IZRAEL
Na Bliskim Wschodzie w 1946 r. powstały : niepodległa Jordania i Syria, które dołączyły do grupy, wcześniej utworzonych, państw arabskich (Egipt, Liban, Arabia Saudyjska). Państwa te podjęły współpracę w ramach, powołanej w 1945 r., Ligi Państw Arabskich (LPA). Jej celem było zacieśnienie stosunków politycznych i ekonomicznych oraz stworzenie zapory dla, bardo aktywnego w tym rejonie, ruchu syjonistycznego.
Maj 1948 r. - na części terytorium Palestyny powstało państwo Izrael. Z chwilą zakończenia II wojny światowej Palestyna znajdowała się pod zwierzchnictwem brytyjskim. Mieszkający tam arabowie spotkali się z, trwającym już od dziesięcioleci, osadnictwem żydowskim, co prowadziło do coraz częstszych konfliktów. Była to trudna kwestia dla Anglików, jak i ONZ, którą próbowano rozwiązywać na drodze podziału Palestyny między Arabów i Żydów oraz umiędzynarodowienie Jerozolimy. Silnie uzbrojeni Żydzi zdecydowali się na jednostronne powołanie własnego państwa. Skutkiem tego była pierwsza wojna izraelsko-arabska, która przyniosła Izraelowi zyski terytorialne przekraczające wcześniej ustalenia polityczne. Jednak nie zostały do końca uregulowane kwestie graniczne, a setki tysięcy arabów musiało uciekać, tworząc aktualny do dzisiaj problem uchodźców palestyńskich. Jerozolima została podzielone między Izrael i Jordanię, przy czym Żydzi traktowali jej zachodnią część jako stolicę państwa
Nacjonalizacja kanału sueskiego przez władze Egiptu. Były to bezpośrednie uderzenie w Anglię i Francję, posiadające udziały w Suez Canal Company. Izrael zaatakował w październiku 1956 r. cele egipskie na półwyspie Synaj. Anglia i Francja wystąpiły do walczących o niezajmowanie strefy Kanału i zaproponowały obsadzenie jej własnymi wojskami. Gdy angielsko-francuska flota zbliżała się do brzegów Egiptu, prezydent Egiptu, Gamal A.Naser zablokował Kanał, zatapiając statki. Rozgrzała wojna arabsko-izraelska, a spadochroniarze angielscy i francuscy wylądowali w Egipcie.
Pod naciskiem ONZ doszło do zakończenia walk między Egiptem i Izraelem. W ten sposób na Bliskim Wschodzie zablokowany kanał Sueski znalazł się pod kontrolą ONZ, a następnie Egiptu.
Czerwiec 1967- armia Izraela, uzbrojona w zachodnią broń, dokonała błyskawicznego ataku na Egipt, Syrię i Jordanię, w ciągu 6 dni zajmując- Półwysep Synaj. Wzgórza Golan, zachodni brzeg Jordanu, Strefę Gazy i wschodnią Jerozolimę.
Wojnę sprowokowali Egipcjanie, zmuszając wojska ONZ, stacjonujące tam od konfliktu w 1956 r . do opuszczenia Synaju i Strefy Gazy. Jednocześnie wprowadzając na Półwysep własne siły. Zamknęli także Cieśninę Tirańską dla statków płynących z Izraela, aby utrudnić dostawy broni. USA sprzeciwiały się akcji Egipcjan, podjęły akcję dyplomatyczną i równocześnie intensyfikowały wzmacnianie potencjału militarnego państwa żydowskiego.
Wojna 6-dniowa wykazała przewagę technologiczną Izraela nad wojskami arabskimi. Tylko pierwszego dnia wojny lotnictwo żydowskie zniszczyło większość lotnisk arabskich i stacjonujących na nich samolotów. Celem precyzyjnych ataków były: stacje radarowe, centra łączności i dowodzenia.
W wyniku wojny 6-dniowej, Żydzi zdobyli terytoria trzykrotnie większe od przedwojennego obszaru państwa Izrael. Pod okupacją znalazły się wielkie skupiska ludności palestyńskiej, z której część udała się na emigrację. Ponownie został zablokowany Kanał Sueski, tym razem na 8 lat.
