Objaśnij znaczenie nauk  pomocniczych dla pedagogiki.

Pedagogika zależy od: filozofii, psychologii, socjologii, ekonomiki kształcenia, nauk biomedycznych.

Filozofia- nadaje sens pedagogice, wyznacza poglądy i myśli w zakresie teorii wychowania, mówi jakie działanie jest pożądane, co robić, aby osiągnąć cel, oferuje pedagogice określoną koncepcję człowieka, świata i ich wzajemnych relacji, podpowiada określoną koncepcję aksjologiczną ( wartości jakie są ważne), formułuje konkretne idee, jest źródłem metodologii pedagogiki, buduję definicję pojęć.

Psychologia- ukazuje indywidualne podejście do jednostki, jest to nauka o regulacji czynności ludzkich( osobowość, uczenie się, temperament, zdolności),

Socjologia- jest to nauka o społeczeństwie. Bada relacje społeczne ( socjologia wychowania),

Nauki ekonomiczne ( ekonomia kształcenia)- określa jakie warunki są potrzebna do kształcenia,

Nauki biomedyczne- genetyka pedagogiczna, higiena szkolna, neurofizjologia, psychiatria.

Przedstaw główne dzieło i założenia pedagogiczne J.J. Rousseau.

Główne dzieło J.J. Rousseau to „Emil czyli o wychowaniu”,

Był zwolennikiem wychowania naturalnego, dziecko ma się wychowywać samo, a wychowawca ma mu w tym pomagać, wychodził z założenia, że człowiek z natury jest dobry i wolny, ponieważ w tym stanie postępuje zgodnie ze swoim uczuciem i wrodzonymi skłonnościami. Jest także równy drugiemu człowiekowi. Równość ta jednak zanika, gdy człowiek zaczyna oceniać swoje potrzeby i sposoby ich zaspokojenia,

Rousseau podzielił młodość na cztery okresy:

niemowlęctwo, do mówienia;

dzieciństwo do 12. roku życia;

chłopięctwo do 15. roku życia;

młodzieńczość do 20. roku życia.

Czy prakseologia znajduje zastosowanie w pedagogice?

Prakseologia( teoria sprawnego działania), jest to dziedzina  badań naukowych dotyczących wszelkiego celowego działania ludzkiego. Ma ona szerokie zastosowanie.  Jest również stosowana w pedagogice. Można mówić o prakseologicznej koncepcji pedagogiki ( tzw. Pedagogika prakseologiczna). Narodziny tej koncepcji łączą się z rozwojem prakseologii, czyli nauki zajmującej się badaniem ludzkiego działania.

Na czym polega szczególne znaczenie filozofii  w pedagogice?

Filozofia- nadaje sens pedagogice, wyznacza poglądy i myśli w zakresie teorii wychowania, mówi jakie działanie jest pożądane, co robić, aby osiągnąć cel, oferuje pedagogice określoną koncepcję człowieka, świata i ich wzajemnych relacji, podpowiada określoną koncepcję aksjologiczną ( wartości jakie są ważne), formułuje konkretne idee, jest źródłem metodologii pedagogiki, buduję definicję pojęć.

Co to jest doktryna pedagogiczna?

Doktryna pedagogiczna jest to typ wiedzy o wychowaniu. dotyczy wychowania jako całości  wyodrębnionej przez autora, obejmujące zasadnicze kwestie wychowania, czyli ideały, cele wychowania oraz środki ich urzeczywistnienia, jest koncepcją opracowaną z intencją jej praktycznego zastosowania.

Wymień główne doktryny pedagogiczne.

Herbart- nauczanie wychowujące,

Hessen- doktryna aksjologiczno-personalistyczna,

Rousseau- wychowanie naturalistyczne,

Dewey- dziecko w centrum,

Znaniecki- socjologia wychowania,

Schoenebeck- antypedagogika.

Omów główne założenia doktryny J.F. Herbarta.

Koncepcje: filozofia praktyczna- etyka wskazuje cele działania, psychologia- wskazuje środki, drogi i przekazy.

Celem wychowania ma być siła charakteru moralnego i cnotliwość,

Środkami prowadzącymi do celu mają być oddziaływania na wyobrażenia,

Szkoła ma być sformalizowana, najważniejszy jest nauczyciel.

Opisz  model wychowania umysłowego oraz koncepcję szkoły  S. Hessena

Hessen uważał, że każdy uczeń powinien nauczyć się posługiwania metodą naukowego myślenia. Miały mu w tym pomóc odpowiednie przedmioty: nauki przyrodnicze, ponieważ pozwalają wyjaśniać rzeczywistość; nauki o kulturze, których opanowanie czyni tę rzeczywistość zrozumiałą, a ponadto matematyka, filologia i filozofia, dzięki którym uczniowie opanowują dialektykę.

KONCEPCJA SZKOŁY – szkoła trójstopniowa: 7-10/11 lat życia dziecka; 11-15 rok życia i 15-18rok życia. Szkoła powinna być jednolita dla wszystkich ale ze zróżnicowaniem regionalnym (zapoznanie z regionalnymi dobrami kultury, wartościami) Drugi etap to zróżnicowanie psychologiczne, dostosować się zainteresowań, poznać kompleksy i trudności. Trzeci etap to zróżnicowanie zawodowe – predyspozycje, talenty, zdolności.

Co to jest ponowoczesność?

Ponowoczesność (postmodernizm)- prąd myślowy odwołujący się do poczucia końca historii i wielkich narracji. 

Czym jest pedagogika?

Pedagogika- jest to nauka o wychowaniu, która formułuje teoretyczne i metodyczne podstawy planowanej działalności wychowawczej 

Kiedy i dlaczego tak późno pedagogika została uznana za samodzielną dyscyplinę naukową?

