Egzamin po ostatnim wykładzie po 15 stycznia 2011 – ok. 20 pytań (połowa: abc, półotwarte pytania)

Literatura : książki nie starsze niż 2006

Ustawy:

1. Prawo bankowe ‘97r z najnowszymi zmianami

2. O NBP z ‘97r z najnowszymi zmianami

3. O bankowym funduszu gwarancyjnym z ‘94r

2 rodzaje systemów bankowych

- jednoszczeblowy do końca lat ‘80

- dwuszczeblowy

Systemy te nie różnią się ilością banków, natomiast różnią się zadaniami.

Bank Centralny ma w sobie funkcję banku komercyjnego. Prowadzi politykę monetarną państwa. Nie ma w sobie funkcji banku operacyjnego.

Reforma sektora bankowego odbyła się w ‘88r.

Pojęcie zdolności kredytowej…

Żeby powołać 2-szczeblowy system powołano 9 banków komercyjnych. Na ryku polskim na jednym szczeblu było NBP a na drugim pozostałe banki komercyjne.

WBK Poznań – pierwszy bank który wszedł na giełdę (‘93r)

Bank śląski – 2-gi bank który wszedł na giełdę

Konsolidacja sektora bankowego

(odbyła się wokół PKO SA i BH)

550 szt banków spółdzielczych

20 instytucji kredytowych

Bank - jest to osoba prawna utworzona zgodnie z przepisami ustaw, działająca na podstawie zezwolenia uprawniającego do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki pieniężne pod jakimkolwiek tytułem zwrotu. (definicja ustawowa banku)

Podział banków wg prawa bankowego

1. Wg formy prawnej

-państwowe

-prywatne tylko SA

-spółdzielcze

1. Wg siedziby

- krajowe – bank który ma siedzibę na terytorium RP

- zagraniczne – jest to bank który ma siedzibę poza granicami Unii Europejskiej

Banki które mają siedzibę na terytorium UE to tzw. instytucje kredytowe. Wg prawa bankowego bank nie jest instytucją finansową. A wg kodeksu Spółek Handlowych jest instytucją finansową.

Instytucja kredytowa – jest to podmiot mający siedzibę za granicą RP, na terytorium jednego z państw członkowskich UE, który prowadzi we własnym imieniu i na własny rachunek na podstawie zezwolenia właściwych władz nadzorczych działalność polegającą na przyjmowaniu depozytów lub innych środków powierzonych pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym (udzielaniu kredytów i wydawaniu pieniądza elektronicznego)

Instytucje w Polsce – banki i SKOKI

Instytucje finansowe – jest to podmiot nie będący bankiem ani instytucją kredytową, którego podstawa działalności będąca źródłem większości przychodów polega na wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie określonym w Ustawie - Prawo bankowe

Przykład:

- nabywanie i zbywanie udziałów i akcji,

- świadczenie usług w zakresie nabywania i zbywania wierzytelności,

- udzielanie pożyczek ze środków własnych,

- udostępnianie składników majątku na podstawie umowy leasingu,

- świadczenie usług w zakresie transferu środków pieniężnych,

- udzielanie gwarancji i poręczeń,

- emitowanie instrumentów płatniczych,

- usługi brokerskie,

- usługi w zakresie doradztwa finansowego,

- uczestnictwo w emisji papierów wartościowych lub świadczenie usług związanych z emisją,

Przykładem instytucji finansowej w Polsce jest firma factoringowa, firma leasingowa, giełda, agencje obrotu wierzytelnościami

Instytucja finansowa nie może wykonywać czynności kredytowych, udzielać depozytów.

- banki uniwersalne

- banki wyspecjalizowane (hipoteczne: ING hipoteczny, BRE Bank hipoteczny, PKO hipoteczny)

- banki samochodowe (banki które tworzone są przez koncern samochodowy)

System bankowy – obejmuje całokształt instytucji bankowych, a także norm określających wzajemne powiązania i stosunki z otoczeniem.

Modele bankowości (2 rodzaje )

- anglosaski – rynek finansowy oparty jest o banki kapitałowe, większość środków pozyskuje się z giełdy

- uniwersalny (kontynentalny) – obowiązuje w Polsce - rynek finansowy oparty jest na bankach, podstawową instytucją jest bank komercyjny

Funkcje systemu bankowego:

1. Stworzenie warunków do transformacji środków do inwestowania co do terminu, ryzyka i wielkości

2. Stworzenie mechanizmu gromadzenia środków oraz ich inwestowania w różne przedsięwzięcia

3. Zapewnienie możliwości dokonywania płatności między podmiotami

4. Zapewnienie informacji cenowej co stwarza możliwości podejmowania decyzji przez podmioty gospodarcze

5. Stworzenie warunków do efektywnego zarządzana ryzykiem bankowym

Transformacja terminu – bank jest pośrednikiem między stroną która ma dużo kapitału a tą która ma mniej kapitału.

Transformacja ryzyka – badanie zdolności kredytowej – ryzyko kredytowania przejmuje bank.

Warunki tworzenia banku:

Warunki do powołania banku komercyjnego:

1. Fundusz założycielski banku nie mniej jak 5 mln euro (w banku spółdzielczym 1 mln euro – banki te muszą się zrzeszać; bank zrzeszająca obsługuje kilkadziesiąt banków spółdzielczych); musi być w formie pieniężnej, kapitał podstawowy dopuszcza się również w formie rzeczowej ale nie więcej jak 15 % funduszu założycielskiego ale powyżej 5 mln euro.

