STWIERDZENIE NABYCIA SPADKU, AKT POŚWIADCZENIA DZIEDZICZENIA

1. POSTANOWIENIE SĄDU O SNS

   1. sąd wydaje postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku przez spadkobiercę

      1. na wniosek osoby mającej w tym interes

      2. w trybie nieprocesowym

   2. treść postanowienia

      1. wymienia się

         1. spadkodawcę

         2. wszystkich spadkobierców, którym spadek przypadł

         3. wysokość ich udziałów

      2. stwierdzenie nabycia spadku względem części majątku spadkowego albo tylko niektórych spadkobierców jest niedopuszczalne

      3. stwierdzenie może dotyczyć tylko spadku po 1 spadkodawcy

      4. nie wymienia się żadnych składników majątku spadkowego

   3. czas wydania postanowienia

      1. zasada: sns

         1. może nastąpić gdy wszyscy znani spadkobiercy złożyli już oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku

         2. i nie może nastąpić przed upływem 6 m-cy od otwarcia spadku

      2. wyjątek: sns może nastąpić wcześniej jeżeli wszyscy spadkobiercy są już znani i złożyli oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku

2. AKT POŚWIADCZENIA DZIEDZICZENIA

   1. sporządzany jest przez notariusza na zasadach określonych w prawie o notariacie

   2. akt poświadczenia dziedziczenie nie może być sporządzone odnośnie dziedziczenia na podstawie testamentów szczególnych

   3. najpierw notariusz sporządza protokół dziedziczenia przy udziale wszystkich osób, które mogą wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi i testamentowi

   4. po spisaniu protokołu dziedziczenia notariusz sporządza akt poświadczenia dziedziczenia, jeżeli nie ma wątpliwości co do osoby spadkobiercy i wysokości udziałów w spadku

   5. niezwłocznie po jego sporządzeniu dokonuje wpisu do rejestru aktów poświadczenia dziedziczenia (za pomocą systemu teleinformatycznego)

   6. zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia ma skutki prawomocnego postanowienia o SNS

3. SKUTKI SNS/ZAPD

   1. ma charakter deklaratoryjny

   2. ze SNS/ZAPD wynika domniemanie prawne wzruszalne że spadkobiercami są osoby wymienione w SNS/ZAPD i ich udziały spadkowe są takie jak tam wymienione

      1. aby obalić do domniemanie trzeba uzyskać uchylenie lub zmianę SNS / ZAPD

      2. przeciwko domniemaniu wynikającemu ze SNS nie można powoływać się na domniemanie wynikające z ZAPD

   3. SNS/ZAPD ma skutki tylko dowodowe

      1. względem osoby 3., która nie rości sobie praw do spadku z tytułu dziedziczenia, spadkobierca może udowodnić swoje prawa wynikające z dziedziczenia tylko SNS / ZAPD (ma charakter dowodu wyłącznego)

      2. w pozostałych przypadkach spadkobierca może udowodnić swoje prawa wynikające dziedziczenia przez

         1. SNS/ZAPD

         2. inne środki dowodowe

   4. ochrona osób 3

      1. Jeżeli

         1. ten, kto uzyskał SNS/ZAPD lecz spadkobiercą nie jest (rzekomy spadkobierca)

         2. rozporządza prawem należącym do spadku na rzecz osoby 3.

         3. osoba ta nabywa prawo lub zostaje zwolniona od obowiązku

            1. rozporządzenie jest skuteczne wobec rzeczywistego spadkobiercy

         4. bez względu na to czy rozporządzenie było odpłatne czy nieodpłatne

         5. chyba że działa w złej wierze – wiedziała, że osoba od której nabywa nie jest w rzeczywistości spadkobiercą albo mogła z łatwością się o tym dowiedzieć

      2. przepis ten nie ma zastosowania

         1. do czynności prawnych wyłącznie zobowiązujących

         2. do czynności prawnych pod tytułem ogólnym zbycia spadku lub udziału spadkowego w całości lub w części

      3. rzeczywistemu spadkobiercy przysługuje

         1. przeciw rzekomemu spadkobiercy - roszczenie odszkodowawcze (w ramach ochrony dziedziczenia)

         2. przeciw osobie 3. - roszczenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia – jeżeli rozporządzenie rzekomego spadkobiercy było nieodpłatne