Supermocarstwa doprowadziły do uchwalenia przez Radę rezolucji nakłaniającej Izrael do opuszczenia okupowanych terytoriów, które miały być terenem pokojowego osadnictwa arabskiego nie zagrażające państwu Izrael. Narodziła się w ten sposób idea "ziemi za pokój" , która miała być podstawą dalszej współpracy Żydów i Arabów. Rezolucja nr 242 wezwała do: uznania i poszanowania suwerenności i integralności terytorialnej państw Bliskiego Wschodu, zapewnienia swobody żeglugi na międzynarodowych drogach wodnych i sprawiedliwego rozstrzygnięcia problemu uchodźców.
Jednak konsekwencją wojny 6-dniowej było dalsze pogorszenie stosunków palestyńsko-żydowskich. Przeciwko okupantom zaktywizowały swoją działalność: Ruch Wyzwolenia Palestyny (El Fatach) i Organizacja Wyzwolenia Palestyny (OWP). Organizacje Palestyńskie nie uznawały państwa państwa Izrael i rozwijały działalność terrorystyczną. W 1969 r. na czele OWP stanął Jaser Arafat, który sformułował cel uzyskania pełnej suwerenności przez państwo palestyńskie. Siedzibą OWP była początkowo była Jordania, a od 1970 r. Liban. W jego południowej części powstały liczne bazy i ośrodki szkoleniowe, skąd prowadzono walkę partyzancką przeciwko Izraelowi, jak również libańskim ugrupowaniom chrześcijańskim. Pozycję polityczną OWP umocniło przyznanie organizacji w 1974 r. statusu obserwatora w ONZ.
kolejna wojna między państwami arabskimi a Izraelem. Przyczyną nowego konfliktu zbrojnego było dążenie Arabów do rewanżu za przegraną wojnę sześciodniową w 1967 r. oraz obopólne nierespektowanie ustaleń przyjętych przez ONZ w kwestii terytoriów okupowanych przez Izrael.
Na początku października 1973 r., w żydowskie święto Jom Kippur ( w tym czasie religijni Żydzi nie mogli podejmować żadnej aktywności), wojska Egiptu i Syrii zaatakowały oddziały izraelskie na okupowanych Wzgórzach Golan oraz na Synaju.
W pierwszych dniach wojny, w wyniku zaskoczenia, Arabowie odnieśli szereg sukcesów, zwłaszcza na syryjskich Wzgórzach Golan. Dopiero pomoc amerykańska dla Izraela, w postaci dostaw nowoczesnego uzbrojenia, zmieniła sytuacje na froncie egipskim i syryjskim. Wojska izraelskie stopniowo odzyskiwały utracone terytoria.
w latach 1974-1975 doszło do porozumienia między Egiptem a Izraelem w sprawie wycofania jego wojsk z Synaju, co umożliwiło ponownie otwarcie Kanału Sueskiego dla żeglugi.
następowała eskalacja działań ze strony armii izraelskiej. Głównym celem ataków izraelskich stały się obozy uchodźców palestyńskich w Jordanii i Libanie, stanowiące bazy dla działalności partyzanckiej.
Wojna w Libanie zbliżyły Egipt i Izrael, a prowadzone rozmowy doprowadziły do zawarcia w 1979 r. waszyngtońskiego traktatu pokojowego. Egipt odzyskał Synaj, zaś Izrael prawo do żeglugi na Kanale Sueskim. Egipt otrzymał znaczną pomoc finansową od USA
W połowie 1982 r. rozgrzał się nowy konflikt na Bliskim Wschodzie, kiedy wojska izraelskie ponownie wtargnęły na terytorium Libanu. Celem inwazji było wyparcie z Libanu, zagrażających Izraelowi, Palestyńczyków i Syryjczyków oraz przyłączenie części terytorium Libanu do Izraela. Szczególnie intensywne walki stoczyły wojska Izraela i Syrii które wykazały olbrzymią przewagę Izraelczyków.
