08 OTRZEWNA CM UMK

Otrzewna (Peritoneum)

Otrzewna jest największą błoną surowiczą ustroju, tak jak osierdzie surowicze i opłucna. jej powierzchnia wynosi tyle, co powierzchnia ciała, czyli u dorosłego ok. 1,8 - 2 m2. Wszystkie błony surowicze składają się z nabłonka płaskiego mezotelialnego, który spoczywa na bogato unaczynionej tkance wiotkiej.

Otrzewna działa jak błona półprzepuszczalna, czyli dializacyjna, umożliwiając przepływ drobnocząsteczkowych molekuł w obu kierunkach.

Jest w stanie wyprodukować w ciągu doby 15l płynu patologicznego (płyn patologiczny to albo płyn przesiekowy, jak nie ma charakteru zapalnego albo wysiekowy- jak ma charakter zapalny).

Z drugiej strony, otrzewna może wchłonąć w ciągu doby 40l płynów podanych dootrzewnowo. Ta dwukierunkowa przepuszczalność znalazła zastosowanie w dializie otrzewnowej (peritoneal dialisis). W niewydolności nerek (kiedy nerka nie wydziela moczu), zbędne metabolity jak mocznik, kreatynina, potas, nie mogą być wydalone, krążą w osoczu- podnosi sie znacznie ich poziom. Dializa otrzewnowa polega na wprowadzeniu do otrzewnej płynu dializującego zawierającego sód i glukozę, które przejdą do osocza, a z osocza przejdzie nadmiar mocznika, kreatyniny i potasu do płynu dializującego (wyrównanie stężeń). W jamie otrzewnej zatrzymywana jest duża ilość płynów. Jest to tzw. trzecia przestrzeń.

Tak jak pozostałe 2 błony surowicze, otrzewna ma 2 blaszki: ścienną i trzewną (visceral and parietal peritoneum). Pomiędzy nimi znajduje się szczelinowata jama otrzewnej (peritoneal cavity). Należy podkreślić, że w jamie otrzewnej nie ma żadnego narządu, a tylko około 100ml płynu surowiczego, który zwilża obie blaszki otrzewnej i ułatwia ruchy narządów wewnątrz jamy brzusznej. U mężczyzn, jama jest zamkniętym workiem otrzewnowym, a u kobiety otwartym, poprzez ujścia brzuszne jajowodów. Jajowody mają ujścia otwarte do jamy otrzewnej.

W jamie brzusznej jest mnóstwo zdwojeń otrzewnej trzewnej, które tworzą krezki (mezenteries), sieci (omentum), więzadła otrzewnowe, a także fałdy. Jedynym wyjątkiem jest sieć większa (greater omentum), która ma 4 blaszki otrzewnej a nie 2. W przypadku zapalenia otrzewnej, zanikają ruchy perystaltyczne jelit, gromadzi sie coraz więcej treści, dochodzi do niedrożności porażennej (paralitic ileus).

Jeżeli cały narząd jest całkowicie powleczony otrzewna trzewna, to mówimy że ma położenie wewnątrzotrzewnowe. Zazwyczaj otrzewnej jest w nadmiarze, wytwarza ona dwublaszkowy fałd, który podwiesza narząd w postaci krezki. Otrzewnej jest „na styk” w jecie ślepym, w kątnicy. Wtedy kątnica leży wewnątrzotrzewnowo, ale nie ma krezki.

Krezka to aparat więzadłowy narządu, który miedzy dwoma blaszkami doprowadza do narządu naczynia i nerwy. Narząd wewnątrzotrzewnowy z krezka jest mobilny dzięki krezce, ruchomy.

Z kolei narząd który jest pokryty otrzewna tylko od przodu lub po bokach, jest narządem zewnątrzotrzewnowym. Narząd leży zewnątrzotrzewnowo wtedy i tylko wtedy, gdy jest powleczony otrzewną tylko z jednej strony, tj. od przodu - położenie zaotrzewnowe (na tylnej ścianie brzucha) albo tylko od góry - podotrzewnowo (w miednicy).

Położenie względem trzewnej zmienia sie podczas rozwoju człowieka.

Pewne narządy leżą zawsze zaotrzewnowo: cz. górna dwunastnicy, żołądek, jelito czcze, jelito kręte, okrężnica poprzeczna, esica, wątroba, śledziona, macica.

Część narządów zawsze leżała zaotrzewnowo: nerka, moczowód, pęcherz moczowy, nadnercze, wielkie naczynia tylniej ściany brzucha, trzustka.

Gonady najpierw były zewnątrzotrzewnowe, później stały się narządami wtórnie wewnątrzotrzewnowymi.

ROZWÓJ OTRZEWNEJ

W szóstym tygodniu życia płodowego, cewa żołądkowo-jelitowa jest ustawiona jest w jamie brzusznej w płaszczyźnie strzałkowej: żołądek krzywizną mniejszą ku przodowi, poniżej mała pętla jelitowa, a pod nią wielka pętla jelitowa, przy czym obie pętle wypukłością zwracają się ku przodowi.