4. POSTĘPOWANIE W SPRAWACH O SNS

   1. właściwość sądu

      1. zasada: sąd spadku

      2. wyjątek: gdy SNS następuje w toku sprawy o dział spadku a sprawę tę sąd spadku przekazał sądowi rejonowemu, w którego okręgu znajduje się spadek lub jego znaczna część albo w którego okręgu mieszkają wszyscy współspadkobiercy

   2. wszczęcie postępowania następuje tylko na wniosek osoby mającej w tym interes prawny

      1. spadkobierca

      2. wierzyciel spadkodawcy

      3. uprawniony do zachowku

      4. zapisobierca

      5. wierzyciele spadkobiercy

      6. osoby zainteresowane wykazaniem, że nie są spadkobiercami i nie ponoszą odpowiedzialności za długi spadkowe

      7. wykonawca testamentu

      8. prokurator

   3. zakres działania z urzędu

      1. w toku wszczętego już postępowania przeważa zasada działania z urzędu

      2. sąd bada z urzędu, kto jest spadkobiercą

         1. w szczególności bada, czy spadkodawca pozostawił testament

         2. za dowód, że nie ma innych spadkobierców, może być przyjęte zapewnienie złożone przez zgłaszającego się spadkobiercę

         3. jeżeli zapewnienie nie było złożone albo jeżeli zapewnienie lub inne dowody nie będą uznane przez sąd za wystarczające - postanowienie w sprawie o SNS może zapaść dopiero po wezwaniu spadkobierców przez ogłoszenie, które powinno być umieszczone w piśmie poczytnym na całym obszarze państwa i podane publicznie do wiadomości w miejscu ostatniego zamieszkania spadkodawcy na tym obszarze

            1. SNS może nastąpić po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia

         4. sąd nie jest związany wskazaniem spadkobierców co do tego kto jest spadkobiercą zawartym we wniosku

         5. oddalenie wniosku o SNS może nastąpić tylko wtedy, gdy wniosek taki złożyła osoba nie mająca w tym interesu - poza tym wypadkiem wszczęte postępowania kończy się zawsze SNS

         6. gdy dokonane ogłoszenie nie dało wyniku albo żadna z osób zgłaszających się nie udowodniła, że jest spadkobiercą, sąd stwierdzi nabycie spadku przez SP jako spadkobiercę ustawowego

5. UCHYLENIE LUB ZMIANA POSTANOWIENIA O SNS

   1. od postanowienia sądu I instancji służy apelacja

   2. od postanowienia sądu II instancji służy kasacja do SN

   3. przypadki zmiany lub uchylenia prawomocnego SNS

      1. jeżeli wydano SNS po osobie uznanej za zmarłą lub co do której orzeczono stwierdzenie zgonu a okazało się że osoba ta żyje i uchylono postanowienie o uznaniu za zmarłego lub stwierdzeniu zgonu sąd spadku z urzędu uchyli postanowienie o SNS

      2. sąd zmienia z urzędu postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, jeżeli

         1. po wydaniu postanowienia

         2. spadkobierca uchylił się od

            1. skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku złożonego pod wpływem błędu lub groźby

            2. albo od skutków prawnych niezłożenia żadnego oświadczenia w terminie

         3. i uchylenie się zostało prawomocnie zatwierdzone przez sąd

      3. jeżeli osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku, nie jest spadkobiercą lub jej udział w spadku jest inny niż stwierdzony

         1. każdy zainteresowany może zgłosić wniosek o wszczęcie postępowania o uchylenie lub zmianę postanowienia

         2. jeżeli

            1. zainteresowany nie był uczestnikiem postępowania o SNS - ustawa nie przewiduje żadnych szczególnych ograniczeń

            2. zainteresowany był uczestnikiem postępowania o SNS - może on żądać zmiany postanowienia o SNS tylko wówczas, gdy

               • żądanie swe opiera na podstawie, której nie mógł poprzednio powołać

               • i żądanie zmiany zgłasza przed upływem 1 roku od dnia, w którym uzyskał tę możność

   4. w razie przeprowadzenia dowodu, że spadek w całości lub w części nabyła inna osoba niż wskazana w prawomocnym postanowieniu o SNS sąd spadku, zmieniając to postanowienie, stwierdzi nabycie spadku zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym