SPÓŁKA CYWILNA
Charakter:
nie ma osobowości prawnej
regulowana jest przepisami kodeksu cywilnego
Wyznaczniki:
spółka jest stosunkiem prawnym powstającym na drodze umowy
umowa polega na dążeniu do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego poprzez kontrahentów
cel gospodarczy musi być osiągnięty przez działanie wspólników w określony umową spółki sposób
Zgodnie z zasadami KSH spółka cywilna może być przekształcona w spółkę handlową przez jej wspólników.
Jeżeli przychody netto ze sprzedaży towarów lud świadczenia usług w spółce cywilnej osiągną w każdym z dwóch kolejnych lat obrotowych równowartość w złotych co najmniej 400000 EURO to podlega ona wpisowi do rejestru i z tą chwilą staje się spółką jawną.
Może zostać zawarta na czas oznaczony lub nieoznaczony. Jeżeli została zawarta na czas nieoznaczony, każdy wspólnik może z niej wystąpić wypowiadając swój udział na trzy miesiące naprzód na koniec roku obrachunkowego. Z ważnych powodów wspólnik może wypowiedzieć swój udział bez zachowania terminów wypowiedzenia, chociażby spółka była zawarta na czas oznaczony. Wypowiedzenie udziału powinno być dokonane na piśmie i powinno być skierowane do wszystkich wspólników. Ograniczenie prawa wypowiedzenia udziału z ważnych przyczyn dokonane w umowie spółki byłoby nieważne. Natomiast umowa spółki może przewidywać inne terminy wypowiedzenia udziału, gdy spółka została zawarta na czas nieoznaczony.
Umowa
Umowa spółki ma charakter konsensualny. Do jej zawarcia dochodzi poprzez zgodne oświadczenie woli wspólników. W umowie może uczestniczyć 2 wspólników bądź może ona być zawarta pomiędzy większą liczbą stron (stosunek dwu- lub wielostronny). Umowa powinna być stwierdzona pismem. Zawarta w formie ustnej jest ważna, natomiast ograniczona jest wówczas możliwość przeprowadzania dowodu ze świadków lub z przesłuchania stron, co do faktu zawarcia umowy spółki i co do jej treści.
W myśl definicji umowy spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia określonego celu gospodarczego,
polegającego na prowadzeniu działalności z zamiarem uzyskania korzyści materialnych, choćby nie wiążący się z działalnością zarobkową. Istotne jest przy tym, że cel spółki musi być wspólny dla ogółu wspólników i musi być określony w umowie. Działania pomocne do osiągnięcia celu muszą być w umowie oznaczone. Polega to głównie na wniesieniu wkładów.
Zobowiązanie do wniesienia wkładu może polegać na zobowiązaniu do wniesienia do spółki własności lub innych praw albo świadczenia usług. Kodeks cywilny zawiera domniemanie, że wkłady wspólników mają jednakową wartość.
Majątek
Spółka cywilna należy do grupy spółek osobowych, nie ma osobowości prawnej, nie jest podmiotem prawa własności, a więc nie jest właścicielem wspólnego majątku. Właścicielami wspólnego majątku są wspólnicy.
W czasie trwania spółki wspólny majątek wspólników jest wyodrębniony, niepodzielny i służy osiąganiu wspólnego celu gospodarczego.
Każdy wspólnik posiada swój udział we wspólnym majątku stanowiącego współwłasność łączną powodującego, że udział żadnego ze wspólników nie jest oznaczony w żaden sposób. Oznaczenie możliwe jest dopiero po rozwiązaniu spółki w wyniku, którego współwłasność łączna przekształca się we współwłasność w częściach ułamkowych. Żaden ze wspólników nie może rozporządzać udziałem w poszczególnych składnikach tego majątku.
W czasie trwania spółki żaden ze wspólników nie może domagać się podziału wspólnego majątku wspólników. W czasie trwania spółki wierzyciel wspólnika nie może żądać zaspokojenia z jego udziału we wspólnym majątku wspólników ani z udziału w poszczególnych składnikach majątku.
Spółka cywilna nie jest osobą prawną, która samodzielnie odpowiada za swoje zobowiązania do wysokości posiadanego majątku. Za zobowiązania spółki cywilnej wspólnicy odpowiadają majątkiem wspólnym, oraz każdy z nich odpowiada majątkiem indywidualnym.
Istota solidarności dłużników polega na tym, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych. Solidarna odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki nie może być ani uchwalona, ani zmieniona postanowieniami umowy spółki. Zamieszczenie w tej umowie odmiennych postanowień nie wywiera żadnych skutków w stosunku do wierzycieli. Gdy zobowiązanie spółki pokryte zostało z majątku wspólnego wspólników konsekwencją jest zmniejszenie stanu aktywów spółki. Gdy zobowiązanie zostało pokryte z majątku indywidualnego któregokolwiek wspólników, powstają ewentualne rozmieszczenia regresowe po stronie dłużnika, który świadczenie spełnił, przeciwko pozostałym wspólnikom bądź przeciwko spółce.
Wspólnicy
Wspólnikami spółki cywilnej mogą być zarówno osoby fizyczne, jak i osoby prawne. Możliwie jest występowanie w charakterze wspólników konkretnej spółki zarówno osób fizycznych, jak i prawnych, jak i jednostek (osób) prywatnych. Skład osobowy spółki cywilnej jest w niezmienny. Możliwość przyjęcia nowego wspólnika do spółki istnieje jedynie w drodze zmiany umowy spółki.
Przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony w szczególności przez wniesienie wkładów będących szczególnym obowiązkiem wspólników spółki cywilnej. Wkład wspólnika może polegać na wniesieniu do spółki własności lub innych praw lub na świadczeniu usług.
Wkład wspólnika:
prawa majątkowe, zarówno o charakterze rzeczowym (prawo własności, ograniczone prawa rzeczowe)
prawa na dobrach nie będących rzeczami (prawa autorskie, wynalazcze)
świadczenie pracy
Wniesione przez wspólników wkłady w postaci własności i innych praw majątkowych, jak również nabyte przedmioty własności i inne prawa oraz środki pieniężne składają się na wspólny majątek wspólników.
Do prowadzenia spraw spółki jest uprawniony i zobowiązany każdy ze wspólników. Umowa spółki może przewidywać, że prowadzenie praw spółki zostaje powierzone tylko jednemu ze wspólników lub osobie spoza grona wspólników (menager).
Prowadzenie spraw spółki jest obowiązkiem każdego wspólnika. W braku odmiennych ustaleń nie przysługuje za nie wynagrodzenie. Umowa może przewidywać wypłacenie takiego wynagrodzenia, gdy prowadzenie spraw spółki powierzono tylko jednemu wspólnikowi mającemu szczególne przygotowanie zawodowe, a jest ono związane z dłuższym nakładem pracy. Kodeks cywilny odróżnia prowadzenie spraw spółki od jej reprezentacji.
Każdy wspólnik jest zobowiązany do reprezentowania spółki w takich granicach, jakich jest uprawniony do prowadzenia jej spraw. Umowa spółki bądź uchwała wspólników może powierzyć reprezentację spółki jednemu ze wspólników (pełnomocnik) bądź osobie trzeciej. Powierzenie reprezentacji spółki osobie trzeciej wymaga zawarcia z nią stosownej umowy, z której wynika z kolei jej uprawnienia do reprezentowania spółki, jak również obowiązek podejmowania tego rodzaju działań.
Każdy wspólnik ma równy udziału w zyskach i stratach, bez względu na rodzaj i wartość składu.
Istnieje możliwość:
wystąpienia wspólników ze spółki zawartej na czas nieoznaczony w drodze wypowiedzenia udziału na trzy miesiące naprzód na koniec roku obrachunkowego
wystąpienia na skutek wypowiedzenia udziału ze strony wierzyciela osobistego wspólnika
przepisy nie przewidują możliwości wykluczenia wspólnika ze spółki np. w drodze uchwały pozostałych wspólników
Specyficzną sytuację powoduje ewentualna śmierć wspólnika. Na wypadek takiej sytuacji możliwe jest zastrzeżenie, że na miejsce wspólnika wejdą do spółki jego spadkobiercy. Gdy sytuacja taka zaistnieje spadkobiercy muszą wskazać spółce jedną osobę, która będzie wykonywała ich prawa.
Rozwiązanie spółki nie oznacza automatycznie ustania odpowiedzialności wspólników wobec osób trzecich za ewentualne długi spółki odpowiadają oni nadal solidarnie.
Rozwiązanie spółki cywilnej:
z mocy prawa (określony umową cel został osiągnięty)
spółka zawarta na czas oznaczony ulega rozwiązaniu z upływem tego okresu (mimo istnienia przewidzianych w umowie spółki powodów jej rozwiązania trwa ona nadal za zgodą wszystkich wspólników jest wtedy przedłużona na czas nieoznaczony)
pozostanie tylko jednego wspólnika (brak prowadzenia wspólnej działalności gospodarczej stanowiącej istotę spółki cywilnej)
możliwość rozwiązania spółki przez wspólników w drodze podjęcia przez nich jednomyślnej uchwały
z ważnych powodów każdy wspólnik może żądać rozwiązania spółki przez sąd, niezależnie od woli pozostałych wspólników
Szczególne rodzaje spółki cywilnej:
Spółka okazyjna- utworzona w sprzyjających okolicznościach w celu przeprowadzania pojedynczej transakcji, umowa ma z reguły charakter uproszony (np. w zakresie możliwości wystąpienia wspólnika ze spółki), rozbudowane zwykle są postanowienia dotyczące podziału zysku
Konsorcjum- tworzone przez kilka przedsiębiorstw w celu realizacji przez wspólnego celu o znacznej wartości, przekraczającego możliwości pojedynczego przedsiębiorstwa, jedno z takich przedsiębiorstw spełnia funkcję wiodącą i reprezentuje konsorcjum na zewnątrz oraz prowadzi jego sprawy za pomocą wspólnego biura, członkowie uczestniczą w zysku płynącym w przedsięwzięcia w ustalonych umową proporcjach
SPÓŁKI HANDLOWE
Są uregulowane w kodeksie spółek handlowych KSH.