Pedagogika wyrosła na gruncie filozofii. Dopiero od XVII wieku, głównie dzięki J. A. Komeńskiemu pedagogika stała się odrębną i samodzielną dyscypliną naukową, jednak poglądy na wychowanie nawiązują do filozoficznych i ideowych przesłanek swojej epoki. 

Przedstaw założenia pedagogiki Herbarta.

Wg. Herbarta pedagogika opiera się na etyce i psychologii. Zadanie wychowania polega na ukształtowaniu woli i charakteru oraz na obudzeniu w człowieku swoich szerokich zainteresowań. Etyka wyznacza i uzasadnia cele wychowawcze, a psychologia uzasadnia środki do osiągnięcia celu. Środki te: -karność (dopuszcza kary cielesnej), -nauczanie wychowujące (ma oprócz wiedzy budować charakter). 

Kierunki ewolucji przedmiotu pedagogiki..

Od zajmowania się pojedynczym wychowankiem pedagogika ewoluuje w stronę kształcenia powszechnego wszystkich. Od refleksji nad wychowaniem jako procesem indywidualnych kontaktów pedagogicznych ewolucja do zajmowania się problemami ogólnoludzkimi.

Od zajmowania się systemem kształcenia (np. szkolnym) do zajmowania się problemami globalnymi (np. sytuacja człowieka w świecie). Od badania wpływu wychowania na wychowanka wraz z rozwojem wiedzy o człowieku do badania nabytych i wrodzonych jego właściwości.

Od zajmowania się problemami systemowymi zmierza do problemów indywidualnych. Od zajmowania się wyłącznie działalnością świadomą i zorganizowaną do czynników które nie posiadają takiego charakteru. 

Przedstaw i omów strukturę teorii pedagogicznej /wg. Palki/.

- teorie szerokiego zasięgu stanowią zespół twierdzeń dotyczących poszczególnych dziedzin pedagogiki, którego główna rola dotyczy objaśniania,

- teorie średniego zasięgu- człowiek jest wychowywany i kształci się całożyciowo, zarówno w formie bezpośredniej, jak i pośredniej, należą do nich samowychowanie i samokształcenie oraz budowanie własnego wizerunku autokreacyjnego na przestrzeni całego życia,

- teorie wąskie (zajmujące najniższy szczebel) mówią o oddziaływaniu wychowawczym planowanym, podejmowanym z pewną świadomością oraz spontanicznym, na zasadzie przypadku. 

Kto pierwszy, u zarania pedagogiki,  przedstawił problem pedagogiczny?

Sofiści pierwsi postawili problem pedagogiczny -- urodzenie czy też wychowanie decyduje o rozwoju człowieka, a filozofowie greccy (Platon, Arystoteles, Epikur i inni) wyrażali poglądy na sprawę wychowania jako zastosowanie swych założeń filozoficznych. 

Przedstaw historię Uniwersytetu Jagiellońskiego.

W 1364 r. Kazimierz Wielki ogłasza dyplom fundacyjny uniwersytetu krakowskiego. Krakowskie "studium generalne" miało być wszechnicą państwową, przygotowującą dla państwa wykształconych administratorów i urzędników. Papież jednak podporządkował akademię biskupowi krakowskiemu. Odnowiony w 1400 r. przez Władysława Jagiełłę Uniwersytet Krakowski zmienił nazwę na Uniwesytet Jagielloński  odgrywał znaczącą rolę w rozwoju polskiej nauki i kultury umysłowej. 

Przedstaw rozumienie pojecia nauka i jego synonimów?

NAUKA - działalność społeczna mająca na celu obiektywne i adekwatne poznanie rzeczywistości. 
NAUKA - historycznie ukształtowane i stale rozwijające się formy świadomości społecznej. 
NAUKA - wytwór działalności społeczno- historycznej, zasób wiedzy o przyrodzie, człowieku, rzeczywistości oraz sposobie jej badania. 
NAUKA - dyscyplina naukowa, dziedzina wiedzy. 
NAUKA - czynności uczenia się i nauczania. 
Każda nauka opiera się na diagnozie. 
SYNONIMY: 
WIEDZA - zasób wiedzy, wiadomości z pewnej dziedziny, gałęzi nauki. 
PRAWDA - zgodność treści z rzeczywistością, stanem rzeczy. 
ROZUM CZYSTY (TEORETYCZNY) - poznanie bez doświadczenia. 
ROZUM TECHNICZNY - wykorzystanie techniki dla człowieka. 
PRAKTYCZNY - świadomość wolności. 

Czym jest i czym zajmuje się nauka?

Nauka jest częścią kultury służącą wyjaśnieniu natury świata w którym żyje człowiek. 

Jakie zadania realizuje nauka?

-Opisywać badany wycinek rzeczywistości

-Wyjaśniać zachowanie badanego

-przewidywać rozwój wypadków 

Jaka jest geneza nauki?

Nauka, pojęcie nauki  jest nierozerwalne z rozwojem filozofii Greckiej.Narodziło się w związku z koniecznością przejścia od mitów i umiejętnosci do wiedzy. Przejscie do tak rozumianej wiedzy nastąpiło między VII, a VI w.p.n.e. 

Do czego sprowadza się istota nauki?

Istota nauki jest jedną z  form ludzkiego doświadczenia. 

Co to jest metoda naukowa?

To określona procedura, która powinna być w procesie pozyskiwania lub tworzenia rzetelnej wiedzy naukowej. 

Podaj definicję nauki?

Nauka to usystematyzowany ze względu na przedmiot zbiór ukształtowanych i  wyodrebnionych części zasobów wiedzy. 

Omów pojęcie dziedzina nauki i dyscyplina naukowa?

Dyscypliny naukowe są grupowane według różnych kryteriów i tworzą dziedziny nauki. Dyscypliny naukowe to: prawo, ekonomia, informatyka, psychologia, historia. A dziedziny nauki to grupy nauki np.: dzidziny humanistyczne, matematyczne, medyczne 

Jakie warunki musi spełnić teoria, żeby została uznana za naukę?