Żołnierze izraelscy i partyzanci palestyńscy zachowywali się bardzo brutalnie. co skłoniło ONZ do skierowania do Libanu sił międzynarodowych z udziałem oddziałów: amerykańskich, brytyjskich, francuskich i włoskich. Interwencja, wobec groźnych ataków terrorystycznych, nie przyniosła efektów. Jednak determinacja Izraelczyków doprowadziło do wyrzucenia Palestyńczyków z Libanu, a siedziba OWP została ewakuowana do Tunezji.
Powstanie Palestyńczyków (pierwsza intifada) . Na działania powstańców, budujących barykady i obrzucających żołnierzy kamieniami, Izrael reagował bombardowaniami i zabójstwami przywódców intifady.
Mimo krwawych starć, podjęto w Oslo tajne negocjacje między Izraelem a OWP, które doprowadziły do podpisania w Waszyngtonie, w 1993 r. Deklaracji Pokojowych Intencji. Przywódca OWP Arafat, wyrażając poszanowanie dla wcześniejszych rezolucji ONZ, zapowiedział rezygnację z terroru i uznanie państwa Izrael.
w 1994 r. Arafat i premier Izraela Icchack Rabin podpisali porozumienie o graniczonej Autonomii Palestyńskiej w Okręgu Gazy i na Zachodnim Brzegu, którą powierzono w przyszłym roku. Przywódcą i premierem Autonomii został Arafat.
Powstanie Izraela
14 lutego 1947 r. Brytyjczycy – nie mogąc zapanować nad narastającym konfliktem – przekazali sprawę Palestyny ONZ. Na forum zwołanej wyłącznie w tym celu nadzwyczajnej sesji Zgromadzenia Ogólnego wyłoniono Specjalną Komisję do spraw Palestyny
Dnia 29 listopada 1949 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ podjęło rezolucję o podziale Palestyny na dwa państwa: żydowskie o obszarze 14,5 tys km2 oraz arabskie o powierzchni 11,6 tys km2. Postanowiono również, że brytyjski mandat nad Palestyną wygasł 14 maja 1948 r. o północy.
Powstanie Izraela było możliwe dzięki wsparciu tej koncepcji zarówno przez ZSRR jak i USA. Moskwę inspirowała chęć wyparcia z Bliskiego Wschodu wpływów brytyjskich. Na Kremlu liczono, że nowe państwo będzie grawitować ku komunizmowi. Z kolei ubiegający się o drugą kadencję prezydent Truman zabiegał o poparcie wpływowych Amerykańskich środowisk żydowskich.
Pierwsza wojna arabsko-żydowska i jej konsekwencje
Bezpośrednio po powstaniu Izraela Arabowie wszczęli gwałtowną kontrakcję. Do pierwszych starć zbrojnych doszło już 29 listopada 1947r. , kiedy to Palestyńczycy przypuścili atak na osiedla żydowskie. Początek 1948 r. przyniósł włączenie się do walk ochotników z innych państwa arabskich. Jednakże już w kwietniu żydowskie oddziały samoobrony (Hagana) powstrzymały napastników. Punktem kulminacyjnym tej fazy starć stała się przeprowadzona 9 kwietnia przez Irgun i Grupę Sterna pacyfikacja arabskiej wsi Deir Jassin. Była to odpowiedź na zniszczenie pobliskich osad żydowskich. Zapoczątkowało to masowy exodus Palestyńczyków.
Proklamowanie Izraela pociągnęło za sobą wkroczenie także oddziałów armii: egipskiej, irackiej, syryjskiej, libańskiej i jordańskiej. Ich liczebność wielokrotnie przewyższała armię żydowską, która nie dysponowała wówczas czołgami, artylerią i lotnictwem. Żydów wsparły bronią niektóre kraje Zachodu, ale głównie ZSRR.
Mimo liczebnej przewagi, skłóceni wewnętrznie i pozbawieni jednolitego dowództwa Arabowie nie odnieśli żadnych sukcesów.
25 stycznia 1949 r. – wstrzymanie ognia przez kraje arabskie.
