Teoria inteligencji wielorakiej Howarda Gardnera

5 Umysłów Przyszłości

Umysł kreatywny

Jest to wykraczanie poza aktualny zasób wiedzy I poza istniejące syntezy, żeby zadać nowe pytania, przedstawić nowe rozwiązania, wykonać dzieła wykraczające poza istniejące gatunki lub tworzące nowe. Kreatywność bazuje na co najmniej jednej tradycyjnej dyscyplinie I wymaga wiedzy, która pozwoli na ocenę jej jakości oraz przydatności.

• Kreatywność nie dotyczy pojedynczej jednostki lub nawet niewielkiego zespołu. Zwykle pojawia się ona, gdy dochodzi do jednoczesnego zaistnienia 3 niezależnych od siebie elementów:

• Jednostki,

• Kontekstu kulturowego,

• Sytuacji połecznej

Czym cechuje się osoba kreatywna?

• Kreatywność wymaga zmiany swoich celów, przekonań, motywacji, aby wyruszyć w nieznanym kierunku

• Osoba kreatywna wyróżnia się temperamentem, osobowiścią I postawą.

• Rusza w nieznane I cieszy się tym, że różni się od ogólu

• Ma dużo siły I twardą skórę

• Idzie dalej, odkrywa nieznane drogi, ryzykuje przegraną I ciągle stara się szukać nowych okazji

Rozwój umysłu kreatywnego

• Dzieci w wieku przedszkolnym

• Dzieci w wieku szkolnym

• Wiek dojrzewania

• Wczesna dorosłość

• Ludzie pracujący

Kreatywność w dużym I małym zespole

• “Styl Hollywoodzki”

• Mądrość tłumów

Umysł respektyjący

• Jest to konstruktywne I pełne zrozumienia podchodzenie do różnic dzielących ludzi I zbiorowości. Poszukiwanie porozumienia, współpraca z tymi, którzy są inni, wykraczanie poza zwykłą tolerancję I polityczną poprawność.

Relacje międzygrupowe
I respekt wobec innych

Wartość respektowania

• Jeżeli chcemy wychować ludzi respektujących różnice dzielące grupy, to musimy kłaść nacisk na kształcenie w zakresie literatury, sztuki, nauk społecznych I humanistycznych

• Szacunku najłatwiej uczyć w najmłodszych latach

Umysł etyczny

• Odpowiada za wyłanianie najważniejszych obowiązków związanych z odgrywaniem roli pracownika I obywatela, wywiązanie sie z tych obowiązków> Dążenie do dobrego wykonywania pracy I rzetelnego spełniania obowiązków obywatelskich.

Dobra praca

• Wzorowa

• Pożyteczna

• Budząca pozytywne uczucia

Wsparcie dla dobrej pracy

• Wsparcie pionowe

• Wsparcie poziome

• “Szczepienia okresowe”

“Cztery M” pomagające dążyć do bycia dobrym pracownikiem

• Misja

• Modele

• Moment szczerości – wersja indywidualna

• Mamoent szczerości – wersja do pracy

• Znajomość koncepcji 5 umysłó przyszłości to za mało, aby sprawnie ją realizować. Ludzie niechętnie zmieniają postępowanie, w którym dorastali I z którym czyją się wygodnie. Przeszkody I opór mogą przyjmować różńe formy:

• Konserwatyzm

• Podejrzliwość

• Niewidoczne ryzyko

• niemożniść

4 uwagi odnośnie synchronizacji czasowej rozwoju umysłów

• Respekt

• Dyscyplinarność

• Synteza

• Etyka

• “Niezależnie od tego, jak ważną rolę odgrywało tych 5 umysłów w przeszłości, najprawdopodobniej staną się one niezbędne w świecie przyszłości, zdominowanym przez hegemonię nauki I techniki, globalną transmisję olbrzymich mas informacji, roboty I komputery wykonujące zrutynizowane zadania, oraz w coraz bliższych kontaktach między wszystkimi społeczeństwami. Największe szanse na sukces zapewni sobie ten, kto najlepiej opanuje ten kwintet umysłów.”

„PIĘĆ UMYSŁÓW PRZYSZŁOŚCI”

• GLOBALNE PODEJŚCIE DO UMYSŁU

Autor przedstawia umysły, które będą potrzebne ludziom do funkcjonowania w nadchodzących epokach, i które należy rozwijać. Pokazuje w jaki sposób powinien działać umysł.

• DYSCYPLINARNOŚĆ

• Systematyczne szlifowanie swoich umiejętności do perfekcji,

• Ciągłe rozwiązywanie problemów, weryfikacja postawionych hipotez,

• Każdy zawodowiec- prawnik, architekt – musi opanować pewien zasób wiedzy i kluczowych procedur, które umożliwią mu odnalezienie się w gronie fachowców.