-rozbija nasze potoczne myślenie o świecie

-twierdzenia muszą stanowić spójny spokój

-twierdzenia muszą być racjonalne , posiadać moc wyjaśniającą

Jak można wyrazić istotę nauki?

W doświadczeniu

Co to jest i do czego służy metoda naukowa?

To określona procedura, która powinna być w procesie pozyskiwania lub tworzenia rzetelnej wiedzy naukowej. 

Czym różni się dziedzina naukowa od dyscypliny naukowej? 

Dyscypliny naukowe są grupowane według różnych kryteriów i tworzą dziedziny nauki. 

Wymień kilka osiągnięć naukowych:

-Piec hutniczy

-elektryczność

-metro w Londynie

-Transport i łączność

-Energia wodna

-Hutnictwo

Scharakteryzuj wychowanie Ateńskie 
-Wychowanie Ateńskie- naród posiadający niezwykłą ruchliwość, bystrość. Zainteresowanie dziedzinami umysłowymi, kulturowymi, naukowymi. Posiadali świadomość. w Atenach nie istniały szkoły publiczne. Do szkoły uczęszczał prawie każdy wolny Ateńczyk. Uczył się w niej czytania, pisania i rachunków. Okres dzieciństwa od urodzenia do 6roku. Dziecko było oddawane niańce,a ojciec się nim nie interesował. Okres szkolny od 7-18 nadzór pedagoga( zaufany niewolnik rodziny).  

Czym charakteryzowało się wychowanie spartańskie i dlaczego?  
-Wychowanie Spartańskie, jej główne cele to siła, służba, przez całe życie szkolenie w celach obronnych. ten system wychowawczy miał na myśli olbrzymi patriotyzm i poświęcenie dla własnego państwa oraz skuteczność i bohaterstwo w boju dla obrony obywateli i całego państwa.  

Dlaczego w starożytnej Grecji tak duże znaczenie przypisywano wychowaniu muzycznemu? 
-Wychowowanie muzyczne w Starożytnej Grecji odgrywało główną role w kształceniu charakteru i umysłu. Było związane z kultem bogów, religią, zazwyczaj miało charakter prywatny. 

Na co zwracano uwagę w starożytnej Grecji w wychowaniu moralnym? 
-Od wczesnego dzieciństwa usiłowali wpajać dziecku zdrowe zasady moralne, nauczali skromnego postępowania i pełnego umiarkowania. Nauczano również m.in. stania i siedzenia w przyzwoitej postawie, chodzenia w milczeniu, a przede wszystkim szacunku dla starszych (w tym również do nauczycieli). 
 
Jakie dziedziny obejmowało wychowanie w Starożytnej Grecji? 
-Starożytni Grecy zasłynęli w dziedzinie nauki, filozofii, sztuki, sportu, a także polityki. Do dziś aktualne są ich osiągnięcia i możemy z nich korzystać. 

Co to jest wychowanie: pojęcie i definicja. 
-.wychowanie- to proces zamierzony, oddziaływania na osobowość, swoisty rodzaj oddziaływań wychowawczych starszego pokolenia na młodsze lub jako wynik lub produkt tego rodzaju oddziaływań. Może jednak dotyczyć nie tylko młodszego pokolenia, proces wychowania dotyczy także ludzi dorosłych.

Jakie dziedziny kształcenia obejmował tzw. Kanon siedmiu sztuk wyzwolonych?
- Trivium-gramatyka, dialektyka
- Quadrivium - arytmetyka, astronomia, geometria, muzyka.

Pierwsze uczelnie wyższe w Europie, w jakim okresie historycznym powstawały, ich charakter i działalność.
-Uniwersytet boloński (1119)-. Uniwersytet boloński jest historycznie słynny z nauczania prawa   kanonicznego i cywilnego.
-Uniwersytet paryski (1200)- szkoła kościelna
-Uniwersytet Cambridge (1209)- sztuki wyzwolone, prawo, medycyna i teologia.
-Uniwersytet w Oksfordzie (1214)-Oxford jest popularny ze względu na mnogość międzynarodowych szkół językowych
-Uniwersytet w Padwie (1222)- nauki prawne i teologia. astronomia, dialektyka, filozofia.

Scharekteryzuj zasługi Erazma z Rotterdamu dla rozwoju oświaty.
-Erazm z Rotterdamu opracował pierwsze greckie wydanie NT, przyczyniło się to do zakwestionowania wielu doktryn katolickich. Krytykował szlachectwo bez cnoty, snobizm, godności duchowe bez pobożności oraz wiedzy. Uważał, że wojna jest sprzeczna z filozofią świata, i występuje przeciwko naturze człowieka, który jest stworzony do życia w pokoju.

Scharakteryzuj zasługi Andrzeja Frycza Modrzewskiego dla rozwoju oświaty
-Andrzej Frycz Modrzewski przedstawiał zasady życia społecznego ,politycznego, religijnego i obyczajowego wedle których miało być zorganizowanie doskonałego państwa. Na urodzenie ale zdolności, umiejętności, walory moralne oraz zasługi stanowią  wartości człowieka.

Scharakteryzuj zasługi Rene Descartesa/Kartezjusza/dla rozwoju oświaty
-Kartezjusz uważał, że myślenie jest celem poznania prawdy. Człowiek poznaje świat i prawdę o nim przy pomocy rozumu. To, co da się wyjaśnić rozumowo jest jedynie prawdziwe. Sugerował odrzucenie przesądów i zabobonów. Najistotniejszym elementem poglądów Kartezjusza i jedynym kryterium do przyjęcia było przeświadczenie, iż jedyne źródło wiedzy, które prowadzi do poznania rzetelnej prawdy to rozum ludzki, który jest największa instancją i wyznacznikiem prawdy.

