NOTATKA Z ANALIZY ROZPORZĄDZENIA
MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU

z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych

i niepublicznych szkołach i placówkach
(Dz. U. z dnia 22 stycznia 2003 r.)

Dyrektor zapewnia bezpieczne i higieniczne warunki pobytu w szkole lub placówce, a także bezpieczne i higieniczne warunki uczestnictwa w zajęciach organizowanych przez szkolę lub placówkę poza obiektami należącymi do tych jednostek.

Rozporządzenie określa wymogi, jakie należy spełniać, pod kątem higieny bezpieczeństwa
np.

• jak powinien wyglądać plan ewakuacji szkoły

• prace remontowe, teren i ogrodzenie szkoły,

• pomieszczenia szkoły

• temperatura w pomieszczeniach

• warsztaty, laboratoria, pracownie oraz stanowisko praktycznej nauki

zawodu

• ubrania uczniów pracujących w laboratorium, a także powinności

nauczyciela

• organizacja wycieczki, lekcja sportu (w tym obowiązki nauczyciela)

• etapy postępowania powypadkowego

Notatka z analizy PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO DLA SZKOL

SPECJALNYCH

PRZYSPOSABIAJĄCYCH DO PRACY DLA UCZNIÓW Z UPOŚLEDZENIEM UMYSŁOWYM W
STOPNIU UMIARKOWANYM LUB ZNACZNYM ORAZ DLA UCZNIÓW Z
NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIAMI SPRZĘŻONYMI

Wskazania ogólne

1. Szkoła specjalna przysposabiająca do pracy dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w
   stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi
   przygotowuje młodzież do pełnienia różnych ról społecznych oraz autonomicznego (na miarę icłi
   możliwości rozwojowych) i aktywnego dorosłego życia.

2. Edukacja uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz
   uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi polega na całościowej i jednoczesnej realizacji
   funkcji dydaktycznej, wychowawczej, opiekuńczej i profilaktycznej szkoły, z uwzględnieniem
   specyficznych form i metod pracy oraz zasad nauczania, opisanych przez współczesne nauki
   społeczno-pedagogiczne.

3. Kształcenie uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz
   uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi jest dostosowane do potrzeb edukacyjnych i
   możliwości psychofizycznych uczniów.

Kształcenie obejmuje:

1. kształcenie ogólne umożliwiające utrwalenie i poszerzenie zakresu posiadanej wiedzy i
   nabywanie nowych umiejętności,

2. przysposobienie do pracy rozumiane jako: kształtowanie właściwych postaw wobec pracy,
   przyswajanie podstawowej wiedzy o pracy i poznawanie typowych sytuacji związanych z
   pracą, uczenie wykonywania różnych prac, w tym porządkowych i pomocniczych, oraz
   opanowanie podstawowych umiejętności i czyrmości pracy, a także przygotowanie do
   podjęcia samodzielnej lub wspomaganej pracy na określonym stanowisku na wolnym lub
   chronionym rynku pracy.

Edukacja uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz uczniów
z niepełnosprawnościami sprzężonymi opiera się na indywidualnych programach edukacyjnych,
opracowanych przez nauczycieli i specjalistów pracujących z uczniami na podstawie odrębnych
przepisów.

4. W procesie kształcenia uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub
znacznym oraz uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi nauczyciele współpracują z
rodzicami (prawnymi opiekunami) uczniów, ustalając kierunki oddziaływań wychowawczo-
edukacyjnych i konsultując z nimi sposoby rozwiązywania problemów ucznia respektujące
wyznawane przez rodzinę wartości.

W procesie kształcenia uczniów wyodrębnia się:

1) zajęcia edukacyjne:

1. funkcjonowanie osobiste i społeczne,

2. wychowanie fizyczne,

1. przysposobienie do pracy,

2. etyka'',

2. zajęcia rewalidacyjne,

2. zajęcia sportowe,

2. zajęcia kształtujące kreatywność, w szczególności muzyka, plastyka, zajęcia rozwijające
   zainteresowania, zajęcia kształtujące umiejętność spędzania wolnego czasu.

Ze względu na integralny, całościowy charakter kształcenia uczniów z upośledzeniem umysłowym w
stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi podstawa
programowa nie wyróżnia odrębnych celów, zadań ani treści nauczania dla poszczególnych zajęć
edukacyjnych.

