mgr Zofia Huss

25.09.2013

Psychologia

Wykład II

Charakterystyka procesów psychicznych

Proces psychiczny to zdolność organizmu do subiektywnego odzwierciedlenia isniejących przedmiotów i zjawisk otaczającego świata, oraz tego co dzieje się w nim samym.

Grupy procesów psychicznych:

1. Procesy poznawcze

1. wrażenia

2. spostrzeżenia

3. wyobrażenia

4. wyobraźnia

5. uwaga

6. pamięć

7. myślenie

8. mowa

1. Procesy emocjonalno - motywacyjne:

1. emocje

2. uczucia

3. motywacje

1. Procesy wykonawcze

1. umiejętności

2. sprawności

3. nawyki

4. działania twórcze

ad 1a)

Wrażenie to najprostszy proces psychiczny, który polega na odzwierciedleniu w świadomości pojedyńczej cechy/właściwości, danego przedmiotu, zjawiska (barwa/kształt)

Podział wrażeń:

1. wrażenia odzwierciedlające cechy przedmiotów znajdujących się poza nami

• wrażenia wzrokowe (oczy)

• wrażenia słuchowe (zmysł słuchu)

• wrażenia węchowe (błona śluzowa nosa)

• smakowe (receptory na języku w jamie ustnej)

• wrażenia skórne (bólu, temp., dotyku, receptory na skórze)

1. wrażenia odzwierciedlające ruchy poszczególnych części ciała i stan narządów wewnętrznych:

• wrażenia mięśniowo ruchowe (receptory w mięśniach, ścięgnach i na powierzchni stawów)

• wrażenia równowagi (receptory w uchu wewnętrznym)

• wrażenia ustrojowe (receptory są w tkankach naszych narządów)

wrażliwość - to zdolność do odbierania wrażen przy słabych bodźcach

próg wrażliwości - to minimalna ilość bodźców niezbędna do powstania wrażenia

adaptacja - to przystosowanie się receptorów do bodźców, długotrwale na nich działających

ad 1b)

Spostrzeżenia - polega na odzwierciedleniu w świadomości całokształtu danego przedmiotu, lub zjawiska oddziałującego na narządy zmysłowe.

Podział spostrzeżeń:

1. monosensoryczne dokonywane narządami zmysłu

2. polisensoryczne dokonywane wieloma narządami

Złudzenie spostrzeżeniowe to spostrzeżenie fałszywe, występuje u ludzi zdrowych i chorych.

Rodzaje spostrzeżeń:

• spostrzeganie czasu zależy od sytuacji w jakiej się znajdujemy

• spostrzeganie ruchu jest związane ze spostrzeganiem następstw przestrzennych i czasowych

• spostrzeganie przestrzeni polega na lokalizowaniu przedmiotu w głębi

percepcja - to zależność spostrzegania od wiary, od zainteresowań, od pogłądów, przekonań, uwagi itp.

Typy spostrzerzeniowe :

• obiektywny widzimy tak jak jest

• subiektywny widzimy jakbyśmy chcieli

Zaburzenia:

1. złudzenie polega na zniekształconym spostrzerzeniu rzeczywiście istniejącego przedmiotu

2. omamy to spostrzeganie osób, przedmiotów, sytuacji, które nie istnieją.

• wzrokowe

• słuchowe

• ruchowe

• dotykowe

• ustrojowe

• węchowe

ad 1c)

Wyobrażenia to obrazy polegające na odzwierciedleniu w świadomości widzianych wcześniej składników rzeczywistości.

Rodzaje wyobrażeń:

1. odtwórcze (to odtworzenie w świadomości obrazów dawniej spostrzeganych)

2. wytwórcze (to obrazy nowe, na bazie doświadczeń)

3. wzrokowe

4. słuchowe

5. węchowe

6. smakowe

7. dotykowe

8. ruchowe

ad 1d)

Wyobraźnia to odzwierciedlenie w świadomości zjawisk, które w danej chwili nie oddziałują bezpośrednio na narządy zmysłu.

Rodzaje wyobraźni:

1. odtwórcza

2. wytwórcza twórcza

3. dowolna

• kierowana

• twórcza

1. mimowolna

ad 1e)

Uwaga to proces psychiczny polegający na umiejętności koncentrowania świadomośći jednostki na określonych przedmiotach. Fizjologicznym podłożem regulacji czynności i koncentrowania świadomości jest :

odruch orientacyjny - jest to wrodzona reakcja organizmu na nowy, nagły bodźiec. Hamuje on wszystkie reakcje inne, sygnalizując ważne.

Habituacja - polega na zanikaniu reakcji na wpływające z zewnątrz informacje, przy przedłużającej się ekspozycji tego samego bodźca.

Rodzaje uwagi:

1. Uwaga mimowolna

2. Uwaga dowolna

Cechy uwagi:

1. Trwałość - jest to zdolność koncentrowania się na jednym zjawisku przez dłuższy czas (jak długo)

2. Zakres - to ilość zjawisk obejmowanych jednocześnie

3. Podzielność - to zdolność do skupienia się jednocześnie na kilku przedmiotach

4. Przerzutność - to szybkie przenoszenie uwagi z przedmiotu na przedmiot.

Funkcje uwagi:

1. selektywność - to zdolność do wyboru 1 bodźca kosztem innych

2. czujność - to zdolność do dlugotrwałego oczekiwania na pojawienie się bodźca ściśle określonego, a ignorowanie pozostałych

3. przeszukiwanie - polega na systematycznym badaniu pola percepcyjnego, w celu wykrycia obiektów spełniających założone kryterium

4. kontrola czynności jednoczesnych - zdolność do wykonywania kilku czynności w jednoczesnym czasie

Zaburzenia uwagi:

• nadmierna przerzutność uwagi

• trudność przenoszenia uwagi

• zmienianie się trwałości i zakresu uwagi

czynniki wpływające na koncentrowanie świadomośći:

• zewnętrzne:

• korzystne ładna pogoda, spokój, cisza, modulawanie głosu prowadzącego, miła atmosfera, temperatura

• niekorzystne brzydka pogoda, hałas, temperatura, wrzawa,

• wewnętrzne:

• korzystne relaks, zaspokojone potrzeby, ciekawość, zainteresowanie

• niekorzystne stres, nerwy, głód, niewyspanie, zmęczenie