Kruszywo-ziarnisty materiał budowlany używany do zapraw, betonów, mieszanek mineralno-asfaltowych itp. Kruszywa mineralne pozyskane ze skał naturalnych nazywamy kruszywami naturalnymi.

Gęstość nasypowa-to masa jednostki objętości materiały sypkiego w stanie luźnym lub zagęszczonym. Oznacza się ją za pomocą objętościomierzy o różnej pojemności naczyń pomiarowych, zależnie od rodzaju kruszywa.

$$\rho = \frac{m_{2} - m_{1}}{V}\lbrack\frac{\text{kg}}{m^{3}}\rbrack$$

m₁-masa cylindra pustego

m₂-m cylindra z kruszywem

V-objętość cylindra pom.

Jamistość-objętość wolnych przestrzeni między ziarnami kruszywa.

$$j = \frac{\rho_{0} - \rho_{1}}{\rho_{0}}*100\%$$

j-jamistość stosu okruchowego

ρ₀-gęstość objętościowa kruszyw[g/cm3]

ρ₁-gęstość nasypowa kruszywa w stanie luźnym[g/cm3]

Ziarna nieforemne(z. płaskie)-to takie, których stosunek największego wymiaru do najmniejszego jest większy niż 3. Niekorzystnie wpływają na urabialność i układanie mieszanki betonowej oraz jej zagęszczenie. Zmniejszają wytrzymałość betonu.

Frakcja kruszywa-zbiór ziaren kruszywa zawartych między kolejnymi sitami w zestawie sit normowych.

Drewno-znajduje się pomiędzy rdzeniem a miazgą i stanowi największą część objętości pnia.

Słoje roczne-składają się z przyrostu drewna wczesnego(wiosennego)- jaśniejszego i późnego(letniego)- ciemniejszego. Na przekroju poprzecznym pnia są widoczne w postaci pierścieni współśrodkowo ułożonych wokół rdzenia.

Cechy:

Barwa-zależy od ilości barwnika i garbników. Barwa drzew krajowych jest jasnożółta do brązowych.

Połysk-związany jest z twardością drewna oraz gładkością powierzchni przekroju.

Rysunek drewna-jest charakterystyczny dla każdego gatunku. Zależy od barwy i wielkości przyrostów drewna, przebiegu włókien i słojów rocznych, liczby i wielkości promieni rdzeniowych i sęków.

Zapach-prawie wszystkie gatunki drewna mają swoisty zapach znajdujących się w nim olejków eterycznych, garbników, żywicy, tłuszczów, itp.

Wilgotność bezwzględna-określa się ją w % stosunku masy wody zawartej w drewnie do masy drewna całkowicie wysuszonego.

$$W = \frac{m_{w} - m_{o}}{m_{o}}*100\%$$

Wilgotności:

>35%-drewno świeże po ścięciu

12-20%-d. w stanie powietrzno-suchym

8-13%-d. przechowyw. w suchych pom.

0%-d. jest kruche, łuszczy się, pęka, nie nadaje się do celów budowlanych!

UMOWNA STANDARDOWA WILG. DREWNA – 12%

Nasiąkliwość-zdolność pochłaniania wody lub innych cieczy przez d. w niej zanurzony(zależy od rodzaju i gęstości d.)

Higroskopijność-zdolność wchłaniania przez d. pary wodnej z powietrza(zależy od temp. I wilgotności względnej d.)

Skurcz i pękanie drewna-powstają w wyniku zmiany objętości włókien drewna wywołanej zmianami wilgotności. Zjawiskom tym ulega drewno o wilgotności <30%. Odkształcenia wywołane pęcznieniem lub skurczem mogą być przyczyną pękania lub paczenia się drewna.

Gęstość d.-stosunek masy d. do jego obj. przy określonej wilgotności d.(zwykle 12,15,0%) [kg/m3]. Zależy od rodzju d. i wilgotności, a także od położenia drewna w pniu.

Przewodność cieplna-zależy od gęstości, wilgotności i kierunku włókien d.

Przewodność akustyczna-zależy od budowy anatomicznej, temperatury i wilgotności d.

Przew. Elektryczna-suche jest złym przewodnikiem. Zawilgocenie i nasycenie solami zwiększa przewodność el.

Anizotropia-zjawisko występowania różnych właściwości w różnych kierunkach; odróżnia ona drewno od innych mat. Drewno jest mat. anizotropowym, gdyż jego właściwości silnie zależą od anatomicznych kierunków w pniu d. Kierunki: równoległy, styczny i promienisty do włókien.

Wytrzymałość-zależy od: odchylenia kierunku obciążenia od kierunku włókien, wilgotności, gęstości, temperatury, ilości i rozmieszczenia sęków.

Wytrzymałość na ściskanie:

$$R = \frac{P_{\max}}{a*b}\left\lbrack \text{MPa} \right\rbrack$$

P_max-siła użyta do zniszczenia próbki

a,b- wymiary próbki

Ścieralność-zmiany zachodzące na powierzchni d. pod wpływem tarcia.

Giętkość-zdolność do wyginania się bez uszkodzenia. Mniejsza gęstość=większa giętkość.

Twardość-określa ją opór, jaki d. stawia przy wciskaniu obcego ciała. Określa się metodami Janki lub Brinella.

Łupliwość-podatność na rozwarstwianie się d. wzdłuż włókien, określa ją stosunek siły powodującej rozłupanie drewna do szerokości próbki.

Wady:

Kształtu-zbierzność pnia, zgrubienie odziomkowe, rakowatość, krzywizna, spłaszczenie

Budowy anatomicznej-sęki, zawoje, nieregularności budowy słojów i przebiegu włókien, rdzeń mimośrodkowy, twardzica

Nieregularne zabarwienie-spowodowane czynnikami fizykochemicznymi lub działaniem grzybów

Zgilizna-w wyniku rozwoju grzybów pasożytniczych lub roztoczy.

Pęknięcia-mogą powstać w okresie wegetacji lub po ścięciu d, naskutek wysychania.

Zranienia-na skutek uszkodzenia mechanicznego

Pęcherze żywiczne-to skupiska żywicy między słojami rocznymi.

Korozja biologiczna d.-następuje w wyniku działania grzybów, pleśni, bakterii i owadów. Drewno podatne przy wilg. 27-60%, temp. 22-30°C, wysokiej wilgotności powietrza, lekko kwaśnym podłożu i braku przewiewu. Owady wygryzają zarówno suche jak i mokre drewno.

Ochrona:

Przed korozją bio:

-naturalna ochrona drewna w okresie jego pozyskiwania i składowania(odpowiednia pora ścinki, właściwe składowanie, suszenie i przerób)

-impregnacja o działaniu grzybobójczym i owadobójczym. Powierzchniowa lub głęboka.

Przed ogniem-palność zależy od gęstości, wilgotności, warunków ogniowych, wymiaru i kształtu elementu, ruchu powietrza itp.

Chemiczne środki ogniochronne zmniejszają zapalność drewna, opóźniają zapalenie oraz ograniczają powierzchnię rozprzestrzeniania płomienia.

Zaprawy

Wytrzymałość na ściskanie-największe naprężenie, jakie wytrzymuje próbka podczas ściskania do momentu jej skruszenia.

$$\mathbf{R}_{\mathbf{c}}\mathbf{=}\frac{\mathbf{P}}{\mathbf{F}}\mathbf{\ }\left\lbrack \mathbf{\text{MPa}} \right\rbrack$$

P-siła ściskająca

F-pole przekroju próbki przed przyłożeniem obciążenia

Wytrzymałość na zginanie-najwieksze napręż, jakie wytrzymuje badana próbkapodczas zginania do momentu jej złamania.

$$\mathbf{R}_{\mathbf{\text{zg}}}\mathbf{=}\frac{\mathbf{M}}{\mathbf{W}}\mathbf{\ }\left\lbrack \mathbf{\text{MPa}} \right\rbrack$$

M-moment zginający

W-wskaźnik wytrzymałości przekroju zginanego [m3]

Domieszki:

Napowietrzająca- wzrost mrozoodporności i spadek wytrzymałości zaprawy lub betonu.

Uszczelniająca-zmniejszenie nasiąkliwości betonu

Przeciwmrozowa-umożliwia wykonanie betonu w niskich temp.

Uplastyczniająca i upłynniająca-zwiększenie ciekłości zaprawy lub mieszanki betonowej, zmniejszenie zużycia cementu zwiększenie wytrzymałości

Materiał malarski-kompozyt przeznaczony do wytwarzania powłok malarskich na dowolnym podłożu.

-mat. malarskie kryjące o zdolności przesłaniania barwy podłoża i nadawania mu swojej barwy(farby, emulsje)

-mat. mal. niekryjące, tworzące powłoki malarskie bezbarwne i przezroczyste(lakiery).

Farby i emulsje- mat. kryjące składają się z pigmentów(i ewentualnie wypełniacza), żywicy bądź spoiwa. Emalie mają mniejszą zawartość wypełniacza i pigmentów od farb.

Lakiery-niepigmentowe roztwory żywic w rozpuszczalnikach, tworzące po wyschnięciu powłoki przezroczyste, bezbarwne lub barwne.

Substancja błonotwórcza-podstawowy składnik materiału malarskiego nazywany spoiwem, który wiąże cząstki pigmentów i wypełniaczy między sobą oraz łączy je trwale z podłożem podczas schnięcia powłoki.

Spoiwo-roztwór żywicy i ewentualnie innych składników w rozpuszczalnikach organicznych lub ich mieszaninie. Decydują o właściwościach fizycznych, mechanicznych i chemicznych powłok malarskich oraz o ich twardości i wyglądzie zewnętrznym.

Spoiwo mineralne-ciasto wapienne, cement portlandzki, szkło wodne potasowe

Spoiwo organiczne-kleje zwierzęce, roślinne, celulozowe, kazeinowe oraz oleje roślinne i pokosty, żywice lakiernicze-fenolowo-formaldehydowe, mocznikowe, silikonowe, uretanowe i inne.

Pigmenty-drobnoziarniste substancje barwiące, nierozpuszczalne w substancji błonotwórczej, lecz przez nią zwilżane i dyspergowane, nadające powłokom malarskim barwę i zdolność krycia innej barwy. Mineralne i organiczne oraz naturalne i sztuczne.

Wypełniacze-drobnoziarniste substancje mineralne, nierozpuszczalne w wodzie i w substancjach błonotwórczych. Nadają materiałom malarskim wytrzymałości mechanicznej, zapobiegają spływaniu z powierzchni , ognioodporności, chemoodporności.

Rozpuszczalniki-ciecze lotne, w których substancja błonotwórcza jest całkowicie rozpuszczalna(benzyny, nafty, benzen, toluen, ksyleny itp.)

Rozcieńczalniki-ciecze lotne, które samodzielnie nie rozpuszczają substancji błonotwórczych, ale obniżają lepkość materiału mal.(alkohole, glikole)

Elastyczność wyrobu- określa liczba odpowiadająca najmniejszej średnicy sworznia, przy której zgięta powłoka nie wykazuje śladów pęknięć lub odstawania od podłoża.

Wskaźnik przewodzenia ciepła-określa ilość ciepła przechodzącą przez powierzchnię 1 m2 materiału grubości 1m w ciągu 1 h, przy różnicy temperatur obu powierzchni 1 K.

$$\lambda = \frac{Q*g}{F*T*t}\ \lbrack\frac{W}{m*K}\rbrack$$

Q-ilość przepływającego ciepła

g-grubość materiału

F-powierzchnia materiału

T-różnica temp. Powierzchni mat.

t-czas przepływu ciepła

Właściwości mat. Termoizolacyjnych:

Porowatość-podstawowa właściwość materiałów termoizolacyjnych określająca ich jakość. Termoizolacyjność zależy od sumarycznej porowatości oraz rozmiaru i rozkładu porów.

Gęstość objętościowa-im mniejsza gęst. Tym lepsze właściwości termoizolacyjne.

Wilgotność-zawilgocenie materiałów termoizo. Powoduje wzrost współczynnika przewodzenia ciepła, obniża wytrzymałość i mrozoodporność.

Przewodność cieplna-im większa temp. Otoczenia tym współczynnik przewodzenia ciepła większości materiałów zwiększa się.

Wytrzymałość-większość mat. Izolacyjnych o bardzo porowatej budowie cechuje mała wytrzymałość. Można ją zmieniać przez dobór warstw lub zastosowanie specjalnych metod obróbki.