Poglądy Johna Lock'a na oświatę.
- John Locke zajmował się głównie teorią poznania. W jej ramach stworzył aparat pojęciowy, będący później podstawą wielu systemów filozoficznych od empiryzmu po fenomenologię. Wyjściem do jego rozważań była z jednej strony fascynacja jasnością myślenia Kartezjusza, a z drugiej zdroworozsądkowy osąd rzeczywistości przejęty od Roberta Boyle'a i Francisa Bacona. Celem Locka stało się stworzenie systemu pojęć, których klarowność dorównywałaby systemowi Kartezjusza, ale bardziej zgodnego ze zdroworozsądkowym podejściem do rzeczywistości.

Jakie poglądy pedagogiczne przedstawił Jan Amos Komeński?
- Jan Amos Komeński to jeden z najwybitniejszych i najważniejszych pedagogów - zwany także ojcem pedagogiki nowożytnej. Jego poglądami pedagogicznymi było :  1.Zorganizowaniu szkól elementarnych z ojczystym językiem wykładowym
2. Kształceniu chłopców i dziewcząt
3. Potrzebie, aby każde dziecko otrzymywało w szkole własne podręczniki
4. Aby każde dziecko było zachęcane do nauki, przez nauczyciela, dobrymi nagrodami.

Jakie nauki szczególnie cenił Herbert Spencer ?
Herbert Spencer w swojej książce pt. O wychowaniu umysłowym, moralnym i fizycznym, starał się wykazać iż jedyną wartość dla wychowania mają nauki ścisłe oraz przyrodnicze. Nie przywiązywał wagi do wychowania moralnego.


Jak Polacy walczyli z Niemcami o język polski w szkołach?
Samoobrona ludności polskiej, przeciwdziałanie niszczeniu duchowych wartości Polaków przybierały różne formy, pośród których szczególne miejsce zajmowało nauczanie. Na terenach włączonych do Rzeszy nie było w ogóle polskich szkół, a do niemieckich polskie dzieci nie mogły uczęszczać. Powstało tajne nauczanie, które rozpoczęli nauczyciele, którzy tworzyli małe grupy dzieci. Zajęcia odbywały się w mieszkaniach kilka razy w tygodniu. Utworzyła się Tajna Organizacja Nauczycielska ( TON ) jednocząca największy Związek Nauczycielstwa Polskiego. W 1940 powstał Departament Oświaty i Kultury. Profesorowie wyższych uczelni w Warszawie i Krakowie prowadzili tajne komplety. Otwieranie nowych szkół zawodowych za zgodą niemieckich władz szkolnych pomogło w zorganizowaniu tajnego nauczania na poziomie uniwersyteckim. Nauczanie mogło odbywać się w lokalach tych szkół i umożliwiało korzystanie z pomocy naukowych.

Jakie problemy podniósł Sejm Nauczycielski /1919/ ?
Sejm Nauczycielski  w 1919r. w Warszawie obradował nad strukturą i organizacją szkolnictwa w odrodzonej Polsce. Głównym  zadaniem był projekt unarodowienia szkolnictwa, co miało służyć zintegrowaniu się narodu polskiego, przy jednoczesnym uszanowaniu kulturowych odmienności poszczególnych dzielnic. Na zjeździe zostały wysunięte zasady : powszechności, obowiązkowości oraz bezpłatności szkolnictwa.
Zadania:     - zjednoczenie pod jednym rządem szkolnictwa we wszystkich dzielnicach Polski

- opracowanie ustaw szkolnych, które miałyby obowiązywać na całym obszarze ziem     polskich.

Jakie dwie ważne funkcje spełnia wychowanie?
Wychowanie pełni dwie funkcje:

1. Funkcja ZACHOWAWCZA : polega na przekazywaniu tradycji, obyczajowości, wzorców określonych zachowań, charakterystycznej dla danej społeczności.

2. Funkcja TWÓRCZA : polega na kształtowaniu kreatywności jednostki we wszystkich sferach jej życia.

Jakie nowe funkcje wychowania wygenerowała współczesna cywilizacja?
Obecne zadania współczesnego wychowania różnią się od idei wychowania stosowanych dawniej przez wychowawców, rodziców, pedagogów. Postęp cywilizacyjny sprawił, że współczesne teorie, wzorce wychowania muszą zmierzyć się z szeregiem nowych, różnych problemów.

Jakie funkcje spełnia rodzina jako środowisko wychowawcze i jako ważna instytucja w systemie wychowawczym?
Rodzina jest podstawowym środowiskiem społecznym, formującym osobowość młodego pokolenia. Środowisko rodzinne jako pierwsze i najbliższe najintensywniej działa na dziecko, przetwarzając jego cechy wrodzone, temperamentalne  i biopsychiczne w cechy nabyte.

1. Rodzice są pierwszymi partnerami interakcji dziecka. Oddziałowują na nie w okresie, gdy plastyczność zachowania się dziecka jest największa.

2. W kontaktach społecznych z rodziną zaspokajane są podstawowe potrzeby psychiczne dziecka, takie jak doznawanie i odwzajemnianie miłości, współdziałanie Społeczne, społeczne uznanie, poczucie bezpieczeństwa.

3. Rodzice stanowią dla dziecka najbliższe wzory osobowe asymilowane w procesie naśladownictwa i identyfikacji. Dzięki istnieniu takich wzorów osobowych dziecko przyswaja sobie różnorodne formy społecznego zachowania.