Treści nauczania

Zakres treści nauczania i wychowania wynika z poziomu indywidualnego rozwoju i tempa przyswajania wiedzy
przez ucznia. Przy realizacji treści nauczania i wychowania oraz wyborze

kierunku przygotowania do pracy należy wykorzystać możliwości, jakie stwarza środowisko społeczno-kulturowe
ucznia i lokalny rynek pracy {możliwość zatrudnienia w zakładach pracy chronionej, w zakładach aktywizacji
zawodowej lub u pracodawców będących osobami fizycznymi) oraz baza materialno-dydaktyczna szkoły.
Cele edukacyjne

Celem edukacji uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz uczniów z
niepełnosprawnościami sprzężonymi jest utrwalanie i poszerzanie zakresu posiadanej wiedzy, kształcenie
kompetencji społecznych, zdolności adaptacyjnych i nabywanie nowych umiejętności umożliwiających
samodzielne, niezależne funkcjonowanie tych uczniów, przez:

1. wspomaganie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju ucznia,

1. rozbudzanie motywacji i rozwijanie zdolności dostrzegania związków funkcjonalnych, czasowych
   i przestrzennych oraz ich praktycznego wykorzystania,

1. ksztahowanie zainteresowań i ujawnianie zdolności, w szczególności zdolności muzycznych,
   plastycznych i sportowych,

4. rozwijanie w uczniach postawy ciekawości, otwartości i poszanowania innych,

4. utrwalanie wiadomości i umiejętności zdobytych przez uczniów na wcześniejszych etapach
   edukacyjnych,

6) przyswajanie prostego języka matematyki, dostrzeganie oraz formułowanie różnic pomiędzy
zjawiskami, czynnościami i liczbami, rozwijanie wyobraźni przestrzennej,

7. poznawanie różnorodności świata przyrody, poznawanie i rozumienie podstawowych procesów
   życiowych organizmów, kształtowanie zachowań ukierunkowanych na ocłu-onę środowiska,

8. rozwijanie wiedzy o kulturze własnego regionu i jej związku z kulturą Polski,

9. umożliwianie kontakm ze środowiskiem lokabym i zrozumienia przynależności człowieka do
   tego środowiska,

10. osiągnięcie maksymalnej zaradności i niezależności na miarę indywidualnych możliwości
    uczniów,

11. kształtowanie prawidłowej postawy uczniów wobec pracy, w aspekcie motywacji, kompetencji i
    wykonania,

12. przygotowanie do wykonywania, indywidualnie i zespt^owo, różnych prac, mających na celu
    zaspokojenie potrzeb własnych i otoczenia,

10. ksztahowanie umiejęmości posługiwania się narzędziami, maszynami i urządzeniami oraz
    opanowanie prostych umiejętności i czynności pracy,

14. ksztahowanie umiejętności związanych z poszukiwaniem pracy, w tym korzystania z różnych
    źródeł informacji,

15. przygotowanie do aktywnego uczestnictwa w różnych formach życia społecznego na równi z
    innymi członkami danej zbiorowości, pełnienia ról społecznych oraz przygotowanie do
    załatwiania różnych spraw osobistych w urzędach i innych instytucjach,

16. kształtowanie poczucia odpowiedzialności za samodzielnie dokonywane wybory i podejmowane

decyzje,

17. kształtowanie umiejętności samodzielnego organizowania wypoczynku i czasu wolnego,

18. rozwijanie kreatywności uczniów oraz ich uzdolnień i zainteresowań,

19. doskonalenie sprawności i wydolności fizycznej uczniów oraz działania prozdrowotne.

Notatka z analizy Rozporządzenia MEN z dn. 30 stycznia 1997 r. w sprawie zasad
organizowania zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla dzieci i młodzieży
upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim (Dz. U. z 1997 r., Nr 14, poz. 76)

Rozporządzenie reguluje objęcie wszystkich dzieci i młodzieży upośledzonej
umysłowo w stopniu głębokim, w wieku od 3 do 25 lat różnorodnymi, dostosowanymi do ich
możliwości rozwojowych zajęciami rewalidacyjnymi w wymiarze 20 godzin tygodniowo przy
pracy zespołowej i 10 godzin tygodniowo przy pracy indywidualnej (§2, §9.1).

