Zwinger – Drezno

Najsłynniejsza budowla, barokowe założenie architektoniczne, nosi nazwę Zwinger, czyli międzymurze, ponieważ wzniesiono je pomiędzy dawnymi umocnieniami miasta. Nazwa pochodzi od dawnego międzymurza obronnego miasta, w którego miejscu August Mocny polecił zaplanowanie wspaniałego ogrodu w duchu wersalskim.

Obiekt powstał w latach 1709-1732 według projektu Matthäusa Daniela Pöppelmanna przy udziale rzeźbiarza Balhasara Permosera. Składa się na niego prostokątny, francuski ogród o powierzchni 1 ha, ujęty w parterową galerię, której osie i narożniki przechodzą
w dwukondygnacjowe pawilony. Obszerny dziedziniec, na którym organizowano niegdyś turnieje, festyny i pokazy sztucznych ogni, otoczony został galeriami z pawilonami
i bramami.

Budowa Zwingera, jedynego w swoim rodzaju kompleksu budowlanego w Europie, zakończyła się w roku 1732. Podczas wojny siedmioletniej pawilony i galerie służyły jako pruski magazyn. Ciężkie uszkodzenia zostały zadane budowli w roku 1813 i w czasach Wiosny Ludów w roku 1849. Po nalocie bombowym 13 lutego 1945 Zwinger został prawie całkowicie zniszczony. Za pomocą starych planów budowlanych i fotografii nastąpiła jednak w latach 1946-63 jego odbudowa.

Okazała budowla zamykająca dziedziniec Zwingeru od strony Placu Teatralnego
to Semperbau. Ta część pałacowego kompleksu skrywa m.in. słynną Gemäldegalerie
Alte Meister (Galeria Malarstwa Dawnych Mistrzów). Jedną z najcenniejszych na świecie kolekcji malarstwa, gromadzącą dzieła takich mistrzów, jak m.in. Rafael, Rembrandt, Rubens, Tycjan, van Dyck, El Greco, Velázquez czy Canaletto rozmieszczono na trzech kondygnacjach pałacu – kupując bilet warto wziąć mapkę galerii. Na parterze znajdują się holenderskie gobeliny i obrazy Canaletta. Na pierwszym piętrze wystawiono m.in. dzieła Tycjana (Grosz Czynszowy czy przypisywana malarzowi Śpiąca Wenus), Rafaela (słynna Madonna Sykstyńska), van Dycka, Rembrandta (Autoportret z Saskią na kolanach), Jana van Eycka (Tryptyk z Madonną z Dzieciątkiem). Na znacznie mniejszej powierzchni wystawowej drugiego piętra można zobaczyć m.in. obrazy Antoine’a Watteau (Święto miłości).

We wschodnim skrzydle po prawej stronie znajduje się Galeria Malarska Starych Mistrzów, a po lewej stronie Muzeum Historyczne. W północnej części kompleksu Zwingera znajduje się pawilony Wallpavillon, w części południowej Glockenspielpavillon. Wallpavillon jest ograniczony dwoma budynkami narożnymi. Z lewej strony jest to Salon Matematyczno-Fizyczny jak również Muzeum Zoologiczne, a z prawej strony Nymphenbad z kaskadami, który znajduje się z tyłu Pawilonu Francuskiego. Naprzeciw wschodniego skrzydła stoi brama Kronentor ze swoimi Galeriami. Obok pawilonu Glockenspielpavillon
znajduje się Muzeum Porcelany.

Glockenspielpavillon

Brama Kronentor została wzniesiona w latach 1714-18 i jest jednym z najlepszych architektonicznych perełek Zwingera, której sam kompleks pałacowy zawdzięcza swoją światową sławę. Pöppelmann nawiązał tą budowlą do dzieł włoskiego późnego baroku i do projektów J.B. Fischera von Erlacha. Brama Kronentor, która początkowa była budowana jako Łuk Triumfalny lub Brama Herkulesa, jest zdobiona wieloma wspaniałymi rzeźbami, które zostały stworzone przez Baltazara Permosera, Johanna Joachima Kretschmara i Johanna Paula Egella. Górne piętro z halą otwartą na cztery strony sprawia wrażenie lekkości. Na attyce znajduje się 12 rzeźb o tematyce traktującej o Herkulesie i porach roku, które najprawdopodobniej początkowo przeznaczone były na inną budowlę. Pokryta miedzianą blachą kopuła służy jako podstawa dla 4 polskich orłów i korony królewskiej.

Widok na Wallpavillon

Pawilon Wallpavillon został wzniesiony w latach 1716-17. Tym budynkiem Matthäus Daniel Pöppelmann osiągnął jako architekt szczyt swojego kunsztu. Budowla znajduje się w północnej części kompleksu Zwingera i składa się z okien i kolumn zakończonych półkolistymi łukami. Artystyczne zdobienia są uwidocznione na dwóch poziomach: Pawilon Wallpavillon służy przedstawieniu sił natury. Jako kontrast do tych rzeźb zostały przedstawione światy mitologii i polityki. Narożne rzeźby mają za zadanie głosić sławę księcia elekcyjnego. Dzieła te przedstawiają Augusta Mocnego, który trzyma w rękach koronę Polski. W innej rzeźbie August Mocny w roli Parysa jest otoczony przez Junonę, Minerwę i Wenus. Te trzy boginie są uosabiane z Herą, Ateną i Afrodytą, i symbolizują potęgę, mądrość i miłość. Inne rzeźby znajdujące się na attyce przedstawiają cztery wiatry, które niosą sławę władcy na wszystkie strony świata. Te dzieła zostały stworzone przez Johanna Christiana Kirchnera. Na środku frontonu znajdują się saksońskie i polskie herby z inicjałami A.R. (Augustus Rex).