Jakie funkcje wychowawcze spełnia grupa rówieśnicza?
(Grupa rówieśnicza jest to określona zbiorowość ludzi w tym samym lub bardzo zbliżonym wieku. Czynnikami wiążącymi w takiej grupie oprócz wieku są przynależności do wspólnej struktury organizacyjnej, występowanie określonych kontaktów, brak istotnych różnic w poziomie wiedzy i rozwoju intelektualnego jej członków.)
FUNKCJE WYCHOWAWCZE GRUPY:
- wpływanie na przebieg procesów interpersonalnych, kształtowanie postaw aktywności, zaspokajanie potrzeb więzi z otoczeniem
- zaspokojenie aspiracji w zakresie społecznej aprobaty i uznania przez członków grupy
- współzawodnictwo rozwijające tendencje do rywalizacji
- rozbudzenie zainteresowań oraz potrzeb kontaktów towarzyskich
- zaspokojenie potrzeb emocjonalnych
- wypełnienie wolnego czasu

Jakie funkcje wychowawcze spełnia wychowawca – facylitator ?
- przekazywanie wiedzy i doświadczenia
- pobudzanie aktywności poznawczej i działalności praktycznej, rozwijanie sił twórczych
- rozwijanie systemu wartości oraz kształtowanie postaw i charakteru
- kształtowanie i rozwijanie zainteresowań, tworzenie warunków do łączenia teorii z praktyką
- wdrażanie do aktywności zawodowej i społecznej
- pobudzanie aspiracji oraz pomoc w kształtowaniu planów życiowych i zawodowych
- organizowanie życia społecznego uczniów w szkole oraz wdrażanie ich do racjonalnego spożytkowania czasu wolnego od zajęć
- przygotowywanie do systematycznego i samodzielnego zarazem uczenia się przez całe życie

Jak określiłbyś relacje między nauką a religią?

Nauka nie jest zagrożeniem dla religii. Religia to system wierzeń i praktyk, określający relację jednostki do różnic pojmowanej sfery sacrum, czyli świętości i sfery boskiej.

Jak można określić wiedzę?

Wiedza – wiadomości zdobyte w procesie uczenia się lub wykonywania doświadczeń i badań.

Czym był i jest obecnie mit, jakie występują relacje między mitem i nauką?

Mit – w sensie właściwym, także w etnologii – opowieść o charakterze sakralnym, która przedstawia istoty, będące personifikacją sił przyrody. Wśród tych opowieści szczególne znaczenie mają mity początku, mówiące o pochodzeniu świata, gatunku ludzkiego lub społeczeństwa. Mit jest aktywnym składnikiem kultury, dając uzasadnienie normom moralnym lub obyczajowym oraz dostarczając wzorów zachowania. W sensie szerszym, mit to zespół zbiorowych wyobrażeń dotyczących jakichś grup społecznych.

Relacje między filozofią a mitami są złożone. W historii filozofii mit nie raz poddawano krytyce w imię racjonalnych kryteriów myślenia, sama jednak filozofia niejednokrotnie odwoływała się do mitów, czy wręcz tworzyła mitologiczne konstrukcje, zwłaszcza gdy rozważała początki ludzkości czy kultury (np. koncepcja trzech ras pierwotnych Platona w „Państwie”).

Czy nauka i filozofia to to samo?

Poglądy na wychowanie zawsze nawiązują do filozoficznych i ideowych przesłanek swojej epoki. Filozofia nauki może być jednak dziełem wyłącznie samych uczonych. Filozofia wobec nauki pełni przy tym podwójną rolę, będąc:

• metodologią – bada i ocenia metody stosowane przez dyscypliny szczegółowe;

• epistemologią – rozważa kryteria i założenia, na których opiera się nauka jako taka.

Nauka – pojęcie wieloznaczne, podlegające ewolucji znaczeniowej.

Potocznie: „nauka” to określenie czynności nauczania lub uczenia się.
Nauka – forma twórczej działalności człowieka, której zadaniem jest poznanie prawidłowości świata – nie stanowi gotowego i zamkniętego systemu wiedzy

Filozofowie głównie zajmują się ogólnymi, podstawowymi zagadnieniami dotyczącymi natury świata i człowieka. Filozofowie rozważają kwestie natury istnienia, rozumienia bytu i rzeczywistości (ontologia, metafizyka, teoria bytu), poznawalności rzeczywistości i prawdy (epistemologia czyli teoria poznania), moralności, powinności i koncepcji wartości (etyka oraz aksjologia czyli teoria wartości), także zagadnienia dotyczące człowieka antropologia filozoficzna, a także kwestie społeczne, prawne, kulturowe, teologiczne i inne.

Jakie różnice występują między wiedzą potoczną a naukową ?

Wiedza potoczna Koncentruje się głównie na zjawiskach mających szczególne znaczenie dla ludzi – stąd jej pragmatyczny charakter. Nie jest wynikiem świadomego stosowania jakiejś metody badań, ale stanowi produkt uboczny praktycznej działalności ludzi. Zasadnicze kryterium – zdrowy rozsądek (akceptuje sądy prawdziwe, ale i przesądy).

Wiedza naukowa Wiedzę naukową rozwija nasze potoczne wyobrażenie o świecie (kontynuacja, ale pod wieloma względami – zaprzeczenie). Od wiedzy potocznej odróżnia ją tzw. mocna zasada racjonalności. Zasada ta jest bardzo trudna do stosowania w praktyce i dlatego poza nauką nie jest na ogół przestrzegana.

Jak nauki /dyscypliny naukowe/ wyodrębniają się z filozofii?

Pedagogika wyrosła na gruncie filozofii. Poglądy filozofów, nawet starożytnych, widoczne są również w wielu współczesnych koncepcjach pedagogicznych. Holistyczny obraz świata,
w którym nie ma zróżnicowania bytu na „ja” i „świat”, występuje w supernauczaniu, nauczaniu integralnym, całościowym i łącznym. Filozofia Sokratesa – przewija się obecnie w pedagogice dialogu i spotkania, w metodach heurystycznych. Platon – pedagogika ideałów, pedagogika wartości.

Arystoteles – pedagogiki: tomistyczna, humanistyczna, hermeneutyczna. Archimedes – pedagogiki: scjentystyczna, eksperymentalna, empiryczna.

