis – wygięcie do przodu
kyphosis – do tyłu
scoliosis – w bok
kyphoscoliosis – postać mieszana
Duże skrzywienia doprowadzają do przemieszczenie śródpiersia, zniekształcenia klatki piersiowej i powstania garbu.
Może dojść do przeciążenia prawej komory serca i niewydolności prawokomorowej.
Boczne skrzywienia mogą być spowodowane krzywicą, zaburzeniami wzrostowymi, wadami wrodzonymi kręgów, nierówną długością nóg, osteoporozą.
Zniekształcenia miednicy kostnej
prawidłowość budowy miednicy ocenia się oznaczając cyrlkem położniczym jej wymiary zewnętrzne
zniekształcenia miednicy są jedną z przyczyn zaburzeń przebiegu porodu
do zniekształceń doprowadza krzywica, karłowatość, wrodzona niedoczynność tarczycy, przebyte zapalenia lub zwichnięcia stawu biodrowego, choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa.
Reumatoidalne zapalenie stawów
zmiany zaczynają się od drobnych stawów rąk (obrzęk, ból)
zmiany są symetryczne
z czasem rozwijają się zniekształcenia i zesztywnienie stawów
w dalszym przebiegu choroby zajęte są stawy większe – kolanowe, biodrowe.
okresowe zaostrzenia choroby charakteryzują się podwyższeniem temperatury, nasileniem bólów, pojawieniem się wysięku w stawach
- towarzyszą: zaniki mięśni, powiększenie węzłów chłonnych
Gościec (choroba zwyrodnieniowa)
u osób starszych i otyłych
zajęte duże stawy
początek choroby powolny
głównym objawem są bóle w stawach podczas chodzenia
wysięk w stawach rzadko
nie ma gorączki
guzki Heberdena – wyrośla kostne na palcach rąk
Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa
przewlekła, postępująca choroba małych stawów kręgosłupa
rozpoczyna się od stawów krzyżowo-biodrowych i rozprzestrzenia się ku górze
częściej występuje u mężczyzn
bóle kręgosłupa i zesztywnienie
ograniczenie ruchomości klatki piersiowej
Złamania kości
Mogą być zupełne lub niezupełne.
W złamaniach niezupełnych tylko część przekroju kości ulega przerwaniu. Nie dochodzi do przemieszczenia odłamów
Szczególnym typem jest złamanie podokostnowe (całkowite) bez przerwania okostnej (typu zielonej gałązki) – występujące u dzieci.
Podział ze względu na stan skóry w pobliżu złamania
zamknięte
otwarte (przerwanie ciągłości skóry)
Objawy złamania kości
porażenie czynności (2 przyległe stawy)
przymusowe ułożenie kończyny
ból
krwiak, sińce i obrzęk
zniekształcenie zarysów kończyny
patologiczna ruchomość wzdłuż kości długich
trzeszczenie i tarcie odłamów kostnych
Skręcenie stawu
Powstaje wskutek przekroczenia prawidłowego zakresu ruchów .
Po ustaniu działania siły uszkadzającej, powierzchnie stawowe
wracają do prawidłowego ustawienia.
Następstwem skręcenia stawu jest rozciągnięcie i naderwanie więzadeł stawowych.
Skręcenie łączy się zazwyczaj z wylewem krwi do jamy stawowej i do otaczających tkanek.
Zwichnięcie stawu
Zwichnięcie jest to utrwalone przemieszczenie stawowych końców kości poza miejsce ich naturalnego styku.
Objawy:
ustawienie przymusowe kończyny
wyczuwalne przemieszczenie powierzchni stawowych
ból, obrzęk
zniesienie funkcji kończyny
Zwichnięcie nawykowe – po niewielkich urazach, gdy brak prawidłowego zrośnięcia torebki stawowej i więzadeł po nastawieniu zwichnięcia
Badania dodatkowe:
RTG
CT
NMR
Artroskopia
USG
Badania laboratoryjne