- Dyscyplina – człowiek jest zdyscyplinowany jeśli wyrobił w sobie nawyk pozwalający na systematyczny i nieustanny proces doskonalenia jakichś umiejętności, np. sportowych. Proces doskonalenia, poznawania powinien także sprawiać przyjemność, być pasją.

• SYNTETYZOWANIE

• Tworzenie wartościowej wiedzy pochodzącej z różnych źródeł, łączenie cząstkowej wiedzy w całość,

• Np. menadżer musi brać pod uwagę to, jaką należy wykonać pracę, jakich pracowników ma do dyspozycji, jakimi odznaczają się umiejętnościami, jakie obecnie wykonują zadania, odwołuje się także do działań przeprowadzonych w przeszłości i próbuje prognozować, jak najlepiej wykonać przyszłe zadania.

• KREATYWNOŚĆ

• Próby wkraczania na nowe terytoria,

• Pogłębianie wiedzy,

• Dokonywanie znaczących zmian w danej dziedzinie.

• RESPEKT A ETYKA

• Respekt jest bardziej konkretny,

etyka abstrakcyjna,

• Respekt – unikanie stereotypów i wypaczeń, zrozumienie argumentów drugiego człowieka, wczuwanie się w jego sytuację, darzenie go zaufaniem, pokora.

- Etyka – człowiek stara się zrozumieć, np. Jaką rolę odgrywa jako pracownik, obywatel regionu, kraju oraz świata. „W jakim świecie chciałbym żyć?”

• RODZAJE UMYSŁÓW

- DYSCYPLINARNY – obejmuje co najmniej jeden sposób myślenia charakterystyczny dla danej dyscypliny naukowej, rzemiosła albo profesji. Umysł dyscyplinarny wie, jak systematycznie pracować, żeby poszerzać swoją wiedzę i umiejętności – jest więc wysoce zdyscyplinowany. Wiąże się z poznaniem.

• RODZAJE UMYSŁÓW

- SYNTETYZUJĄCY- pobiera informacje z różnych źródeł, poddaje je obiektywnej ocenie i zrozumieniu, a potem zestawia je ze sobą w sposób sensowny nie tylko dla osoby dokunującej syntezy, ale także dla innych osób. Wiąże się z poznaniem.

• RODZAJE UMYSŁÓW

- KREATYWNY – wysuwa nowe pomysły, stawia nietypowe pytania, stosuje nowe sposoby myślenia i przedstawia niespodziewane odpowiedzi. Wiąże się z poznaniem.

• RODZAJE UMYSŁÓW

- RESPEKTUJĄCY – dostrzega i akceptuje różnice dzielące jednostki i grupy ludzi, stara się zrozumieć „innych” i efektywnie z nimi działać. Dotyczy relacji międzyludzkich.

• RODZAJE UMYSŁÓW

- ETYCZNY- operuje na poziomie bardziej abstrakcyjnym niż umysł respektujący, zwraca uwagę na potrzeby i pragnienia społeczności, wyjaśnia m.in. jak pojedynczy obywatele bezinteresownie dbają o poprawę losu wszystkich ludzi. Dotyczy relacji międzyludzkich.

• EDUKACJA

• W dzisiejszych czasach wytyczenie celu przed szkolnictwem nie należy do przedsięwzięć łatwych,

• Edukacja nie może ograniczać się do zdobywania i przekazywania wiedzy wyłącznie naukowej,

• Wiedza naukowa nie stanowi wyłącznej ani jedynej wiedzy,

• EDUKACJA

• Na uwagę i miejsce w programie nauczania zasługują też: wiedza o społeczeństwie, wiedza humanistyczna, o sztuce, o prawach obywatelskich, o prawach jednostki, o moralności, zdrowiu, bezpieczeństwie i ćwiczeniach fizycznych. Ponieważ ograniczamy się do wiedzy naukowej, więc tracimy to, co moglibyśmy zyskać dzięki wiedzy związanej z wymienionymi tu dziedzinami.

• GLOBALIZACJA

• Dostosowanie do zmian

1. Ogólnoświatowy przepływ kapitału

2. Przepływ ludzi

3. Przepływ informacji

4. Przepływ popularnej kultury, np. mody, jedzenia, piosenek.

• telefony komórkowe,

• poczta elektroniczna

• UZASADNIENIE ZNACZENIA PIĘCIU UMYSŁÓW:

1. Osoby niewyspecjalizowane w co najmniej jednej dziedzinie nie osiągną sukcesu w żadnej dziedzinie, bardziej wymagającej pracy, i będą odsuwane do zadań podrzędnych,

2. Osoby nieumiejące syntetyzować informacji zostaną przytłoczone ich nadmiarem i nie będą w stanie podejmować decyzji w sprawach osobistych ani zawodowych.