Osobowe
Jawna
Partnerska
Komandytowa
Komandytowo- akcyjna
Kapitałowe
Akcyjna
Z o.o.
Spółki kapitałowe w organizacji
SPÓŁKA JAWNA
Spółka osobowa prowadzącą przedsiębiorstwo pod własną firmą. Może we własnym imieniu nabywać prawa, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana. Ma zdolność: prawną, do czynności prawnych, procesową. Ma możliwość podejmowania w postępowaniu cywilnym czynności procesowych, osobiście bądź przez ustanowionego przez siebie pełnomocnika.
Umowa
SJ tworzona w drodze umowy zawartej na piśmie pod rygorem nieważności (powstaje z chwilą wpisu do rejestru). Zmiana postanowień wymaga zgody wszystkich wspólników chyba, że umowa stanowi inaczej.
Umowa spółki jawnej powinna zawierać:
firmę i siedzibę spółki
określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartości
przedmiot działalności spółki
czas trwania spółki (jeśli jest oznaczony)
Spółka jawna musi zostać wpisana do rejestru przedsiębiorców.
Wpis ten ma charakter konstytutywny i obejmuje;
firmę, siedzibę, adres i przedmiot przedsiębiorstwa
imiona i nazwiska albo firmy wspólników
imiona i nazwiska osób, które są uprawnione do reprezentowania spółki
zmiany powyższych danych
Wspólnicy
Każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę. Prawa tego nie można ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich. Umowa może przewidywać ograniczenie prawa reprezentowania spółki w postaci reprezentowania tylko łącznego z innym wspólnikiem lub prokurentem. Pozbawienie prawa reprezentowania może nastąpić wyłącznie z ważnych powodów na mocy prawomocnego orzeczenia sądu. Prawo wspólnika reprezentowania spółki obejmuje wszystkie czynności sądowe i pozasądowe spółki.
Każdy ze wspólników zobowiązany jest do wniesienia określonego umową wkładu. Może on polegać na przeniesieniu lub obciążeniu własności rzeczy lub innych praw lub na dokonaniu innych świadczeń na rzecz spółki. W razie wątpliwości uważa się, że wkłady wspólników są równe.
KSH podkreśla odrębność majątku spółki od majątku wspólników. Majątek spółki stanowi wszelkie mienie wniesione jako wkład lub nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia. Prawa, które wspólnik wnosi do spółki są na nią przeniesione.
Przepisy KSH regulują stosunki wewnętrzne spółki jawne i odróżniają wyraźnie reprezentację spółki na zewnątrz od prowadzenia praw spółki.
Umowa spółki nie może powierzyć prowadzenia spraw spółki osobom trzecim z wyłączeniem wspólników, ograniczyć prawa wspólnika do osobistego zasięgania wiadomości o stanie majątku oraz o biegu interesów spółki ani jego prawa do osobistego przeglądania ksiąg i dokumentów spółki. Wszystkie inne unormowania KSH dotyczące stosunków wewnętrznych spółki mają charakter dyspozytywny (mają zastosowanie jeśli strony nie uregulowały tych stosunków odniesienia w umowie).
Prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki ma każdy wspólnik. Może on prowadzić bez uprzedniej uchwały wspólników spraw nie przekraczających zakresu zwykłych czynności spółki. Jeśli przed załatwieniem takiej sprawy jeden z pozostałych wspólników sprzeciwił się jej prowadzeniu potrzeba uprzedniej uchwały wspólników. Prowadzenie spraw spółki może być powierzone 1 lub kilku wspólnikom na mocy umowy spółki lub na podstawie późniejszej uchwały. W takim wypadku pozostali wspólnicy są wyłączeni od prowadzenia spraw spółki.
Prowadzenie spraw spółki dotyczy:
zwykłych czynności spółki
spraw przekraczających zakres zwykłych czynności
Sprawy nie przekraczające zakresu zwykłych czynności może prowadzić w każdy wspólnik z wyjątkiem sytuacji wymagającej uchwały wspólników. Wspólnik mający prawo do prowadzenia spółki może bez uchwały wspólników wykonać czynność nagłą, której zaniechanie mogłoby wyrządzić spółce poważne szkody.
Ustanowienie prokury wymaga zgody wszystkich wspólników mających prawo prowadzenia spółki. Odwołać prokurę może każdy wspólnik mający prawo prowadzenia spraw spółki.
W sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności spółki potrzebna jest zgoda wszystkich wspólników nawet wyłączonych od prowadzenia spraw spółki.
Wspólnicy mają równy udział w zysku i stratach bez względu na rodzaj i wartość wkładu. Umowa spółki może zwolnić wspólników w zupełności od udziału w stratach. Wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką. Odpowiedzialność solidarna istnieje mimo odrębności majątku spółki od majątku wspólników. Egzekucję z majątku wspólnika można przeprowadzić w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Subsydiarna odpowiedzialność wspólnika nie dotyczy zobowiązań spółki powstałych przed jej wpisem do rejestru.
Wspólnik może żądać podziału i wypłaty całości zysku z końcem każdego roku obrotowego.