Celem zajęć jest wspomaganie rozwoju dzieci i młodzieży, rozwijanie
zainteresowania otoczeniem oraz uzyskiwanie niezależności od innych osób w
funkcjonowaniu w codziennym życiu

Zajęcia organizuje się w szczególności w:

1. publicznych przedszkolach, w tym specjalnych,

2. publicznych szkołach, w tym specjalnych, położonych najbliżej miejsca zamieszkania lub
   pobytu (w tym dziennego) osób zakwalifikowanych do udziału w zajęciach zespołowych,

3. publicznych placówkach opiekuńczo-wychowawczych,

1. zakładach opieki zdrowotnej,

2. domach pomocy społecznej i środowiskowych domach samopomocy,

1. ośrodkach rehabilitacyjno-wychowawczych, jeżeli przebywają w nich dzieci i młodzież

2. domach rodzinnych, dla osób zakwalifikowanych do udziału w indywidualnych zajęciach.
   3. Dzieciom i młodzieży, przebywającym czasowo lub stale w zakładach opieki zdrowotnej i
   domach pomocy społecznej, organ właściwy do prowadzenia przedszkoli lub szkół
   specjalnych zapewnia udział w zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych stosownie do
   orzeczenia publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej lub innej publicznej poradni
   specjalistycznej..

Tryb i zasady kwalifikowania i kierowania dzieci i młodzieży do udziału w zajęciach
określają przepisy w sprawie zasad działania publicznych poradni psychologiczno-
pedagogicznych oraz innych publicznych poradni specjalistycznych.
Zajęcia prowadzi nauczyciel posiadający odpowiednie przygotowanie pedagogiczne,
określone w odrębnych przepisach. Na stanowisku nauczyciela może być zatrudniony
psycholog lub pedagog.

Opiekę podczas zajęć prowadzonych w domu rodzinnym zapewniają rodzice (opiekun
prawny).

Zajęcia obejmują przede wszystkim:

1. naukę nawiązywania kontaktów w sposób odpowiedni do potrzeb i możliwości uczestnika,

2. ksztahowanie sposobu komunikowania się z otoczeniem na poziomie odpowiadającym
   indywidualnym możliwościom uczestnika,

3. usprawnianie ruchowe i psychoruchowe w zakresie dużej i małej motoryki, wyrabianie
   orientacji w schemacie własnego ciała i orientacji przestrzennej,

4. wdrażanie do osiągania optymalnego poziomu samodzielności w podstawowych sferach
   życia,

5. rozwijanie zainteresowań otoczeniem, wielozmysłowe poznawanie tego otoczenia, naukę
   rozumienia zachodzących w nim zjawisk, kształtowanie umiejętności funkcjonowania w
   otoczeniu,

6. ksztahowanie umiejętności współżycia w grupie.

7) naukę celowego działania dostosowanego do wieku, możliwości i zainteresowań
uczestnika oraz jego udziału w ekspresyjnej aktywności.

Indywidualny program zajęć opracowuje prowadzący te zajęcia nauczyciel we
współpracy z psychologiem na podstawie wskazań zawartych w orzeczeniu kwalifikacyjnym.

Wymiar zajęć, w zależności od możliwości psychofizycznych oraz specyficznych
potrzeb rewalidacyjnych uczestników zajęć, wynosi:

1. 4 godziny dziennie na zajęciach zespołowych,

2. 2 godziny dziennie na zajęciach indywidualnych.
   2. Liczba osób w zespole wynosi od 2 do 4.

Dokumentacja zajęć obejmuje:

1. orzeczenie kwalifikacyjne poradni

2. dziennik zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, według wzoru określonego w odrębnych
   przepisach dla dziennika zajęć dydaktyczno-wychowawczych i specjalistycznych,

3. zeszyt obserwacji

Zeszyt obserwacji prowadzony jest odrębnie dla każdego uczestnika zajęć.
Do zeszytu obserwacji wpisuje się informacje dotyczące:

• zmian w zakresie dużej motoryki (postawa, lokomocja, koordynacja ruchów),

• zmian w zakresie małej motoryki (koordynacja ruchów r^, koordynacja wzrokowo-
  ruchowa, manipulacja),

• napędu - aktywności nie kierowanej (własnej),

• koncentracji uwagi (podczas aktywności spontanicznej, w zabawie, w zadaniu; czas
  koncentracji),

• współdziałania (w różnych sytuacjach; czas współdziałania),

• opanowywania nowych umiejętności (tempo, trwałość, stopień trudności);

• dominującego nastroju i emocji,

• gotowości do kontaktów (rodzaje, kierunek),

• umiejętności w zakresie samoobsługi,

• udziału w czynnościach porządkowych,

• zachowań trudnych (opis tych zachowań oraz sytuacji, w których występują, reakcje
  nauczyciela, zmiany w zachowaniu).