• UZASADNIENIE ZNACZENIA PIĘCIU UMYSŁÓW:

3. Osoby pozbawione kreatywności będą eliminowane, a ich praca będzie wykonywana za pomocą komputerów, i zostaną one w tyle za osobami, które mają iskrę kreatywności.

4. Osoby nieumiejące okazać respektu nie będą godne szacunku innych ludzi i będą zatruwać goryczą otoczenie oraz miejsca pracy.

• UZASADNIENIE ZNACZENIA PIĘCIU UMYSŁÓW:

5. Osoby pozbawione etosu będą budować świat bez przyzwoitych pracowników i odpowiedzialnych obywateli, a nikt z nas nie chce mieszkać w świecie wyjałowionym.

s. 19

• UMYSŁ DYSCYPLINARNY

• Gromadzenie przedmiotowej i faktograficznej wiedzy oraz myślenie kategoriami danej dyscypliny.

• Np. na lekcji historii uczniowie, którzy potrafią opowiedzieć o skomplikowanych wydarzeniach z przeszłości, jak np. o I wojnie światowej, popadają w pułapkę upraszczających wyjaśnień, typu: „To wszystko przez tego złoczyńcę”.

• PRZESZŁOŚĆ

• Nauczyciele należeli do zgromadzeń religijnych , czytano i nauczano tekstów ze świętych ksiąg, a szkolne lekcje dotyczyły moralności – szkoła miała na celu nauczenie czytania świętych tekstów, ale już niekoniecznie rozumienia ich i interpretowania

• „wykuwanie” na pamięć

- Brak własnych przemyśleń, zrozumienia

• TERAŹNIEJSZOŚĆ

• Recytacje z pamięci i pisanie streszczeń nadal pozostają w cenie, ale powszechnie się uznaje, że wiedza nie pochodzi tylko z przeszłości, że najlepiej się ją zdobywa metodami praktycznymi i że – w szczególności w naukach biologiczno-fizycznych – teorie i metody wraz z czasem ulegają zmianom.

• Nadal istnieje nauczanie w formie uczeń –mistrz, rzadko pozostaje to tylko jedną z alternatyw.

• WIEDZA PRZEDMIOTOWA – MYŚLENIE KATEGORIAMI DANEJ DYSCYPLINY

• Nauczyciele nie dostrzegają różnicy między zasobem wiedzy z danej dziedziny a myśleniem kategoriami danej dyscypliny,

• Uczniowie uczą się na pamięć dużej liczby dat, faktów, wzorów, definicji, liczby planet, nazw kości.

• Nie weryfikują nowych ustaleń, nie prowadzą dalszych obserwacji, nie opracowują nowych doświadczeń - nie reprezentują naukowego sposobu myślenia. Np. historyk opracowuje przeszłość na podstawie niewielu przesłanek, prowadzi obserwacje, ustala jak było - angażuje w to nie tylko wiedzę, ale także wyobraźnię, myśli kategoriami historycznymi.

Oczywiście badania fizyczno-biologiczne, literackie i wszelkie inne wymagają posiadania pewnego zasobu wiedzy. Jednak ponieważ fakty trudno ze sobą powiązać z wymagającymi odpowiedzi pytaniami i systematycznymi sposobami porządkowania tych informacji, więc stanowią zaledwie wiedzę wyjściową.

Studenci muszą zrozumieć, że wiedza nie jest czymś skończonym i jednoznacznym, jedne informacje nie stanowią podstawy do zdobywania innych = „Przerobiłem Algebrę I, więc przygotowałem się do Algebry II”. Z kolei nauczyciele muszą odpowiednio reagować na umiejętności prezentowane przez studentów, aby wskazywać na sposoby myślenia i zachowania charakterystyczne dla danej profesji. Jeśli egzaminy i uwagi nauczycieli ograniczałyby się wyłącznie do wiedzy przedmiotowej, to przygotowywaliby studentów raczej do stanowiska profesora niż do praktyki profesjonalisty.

• W jaki sposób ukierunkować umysł na jakąś dyscyplinę?

• Wyłonienie w danej dyscyplinie ważnych tematów i koncepcji. Niektóre z nich mogą być merytoryczne, np. natura grawitacji, wątki wojny secesyjnej, inne mogą być metodologiczne, np. jak rozumieć i interpretować oryginalny dokument historyczny? Jak przeanalizować sonet Szekspira?

• Poświęcenie na to zagadnienie wystarczającej ilości czasu – wiele przykładów, dogłębne poznanie.

• W jaki sposób ukierunkować umysł na jakąś dyscyplinę?

• Podchodzenie do tematu na różne sposoby – prezentowanie zagadnienia z różnych stron, za pomocą opowiadań, logicznych wywodów, dyskusji, dialogu, odgrywania scenek, ilustracji, prezentacji wideo.

+ jedni lepiej uczą się z opowieści, a inni dzięki dyskusji, nauczyciel dociera do większej liczby uczniów

• W jaki sposób ukierunkować umysł na jakąś dyscyplinę?