Obowiązek lojalności- każdy wspólnik zobowiązany jest powstrzymywać się od wszelkiej działalności sprzecznej z interesami spółki. Nie wolno bez wyraźnego lub domniemanego zezwolenia pozostałych wspólników zajmować się interesami konkurencyjnymi ani też uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki jawnej, partner, komplementariusz lub członek organu spółki. W przypadku naruszenia zakazu konkurencji wspólnicy ma prawo żądać wydania spółce korzyści, jakie osiągnął. Mogą żądać rozwiązania spółki lub wyłączenia wspólnika przekraczającego zakaz konkurencji.
Rozwiązanie SJ:
z przyczyn przewidzianych w umowie spółki
za zgodą wszystkich wspólników
wskutek ogłoszenia upadłości spółki
wskutek śmierci wspólnika lub ogłoszenia jego upadłości
wskutek wypowiedzenia
wskutek wyroku sądowego
Gdy zajdzie przyczyna rozwiązania – odbywa się likwidacja. Likwidatorzy – wszyscy wspólnicy.
Rozwiązanie spółki następuje z chwilą wykreślenia jej z rejestru.
SPÓŁKA PARTNERSKA
Grupuje partnerów uprawnionych do wykonywania tzw. wolnych zawodów (adwokaci, architekci, księgowi, lekarze. Tworzona przez wspólników w celu wykonywania wolnego zawodu oraz prowadzącą przedsiębiorstwo pod własną firmą. Może nabywać prawa, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana.
Firma spółki partnerskiej zawiera nazwisko co najmniej jednego partnera oraz dodatek „partnerzy” lub „spółka partnerska”. Określa wolny zawód wykonywany w spółce, np. „Jan Kowalski i partnerzy doradcy podatkowego”.
Spółka musi być zgłoszona do rejestru przedsiębiorców, bo powstaje dopiero z chwilą wpisu do rejestru. Wpis taki ma charakter konstytutywny.
Umowa
Określa wolny zawód wykonywany przez partnerów, przedmiot jej działalności, nazwiska i imiona reprezentantów spółki i ewentualnie ponoszących nieograniczoną odpowiedzialność za jej zobowiązania, firmę i siedzibę spółki, czas jej trwania, jeżeli jest oznaczony oraz określenie wkładów wnoszonych przez każdego partnera. Umowa powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.
Wspólnicy
Partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałych w wyniku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce, jak również powstałe w związku z działaniami lub zaniechaniami osób podległych kierownictwu innego partnera. Umowa może przewidywać, że jeden lub kilku partnerów będzie odpowiadać tak jak wspólnicy spółki jawnej.
Każdy z partnerów może samodzielnie reprezentować spółkę chyba, że umowa stanowi inaczej. Prowadzenie spraw i reprezentowanie spółki powierzone zostaje zarządowi.
Rozwiązanie SP
Nastąpić może:
z przyczyn przewidzianych w umowie spółki
na mocy jednomyślnej uchwały partnerów
przez ogłoszenie upadłości spółki
przez utratę przez partnerów prawa do wykonywania wolnego zawodu
prawomocnego orzeczenia sądu
SPÓŁKA KOMANDYTOWA
Prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą gdzie wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej 1 wspólnik odpowiada bez ograniczenia a odpowiedzialność co najmniej 1 wspólnika jest ograniczona. Powstaje z chwilą dokonania wpisu do rejestru. Wpis ma charakter konstytutywny. Nie ma osobowości prawnej.
Część wspólników odpowiada za zobowiązania spółki w sposób ograniczony i informacja ta musi być dostępna dla kontrahentów spółki. W przeciwnym wypadku bezpieczeństwo obrotu mogłoby być zachwiane a interesy osób trzecich narażone na niepowodzenie.
KSH wymaga aby SK:
zawierała obligatoryjnie dodatek „spółka komandytowa” informujący osoby trzecie że udziałowcami są komplementariusze i komandytariusze
w rejestrze w którym jest wpisana muszą być uwidocznione sumy komandytowe (pieniężne wysokości odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec wierzycieli)
Wspólnicy
komplementariusze, odpowiadający nieograniczenie za zobowiązania spółki całym swym majątkiem
komandytariusze, odpowiadający za zobowiązania spółki tylko do określonej wysokości
W spółce komandytowej musi być co najmniej jeden komplementariusz i co najmniej jeden komandytariusz.
Wkład komandytariusza jest wniesiony do majątku spółki. Jego wysokość nie zawsze odpowiada wysokości sumy komandytowej. Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, wkład komandytariusza może być wniesiony w wartości niższej niż suma komandytowa.
Prawo do reprezentowania przysługuje każdemu wspólnikowi, niepozbawionego tej funkcji przez wyrok sądowy, bez ograniczenia, na zasadzie udzielonego pełnomocnictwa. Jeżeli komandytariusz dokona w imieniu spółki czynności prawnej, nie ujawniając swojego pełnomocnictwa, odpowiada za skutki tej czynności wobec osób trzecich bez ograniczenia.
Nie ma on obowiązku ani prawa prowadzenia spraw spółki. Prawo prowadzenia spraw może zostać nadane w drodze umowy wspólników. W sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności potrzebna jest zgoda komandytariusza, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.