Zawieszenie broni przyniosły wytyczenie nowych linii demarkacyjnych, które zwiększyły obszar Izraela do 20,7 tys. km2. Zachodni brzeg Jordanu (Cisjordanię) włączono do Transjordanii, która w 1949 r. stała się Jordańskim Królestwem Haszymidzkim. Niewielkimi terytoriami nadmorskimi (strefa Gazy) miał odtąd administrować Egipt. Do zawarcia układu pokojowego nigdy nie doszło.
Blisko- i środkowowschodnie sojusze wojskowe
W okresie po II wojnie światowej Bliski Wschód był terenem intensywnej gry politycznej mocarstw.
Moskwa niebawem rozczarowała się stanowiskiem Izraela i postawiła na kraje arabskie. Waszyngton starał się przejąć schedę po Londynie i Paryżu
W 1947 r. zawarto pod patronatem brytyjskim pakty między Turcją Irakiem i Transjordanią.
W 1950 r. ogłoszona została trójstronna deklaracja Wielkiej Brytanii, Francji, Stanów Zjednoczonych oferująca wszystkim krajom tego regionu dostawy broni i innego sprzętu wojskowego w celu zapewnienia im skutecznej obrony.
W tym stanie rzeczy Liga Państw Arabskich zaktywizowała swoją działalność i w czerwcu 1950 r. doprowadziło do podpisania przez sześć państw: Arabię Saudyjską, Egipt, Irak, Jemen, Liban i Syrię układu o współdziałaniu w sferze wojskowej i gospodarczej.
24 luty 1955 r. – podpisanie w Bagdadzie układu turecko-irackiego. Jeszcze w tym samym roku przystąpiły do niego: Wielka Brytania, Pakistan i Iran. Powstała w ten sposób Organizacja Paktu Bagdadzkiego. Współpracę wojskową nawiązały z nią Stany Zjednoczone. Sojusz ten zapowiadał bliskie współdziałanie w zakresie utrzymania pokoju, stabilizacji politycznej i rozwoju gospodarczego.
Sytuacja w Iranie
Przełom lat 40. I 50. To dla Iranu okres niekończących się zamieszek, starć i zamachów. Destabilizacja kraju przybrała katastrofalne rozmiary w roku 1951, kiedy to premierem został Mohammad Mosaddegh.
22 października 1952 r. – brytyjsko-irańskie stosunki dyplomatyczne zostały zerwane.
Odsunięcie Mosaddegha wydatnie zwiększyło wpływy USA w Iranie.
W listopadzie 1953 r. Teheran wznowił stosunki dyplomatyczne z Londynem. Wiosną 1954 r. powołano do życia Międzynarodowe Konsorcjum Naftowe. W dniu 21 października kraje zachodnie podpisały z nim układ dający im prawo eksploatacji przez 25 lat irańskich złóż roponośnych.
Sojusz wojskowy na Środkowym Wschodzie
Umacnianie pozycji Zachodu w Iranie zbiegło się z amerykańską propozycją sformowania na Środkowym Wschodzie bloku wojskowego.
24 luty 1955 r. – podpisanie w Bagdadzie paktu woskowego przez USA, Irak, Turcję. Do sojuszu przystąpiły 4 kwietnia 1955 r. Wielka Brytania, 23 września 1955 – Pakistan, a 3 listopada 1955 r. Iran. Tak powstała Organizacja Paktu Bagdadzkiego (BPO)
Poważniejszy wstrząs przyniosło obalenie 14 lipca 1958 r. monarchii w Iraku, co sprawiło, że kraj ten wystąpił z BPO. W rezultacie 20 sierpnia 1959 r. jego nazwę zmieniono na Organizację Paktu Centralnego CENTO z siedzibą w Ankarze.
Kryzys Organizacji nasilał się od drugiej połowy lat. 60., ponieważ azjatyccy członkowie sojuszu uznali, że współpraca gospodarcza i naukowa z Anglosasami jest dalece niewystarczająca, a zakres pomocy zbyt skromny. Istotne zmiany przyniósł marzec 1979 r. kiedy to po rewolucji w Iranie z Cento wystąpiły Iran, Pakistan, a następnie Turcja. Organizacja została formalnie rozwiązana we wrześniu 1979 r.