• Organizowanie „prezentacji zrozumienia” i stwarzanie wielu okazji do zaprezentowania zrozumienia w różnych warunkach. Rozwiązanie problemu, z którym wcześniej nie miało się do czynienia.

Umysł dyscyplinarny:

• Przykłady z edukacji formalnej - opanowanie historii, matematyki, fizyki, i innych podstawowych przedmiotów, ukończenie szkolenia zawodowego.

• Przykłady z miejsc pracy – ciągłe doskonalenie się w swoim zawodzie lub w sprawowaniu swojego stanowiska, w tym zdobywanie wiedzy dyscyplinarnej i interdyscyplinarnej.

• Okres rozwoju – rozpoczyna się przed wkraczaniem w dorosłość i trwa przez całe życie.

• Imitacje – zapewnienie o osiągnięciu mistrzostwa bez co najmniej dziesięcioletniej praktyki, ścisłe przestrzeganie procedur bez zrozumienia ich celu, sensu, granic dyscypliny oraz tego, że do obszarów, gdzie konieczne jest elastyczne myślenie, nie nadaje się konwencjonalna wiedza. Fałszowanie swojego przygotowania lub wyników.

• UMYSŁ SYNTETYZUJĄCY

• Przykładem syntetyzowania wiedzy jest Biblia, Wikipedia,

• Synteza wymaga połączenia ze sobą elementów, które wcześniej były rozdzielone i niedopasowane.

• Rodzaje syntezy:

• Narracyjna – Biblia, opowieści, literatura naukowa

• Taksonomie – klasyfikacja roślin i zwierząt Linneusza, tabela pierwiastków Mendelejewa

• Koncepcja kompleksowa – koncepcja doboru naturalnego Karola Darwina, koncepcja podświadomości Zygmunta Freuda

• Reguły i aforyzmy – „Pomyśl zanim coś zrobisz”, „Łatwiej zapobiegać niż leczyć”

• Rodzaje syntezy:

• Metafory, obrazy i motywy – Darwin porównał ewolucję do gałęzi drzewa, a powstawanie gatunków do zarośniętego brzegu rzeki. Freud postrzegał podświadomość jako obszar znajdujący się pod świadomymi myślami, a id jako brykającego konia.

• Prezentacja bez słów – dzieła sztuki, np. synteza Michała Anioła ilustrująca wydarzenia biblijne na sklepieniu Kaplicy Sykstyńskiej,

• Teorie – teoria ewolucji Darwina,

• Metateoria – „teoria teorii”.

• Elementy syntezy:

• Cel – co chcę osiągnąć?

• Punkt wyjścia – idea, obraz, lub prace poprzedników,

• Dobór strategii, metod i technik

• Wersje i recenzje – przygotowanie wersji syntezy i opinia na jej temat.

• SYNTEZY INTERDYSCYPLINARNE:

• Łączy się z połączeniem co najmniej dwóch dyscyplin, np. biochemia,

• Motywację do działań interdyscyplinarnych stanowią trzy rzeczy:

1. Pojawienie się jakiejś nowej koncepcji i konieczność sprawdzenia zakresu jej zastosowania.

2. Pojawienie się nowego zjawiska, które w celu poznania należy zrozumieć w różnych kontekstach.

3. Pojawienie się trudnego problemu, którego nie są w stanie rozwiązać pojedyncze dyscypliny.

Wraz z wiekiem większość z nas popada w konserwatyzm. Dzieci w wieku przedszkolnym łatwo dostrzegają powiązania i właściwie bez przerwy dokonują porównań: banan traktują jak telefon komórkowy, a liczba mnoga od „rok” to ”roki”. Młody człowiek próbuje dokonywać integracji i syntez. Dzieci od sześciu lat wzwyż narzucają sobie cenzurę. Poszukując powiązań i cech charakterystycznych, odwołują się raczej do dosłownych podobieństw, a unikają relacji niedokładnych i nieuzasadnionych. Niemniej jednak zdolność do porównań pozostaje – tylko wraz z wiekiem rośnie wstyd przed ujawnianiem świeżych skojarzeń.

Umysł syntetyzujący:

• Przykłady z edukacji formalnej – przygotowywanie i organizowanie materiałów do zadań i testów w taki sposób, aby były przydatne (zwłaszcza dla ucznia).

• Przykłady z miejsca pracy – dostrzeganie ważnych informacji/umiejętności oraz włączanie ich do zasobu swojej wiedzy i kwalifikacji zawodowych.

• Okres rozwoju – najlepiej jeśli rozpoczyna się w dzieciństwie.

• Imitacje – przypadkowy dobór materiałów. Przedstawianie syntez nieznajdujących potwierdzenia rzetelności po wnikliwszych analizach, zarówno własnych, jak i cudzych. Niepoprawna struktura organizacyjna. Nieuzasadniony sposób organizacji. Podsumowania zawierające uogólnienia.