Komandytariusz uczestniczy w zysku spółki proporcjonalnie do swego wkładu, chyba że umowa stanowi inaczej. W razie wątpliwości komandytariusz uczestniczy w stratach jedynie do wartości umówionego wkładu. Ustawodawca zapewnia komandytariuszowi wgląd w szereg dokumentów spółki. Ma on prawo domagać się odpisu sprawozdania finansowego za rok obrotowy oraz przeglądać księgi i dokumenty celem sprawozdania jego rzetelności. Na wniosek komandytariusza sąd rejestrowy może z ważnych powodów dopuścić go do przejrzenia ksiąg i dokumentów.
Umowa
Zawarcie umowy spółki komandytowej zgodnie z KSH wymaga formy aktu notarialnego.
Umowa powinna zawierać:
firmę i siedzibę
przedmiot działalności
czas trwania (jeżeli jest oznaczony)
oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość
oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec wierzycieli
Rozwiązanie SK
z przyczyn przewidzianych w umowie spółki
za zgodą wszystkich wspólników
wskutek ogłoszenia upadłości spółki
wskutek wypowiedzenia
wskutek wyroku sądowego
Ponieważ komandytariusze spełniają rolę bierną ich nie jest przyczyną rozwiązania spółki. Spadkobiercy powinni wskazać do wykonania jego praw jedną osobę. Czynności dokonane przez pozostałych wspólników przed takim wskazaniem są dla spadkobierców wiążące. Podział między spadkobierców udziału komandytariusza jest skuteczny wobec spółki jedynie za zgodą pozostałych wspólników.
SPÓŁKA KOMANDYTOWO – AKCYJNA
Ma na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej 1 wspólnik odpowiada bez ograniczenia i co najmniej 1 wspólnik jest akcjonariuszem. Akcjonariusz nie odpowiada swoim majątkiem za zobowiązania spółki. SKA powstaje z chwilą jej wpisu do rejestru. Ma więc charakter konstytutywny.
Firma spółki KA powinna obok nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy zawierać dodatkowe oznaczenie „spółka KA”
Założycielami są osoby podpisujące statut, określający:
firmę i siedzibę
przedmiot działalności
czas jej trwania (jeżeli jest oznaczony)
oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego komplementariusza oraz ich wartość
wysokość kapitału zakładowego
wartość, liczbę i rodzaj akcji
nazwiska i imiona (lub firmy) komplementariuszy
organizację walnego zgromadzenia i rady nadzorczej (jeżeli ustawa przewiduje jej ustanowienie)
Statut powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego.
Wspólnicy
Spółkę reprezentują komplementariusze, których z mocy statutu lub prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono tego prawa. Natomiast akcjonariusz może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik.
Każdy komplementariusz ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki, chyba że statut przewiduje powierzenie prowadzenia spraw spółki tylko 1 lub kilku komplementariuszom. Nie mogą oni prowadzić spraw określonych przez przepisy lub statut należących do kompetencji walnego zgromadzenia lub rady nadzorczej.
W SKA można ustanowić radę nadzorczą. Jest to obowiązkowe, gdy liczba akcjonariuszy przekracza 25 osób. Członków rady powołuje i odwołuje walne zgromadzenie. Nie mogą być jej członkami komplementariusze ani ich pracownicy.
Rada nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach. W spółce, w której nie ustanowiono rady nadzorczej, w określonych sprawach reprezentuje pełnomocnik powołany uchwałą walnego zgromadzenia.
Akcjonariusze i komplementariusze mają prawo uczestniczenia w walnym zgromadzeniu. Każda akcja objęta lub nabyta przez osobę, która nie jest komplementatiuszem, daje prawo do 1 głosu, chyba że statut stanowi inaczej.
Uchwały walnego zgromadzenia oprócz spraw określonych przepisami KSHlub statutu wymaga:
rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania komplementariuszy z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego spółki za ubiegły rok obrotowy
udzielenie komplementariuszom prowadzącym sprawy spółki absolutorium z wykonania przez nich obowiązków
udzielenie członkom rady nadzorczej absolutorium z wykonania przez nich obowiązków
wybór biegłego rewidenta, chyba że statut przewiduje w tej sprawie kompetencje rady nadzorczej
rozwiązanie spółki
Zgody wszystkich komplementariuszy wymagają, pod rygorem nieważności, uchwały walnego zgromadzenia w sprawach:
powierzenie prowadzenia spraw oraz reprezentowania spółki jednemu albo kilku komplementariuszom
podziału zysku za rok obrotowy w części przypadającej akcjonariuszom
zbycia i wydzierżawienia przedsiębiorstwa spółki lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienia na nim prawa użytkowania
zbycia nieruchomości spółki
podwyższenie i obniżenie kapitału zakładowego
emisji obligacji
połączenia i przekształcenia spółki
zmiany statutu
rozwiązanie spółki
innych czynności przewidzianych w kodeksie lub statucie
Zgody większości komplementariuszy wymagają, pod rygorem nieważności, uchwały walnego zgromadzenia w sprawach:
podziału zysku za rok obrotowy w części przypadającej komplementariuszom
sposoby pokrycia straty za ubiegły rok obrotowy
innych czynności przewidzianych w satucie
Komplementariusz oraz akcjonariusz uczestniczą w zysku spółki proporcjonalnie do ich wkładów wniesionych do spółki chyba, że statut stanowi inaczej.