Poniżej wielkiej pętli jelitowej znajduje się jelito środkowe. Cewa żołądkowo-jelitowa wisi na 2 krezkach: długiej krezce grzbietowej (dorsal mesentery) i krótkiej krezce brzusznej (central mesentery).

Krezka brzuszna (ventral mesentery) jest krótka i sięga od przepony do pępka z przodu i dochodzi do jelita przedniego. Z jelita przedniego powstaje cz brzuszna przełyku, żołądek, i dwunastnica.

W krezce brzusznej rozwija sie wątroba, więc jest ona kryterium podziałowym krezki brzusznej.

Krezka brzuszna ma w związku z tym 3 części:

Sieć mniejsza ma 3 więzadła:

W krezce grzbietowej (dorsal mesentery), jest długa, w niej za żołądkiem rozwija sie śledziona, a za dwunastnicą trzustka. Wszystkie te struktury związane są z jelitem przednim.

Są one wszystkie unaczynione przez pień trzewny, który jest takim trójnogiem, bo ma 3 tętnice:

Pień trzewny jest opleciony splotem trzewnym, w którym parasympatycznie udziela sie nerw błędny. Drugie z kolei jest jelito środkowe. Tworzy ono wielką pętlę jelitową. Ma ona ramie górne i dolne, które przy samym wierzchołku jest przyczepione do pępka przewodem żółtkowo-jelitowym. Na ramieniu dolnym pętli widać zawiązek kątnicy z wyrostkiem robaczkowym. Wielka pętla jelitowa jest unaczyniona przez tętnicę krezkową górną, która jest opleciona splotem krezkowym górnym, wchodzącym w skład splotu trzewnego. Udziela sie wiec tu także nerw błędny.

Z wielkiej pętli jelitowej powstanie całe jelito czcze, całe kręte, kątnica w wyrostkiem robaczkowym, okrężnica wstępująca i 2/3 prawe okrężnicy poprzecznej.

Jelito tylne jest unaczynione przez tętnicę krezkową tylną, a oplecione splotem międzykrezkowym, w którym juz nie ma udziału nerwu błędnego, tylko cz.krzyżowa układu parasympatycznego- czyli nerwy trzewne miedniczne. A więc krzywizna mniejsza żołądka znajdzie sie po stronie prawej, wątroba po prawej, a śledziona po lewej. Dzieje sie to daleko od kręgosłupa i te 3 narządy zachowują wtórnie położenie wewnątrzotrzewnowe. Jak żołądek leżał pierwotnie ku przodowi, to po obrocie zasłonił część jamy otrzewnej, zwanej torba sieciowa. Jedyne połączenie torby sieciowej, to otwór sieciowy.

Pętla dwunastnicy obraca sie o 90 stopni w prawo, przylega do tylnej ściany brzucha stając sie narządem wtórnie zewnątrzotrzewnowym.

Wielka pętla jelitowa ma 2 ramiona: górne i dolne. Jej szczyt podłączony jest do pępka, wiec to jelito nie mogło jak dwunastnica odejść sobie. Ale obraca sie 3 razy po 90 stopni tak, ze jej pierwotne ramie górne staje sie ramieniem najpierw prawym, potem dolny, a na końcu lewym. Z ramienia lewego powstaje głównie jelito czcze. Trzeba wiec go szukać po stronie lewej. Krętego po prawej. Jelito końcowe będące w ciągłości z wielka pętlą jelitową, przemieszcza sie do góry i na lewo. Jelito końcowe podciąga sie do góry i na prawo tak, że powstanie z niego 1/3 lewa poprzecznicy, okrężnica zstępująca, esica i baka odbytnicy.

Najpierw w rozwoju ruch o 900 w prawo wykonuje żołądek wraz ze śledzioną i wątrobą. Po tym obrocie żołądek ustawi się w płaszczyźnie czołowej (krzywizną mniejszą w prawo ; większą na lewo) i śledziona po lewej stronie, wątroba po prawej.

Wraz z przyjęciem przez żołądek położenia czołowego, tworzy się za nim tzw. część jamy otrzewnej torbą sieciową łączy się otworem sieciowym z jamą otrzewnej.

Następnym etapem jest obrót o 900 w prawo pętli dwunastnicy wraz z trzustką wzdłuż osi kręgosłupa, przylega do tylnej ściany brzucha i się z nią zrasta – narządy wtórnie zewnątrzotrzewnowe.

Prawie cała dwunastnica leży zewnątrzotrzewnowo, gdyż jej cała krezka grzbietowa zanikła. Jednak do jej części górnej (opuszka) dochodzi część krezki brzusznej w postaci więzadła wątrobowo-dwunastnicowego.

Tylko opuszka dwunastnicy leży wewnątrzotrzewnowo. Wielka pętla jelitowa swym wierzchołkiem jest przytwierdzona do pępka przez przewód żółtkowo-jelitowy.