Zmiany w podstawie programowej

Filozofia Reformy

• Wyrównanie szans edukacyjnych

• Podniesienie jakości nauczania

• Prawo rodzica do podejmowania decyzji dotyczącą edukacji dziecka

Kiedy pójdą do szkoły?

• 2009 roku – propozycja dobrowolnego pójścia do szkoły przez 6latki

• 2011 – obowiązek szkolny 6latków

• 2013 – nowa propozycja

Argumenty Za

• Większość dzieci dojrzało do pójścia do szkoły

• Upowszechnienie edukacji przedszkolnej

• Szkoła pod opieką finansową państwa

• Bezpłatna edukacja przedszkolna

• Rodzic sam podejmuje decyzje dot edukacji dziecka

Argumenty przeciw

• Brak dojrzałości emocjonalnej u dzieci

• Brak funduszy mniejszych gmin

• Dowóz dzieci 6letnich

• Brak programu na okres przejściowy

• Obarczenie odpowiedzialnością szkoły

Nowa Podstawa Programowa

• Swobodny wybór programu zgodny z potrzebami i możliwościami uczniów

• Precyzyjny opis efektów kształcenia

• Opisana w języku wymagań

Nowa podstawa programowa w przedszkolu

• Proporcjonalne wykorzystanie czasu dziecka

• Dostosowanie warunków do jego potrzeb rozwojowych

• Diagnoza przedszkolna

Diagnoza przedszkolna

• Gotowość sześciolatków do podjęcia nauki w szkole

• Obserwacja nauczyciela

• Pomoc dla Poradni PP

Nowa Podstawa Programowa Wychowania Przedszkolnego

• Opisuje podstawowe założenia wspomagania rozwoju i edukacji dzieci

• Efekt pracy zbiorowej dużego zespołu uczonych, metodyków, nauczycieli

• Szczególną rolę odegrała prof. dr hab Edyta Gruszczyk-Kolczyńska

• Struktura Nowej Podstawy Programowej

Cel ogólny nowej podstawy

• Cele wychowania przedszkolnego-wymagania ogólne

• Treści w zakresie wspomagania rozwoju, wychowania i kształcenia dzieci-wymagania szczegółowe

• Zalecane warunki i sposób realizacji

Co obejmuje podstawa programowa wychowania przedszkolnego

Cele wychowania przedszkolnego

1. Wspomaganie dzieci w rozwijaniu uzdolnień

2. Budowanie systemu wartości,orientacja w tym co jest dobre a co złe

3. Kształtowanie u dzieci odporności emocjonalnej

4. Rozwijanie umiejętności społecznych dzieci

5. Stwarzanie warunków do wspólnej i zgodnej zabawy,nauki

6. Troska o zdrowie i sprawność fizyczną dzieci

7. Budowanie dziecięcej wiedzy o świecie społecznym,przyrodniczym i technicznym

8. Rozwijanie umiejętności wypowiadania się poprzez muzykę,formy teatralne,sztuki plastyczne

9. Kształtowanie poczucia przynależności społecznej i postawy patriotycznej

10. Wspieranie ich ciekawości,aktywności samodzielności

Realizacja celów odbywa się w obszarach

1. Kształtowanie umiejętności społecznych dzieci:porozumiewanie się z dorosłymi i dziećmi,zgodne funkcjonowanie w zabawie i sytuacjach zadaniowych

2. Kształtowanie czynności samoobsługowych,nawyków higienicznych i kulturalnych

3. Wspomaganie rozwoju mowy dzieci

4. Wspieranie dzieci w rozwijaniu czynności intelektualnych, które stosują w poznawaniu i rozumieniu siebie i swojego otoczenia

5. Wychowanie zdrowotne i kształtowanie sprawności fizycznej dzieci

6. Wdrażanie dzieci do dbałości o bezpieczeństwo własne i innych

7. Wychowanie przez sztukę - dziecko widzem i aktorem

8. Wychowanie przez sztukę- muzyka śpiew,pląsy i taniec

9. Wychowanie przez sztukę- różne formy plastyczne

10. Wspomaganie rozwoju umysłowego dzieci poprzez zabawy konstrukcyjne

11. Pomaganie dzieciom w rozumieniu istoty zjawisk atmosferycznych i w unikaniu zagrożeń

12. Wychowanie dla poszanowania roślin i zwierząt

13. Wspomaganie rozwoju intelektualnego dzieci wraz z edukacją matematyczną

14. Kształtowanie gotowości do nauki czytania i pisania

15. Wychowanie rodzinne,obywatelskie,patriotyczne

Zalecane warunki i sposób realizacji

• Co najmniej jedna piąta czasu-swobodna zabawa przy niewielkim udziale nauczyciela

• Co najmniej jedna piata czasu-w ogrodzie,na boisku,w parku,gry i zabawy ruchowe,obserwacje przyrodnicze