Wypowiedzenie umowy przez komplementariuszy i jego wystąpienie ze spółki jest dopuszczalne, jeżeli statut tak stanowi. Natomiast prawo wypowiedzenia umowy nie przysługuje akcjonariuszom.
Rozwiązanie SKA:
przyczyny przewidziane w statucie
uchwała walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki
ogłoszenie upadłości spółki
śmierć, ogłoszenie upadłości lub wystąpienie jednego komplementariusza (chyba, że statut stanowi inaczej)
inne przyczyny przewidziane prawem
Ogłoszenie upadłości akcjonariusza nie stanowi przyczyny rozwiązania spółki.
Do rozwiązania i likwidacji SKA stosuje się przepisy dotyczące likwidacji SA, o ile przepisy KSH nie stanowią inaczej. Likwidatorami są komplementariusze mający prawo prowadzenia spraw spółki (chyba, że statut lub uchwała walnego zgromadzenia stanowi inaczej).
Swój byt prawny SKA kończy z chwilą wykreślenia jej z rejestru przedsiębiorców.
SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ
SZOO może być utworzona przez jedną lub więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba że ustawa stanowi inaczej, określenie celu spółki jest bardzo szerokie, nie ogranicza jej wyłącznie do celów gospodarczych.
Do powstania spółki zoo potrzeba:
zawarcia umowy spółki
wniesienia przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego
powołania zarządu
ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli wymaga tego ustawa lub umowa spółki
wpisu do rejestru
Byt prawny SZOO rozpoczyna z chwilą wpisania do rejestru. Od chwili zawarcia umowy spółki do chwili zarejestrowania spółka jest SZOO w organizacji. Umowa spółki powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.
Dane powinna określające każdą umowę spółki:
firmę i siedzibę spółki
przedmiot jej działalności
wysokość kapitału zakładowego
czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział
liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych wspólników
czas trwania spółki (jeżeli jest oznaczony)
Wysokość kapitału zakładowego konkretnej spółki musi być w umowie spółki ściśle cyfrowo określona.
Kapitał zakładowy – dzieli się na udziały o równej bądź nierównej wartości nominalnej. Umowa spółki określa, czy wspólnik może mieć tylko jeden udział, czy też większą ich ilość. Jeżeli wspólnik może mieć większą ilość udziałów, wówczas wszystkie udziały w kapitale zakładowym powinny być równe i są niepodzielne.
Wkłady wspólników mogą mieć charakter pieniężny lub nie. Gdy wspólnik pokrywa swój udział w spółce wkładami niepieniężnymi, wówczas osobę wspólnika, przedmiot wkładu oraz liczbę i wartość nominalną objętych w zamian udziałów należy wymienić w umowie spółki. Nominalna wartość udziału musi być w umowie określona cyfrowo.
Obowiązek zgłaszania spółki celem wpisania jej do rejestru przedsiębiorców spoczywa na zarządzie
Zgłoszenie spółki do rejestru powinno obejmować m.in.:
firmę,
siedzibę
adres
przedmiot działalności
wysokość kapitału zakładowego
imiona i nazwiska członków zarządu
sposób reprezentowania spółki.
Do zgłoszenia muszą być dołączone:
załączniki i umowa spółki
oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wkłady na pokrycie kapitału zakładowego zostały przez wszystkich wspólników w całości wniesione
dowód ustanowienia organów spółki z wyszczególnieniem składu osobowego.
Zarząd powinien również zgłaszać sądowi rejestrowemu wszelkie zmiany powyższych danych.
Wspólnicy
Mają równe prawa i obowiązki w spółce. Podstawowym obowiązkiem jest wniesienie udziału. Umowa spółki może przewidywać udziały o szczególnych uprawnieniach. Uprzywilejowanie może dotyczyć np. prawa głosu, prawa dywidendy lub sposobu uczestniczenia w podziale majątku w przypadku likwidacji spółki.
Obok obowiązku wniesienia udziału wspólnicy mogą być obowiązani do powtarzających się świadczeń niepieniężnych na rzecz spółki, jak również umowa spółki może ich zobowiązywać do dopłat w granicach cyfrowo oznaczonej wysokości w stosunku do udziałów. Dopłaty mogą być przeznaczone na pokrycie strat bilansowych w kapitale zakładowym, jak też na powiększenie kapitału obrotowego.
Zarząd spółki jest zobowiązany prowadzić księgę udziałów, do której wpisywane są imiona i nazwiska każdego wspólnika oraz wartość nominalna jego udziałów. Każdy wspólnik ma prawo do wglądu do tej księgi.
Wśród praw, jakie przysługują udziałowcom należy odróżnić dwojakiego rodzaju prawa:
typu korporacyjnego (np. prawo uczestnictwa w zgromadzeniu wspólników, prawo nadzoru)
o charakterze materialnym (prawo do zysku)
Wspólnik ma prawo do udziału w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonym do podziału uchwałą walnego zgromadzenia wspólników. Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej zysk przypadający wspólnikom dzieli się w stosunku do udziałów.
