Afrykański pomór świń łac. Pestis africana suum
międzynarodowy skrót ASF
-ASF jest bardzo groźną, zakaźną i zaraźliwą chorobą świń o wysokim wskaźniku śmiertelności (80-100%)
-objawy kliniczne i zmiany sekcyjne wykazują duże podobieństwo do ostrej postaci pomoru klasycznego świń
-jest to wirusowa, posocznicowa choroba świń o przebiegu ostrym lub przewlekłym. Cechą charakterystyczną tej choroby jest bardzo silna wybroczynowość. Występuje głównie w Afryce. W Polsce nie występuje.
ETIOLOGIA
-Chorobę wywołuje wirus afrykańskiego pomoru świń (ASFV)- nie jest on spokrewniony z wirusem pomoru klasycznego
-Wirus afrykańskiego pomoru świń jest odporny na temperaturę, czynniki chemiczne, procesy gnilne, wędzenie, krótkotrwałe gotowanie, wysychanie, potrafi przetrwać do 6 miesięcy w mrożonym mięsie.
-Różne dane wskazują na to, że wirus ten w niskiej temperaturze jest żywotny i zjadliwy przez kilka lat, natomiast ciepło niszczy go szybko (przykładowo w 55◦c ginie po 45min.)
-Zalecany środkiem dezynfekcyjnym w zwalczaniu ASF jest Virkon S
PATOGENEZA
Po wtargnięciu do organizmu, wirus drogą naczyń krwionośnych i limfatycznych dostaje się w pierwszej kolejności do komórek lub tkanek , do których ma szczególne powinowactwo (migdałki, węzły chłonne, nerki, śledziona). Tam namnaża się intensywnie, ponownie wraca do układu krwionośnego, gdzie utrzymuje się aż do śmierci zwierzęcia.
OBJAWY KLINICZNE
Okres inkubacji choroby wynosi 4-9dni (może jednak być krótszy lub dłuższy w zależności od stopnia zjadliwości zarazka)
-Pierwszym objawem jest wzrost wewnętrznej ciepłoty ciała do 41-42˚C, któremu nie towarzyszą jednak inne symptomy! (w przeciwieństwie do CSF). Gorączkujące świnie mają na ogół apetyt, poruszają się normalnie. Taki stan trwa zazwyczaj 3-4dni- tj. do momentu spadku w.c.c. W tym momencie obserwuje się inne objawy kliniczne , które szybko nasilają się i powodują śmierć zwierząt w ciągu kilku-rzadziej kilkunastu dni.
Objawy kliniczne po spadku temperatury ciała (poprzedzające śmierć)
sinica skóry uszu, brzucha i boków ciała
drobne wybroczyny w skórze
duszność
pienisty wypływ z nosa
wypływ z worka spojówkowego
biegunka-często z domieszką krwi
wymioty
niedowład zadu
maciory prośne z reguły ronią
błony płodowe i skóra płodów wykazują często wybroczyny i krwawe wylewy
Choroba najczęściej ma przebieg ostry. Rzadko przebiega nadostro (gdy zwierzęta padają nagle) lub przewlekle. W postaci przewlekłej choroba kończy się śmiercią lub niekiedy wyzdrowieniem, chore świnie są wychudzone, czego nie stwierdza się w przebiegu ostrym choroby. Obserwuje się na przemian okresy poprawy i pogorszenia stanu zdrowia.
Objawy postaci przewlekłej: objawy zapalenia płuc i opłucnej, stawów i pochewek ścięgnowych, okresowa biegunkę oraz pojedyncze ogniska martwicy skóry.
ZMIANY ANATOMOPATOLOGICZNE
Zwłoki nie są wychudzone (wyjątek: postać przewlekła), ale sprawiają wrażenie obrzękłych
Stężenia pośmiertne i rozkład gnilny następuje szybko
Do zmian anatomopatologicznych należą:
skóra sino czerwona z drobnymi wybroczynami
w okolicy oczu, nosa i uszu widoczne są ślady wypływów
w okolicy odbytu ślady biegunki
w jamach ciała występuje zwiększona ilość płynu wysiękowego koloru żółtoróżowego na skutek domieszki krwi i włóknika
pod błonami surowiczymi pokrywającymi różne narządy widoczne są wybroczyny
silne przekrwienie błony śluzowej i zgrubienie ścian okrężnicy
obrzęk okolicy podlędźwiowej, pachwinowej, wątrobowo-żołądkowej,
zmiany w ŚLEDZIONIE, WĘZŁACH CHŁONNYCH, NERKACH I SERCU
zmiany w przewodzie pokarmowym (zapalenie krwotoczne błony śluzowej żołądka, jelita cienkiego, ślepego i okrężnicy, owrzodzenia, martwice, skrzepła krew,
ROZPOZNANIE
Najtrudniejszym problemem jest odróżnienie afrykańskiego pomoru świń od klasycznego
Podstawą podejrzenia ASF jest ostra i szybko szerząca się postać choroby powodująca prawie 100% padnięć
Bad. Lab. i próba biologiczna wykonywana jest w Państwowym Instytucie Weterynaryjnym w Puławach – do izolacji wirusa i wykrycia antygenu najbardziej nadaje się śledziona, migdałki i pełna krew, także płuca, nerki, węzły chłonne i szpik.
POSTĘPOWANIE
Afrykański pomór świń jest choroba zwalczaną z urzędu i podlega obowiązkowi zgłoszenia
Zwalczanie ASF polega polega na wybiciu wszystkich sztuk chorych i podejrzanych o zakażenie, dezynfekcji i rygorystycznym przestrzeganiu przepisów sanitarno- weterynaryjnych
Dotychczas nie opracowano szczepionki przeciw ASF
Kraj uznany jest za wolny gdy choroba ta jest zwalczana z urzędu i nie wystąpiła w kraju w ciągu ostatnich 3 lat