• Najwyżej jedna piata czasu-różnego rodzaju zajęcia dydaktyczne

• Pozostały czas-dwie piąte czasu nauczyciel może dowolnie zagospodarować

• Zadania przedszkola i nauczycieli związane z realizacją Nowej Podstawy

• Prowadzenie obserwacji pedagogicznej

• Dokumentacja tych obserwacji

Przeprowadzenie analizy gotowości szkolnej(diagnoza przedszkolna)

„Dzieci i zegarów nie można stale nakręcać, trzeba im dać też czas do chodzenia”

Jean- Paul Sartre

Sensy i bezsensy edukacji wczesnoszkolnej

Pierwsze lata w szkole

Wpływają na to:

• kim staje się dziecko

• jakie nabywa nawyki myślenia, rozumienia

• adaptację społeczną i kulturową

• kształt strategii intelektualnych, motywów podejmowania działań poznawczych

• zdolność dziecka do refleksji

CZYTANIE

Nauka czytania – jedno z podstawowych zadań systemu oświatowego

• ZAGROŻENIE ANALFABETYZMEM WTÓRNYM, FUNKCJONALNYM, PÓŁANALFABETYZMEM

• 40% społeczeństwa w ogóle nie czyta książek

• ponad 60 % nie kupuje rocznie ani jednej książki

Czy szkoła rzeczywiście uczy czytać ?

Nauczyciele nie wiedzą na jakim poziomie dzieci czytają

Popełniane błędy:

• czytanie „po szkolnemu”

• wprowadzanie liter, które dzieci już znają

• hamowanie ciekawości dziecka gdy pyta o literę której nie zna

• czytanie uproszczonych tekstów

INDYWIDUALIZACJA CZYTANIA

• Biblioteczki klasowe

• Książka naturalnym elementem otoczenia dziecka

• 2 PODEJŚCIA DO NAUKI CZYTANIA:

• lingwistyczne: przekładanie znaków graficznych na formę dźwiękową – koncentracja na technicznej stronie czytania.

• psycholingwistyczne/ psychologiczne: nabycie umiejętności percepcyjnych, lingwistycznych i poznawczych.

Czytanie w aspekcie:

• technicznym: rozpoznawanie i kojarzenie ze sobą symbolu graficznego i dźwięku

Jak dziecko czyta?

• semantycznym: dosłowne rozumienie tekstu

Co czyta?

• krytyczno – twórczym : przeżywanie i interpretowanie tekstu

Po co czyta?

Uruchomienie fantazji i wyobraźni

Stawianie i rozwiązywanie problemów

CZŁOWIEK CZYTA PO TO, BY SIĘ DOWIEDZIEĆ CO TAM JEST NAPISANE – TA OCZYWISTA PRAWDA ZOSTAŁA ZANEGOWANA PRZEZ SZKOŁĘ.

W SZKOLE DZIECKO CZYTA, BY PRZECZYTAĆ ŁADNIE.

PISANIE

Dwa podejścia do nauki pisania:

lingwistyczne, składające się z elementu:

• wzrokowego: postrzeganie znaków graficznych

• ruchowego: odtwarzanie graficznych elementów pisma

• słuchowego: wyobrażenie słuchowe napisanych wyrazów

• artykulacyjnego: wymawianie pisanego słowa

psychologiczne, 3 aspekty:

• techniczny: polega na dekodowaniu dźwięków mowy i zapisie w postaci znaków graficznych

• formalny: umiejętność redagowania prostych wypowiedzi pisemnych

• pragmatyczno – twórczy: pisanie, by wyrazić siebie, swoje myśli , oddziaływać na odbiorcę , by nawiązać i podtrzymać komunikację, by lepiej zrozumieć siebie, powracając do napisanego tekstu SENS PISANIA

NADEKSPOZYCJA ASPEKTU TECHNICZNEGO PISANIA W SZKOLE

• Higiena pisania – prawidłowe trzymanie narzędzia pisarskiego i zeszytu, właściwym owietlenie, itp.

• Poprawność- warunek czytelności tekstu

• Estetyka: kształt, łączenie liter, akapity, marginesy

NADMIERNA KONCENTRACJA NA PIŚMIE JAKO GRAFICZNYM ZAPISIE ORAZ NA POPRAWNOŚCI ORTOGRAFICZNEJ JEST DYSFUNKCJONALNA WOBEC PISANIA JAKO EKSPRESJI WŁASNYCH MYŚLI

• Formalny aspekt pisania, popełniane błędy:

• Kolektywność tekstów

• Dominacja przepisywania

• Ogólnikowość zaleceń

• Odtwórczość treści

• Ubóstwo form stylistycznych

NADUŻYWANIE I SILNA KONCENTRACJA NA ĆWICZENIACH POŚWIĘCONYCH TECHNICE I FORMIE

ROZWÓJ ASPEKTU PRAGMATYCZNO- TWÓRCZEGO

Trzy drogi:

• Nacisk na funkcjonalność i cele pisania tekstów

• Odróżnienie typów trudności w nauce pisania tekstów

• Zachowanie odpowiednich relacji pomiędzy aspektami pisania: technicznym, semantycznym i pragmatyczno – twórczym, na korzyść twórczego oraz równoległe a nie etapowe ich rozwijanie

• MÓWIENIE

W programie nauczania młodszych klas szkolnych celem jest wdrażanie ucznia do poprawnego i ścisłego wypowiadania się w mowie, kształtowanie umiejętności formułowania wielozdaniowych wypowiedzi oraz wzbogacanie , uściślanie i urozmaicanie słownictwa na dany temat.

• Sytuacja mówienia w szkole:

Dwa podejścia:

• Redukcyjno – instrumentalne

• Komunikacyjno – osobotwórcze

MÓWIENIE – DLA MYŚLENIA I UCZENIA
SZKOLNE BLOKADY ROZWOJU MÓWIENIA:

• KULT FORMALNEJ POPRAWNOŚCI

• UBÓSTWO SYTUACJI JĘZYKOWYCH

• BRAK ZGODY NA OSOBISTY JĘZYK UCZNIA

MÓWIĆ POPRAWNIE TO NIE TO SAMO, CO MÓWIĆ DOBRZE , SKUTECZNIE I EKSPRESYJNIE

POPRAWNOŚĆ WYPOWIEDZI NIE OZNACZA ZDOLNOŚCI DO KOMUNIKOWANIA SIĘ

Sensy i bezsensy edukacji wczesnoszkolnej – matematyka

Podstawowe kompetencje matematyczne, które nabywamy w szkole są nam bardzo potrzebne w życiu codziennym, jednakże z badań wynika, że umiemy policzyć resztę w sklepie, natomiast np. obliczenie skutków oprocentowania bankowego lub przygotowanie 3% zalewy do marynaty sprawia poważne kłopoty.

Oblicz obwód prostokąta przy danej długości i szerokości.

Wnioski : sposób nauczania matematyki, spowodował zablokowanie gotowości i zdolności do myślenia matematycznego, zastępując je potrzebą pamiętania reguł.

3 słoiki ważą o 5kg mniej od 7 słoików. Ile waży jeden słoik?

Czy każda z Was potrafiłaby rozwiązać to zadanie?

ANALFABETYZM MATEMATYCZNY.

jednostka choć potrafi wykonywać działania arytmetyczne oraz robić przeliczenia wg wzorów to nie rozumie sensu wykonywanych czynności matematycznych.

Podejście do matematyki można podzielić na :

• Zorientowane na WYNIKI

• Zorientowane na PROCES

Uczeń wie, że aby dodać dwa ułamki o różnych mianownikach, musi je sprowadzić do wspólnego mianownika, a następnie dodać liczniki, mianownik pozostawiając bez zmian

Pozwalam na samodzielność?

Na klombie pod apteką rosły żółte i czerwone tulipany. Żółtych tulipanów było 5 rzędów po 7. Wszystkich tulipanów było razem 91.

Ile było rzędów czerwonych tulipanów, które były posadzone też po 7 w rzędzie. Ile rzędów brakuje na rysunku?

Pod spodem umieszone polecenie : Uzupełnij rozwiązanie. Co wiemy? 5 rzędów po … żółtych tulipanów, … wszystkie tulipany, 7 liczba tulipanów w rzędzie.

Czego nie wiemy? Ile było rzędów tulipanów?

Planujemy rozwiązanie : Obliczamy ile jest …. Tulipanów. Odejmujemy żółte od wszystkich. Liczbę czerwonych tulipanów …. przez 7. Wykonujemy działania 5 * 7 = ….

Sprawdzenie:

Odpowiedź:

MECHANICZNO-ASOCJACYJNE WYKONAWSTWO.

• Paraliż myślenia

• Ciągła ingerencja nauczyciela

• Ciągła ingerencja podręczników

• Prościej, przejrzyściej, łatwiej…

Na klombie rosło 91 żółtych i czerwonych tulipanów posadzonych po 7 w rzędzie. Żółtych było 5 rzędów. Ile było czerwonych tulipanów? W ilu rzędach rosły?

Rozwiązanie :

5 * 7 = 35

91 - 35 = 56

56 : 7 = 8

Odp. Było 56 czerwonych tulipanów w 8 rzędach.

„Jak to było?”

„Myślenie to zgoła inna aktywność, niż śledzenie cudzego myślenia.”

„Jeżeli uczeń uczy się wyłącznie na pamięć to będzie dysponował wyłącznie takimi strategiami jak : przypomnienie cudzej konkluzji tzw. Wiedza „z ramki” lub odtworzeniem wywodu nauczyciela.”