KSH przewiduje że władzami SZOO są:
Zarząd
Zgromadzenie wspólników
Oraz, gdy przewiduje tak umowa spółki:
Rada nadzorcza
Komisja rewizyjna
Albo obie te władze
Zarząd może być jednoosobowy lub w jego skład może wchodzić większa liczba członków. Członkiem zarządu może zostać zarówno wspólnik jak i osoba spoza grona wspólników. O ile umowa spółki nie przewiduje inaczej członkowie zarządu powołani są przez wspólników w drodze uchwały. Mogą oni być w każdej chwili odwołani uchwałą wspólników chyba, że umowa ogranicza prawo odwoływania tylko do ważnych powodów.
Uprawnienia zarządu:
prowadzenie s praw spółki
reprezentowanie spółki w sądzie i poza sądem.
W przypadku zarządu wieloosobowego jeśli umowa nie stanowi inaczej do składania oświadczeń wymagane jest współdziałanie dwóch członków zarządu albo jednego członka zarządu łącznie z prokurentem.
Członek zarządu nie może bez zezwolenia spółki zajmować się interesami konkurencyjnymi ani też uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, osobowej lub jako członek organu spółki kapitałowej bądź uczestniczyć w innej konkurencyjnej osobie prawnej jako członek organu. Nie może także mieć udziałów lub akcji konkurencyjnej.
Zarówno rada nadzorcza i komisja rewizyjna muszą się składać przynajmniej z trzech członków powołanych na rok w drodze uchwały wspólników.
Rada nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności.
Komisja rewizyjna dokonuje oceny określonych sprawozdan i wniosków zarządu.
Do poszczególnych obowiązków rady nadzorczej należy:
ocena sprawozdania zarządu z działalności spółki i sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy w zakresie ich zgodności z księgami i dokumentami oraz ze stanem faktycznym wniosków zarządu dotyczących podziału zysku albo pokrycia straty
składaniu zgromadzeniu wspólników corocznego sprawozdania z wyników tej oceny
Rada może przeglądać każdy dział czynności spółki, żądać od zarządu i pracowników sprawozdań i wyjaśnień, dokonywać rewizji majątku oraz sprawdzać księgi i dokumenty.
W określonych sytuacjach na żądanie wspólnika lub wspólników przedstawiających przynajmniej dziesiątą część kapitału zakładowego, sąd rejestrowy może wyznaczyć biegłych rewidentów celem zbadania rachunkowości oraz działalności spółki.
Organem najwyższym SZOO jest zgromadzenie wspólników
Podstawowe zadania:
Decyzje o składzie osobowym organów zarządzających, bo do jego kompetencji należy wybór i odwołanie organów upoważnionych do prowadzenia spraw spółki i reprezentowania jej na zewnątrz
Podejmuje decyzje w sprawie przeznaczenia korzyści, jakie przynosi działalność spółki
Rozpatruje i zatwierdza roczne sprawozdanie z działalności spółki, bilans oraz rachunek zysków i strat
KSH przewiduje, że zazwyczaj zgromadzenie powinno odbywać się w ciągu 6 miesięcy po upływie każdego roku obrotowego. Nadzwyczajne zgromadzenie zwołuje się w przypadku przewidzianych kodeksem, umową spółki oraz gdy organy lub osoby uprawnione do zwoływania zgromadzeń uznają to za celowe.
Rozwiązanie
Rozwiązanie SZOO może nastąpić:
skutkiem przyczyn określonych w umowie spółki
Skutkiem podjętym w specjalnym trybie uchwały wspólników wobec ogłoszenia upadłości spółki
skutkiem innych przyczyn przewidzianych prawem.
W szczególności rozwiązanie spółki może zostać orzeczone przez sąd.
Udział w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością a akcja w spółce akcyjnej
Akcja - dokument stwierdzający udział w kapitale zakładowym spółki akcyjnej, ma charakter papieru wartościowego. Może być imienna lub na okaziciela. Cechą akcji jest możliwość puszczenia jej do obrotu: akcji na okaziciela przez wręczenie, akcji imiennej drogą przelewu.
Akcje są przeznaczone do obrotu. Na akcje mogą być wystawiane dokumenty na okaziciela jak również dokumenty zbywania akcji.
Możliwość zbywania udziałów przez wspólników została znacznie ograniczona. Udziały nie są generalnie przeznaczone do obrotu. Na udziały lub prawa do zysków w spółce nie mogą być wystawione dokumenty na okaziciela ani też dokumenty imienne lub na zlecenie. Zbycie udziału w całości lub w części oraz zastawienie udziału wymaga formy pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.
SPÓŁKA AKCYJNA
Zawiązać SA może jedna albo więcej osób. Nie może być ona zawiązana wyłącznie przez jednoosobową SZOO. W spółce jednoosobowej akcjonariusz wykonuje wszystkie uprawnienia walnego zgromadzenia.
Do powstania spółki akcyjnej wymaga się:
zawiązanie spółki w tym podpisania statutu przez założycieli
wniesienie przez akcjonariuszy wkładów na pokrycie kapitału zakładowego
ustanowienie zarządu i rady nadzorczej
wpisu do rejestru
Podstawowym dokumentem kształtującym ustrój każdej SA jest statut- musi być sporządzony w formie aktu notarialnego. Osoby podpisujące go są założycielami spółki.