Przeobrażenia krajów arabskich w latach 1958-1963
Nieudana próba przywrócenia dominacji Zachodu nad strefą Kanału Sueskiego w 1956 r. zaowocowała między innymi tendencjami integracyjnymi w świecie arabskim.
W Syrii w połowie lat 50. Narastała dominacja Socjalistycznej Partii Odrodzenia Arabskiego (BASS). W jej programie zespolono silnie elementy nacjonalizmu arabskiego i socjalizmu.
1 luty 1958 r. – Powstanie Zjednoczonej Republiki Arabskiej (ZRA) – Egipt i Syria, prezydentem został Naser, Jemen Północny przyłączył się 8 marca 1958 r. do federacji, przez co zmieniono nazwę na Zjednoczone Państwa Arabskie.
14 luty 1985 r. – powołanie Unii Haszymidzkiej, będącej federacją Jordanii i Iraku.
Kryzys cypryjski
Wyspa stanowiła niezmiernie istotny punkt strategiczny na Morzu Śródziemnym. Brytyjczycy weszli w jego posiadanie w dobie kongresu berlińskiego, a w roku 1925 stał się on formalnie kolonią brytyjską. Ludność składała się wówczas z 4/5 Greków, a w 1/5 z Turków, przy czym konflikt między obiema społecznościami się nasilał. W rezultacie w 1950 r. doszło do rozpisania referendum, w którym 95% Greków głosowało za przyłączeniem wyspy do Grecji. Londyn opowiadał się jednoznacznie przeciw temu posunięciu, później skłaniał się ku koncepcji państwa cypryjskiego, w którym konstytucyjnie zawarowano by dla Wielkiej Brytanii pewien zakres władzy.
Ponieważ nie udało się osiągnąć porozumienia w tej sprawie, na wyspie rozgrzały walki, które od 1955 r. prowadziła Cypryjska Organizacja Wyzwolenia Narodowego kierowana przez Giorgiosa Griwasa.
16 sierpnia 1960 r . – wyspie nadano niepodległość. Podpisany jednocześnie traktat gwarancyjny przyznawał Wielkiej Brytanii, Grecji i Turcji możliwość interwencji w wewnętrzne sprawy Republiki Cypru w sytuacji zagrożenia porządku ustanowionego w konstytucji.
1964 – okres wojny domowej na wyspie.
13 lutego 1975 r. miejscowi Turcy doprowadzili do proklamowania na terenach zajętych przez wojska tureckie Federacyjnego Państwa Turków Cypryjskich, które miało trwać aż do stworzenia republiki składającej się z dwu autonomicznych krajów.
Wojna sześciodniowa i jej konsekwencje
Do wydatnego wzrostu napięcia doszło po roku 1963, kiedy to Izrael podjął próby odwrócenia biegu Jordanu w celu nawodnienia pustyni Nagew.
W 1964 r. na I Palestyńskim Kongresie Narodowym w Jerozolimie doszło powstania Organizacji Wyzwolenia Palestyny (OWP), której przewodził Achmed Szukejri. Jej celem zasadniczym było doprowadzenie do powstania w miejsce Izraela świeckiego, demokratycznego państwa Palestyńczyków.
Nieuznawanie przez kraje arabskie Izraela doprowadziło do wybuchu trzeciej wojny izraelsko-arabskiej, zwanej wojną sześciodniową lub wojną czerwcową. Inspiratorem podjętych działań stał się Naser.
Doszło do szeregu antyizraelskich prowokacji.
22 maja Kair zamknął ważną dla statków izraelskich Cieśninę Tirańską pozwalającą na wejście do Zatoki Akaba.
28 maja podpisano w Damaszku egipsko-syryjski układ o koordynacji działań zbrojnych, a w dwa dni potem – porozumienie obronne między Kairem i Ammanem. Tego samego dnia do Jordanii wkroczyły oddziały irackie. Wówczas Izrael zdecydował się na uderzenie wyprzedzające. Doszło do niego 5 czerwca.
Izrael zajął kosztem Egiptu – Półwysep Synaj (aż po Kanał Sueski), Strefę Gazy, kosztem Syrii – Wzgórza Golan, kosztem Jordanii – Zachodni Brzeg Jordanu (Cisjordanię) w tym Jerozolimę – Stare Miasto.