Za prawidłową realizację zajęć oraz ich dokumentację odpowiedzialny jest dyrektor
publicznego przedszkola i szkoły (w tym specjalnych) lub placówki, które te zajęcia
organizują.

Notatka z analizy Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia
1 grudnia 2004 roku w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez

nauczycieli

( Dz. U. z 2003 r. Nr 118, poz. 1112, z późn. zm. 2)

Rozporządzenie określa sposób odbywania stażu, rodzaj dokumentacji załączanej do
wniosku nauczyciela o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego lub egzaminacyjnego, zakres
wymagań do uzyskania poszczególnych stopni awansu zawodowego, tryb działania komisji
kwalifikacyjnych i egzaminacyjnych, wzory zaświadczeń o uzyskaniu akceptacji lub zdaniu
egzaminu oraz wzory aktów nadania stopni awansu zawodowego.

§3.

Nauczyciel stażysta przedkłada dyrektorowi szkoły projekt planu rozwoju zawodowego w
terminie 20 dni od dnia rozpoczęcia zajęć.

Nauczyciel kontraktowy i nauczyciel mianowany, projekt planu rozwoju zawodowego
załącza do wniosku o rozpoczęcie stażu skierowanego do dyrektora szkoły.
Dyrektor szkoły zatwierdza projekt planu rozwoju zawodowego nauczyciela w terminie 30
dni od dnia rozpoczęcia zajęć lub zwraca go nauczycielowi do poprawy ze wskazaniem, w
formie pisemnej, zakresu niezbędnych zmian.

Nauczyciel obowiązany jest niezwłocznie poprawić projekt planu rozwoju zawodowego
zgodnie z zaleceniami dyrektora szkoły i ponownie przedłożyć projekt dyrektorowi szkoły.
§4.

Dyrektor szkoły zapewnia nauczycielowi odbywającemu staż warunki do:

1. obserwacji zajęć dydaktycznych, wychowawczych oraz innych prowadzonych w szkole, w
   szczególności zajęć prowadzonych przez nauczyciela tego samego przedmiotu łub rodzaju
   zajęć w tej samej lub innej szkole;

2. udziału w formach kształcenia ustawicznego, jeżeli wynika to z zatwierdzonego planu
   rozwoju zawodowego i potrzeb szkoły;

3. korzystania z pomocy merytorycznej i metodycznej poradni psychologiczno -
   pedagogicznej łub innych placówek i instytucji oświatowych.

W terminie 30 dni od dnia zakończenia stażu nauczyciel składa dyrektorowi szkoły
sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego.
§6.

Nauczyciel stażysta ubiegający się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego w
okresie odbywania stażu powinien w szczególności:

1) poznawać organizację, zadania i zasady ftmkcjonowania szkoły, w tym:

1. przepisy związane z fiankcjonowaniem szkoły;

2. sposób prowadzenia dokumentacji obowiązującej w szkole;

3. przepisy dotyczące zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków nauki i pracy;

2. uczestniczyć jako obserwator w zajęciach prowadzonych przez opiekuna stażu lub innych
   nauczycieli, w wymiarze co najmniej jednej godziny zajęć w miesiącu, oraz omawiać z
   prowadzącym obserwowane zajęcia;

3. prowadzić zajęcia z uczniami, w obecności opiekuna stażu lub dyrektora szkoły, w
   wymiarze co najmniej jednej godziny zajęć w miesiącu, oraz omawiać je z osobą, w
   obecności której zajęcia zostały przeprowadzone;

4. uczestniczyć w wewnątrzszkolnych formach doskonalenia zawodowego nauczycieli.

Wymagania niezbędne do uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego obejmują:

1) znajomość organizacji, zadań i zasad fimkcjonowania szkoły, w której nauczyciel odbywał
staż;

2)umiejętność prowadzenia zajęć w sposób zapewniający właściwą realizację statutowych
zadań szkoły, w której nauczyciel odbywał staż;

3. znajomość środowiska uczniów, ich problemów oraz umiejętność współpracy ze
   środowiskiem uczniów;

4. umiejętność omawiania prowadzonych i obserwowanych zajęć.