Salon Matematyczno-Fizyczny znajduje się po lewej stronie Pawilonu Wallpavillon. W 1730 roku został wzniesiony na zlecenie Augusta Mocnego jako muzeum. Główne eksponaty muzeum pochodzą ze zbiorów z XVI wieku. Tym samym muzeum to jest jednym z najstarszych naukowo - technicznych muzeów na świecie. Dysponuje ono ponad 2000 znaczącymi dla rozwoju nauki instrumentów ze świata matematyki, fizyki, astronomii, geodezji i metrologii z przedziału XIII-XIX wieku. Zbiór globusów ziemi i astronomicznych nieba jest najbardziej znaczący w Niemczech. Do najbardziej wartościowych eksponatów należy arabski astronomiczny globus nieba z 1279 roku z perskiego obserwatorium astronomicznego Meragha. W Salonie Matematyczno-Fizycznym znajduje się zbiór zegarów, które dysponuje wysokim na blisko 1,5 metra zdobionym zegarem astronomicznym z XVI wieku. W muzeum są przechowywane również wyprodukowane w Saksonii soczewki optyczne i wysokie na blisko 2 metry zwierciadło wklęsłe.

Salon matematyczno - fizyczny

Muzeum Porcelany zostało założone w roku 1717 przez Augusta Mocnego. W wymiarze międzynarodowym muzeum jest wyprzedzane tylko przez zbiory Serail w Stambule. Jedyne w swoim rodzaju w Muzeum Porcelany w drezdeńskim Zwingerze są eksponaty wczesnej chińskiej, japońskiej i koreańskiej porcelany, jak również zbiory dotyczące historii porcelany miśnieńskiej. Tam znajdują się również pierwsze próby wyprodukowania porcelany przez Böttgera. Oprócz tego można znaleźć Wazy Dragonów - przykrywane pokrywami wazy, o wysokości 1 metra i zdobione niebieskimi znajdującymi się pod glazurą malowidłami, jak również porcelanowy projekt pomnika konnego Augusta Mocnego oraz porcelanowy bukiet kwiatów.

Muzeum Historyczne (Rustkammer) zostało założone w roku 1932 i wywodziło się z należącej do księcia zbrojowni. Nazwa tego muzeum może wprowadzać w błąd, ponieważ nie chodzi tu o muzeum traktujące o historii, lecz o bezcenny zbiór pancerzy, broni palnej i broni białej. Liczba eksponatów wynosi prawie 15.000. Do najbardziej znanych między nimi zalicza się miecz elekcyjny Fryderyka Kłótliwego z I połowy XV wieku, bogato zdobiony pancerz Christiana II z I połowy XVII wieku i ornat koronacyjny Augusta Mocnego z XVII wieku.

Zbrojownia

Galeria Malarska Mistrzów Dawnych (Gemäldegalerie Alte Meister) - wraz z ukończeniem tej części budynku nastąpiła w Zwingerze duża koncentracja słynnych dzieł. Eksponaty wywodzą się ze skarbca, założonego w roku 1560 przez księcia elekcyjnego Augusta. Za czasów Augusta Mocnego i Fryderyka Augusta II eksponaty te zyskały poprzez kosztowne nowe zakupy europejskie znaczenie. Za czasów augustowskich pozyskano ponad 4000 nowych malowideł (wyłącznie oryginały). Były to dzieła z Francji, Włoch i Holandii, do tego doszły jeszcze 268 malowideł z galerii Dux. Te obrazy zostały potem jeszcze uzupełnione 69 obrazami z cesarskiej galerii w Pradze i 100 malowidłami ze zbiorów księcia z Modeny. Ostatnie zakupy są uznawane za najbardziej znaczące. Między innymi są to dzieła Tycjana, Rubensa i Holbeina. Od klasztoru Piacenza został odkupiony obraz "Madonna Sykstyńska" namalowany przez Raffaela, co znacznie podniosło rangę galerii. Do zbiorów galerii należą również dzieła Bernardo Bellotto Canaletto, który od roku 1747 był nadwornym malarzem i musiał co miesiąc dostarczać nowy obraz. Zbiór Galerii Malarskiej Mistrzów Dawnych obejmuje najbardziej znaczące dzieła włoskiego malarstwa renesansowego, jak również flandryjskiego i holenderskiego malarstwa z XV-XVII stulecia. Reprezentowane jest również francuskie malarstwo z XVII-XVIII wieku i niemieckie malarstwo z XVI-XVIII stulecia. Dzięki różnorodności malarstwa i dużej liczby znaczących mistrzów, których dzieła wystawiane są w galerii, drezdeńska galeria w Zwingerze zalicza się do najbardziej znaczących zbiorów dzieł sztuki na świecie.

Literatura

1. T. Broniewski – Historia architektury dla wszystkich, wyd. Ossolineum,
   Wrocław 1990

2. 200 najsłynniejszych miejsc świata, wyd. Wiedza i Życie, Warszawa 2007

3. http://www.drezno.art.webd.pl/viewpage.php?page_id=21

4. http://przewodnik.onet.pl/europa/niemcy/miasta/zwinger,1,3286631,artykul.html