W dniu 10 czerwca zawarto wynegocjowany za pośrednictwem ONZ rozejm.
Izrael domagał się uznania go przez kraje arabskie.
22 listopada 1967 r. – Rezolucja Rady Bezpieczeństwa. Zakładała ona iunctim między wycofaniem wojsk izraelskich z zajętych przez nie terytoriów i trwałą normalizację stosunków z arabskimi sąsiadami. Tel Awiw dokument przyjął, ale na skutek wrogiej postawy państw arabskich nie zrealizował zawartych w nich postanowień. Jednocześnie na terenach okupowanych prowadził politykę faktów dokonanych. Wznosił tam osiedla żydowskie, co łączyło się z przesiedleniami ludności arabskiej.
Wojna Jom Kippur
Anwara as-Sadat – następca Nasera, nowy prezydent Egiptu, doskonale zdawał sobie sprawę, że ciągłe wojny z Izraelem przynoszą Arabom znaczące szkody polityczne i gospodarcze, a samemu Egiptowi utrudniają otwarcie się na Zachód.
Połączone armie Egiptu i Syrii rozpoczęły atak w sobotę 6 października 1973 r. Żydzi świętowali wówczas Jom Kippur (Dzień Pojednania). Egipcjanie zaskoczyli przeciwnika i zdołali złamać linię Kanału Sueskiego. Syria oraz wspierający ją Palestyńczycy wdarli się na część Wzgórz Golan. Oddziały syryjskie zostały wsparte posiłkami irackimi, jordańskimi i libańskimi.
Wykorzystując zaskoczenie, Arabowie unicestwili znaczną część izraelskich jednostek lądowych i lotniczych
Izrael został natychmiast wsparty przez USA
Na froncie syryjskim armie izraelskie wkrótce zbliżyły się na odległość 20 km od Damaszku, a w starciach z Egipcjanami przekroczyły Kanał Sueski, zdobywając jego zachodni brzeg, i zamknęły wojska egipskie w okrążeniu.
11 listopad 1973 r. – zawieszenie broni
Zwaśnione strony zaakceptowały powrót na pozycje zajmowane 22 października i dokonanie wymiany jeńców. Izraelczycy zgodzili się także zaopatrywać w wodę i żywność odcięty Suez oraz okrążone oddziały egipskie na Synaju.
Szok naftowy – 17 października arabscy eksporterzy ropy oburzeni poparciem Zachodu, a zwłaszcza Waszyngtonu dla Izraela nałożyli embargo na dostawy tego surowca do USA, Holandii. Embargo miało być zniesione w momencie rozpoczęcie przez Izrael procesu wycofywania się z ziem okupowanych.
Bliski i Środkowy Wschód. Camp David
Prowadził ożywioną działalność mediacyjną. Z jego inicjatywy zebrała się w Genewie w dniach 21 i 22 grudnia 1973 r. konferencja pokojowa w sprawie Bliskiego Wschodu. Uczestniczyli w niej: sekretarz generalny ONZ Kurt Waldheim. Ministrowie spraw zagranicznych USA, ZSRR i Egiptu oraz premier Jordanii. Wypracowano wówczas ugodę w kwestii kontynuowania dyskusji nad sprawą rozdzielenia wojsk.
18 styczeń 1974 – porozumienie izraelsko-egipskie na szosie Kair-Suez
5 czerwiec 1974 – W Genewie syryjsko-izraelską umowę o rozdzieleniu wojsk na Wzgórzu Golan.
4 wrzesień 1974 – porozumienie synajskie pomiędzy Egiptem a Izraelem. Egipt zobowiązał się otworzyć Kanał Sueski dla statków izraelskich i nie podejmować żadnych działań wojennych przeciw Izraelowi. W zamian otrzymał zawężony pas Synaju.