? ? ? nie wiem tego

.Jak wyjaśnić problem ,,nauka – religią XX wieku,,?

Nie znalazłam konkretnej odpowiedzi, ale chodzi chyba o to jak istotny wpływ miała nauka w XX wieku, w jaki sposób się rozpowszechniła (postęp techniczny XX wieku),przez co stała się obiektem kultu.

1. John Dewey przełom XIX,XX wieku. Doszedł on do wniosku, że ważną rolę odgrywa uczenie się. Podniusł rangę i znaczenie uczenia się. John Dewey wprowadził "nowe wychowanie"

System "Nowego wychowania" stworzony przez Deweya czyli tzw. szkoła progresywistyczna.

• Podział treści nauczania na interdyscyplinarne bloki.

• Uczniowie samodzielnie zdobywali wiedzę, byli aktywni a nauczyciele pełnili role obserwatorów.

• Uczniowie mieli pewien wpływ na dobór treści nauczania.

• Dominowało nauczanie oparte na rozwiązywaniu problemów.

• Motywy wewnętrzne, a więc zainteresowania i potrzeby miały pobudzać uczniów do nauki.

• Niezbyt częsta kontrola wyników nauczania. Duży nacisk na samokontrolę!

• Szkoła była głównym ale nie jednym miejscem w którym uczeń zdobywał wiedzę i uczył się.

• Silny nacisk na samorzutną twórczość uczniów.

 

2.Znaniecki był zwolennikiem punktu widzenia, który nazwał "kulturalizmem". Sądził, że socjologia powinna zajmować się wytworami kultury, ponieważ jest ona nauką o kulturze.Kultura, która się różni nie tylko od przyrody (natury), ale także od świadomości jednostkowych. Zdaniem Znanieckiego rzeczywistość składa się z wielu porządków: fizyczno-przyrodniczego, jak również psychicznego, społecznego i idealnego. Sformułował zasadę "wspołczynnika humanistycznego", wedle której zjawiska społeczne należy traktować jako przedmiot czyichś czynności. Dlatego tak wielki nacisk kładł na doświadczenia i poglądy jednostek.

Według Znanieckiego przedmiotem socjologii są układy społeczne, które składają się z wartości. Człowiek jest podstawowym elementem każdego układu. Inne elementy, które wchodzą do jednego układu to wartości wtórne. Wyodrębnił on cztery układy zamknięte:

• czyny społeczne - najprostsze układy społeczne, takie jak prośba czy powitanie. W każdym czynie można wyodrębnić następujące elementy: osoba, narzędzie, przedmiot, metoda, wynik.

• stosunki społeczne - aby zaistniały, potrzebne są przynajmniej dwie osoby i platforma stosunku. Platforma to np. obowiązki bądź przywileje.

• grupy społeczne - czyli każde zmieszanie ludzi, które w świadomości tych ludzi stanowi odrębną całość, czyli pewien układ odosobniony.

• osobowości społeczne - kształtujące się pod wpływem kręgu społecznego.

Typologia osobowości

Znaniecki na podstawie badań określił następujące typy osobowości:

• człowiek zabawy - kształtuje się pod wpływem kręgu ludzi, którzy mają dużo czasu. Praca dla nich to zabawa. Najważniejsze jest przestrzeganie zasad gry.

• człowiek pracy - kształtował się wśród ludzi zajmujących się pracą fizyczna. Traktowali oni pracę jako źródło pieniędzy, środków do życia.

• człowiek dobrze wychowany - kształtował się wśród inteligencji.

• człowiek zboczeniec (dewiant) - czyli taki, który się wyróżnia od innych, niekoniecznie na minus, może to być także geniusz czy artysta.

3.4  .Hubertus von Schoenebe (1947- ŻYJE DO DZIŚ) 
Zradekalizował wcześniejszych autorów, jest postacią kontrowersyjną. Jego książki to „Antypedagogika w dialogu" i „Szkoła z ludzką twarzą" 

ANTYPEDAGOGIKA  
W latach 70 pojmował się rozczarowanie z wychowaniem, stwierdzono że należy zrezygnować z wychowania. 1974 - Kupffer - użył po raz pierwszy terminu antypedagogika. Van Brammuhl - napisał książkę pierwszą w 1975 „Antypedagogika" Wychowanie zabronione, niedozwolone, nie da się go pogodzić z szacunkiem do drugiego człowieka. Uczeń jest w wychowaniu niższy od nauczyciela. Znany jest on przedstawicielom antypedagogiki, nazywa się również „amication" - przyjazny stosunek do siebie i drugiego człowieka.  

Antypedagogika w założeniu oddaje wolność do samodecydowania o sobie dziecku, a rolę nauczyciela sprowadza do "przewodnika" w myśl zasady lepiej wspierać zamiast wychowywać. Podstawowym warunkiem tego wspierania jest jego dobrowolność. Zdaniem antypedagogiki, dominującą w obecnym wychowaniu rolę wychowawcy i zasadę wychowawca wie lepiej niż wychowanek, co jest dla niego dobre, należy zastąpić prawem dziecka do wyboru opartym na zaufaniu, że wybierze ono dobrze, bo wychowanek wie lepiej niż wychowawca, co jest dla niego dobre.

Antypedagogika upomniała się o takie wartości jak:

• wolność;

• równość;

• przyjaźń;

• samostanowienie;

• odpowiedzialność każdego za siebie samego

 

Podejście antypedagogiki jest krytykowane przez pedagogów "tradycyjnych". Wysuwają oni zarzuty, że dziecko pozostawiane jest samemu sobie, a antypedagogika zapomina, że kształtowanie właściwych norm moralnych i hierarchii wartości dokonuje się stopniowo i pod wpływem otoczenia. Powołują się na badania psychologii rozwojowej, zdaniem której dla prawidłowego rozwoju dziecka konieczne jest stworzenie mu odpowiednich warunków tego rozwoju, a te w szczególności sprowadzają się do ingerencji autorytetów, czy to rodzicielskich, czy innych.