2. Należy przedłożyć plan finansowy i plan działania banku na co najmniej 3 lata, z tego będzie wynikać że działalność będzie rentowna (niemożliwa jest rentowność banku po 1 roku); ma być widoczne wychodzenie z tej straty.

3. Dysponowanie nieruchomościami, które są wyposażone w urządzenia techniczne zapewniające bezpieczeństwo przechowywania środków pieniężnych.

4. Statut banku – w tym statucie musi być określona nazwa banku, która to nazwa nie jest zbieżna już z nazwami banków istniejącymi w Polsce (ma być taka, która będzie odróżniać ten bank od innych banków komercyjnych); wyjątek PKO BP i PKO SA – nazwy przedwojenne

5. Zarząd banku składa się z co najmniej 3 osób w tym dwie osoby muszą dawać rękojmie bezpiecznego funkcjonowania banku (2 osoby muszą mieć zgodę KNF – Komisja Nadzoru Finansowego), prezes banku komercyjnego MUSI znać język polski w stopniu komunikatywnym.

6. Rada nadzorcza składa się z co najmniej 5 osób i to rada nadzorcza powołuje zarząd

Bank uniwersalny – oznacza to, że bank nie ma żadnych ograniczeń w swojej działalności (ilościowych, jakościowych, branżowych, regionalnych, cenowych).

Zalety banku uniwersalnego:

- większa elastyczność w dostosowaniu się do potrzeb klienta

- bardziej elastyczna polityka cenowa (czym większy wachlarz usług cenowych tym łatwiej dopasować ceny)

- skuteczniejsze gromadzenie zasobów pieniężnych i sprawniejsze dokonywanie ich transformacji

- skuteczniejsze skłanianie do oszczędzania dzięki szerszemu wachlarzowi instrumentów finansowych

Funkcje banku komercyjnego:

1. Funkcja kredytowa – główny kredytodawca gospodarki – kreowanie pieniądza na potrzeby gospodarcze

2. Funkcja inwestycyjna

3. Funkcja płatnicza

4. Funkcja gromadzenia oszczędności

5. Funkcja zarządzania zasobami gotówkowymi

6. Funkcja ubezpieczeniowa

7. Funkcja brokerska

BANK CENTRALNY

Cel banku centralnego

Celem banku centralnego jest dbanie o stabilność waluty krajowej oraz wspieranie polityki gospodarczej rządu o ile nie zakłóca to celu pierwszego.

Organy NBP:

1. Zarząd

2. Rada polityki pieniężnej

3. Prezes NBP

Prezes NBP – wybierany jest na okres 6 lat, i ta sama osoba nie może być dłużej prezesem jak 2 kolejne kadencje. Wybierany jest przez parlament na wniosek prezydenta. (Prezesa można odwołać ale tylko teoretycznie)

Prezesa można odwołać tylko w tych 3 przypadkach:

- kiedy prezes zachoruje i ta choroba uniemożliwia mu pełnienie obowiązków służbowych

- prawomocny wyrok sądu za popełnione przestępstwa

- trybunał stanu zabroni pełnienia funkcji w organach państwowych

Kadencja prezesowi mija:

- kiedy minie 6 lat

- kiedy go odwołają

- kiedy umrze

- kiedy zrezygnuje

Prezes nie może być w związkach zawodowych ani w żadnej partii i nie może wykonywać żadnej dodatkowe zarobkowej działalności z wyjątkiem działalności dydaktycznej, naukowej i twórczej.

Zadania Prezesa:

- przewodniczy zarządowi

- przewodniczy Radzie Polityki Pieniężnej

- reprezentuje Polskę na zewnątrz w międzynarodowych organizacjach bankowych oraz o ile Rada Ministrów nie postanowi inaczej w międzynarodowych instytucjach finansowych (póki co rada postanowiła inaczej prezes reprezentuje .. a minister finansów

Rada Polityki pieniężnej – składa się z przewodniczącego i 9 członków wybieranych w równych częściach (po 3 przez sejm, senat i prezydenta). Kadencja jest przez 6 lat tak jak u Prezesa NBP

Zebrania rady musza się odbywać raz w miesiącu i każdy członek ma po 1 głosie nawet prezes. Przy równym głosowaniu, Prezes ma 2 głosy.

Zadania Rady Polityki Pieniężnej:

- ustala wysokość stóp procentowych NBP

- ustala stopy rezerwy obowiązkowej banków i wysokość jej oprocentowania

- określa górne granice zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych

- zatwierdza plan finansowy NBP oraz sprawozdanie z działalności NBP

- przyjmuje roczne sprawozdanie NBP

- ustala zasady operacji otwartego rynku

Zarząd – składa się z prezesa oraz 6-8 członków w tym 2-óch wice prezesów. Kadencja członka zarządu trwa 6 lat (tylko jedną kadencję). Członków zarządu powołuje prezydent na wniosek Prezesa NBP

Zadania Zarządu:

- realizowanie zadań z zakresu polityki kursowej

- okresowa ocena obiegu pieniężnego i rozliczeń pieniężnych oraz obrotu dewizowego

- nadzorowanie operacji otwartego rynku

- ocena funkcjonowania systemu bankowego

- uchwalanie planu finansowego i planu działania NBP

- uchwalanie prowizji i opłat bankowych stosowanych przez NBP oraz ustalanie ich wysokości

- określanie zasad gospodarowanie funduszami NBP

- określanie zasad polityki kadrowej i płacowej NBP

NBP – nie jest instytucją dochodową (nie musi generować zysku)

Następnym razem: Funkcje banku centralnego i zadania NBP