Konferencja w letniej rezydencji prezydentów USA Camp David w okresie od 5 do 17 września 1978 r. Przyjęto wówczas dwa porozumienia. Pierwsze kreśliło ogólne ramy ugody na Bliskim Wschodzie. Stanowiło zapowiedź negocjacji przedstawicieli Egiptu, Izraela, Jordanii i Palestyńczyków dążących do rozwikłania wszystkich nieporozumień narosłych wokół problemu palestyńskiego. Drugie wytyczało zasadnicze punkty egipsko-izrealskiego traktatu pokoju. Dokument ów podpisano ostatecznie w Waszyngtonie 26 marca 1979 r. Zakładał on wycofanie w ciągu 3 lat wszystkich wojsk izraelskich z Synaju, wyjąwszy Strefę Gazy, definitywne otwarcie dla Izraela Kanału Sueskiego i Cieśniny Tirańskiej oraz zapewnienie jednostkom izraelskim swobodnej żeglugi po Morzu Czerwonym, stacjonowanie wojsk ONZ e strefie buforowej i w Zatoce Akaba, nawiązanie współpracy gospodarczej i naukowej, rozstrzyganie wszelkich sporów w drodze negocjacji, koncyliacji lub arbitrażu, ustanowienie pełnych stosunków dyplomatycznych.
Obradująca w Bagdadzie od 27 do 31 marca 1979 r. konferencja ministrów spraw zagranicznych, gospodarki i finansów 18 krajów członkowskich Ligi Państw Arabskich powzięła postanowienia o zerwaniu stosunków dyplomatycznych z Egiptem, zawieszeniu go w prawach członka tej organizacji praz przeniesieniu jej siedziby z Kairu do Tunisu, a wreszcie wstrzymaniu dla niego pomocy gospodarczej.
Wojna w Libanie
Naprzeciw siebie stanęły dwa ugrupowania: powstały w 1976 r. chrześcijański Front Libański i muzułmański Libański Ruch Narodowy (1976).
W czerwcu 1982 r. Izrael w ramach operacji „Pokój dla Galilei” wtargnął do południowego Libany, starając się usunąć z terenów jednostki OWP. Po kilku miesiącach starć, w których wzięła udział również Syria – organizacja ta została zmuszona do wycofania się z Libanu. Siedzibą jej dowództwa został wówczas Tunis, a poszczególne oddziały OWP znalazły schronienie w Iraku, Jordanii, Jemenie Północnym i Syrii. Amerykanom nie udało się doprowadzić do trójstronnych rozmów pokojowych.
17 maja 1983 r. osiągnięto trójstronne porozumienie libańsko-izraelsko-amerykańskie. W Preambule oznajmiono o zakończeniu stanu wojny między Libanem i Izraelem. Izrael miał w ciągu 8-12 tygodni wycofać swoje wojska i uznać granicę z Libanem za nienaruszalną. Zgodzono się na powstanie 45-kilometrowej strefy bezpieczeństwa nadzorowanej przez mieszane patrole. Dopuszczano stacjonowanie w Libanie sił międzynarodowych. Ich celem miało być zarówno wspomaganie libańskiego rządu, jak i ochrona obozów palestyńskich.
Październik 1989 r. zawarto porozumienie w saudyjskim Taif. Chrześcijanie zgodzili się wówczas na położenie kresu swojej dotychczasowej dominacji politycznej. Ponadto określono zasady wycofania obcych wojsk. Gwarantem realizacji tych postanowień uczyniono Syrię.
1 września 1991 r. doszło do zawarcia libańsko-syryjskiego układu o bezpieczeństwie, który dawał Damaszkowi traktatowo zagwarantowaną obecność w Libanie, wzmacniając tym samym jego rolę w negocjacjach dotyczących stosunków arabsko-izraelskich.
Interwencja radziecka w Afganistanie
5 grudnia 1978 r. – podpisanie radziecko-afgańskiego traktatu o przyjaźni, dobrym sąsiedztwie i współpracy.
Biuro Polityczne KC KPZR zdecydowało się 12 grudnia 1979 r. na bezpośrednią interwencję zbrojną. Kabul został zajęty już 27 grudnia. Szefem nowych władz mianowano przywiezionego z Moskwy przywódcę frakcji Parcham Babraka Karmala.