PODEJŚCIE ZORIENTOWANE NA PROCES

• jest rozumiana NIE jako zbiór pojęć i twierdzeń , ale jako sposób myślenia

• poszukiwanie nowych możliwości i relacji między danymi

• zdolność i gotowość do wykorzystywania strategii.

Wiedza osobista w uczeniu się matematyki.

• szkoła do wiedzy osobistej nie przywiązuje wagi

• nie dostrzega związku między doświadczeniami osobistymi, a matematyką

• każde dziecko „nawet najmniejsze i najbardziej prymitywne nie startuje od zera, lecz ma jakiś sposób widzenia świata” – Schaffer

• szkoła powinna się odwoływać do doświadczeń dziecka, umiejętnie je wykorzystując

Wiedza publiczna w nauczaniu matematyki.

• Ma zasadnicze znaczenie jako element kultury, w którą dzięki kształceniu wrasta.

• Zapis programowo-podręcznikowy powinien być skróconym kodem, rodzajem spisu treści, współrzędnymi, które kierują naszą uwagę w określoną stronę.

W nauczaniu matematyki podstawowym celem powinno być :

• Kształtowanie własnej aktywności dziecka

• Wiedzę powinno zdobywać się przy negocjacjach, w małych grupach i z ludźmi o tych samych kompetencjach

• Pojęcia publiczne powinny być kształtowane poprzez własne doświadczenia

Restrykcyjne zasady :

* formalizacja języka

* unifikacja tematyczna zadań na lekcji

* unifikacja poziomu trudności

* narzucanie metody rozwiązania

Formalizacja języka

• Podręcznikowa terminologia

• Kod językowy np. „mianownik pozostawiamy bez zmian”

• Powtórzenia leksykalne

Unifikacja tematyczna zadań na lekcji

• Bezrefleksyjne powtarzanie reguł stosowania i rozwiązywania zadania

• Sztywność pojęciowa

Unifikacja poziomu trudności

• Nastawienie nauczycieli

• Nastawienie przełożonych

• Podręczniki

• Ilość dzieci w klasie/grupie

• Indywidualizacja

• Organizacja pracy

• Karty pracy

Narzucanie metody rozwiązania

Rozwiązania zadań dowolną metodą

Spektakl – zdolność do refleksji, umiejętność odnajdywania praktycznych identyfikacji i odniesień do realności.

Heurystyka – może mieć dwa znaczenia:

• metodologia twórczego działania, dziedzina wiedzy i umiejętności praktycznych rozwiązań związana z twórczym rozwiązywaniem zdań

• przeciwność pojęcia „algorytm”

Algorytm? to niezawodny sposób postępowania umożliwiający rozwiązywanie zadań danego typu

np. aby obliczyć pole prostokąta pomnóż długość razy szerokość

Dzielimy je na:

• analityczne – dokładne zdefiniowanie problemu, rozbicie na podproblemy, ustalenie hierarchii ważności problemów i przypisanie każdemu właściwych zabiegów

• intuicyjne

Zadania matematyczne z jakimi uczniowie spotykają się w szkole, można podzielić na :

- standardowe – czytelne dla większości nauczycieli

- niestandardowe – budzą wiele wątpliwości, ćwiczymy nie tylko znane algorytmy, ale także umiejętność ich wykorzystania

Rodzaje zadań szkolnych:

Zadanie nieproblemowe proste :

np. Na parkingu stało 13 samochodów. Osiem z nich odjechało. Ile samochodów zostało?

Zadania nieproblemowe złożone :

Adam z rodzicami wybrał się do księgarni. Kupił sobie atlas za 34zł. Jego tata kupił książkę tańszą o 16 zł od atlasu. A mama kupiła tomik poezji 3 razy tańszy od ksiązki taty. Kasjerce dali banknot 100-zł. Ile otrzymali reszty?

Problemowe proste :

Na każdej z 4 ścian pokoju wisi jeden obraz i naprzeciwko każdego obrazu wisi jeden obraz. Ile obrazów jest w tym pokoju?.

Problemowe złożone :

Gospodarz hoduje kury i króliki. Kiedy liczy ich głowy, ma ich 100. Kiedy liczy ich nogi ma ich 240. Ile jest kur?

Przyczyny nieobecności zadań problemowych na lekcjach:

• niedocenianie zadań problemowych i ich roli w rozwoju kompetencji matematycznych

• niskie twórcze kompetencje matematyczne nauczycieli

• nieumiejętność identyfikowania zadań problemowych przez n-li

Problemy i pseudoproblemy na szkolnej matematyce :

• zadania, które są źle sformułowane czyli ich poprawne rozwiązanie jest niemożliwe

• zadania, które uczeń rozwiązuje bez intelektualnego wysiłku

• „Każdy problem jest trudnością, ale nie każda trudność jest problemem”