Statut określa:
firmę i siedzibę spółki
przedmiot jej działalności
czas trwania (jeżeli jest oznaczony)
wysokość kapitału zakładowego
kwotę wpłaconą przed zarejestrowaniem na jego pokrycie
wartość nominalną akcji i ich liczbę za wskazaniem, czy są one imienne, czy na okaziciela
liczbe akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia nazwiska i imiona albo firmy założycieli
liczbę członków zarządu i rady nadzorczej oraz podmiot uprawniony do ustalania ich składu
Każda SA podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorców i od momentu wpisu staje się osobą prawną. Od chwili zawiązania spółki do momentu jej wpisu do rejestru spółka jest „SA w organizacji”.
Z chwilą wpisu do rejestru staje się SA i uzyskuje osobowość prawną.
Kapitał SA
Powstanie SA wiąże się z zebraniem kapitału zakładowego, zwanego kapitałem akcyjnym.
Dowodem udziału w kapitale jest własność akcji. Akcja jest papierem wartościowym o określonej wartości nominalnej. Każda akcja jest ułamkową częścią kapitału zakładowego.
Uczestnicy SA
Akcja jest papierem wartościowym stwierdzającym uczestnictwo jej właściciela w kapitale SA, uprawniającym do partycypacji w jej zyskach w formie tzw. dywidendy oraz majątku spółki w razie jej likwidacji.
Zarząd zobowiązany jest prowadzić księgę akcji imiennych (wpisy zawierają imię i nazwisko akcjonariusza, wysokość dokonanych wpłat, przeniesienie akcji na inną osobę). Akcje wydawane za wkłady niepieniężne muszą prowadzić imienne, co najmniej do dnia zatwierdzenia przez najbliższe zwyczajne walne zgromadzenie sprawozdania finansowego za rok obrotowy, w którym nastąpiło pokrycie tych akcji.
Wyróżniamy akcje:
imienne
na okaziciela
zwykłe
uprzywilejowane
opłacone w formie pieniężnej
wydawane w zamian za wkłady rzeczowe
Wspólnicy
Organami spółki akcyjnej są:
zarząd
organ nadzoru w postaci rady nadzorczej
walne zgromadzenie
Zarząd obejmuje jednego lub więcej członków, zależnie od postanowień statutu. Członkiem zarządu może być akcjonariusz i osoba spoza grona akcjonariuszy. Członków zarządu powołuje i odwołuje rada nadzorcza chyba, że statut stanowi inaczej. Członek zarządu może być odwołany lub zawieszony w czynnościach także przez walne zgromadzenie. Uchwały zarządu zapadają bezwzględną większością głosów.
Prawo członka zarządu do reprezentowania spółki dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki. Do składania oświadczeń i podpisywania w imieniu spółki wymagane jest współdziałanie dwóch członków zarządu albo też jednego członka łącznie z prokurentem. Powołanie prokurenta wymaga zgody wszystkich członków zarządu. Natomiast odwołać prokurę może każdy z nich.
Akcjonariuszy spółki akcyjnej nie objęto tzw. zakazem konkurencji. Członek zarządu nie może bez zgody spółki zajmować się interesami konkurencyjnymi.
Rada nadzorcza stanowi stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności. Nie ma ona prawa do wydania zarządowi wiążących płaceń dotyczących prowadzenia spraw spółki. Może z ważnych powodów zawiesić w czynnościach poszczególnych lub wszystkich członków zarządu, jak również delegować kogoś ze swego grona do czasowego wykonywania czynności członków zarządu nie mogących sprawować swych czynności.
Kompetencje walnego zgromadzenia:
Rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy oraz udzielenie absolutorium członkom organów spółki z wykonania przez nich obowiązków
Postanowienie dotyczące roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przy zawiązywaniu spółki lub sprawowaniu zarządu albo zadzoru
Zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego części oraz ustanowienie na nich ograniczonego prawa rzeczowego
Nabycie i zbycie nieruchomości
Emisja obligacji zamiennych lub z prawem pierwszeństwa
Nabycie własnych akcji
Należy rozróżnić dwa rodzaje walnych zgromadzeń :
zwyczajne
nadzwyczajne
Uprzywilejowanie dotyczyć może trzech kategorii praw:
głosu
dywidendy
podziału majątku w razie likwidacji spółki.
Akcje uprzywilejowane powinny być imienne.
Przeniesienie akcji imiennych może być uzależnione przez statut od zezwolenia spółki, bądź może być ograniczone w inny sposób. Zbywalność akcji może być ograniczona umownie na pewien czas. Zbycie ich odbywa się przez pisemne oświadczenia na samej akcji, świadectwie tymczasowym, na osobnym dokumencie.
Zbycie akcji na okaziciela następuje przez przeniesienie własności dokumentu z jego wydaniem.
Podstawowym obowiązkiem akcjonariusza jest wniesienie pełnego wkładu za akcje.
Podstawowym majątkowym uprawnieniem każdego akcjonariusza jest prawo do udziału w zyskach. Zysk rozdziela się w stosunku do liczby akcji.