Najpoważniejszy opór napotkali jednak Rosjanie w samym Afganistanie. Pasztuni, zrażeni do władz w Kabulu, rozpoczęli wojnę partyzancką. Mudżahedini korzystali z baz w Pakistanie. Sunnitom broni dostarczały USA, Chiny i Arabia Saudyjska, a szyitów wspierał Iran.
14 kwietnia 1988 r. podpisano w Genewie decyzję o wycofaniu wojsk radzieckich z Afganistanu, co nastąpiło w lutym 1989 r. Tymczasem w pakistańskim Peszawrze sformowano rząd mudżahedinów, przy którym USA akredytowały swojego reprezentanta
Wojna iracko-irańska
Konflikt zbrojny miedzy Bagdadem i Teheranem został zapoczątkowany atakiem irackim podjętym 22 września 1980 r. Poprzedziły go żądania z sierpnia tego roku zwrotu zagarniętych przez Iran w 1971 r. trzech wysp w Cieśninie Ormuz, renegocjacji układu z 1975 r. ustalającego granicę iracko-irańską oraz przyznanie autonomii irańskiemu stanowi Chuzestan, zamieszkanemu przez liczną mniejszość arabską.
Za wybuch wojny można obciążyć winą ówczesnego prezydenta Iraku Saddam Husajna, rządzącego krajem w sposób dyktatorski.
Przyczyny wojny były wielorakie: spory terytorialne w Zatoce Szatt El-Arab oraz we wspólnym ujściu Tygrysu, Obwa Iraku przed rozprzestrzenieniem szyickiej rewolucji islamskiej. W Iraku to mniejszość sunnicka dzierżyła ster władzy, uciskając większość szyicką. Husajn pragnął, wykorzystując to, że Iran pogrążył się w rewolucyjnym chaosie, sięgnąć po roponośne obszary, a nawet uzyskać przewagę w rejonie Zatoki Perskiej.
Ofensywa iracka została zatrzymana w 1982 r. i walki nabrały charakteru pozycyjnego. Pokojowe usiłowania ONA i LPA nie dały rezultatu, a wojna objęła również wody Zatoki Perskiej.
Iran pomawiał Kuwejt i Arabię Saudyjską o wspieranie Iraku dostawami ropy i pieniędzmi.
W pierwszej połowie 1988 r. Irakijczycy wyparli całkowicie Irańczyków nie tylko ze swojego terytorium, ale także z terenów spornych.
20 sierpnia 1988 r. zawarto rozejm
16 sierpnia 1990 r. podpisano traktat pokoju na zasadzie status quo ante Bellum.
Wojna wywarła negatywny wpływ na jedność świata arabskiego. Sunnickie państwa Zatoki Perskiej oraz Egipt i Jordania poparły Irak, natomiast Iran wsparli członkowie Frontu Stanowczości i Oporu.
W obronie niepodległości Kuwejtu
Do ataku agresji doszło 2 sierpnia 1990 r. i wkrótce całe terytorium tego emiratu zostało przez najeźdźców opanowane, a następnie ogłoszone 19 prowincją Iraku.
Poczynania Bagdadu spotkały się z poparciem jedynie Jordanii, Jemenu, Libii oraz OWP, która zresztą wkrótce poniosła z tego tytułu niepowetowane straty polityczne.
Tymczasem USA wzmocniły swoje wojska w rejonie Zatoki Perskiej oraz pojęły działania zmierzające do ochrony saudyjskich pól naftowych. Działania mediacyjne różnych państw się nie powiodły.
W rezultacie w nocy z 16 na 17 stycznia 1991 r. siły koalicji, którymi dowodził amerykański generał Norman Schwarzkopf rozpoczęły działania przeciw Irakowi opatrzone kryptonimem „Pustynna Burza”.
Husajn, zagrożony totalną klęską, już 27 lutego ogłosił wycofanie się z Kuwejtu i gotowość akceptacji rezolucji Rady Bezpieczeństwa. Pozwoliło to na podpisanie rozejmu. Zawarte w nim postanowienia zmuszały Bagdad do: ujawnienia stanu prac nad bronią atomową, przyjęcia istotnych ograniczeń w zakresie eksportu ropy naftowej, wypłacenia odszkodowań za poczynione w Kuwejcie zniszczenia.