Wielka pętla jelitowa wykonuje 3 obroty po 900 zgodnie z ruchem wskazówek zegara względem osi jaką jest tętnica krezkowa, tak że jej ramię pierwotne górne stanie się ramieniem lewym.

Po tym obrocie o 2700 jelito czcze i kręte ustawia się po stronie lewej jamy brzusznej, a pierwotne ramię dolne pętli po stronie prawej. Po stronie prawej tuż pod wątrobą lokalizuje się też zawiązek kątnicy z wyrostkiem robaczkowym, które następnie zstępują do prawego dołu biodrowego, przez co wytwarza się wstępnica.

Jelito końcowe będące w ciągłości z wielką pętlą jelitową przemieszcza się do góry i na prawo, tak że powstanie z niego 1/3 lewa poprzecznicy, okrężnica zstępująca, esica i bańka odbytnicy.

Po przeobrażeniach rozwojowych, w jamie otrzewnej wyróżnia sie worek większy otrzewnej (jamę właściwą) i torbę sieciowa, która jest największym zachyłkiem jamy otrzewnej.

Siec mniejsza nazywa się „mniejsza” bo dochodzi do krzywizny mniejszej żołądka. Za trzustka chowa sie nerka lewa. Jeżeli jest np. martwica trzustki, to ropa, czy krew spływa to torby sieciowej. Nie rozlewa się po całej jamie otrzewnej. Krezka jelita cienkiego jest mocno pofałdowana. Najniższy punkt w jamie otrzewnej, to jama Douglasa. Czyli jest to zagłębienie odbytniczo-maciczne u kobiety i odbytniczo-pęcherzowe u mężczyzn.

Siec większa to nie tylko 4 blaszki otrzewnej, ale przede wszystkim dużo utkania limfatycznego, zwana przez anatomów francuskich żandarmem brzucha. Okleja wrzody.

Torba sieciowa składa sie z przedsionka, zachyłka żołądkowego i 3 zachyłków. Dolny (penetruje siec większą), śledzionowy, górny (przy płacie ogoniastym wątroby).

Krezkę ma: żołądek (brzuszna i grzbietowa), opuszka dwunastnicy (ta krezka to więzadło wątrobowo- dwunastnicze, pochodna krezki brzusznej), całe jelito czcze i kręte, poprzecznica i esica.

POŁOŻENIE NARZĄDÓW OTRZEWNEJ

POŁOŻENIE PIERWOTNE POŁOŻENIE WTÓRNE NARZĄD
I wewnątrz-
infra-
I wewnątrz-
infra-
cz. górna dwunastnicy (superior part/bulb of duodenum), żołądek (stomach), śledziona (spleen), jelito czcze(jejunum), kręte, okrężnica poprzeczna (transverse colon) i esowata (sigmoid colon), wątroba (liver), macica (uterus)
I wewnątrz-
infra-
E zewnątrz-
extra-
cz. zstępująca, pozioma i wstępująca dwunastnicy, okrężnica wstępująca i zstępująca (ascending and descending colon) , trzustka (pancreas)

E zewnątrz-

extra-

E zewnątrz-
extra-
Nerka (kidney), nadnercze (suprarenal gland), odbytnica, pęcherz moczowy (urinal bladder), aorta brzuszna (abdominal aorta) , żyła główna dolna (inferior vena cava), moczowód (urater)

E zewnątrz-

extra-

I wewnątrz-
infra-
Jądro (testis), jajnik (ovary)

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Gielda 08, IV rok Lekarski CM UMK, Pediatria, Gastroenterologia, Zaliczenie
test z pon 2.06.08 - patomorfa, IV rok Lekarski CM UMK, Patomorfologia, 3 rok - materiały, Kolokwia,
krew-nerka 08, II rok, II rok CM UMK, Giełdy, 2 rok, II rok, giełdy od Nura, fizjo, Fizjo krew
Ko-o 2 grupa 1 poniedzialkowa 8.12.08, IV rok, IV rok CM UMK, Patomorfologia
pytania z patomorfy.....-17.03.08, IV rok Lekarski CM UMK, Patomorfologia, 3 rok - materiały, Kolokw
Gielda 08, IV rok Lekarski CM UMK, Pediatria, Gastroenterologia, Zaliczenie
Patologia przewodu pokarmowego CM UMK 2009
Fizjoterapia w cukrzycy CM UMK
Krenoprofilaktyka 2 CM UMK
Krenoprofilaktyka CM UMK
Wskazania i przeciwwskazania do leczenia uzdrowiskowego CM UMK
hejka, IV rok, IV rok CM UMK, Kardiologia, giełdy, part I
pokarmowka gielda, II rok, II rok CM UMK, Giełdy, od Joe, FIZJOLOGIA, KOLOKWIA, NEUROFIZJOLOGIA, gie

więcej podobnych podstron