Mimo tych opinii wydaje się, że antypedagogika pozostaje atrakcyjnym nurtem w szeroko rozumianej pedagogice, a o jej wykorzystaniu lub nie decydują często czynniki pozamerytoryczne. 

5. UNESCO określa pięć zasad współczesnego wychowania:

1."Ponieważ wojny biorą początek w umysłach ludzi, więc i ochrona pokoju w umysłach ludzi musi być zbudowana" - jest to główna zasada wychowania, któremu przyświecać powinna idea międzynarodowego pokoju, stąd wymóg wychowywania młodego pokolenia w klimacie ideologii pacyfistycznej bądź irenizmu, które mają swój wyraz również w religii postulującej ideę ekumenizmu, religijnego pojednania (II Sobór Watykański)                 

2.kolejną zasadą, kierunkiem współczesnego wychowania jest znajomość wzajemnych dążeń, życia poszczególnych narodów, co ma prowadzić do usuwania występujących pomiędzy nimi różnic stanowiących źródło dla postawy podejrzliwości oraz nieufności; jest to zasada moralnego wychowania ludzkości w wolności, sprawiedliwości i pokoju

3.trzecią wskazówką jest obalenie rasizmu, głoszącego nierówność ludzi oraz ras; w jego miejsce należy przywrócić zasadę godności, równości oraz wzajemnego poszanowania ludzi; jest to postulat wychowywania w poszanowaniu ludzkich praw, która to idea najlepiej wyraża się w filozofii zwanej personalizmem (z łac. "persona" - osoba)

4.kolejnym kierunkiem wytyczanym przez UNESCO jest konieczność rozpowszechniania kultury oraz wychowania ludzkości, jest to bowiem święty obowiązek, który wszystkie narody muszą wypełnić w duchu wzajemnej pomocy i troski; podstawową ideą współczesnego humanizmu jest wychowywanie poczucia ludzkości wobec innych, czego celem jest niesienie wszelkiego rodzaju pomocy; pomoc ta wyraża się na przykład w rozpowszechnianiu oświaty i kultury, w trosce o ludzkie potrzeby fizyczne i duchowe (walka z głodem, chorobami czy analfabetyzmem)

5.ostatnia zasada mówi, iż pokój nie może się tylko opierać na politycznych czy ekonomicznych układach rządowych, lecz przede wszystkim na intelektualnej i moralnej solidarności ludzi

    
 
 

6. Chrześcijański system wychowania

1. Założenia systemu chrześcijańskiego

2. Ideologia współczesnego wychowania chrześcijańskiego

3. Doktryna wychowawcza Kościoła 
 
 

I. CHRZEŚCIJAŃSKI SYSTEM WYCHOWANIA

1. Założenia systemu chrześcijańskiego

Wychowanie chrześcijańskie rozwijało się w ciągu prawie 2000 lat. Stało się

podstawa tradycji wychowania europejskiego w ogóle. Jego podstawę światopoglądową

tworzy religia objawiona przez Jezusa Chrystusa, regulująca stosunek osobowy

człowieka do Boga na podstawie wiary jako rozumnego posłuszeństwa prawdom

ogłoszonym przez Boga. Wiara zaś jest ufnością i wiernością Bogu objawionemu, jako

dobrowolna odpowiedź człowieka na wezwanie Boże. Prawdy objawione przez Jezusa i

przekazane przez apostołów Kościołowi zostały ujęte w symbol apostolski "Credo", s

przez teologię usystematyzowane w postaci dogmatów wiary stanowiąc podstawę dla

wychowania chrześcijańskiego. Z dogmatu trynitarnego wynikają dogmaty o stworzeniu,

o odkupieniu i uświęceniu. Oparte na tych dogmatach wychowanie chrześcijańskie ma

charakter teo-Chrysto i eklezjo centryczny. Najważniejsza jest tg łaska Boża, wysłużona

przez Chrystusa i udzielana przez Ducha św., polegająca na dopuszczeniu człowieka do

udziału w życiu nadprzyrodzonym. Stąd też celem całego wychowania

chrześcijańskiego według encyklik Piusa Xl jest współdziałanie człowieka z łaską nad

urobieniem doskonałego Chrześcijaństwa jako człowieka nadprzyrodzonego

naśladującego Chrystusa i żyjącego Jego mocą sakramentalną.

Dogmat o grzechu pierworodnym wskazuje na istniejące rozdarcie w naturze człowieka,

osłabienie rozumu i skłonność do złego. Chrystus swoją łaską leczy zranioną naturę

człowieka, a współpraca z łaską uświęca i udoskonala człowieka jako istotę upadłą, ale

odkupioną przez Chrystusa. Stanowi to podstawę do wewnętrznego odrodzenia.

Rozumowe wyjaśnienie celów religijnych wychowawczego chrześcijańskiego oraz

procesu rozwoju człowieka pochodzą z filozofii wieczystej arystotelesowsko -

taoistycznej. Współcześnie, mają właśnie szczególne znaczenie zasady św. Tomasza z

Akwinu.

Z założeń filozoficznych tomizmu najważniejsze dla wychowania w systemie

chrześcijańskim są:

- realistyczna teoria poznania i możliwości u człowieka obiektywnego l prawdziwego

poznawania całego świata na drodze wrażeń zmysłowych i abstrakcji umysłowej, czyli

odkrywania istotnych dla tworzenia pojęć

- odróżnianie w rzeczywistości dwu porządków; istoty rzeczy i ich istnienia.

Porządek istotowy stanowi ideał, do którego urzeczywistniania rzeczy zdąża.

