CHOROBA PARKINSONA

Samoistna, powoli postępująca zwyrodnieniowa choroba ośrodkowego układu nerwowego, należąca do chorób układu pozapiramidowego. Dotyczy 1% populacji ludzi od 40-60 roku życia, ale zdarza się również u młodych ludzi.

ETIOLOGIA CHOROBY PARKINSONA: W chorobie Parkinsona dochodzi do zmian zwyrodnieniowych komórek nerwowych w istocie czarnej i innych obszarach barwnikonośnych mózgowia. Neurony istoty czarnej wytwarzają neurotransmiter dopaminę, dlatego określa się je również neuronami dopaminergicznymi; zawierają ponadto melaninę, dlatego określa się je jako barwnikonośne. Konsekwencją zaburzenia funkcji tych neuronów jest niedobór dopaminy (ok. 70-80%) w istocie czarnej i prążkowiu, a także przewaga aktywności neuronów glutaminergicznych, hamujących jądra wzgórza. W procesie neurodegeneracyjnym bierze udział układ dopaminergiczny,  noradrenergiczny, cholinergiczny i glutaminergiczny_{( neuroprzekaźnik – ACETYLOCHOLINA).}

OBJAWY CHOROBY PARKINSONA:

• sztywność osobowości

• depresja

• zaparcia

• parestezje kończyn – czucie opaczne (drętwienie, mrowienie)

• dyskretne zaburzenia węchowe

• bradykinezja – spowolnienie i zubożenie ruchów, szczególnie trudności z wykonywaniem ruchów precyzyjnych; chód szurający, drobnymi kroczkami, brak balansowania kończyn górnych i akinezja (trudności w rozpoczęciu ruchów)

• sztywność mięśniowa (plastyczne zwiększenie napięcia mięśniowego, twarz maskowata)

• drżenie spoczynkowe

LECZENIE:

1.Leki pobudzające przekaźnictwo dopaminergiczne

2. Leki hamujące przekaźnictwo cholinergiczne

LEKI POBUDZAJACE PRZEKAŹNICTWO DOPAMINERGICZNE:

• LEWODOPA i inhibitory dekarboksylazy DOPA ( BENSERAZYD, KARBIDOPA)

• Inhibitory MAO typu B

• Leki pobudzające receptory dopaminergiczne (BROMOKRYPTYNA, LIZURID, PERGOLID)

• Leki zwiększające uwalnianie DOPAMINY (AMANTADYNA)

LEWODOPA ( L-DOPA)

• prekursor DOPAMINY

• ulega ośrodkowej i obwodowej dekarboksylacji, głównie do DOPAMINY, przy udziale DOPA- DEKARBOKSYLAZY

• obwodowa dekarboksylacja powoduje, że 1% podanej dawki LEWODOPY przenika do OUN, wywołuje także wystąpienie obwodowych działań niepożądanych

OBWODOWE DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

• zaburzenia sercowo- naczyniowe

• zaburzenia żołądkowo- jelitowe

LEWODOPA – DZIAŁANIA TERAPEUTYCZNE:

• zmniejszenie sztywności i napięcia mięśniowego

• poprawa tempa procesów psychicznych

• zmniejsza drżenie mięśniowe( w niewielkim stopniu)

INHIBITORY OBWODOWEJ DEKARBOKSYLAZY DOPA:

• BENZERAZYD

• KARBIDOPA

Większe stężenie LEWODOPY w OUN, nasilenie działania ośrodkowego przy stosowaniu jej w mniejszych dawkach oraz zmniejszenie obwodowych działań niepożądanych.

LEWODOPĘ stosujemy tylko w połączeniu z inhibitorami obwodowej dekarboksylazy DOPA

INHIBIOTORY KATECHOLO-O-METYLOTRANSFERAZY (COMT):

• ENTAKAPON

• NITEKAPON

- zmniejszenie ośrodkowych działań niepożądanych

ZAHAMOWANIE AKTYWNOŚCI COMT:

- zwiększenie ilości LEWODOPY dostarczającej się do mózgu

- zmniejszenie dawki LEWODOPY

LEWODOPA – PRZECIWSKAZANIA:

- jaskra z wąskim kątem przesączania

- parkinsonizm polekowy

- ostrożnie u osób:

• starszych

• z zaburzeniami rytmu serca

• z zaburzeniami psychicznymi

• z cukrzycą

• z chorobami płuc

• z owrzodzeniem przewodu pokarmowego

LEWODOPA – PREPARATY:

- PREPARATY ZŁOŻONE ( LEWODOPA + BENSERAZYD)

• MADOPAR

- PREPRATY ZŁOŻONE (LEWODOPA + KARBIDOPA)

• DUELLIN

• ISICOM

• NAKOM

• PARDOPA

• SINEMET

INHIBITOR MAO TYPU B – SELEGILINA

• - zwiększenie stężenia DOPAMINY w mózgu

• - zwiększa wychwyt zwrotny DA i NA

• - hamuje aktywność MAO typu B

• - stosowany w monoterapii w początkowym okresie choroby Parkinsona

• - w zaawansowanym stopniu choroby stosowany łącznie z LEWODOPĄ

• - przeciwwskazania : polekowy zespół Parkinsona

SELEGILINA – DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

• dyskinezy

• ruchy pląsawicze

• drżenia

• zaburzenia równowagi

• zaburzenia snu

• depresja

• zaburzenia świadomości

• tachykardia

• zmiany ciśnienia tętniczego

SELEGILINA – PREPARATY:

• SELERIN

• APO-SELIN

• SELEMOR

• SELGRES

• SELIRATIO

• SELGIN

LEKI POBUDZAJACE RECEPTORY DOPAMINERGICZNE:

• BROMOKRYPTYNA

STOSOWANA:

• w leczeniu choroby Parkinsona łącznie z LEWODOPĄ

• w akromegalii ( nadmiernie wydzielanie hormonu wzrostu – somatostatyny)

• w zaburzeniach hormonalnych przysadki związanych z nadmiernym wydzielaniem PROLAKTYNY

PRZECIWSKZANIA:

- parkinsonizm polekowy

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

• nudności

• wymioty

• bóle głowy

• bezsenność

• hipotonia ortostatyczna – nagły spadek ciśnienia tętniczego

• omamy

• dyskinezy

• suchość w ustach

PREPARATY:

• BIOMERGON

• ERGOLAKTYNA

• BROMOCORM

LIZURID, PERGOLID: pobudzają receptory D₂, stosowane w monoterapii w początkowym okresie choroby lub jako terapia uzupełniająca.

PREPARATY:

• PERMAX

LEKI ZWIEKSZAJĄCE UWALNIANIE DOPAMINY – AMANTADYNA

• zwiększa uwalnianie DOPAMINY

• wpływa na tempo procesów psychicznych oraz napięcie mięśniowe

• stosowana w początkowym okresie choroby łącznie z SELEGILINĄ

PREPARATY:

• AMANTIX

• VIREGYT-K