Porządek istnieniowy tworzy stan rzeczywistego istnienia, przez które rzecz w procesie

rozwojowym przechodzi aż do osiągnięcia pełni swej natury jako celu.

W zastosowaniu do wychowania tezy filozofii tomistycznej ujmują je dynamicznie

jako proces rozwojowy coraz pełniejszego stawania się człowiekiem, aż do całkowitego

rozwoju jego natury. Stąd św. Tomasz z Akwinu pierwszy określił proces wychowa nią

jako dzieło natury, które dąży nie tylko do wydania na świat potomstwa, lecz także do

jego rozwoju i postępu, aż do stanu doskonałości, czyli cnoty, w tym procesie rozwoju

"ciała i ducha" współdziała:

- przyczyna materialna - podłoże cielesno - duchowe zmian samego wychowanka

- przyczyna formalna - nadająca treść wychowawczą rozwojowi fizycznemu,

społecznemu, moralnemu, duchowemu 

- przyczynił celowa - wytyczająca kierunek rozwoju, wypływająca z istoty natury ludzkiej

- przyczyna sprawcza- powodująca przez działanie wychowawców wychowywanie

wychowanka

- przyczyna wzorcza - która przez stawianie dobrych przykładów i doskonałych wzorów

świętych ludzi pomaga w naśladowaniu Boga.

Wychowanie chrześcijańskie w praktycznym działaniu wymaga określenia zasad

wychowawczych, które by naprowadziły na skuteczną drogę realizacji celów

wychowania. 
 

7.  Liberalny system wychowania.

1. Podstawy organizacyjne i zasady systemu liberalnego

2. Ideologia systemu liberalnego wychowania. 

SYSTEM WYCHOWANIA LIBERALNEGO

1. Podstawy organizacyjne i zasady systemu liberalnego.

Znacznie młodszy od chrzęści pańskiego jest system liberalny wychowania, który

zrodził się na przełomie XIX i XX w. Początkiem jego realizacji była raf ora szkoły pod

głośną nazwa "nowej szkoły" lub "nowego wychowania*. Na zjeździe pedagogów w

Calais w 1921 r. postanowiono zorganizować towarzystwo dla przeprowadzenia reformy

szkolnictwa. Utworzona wówczas Międzynarodową Ligę Nowego wychowania, której

program wymagał, by:

- celem wychowania było zachowanie i potęgowanie sit duchowych dziecka

- poszanowanie indywidualności

- nauczania opartego na wrodzonych zainteresowaniach

- zaprowadzenie samo opanowania i samorządu jako postaw karności

- zastąpienie współzawodnictwa między uczniami współpracą

- koedukacji jako wspólnego nauczania Ł wychowywania obu płci

Obowiązywało bezwzględne odrzucenie wszelkich kar fizycznych i psychicznych.

Międzynarodowa Liga Nowego Wychowania walcząc z chrześcijaństwem wprowadziła

wschodni, mistyczny pogląd na świat jako podstawę reformy wychowania. Z nowych

założeń wypływał program sprzecznej z tradycję europejską koedukacji, czyli

wychowawczego zrównania płci. Dziecko miało "samo opanowywać" się moralnie, bez

potrzeby poznawania zasad etycznych i uznawania autorytetu wychowawczego. 

Wierzono w spontaniczną, wrodzoną popędowość zainteresowań twórczych dzieci, co

spowodowało odrzucenie programu i planu nauczania. Było to wyrazowa mistycznego

idealizmu, indywidualizmu i liberalizmu.

Po II wojnie światowej Liga Nowego Wychowania weszła w skład UNESCO.

Zasady wychowania przybrały nieco inny charakter Żądano, by szanować dziecko t

mobilizować jego aktywność, pobudzać i rozwijać je, a nie nauczać, uwzględniać

głębsze zainteresowania angażować je do pełnego życia, rozwijać zdolności twórcze,

zastępować karność zewnętrzną wolnością wewnętrzną. Istotą więc systemu liberalnego

wychowania wciąż pozostawała, pomimo pewnej ewolucji światopoglądowej, ta sama

swoboda dziecka - idea wolności dziecka w dziedzinie nauczania i wychowania,

uzasadniana teorią ekspresji i przeciwstawiana praktyce represyjnej starej szkoły.

Jak opisać mentalność człowieka / XXI wieku/ ?

Mentalność jest procesem powolnym i długotrwałym, hamuje rozwój techniki. Człowiek XXI wieku dąży do zdobycia wysokiego wykształcenia i zaspokojenia swoich potrzeb, jest pracoholikiem i ważne są dla niego rzeczy materialne.

Jak zaradzić wynaturzeniom, które niesie z sobą amoralność technologii ?

Amoralność technologii nas przytłacza i izoluje ludzi od siebie.

Czy mentalność ludzi sprzyja czy hamuje rozwój nauki i techniki?

Mentalność hamuje rozwój nauki i techniki - nie nadąża za ich rozwojem.

Czy potrafimy właściwie  spożytkować  swoje osiągnięcia?

Nie potrafimy ponieważ nasza mentalność nie nadąża za nauką.

Czy mentalność nadąża za nauką i techniką?

Nie. Mentalność hamuje rozwój nauki i techniki - nie nadąża za ich rozwojem.

 Humanizm, nauki humanistyczne, humanistyka: czym się różnią – co je łączy?

Łączy je zainteresowanie człowiekiem.
Różnią się: humanizm zajmuje się dobrem człowieka [jego wolnością i godnością]; n.humanistyczne jego wytworami np. archeologia, socjologia i nim samym jako istotą społeczną; humanistyka jego działaniem, decyzjami z uwagi na doniosłość kulturową

Na czym polega i do czego prowadzi humanistyczna refleksja?

Jest ponad kulturą fizyczną i mentalną. Związana z człowiekiem i przyrodą - nawiązuje do problematyki cywilizacji. Chce odkryć znaczenie wirtualnej rzeczywistości.