Justyna Dembińska
Paulina Rutkowska
WPROWADZENIE
Szybko znikające zasoby naturalne naszej planety, ich ciągle rosnące ceny oraz konieczność oszczędzania energii przy budowie i w trakcie eksploatacji budynków mogą zmusić nas do zrewidowania konwencjonalnego podejścia do budownictwa i większego zainteresowania nowoczesnym i energooszczędnym budownictwem, jakim jest np. budownictwo podziemne. Pod ziemią mogą powstawać zarówno domy mieszkalne jak i budynki usługowe, biura i hotele. Jak na razie najpopularniejsze, pewnie ze względu na stosunkowo małą powierzchnię i niewielki koszt budowy, są rezydencje mieszkalne.
Sam pomysł mieszkania pod ziemią jest stary jak sama ludzkość .Już jaskiniowcy mieszkali pod ziemią .Chronili się przed środowiskiem. Dzisiaj ludzie chcą zamieszkać pod ziemią by chronić środowisko przed człowiekiem. Rozwiązanie to staje się coraz popularniejsze także ze względu na sukces serii filmów „Władca Pierścieni” , gdzie możemy zobaczyć jak pięknie mogłoby wyglądać osiedle domków wkopanych w zielone, falujące wzgórza. Wielu życie w podziemnym domu może wydawać się powrotem do korzeni. Jednak w czasach kiedy energia potrzebna do ocieplenia konwencjonalnych budynków staje się coraz droższa, a wieżowce szpecą krajobraz, zamieszkanie w domu podziemnym może okazać się nie tylko spełnieniem marzeń o zamieszkaniu w domku rodem z powieści J.R.R. Tolkiena, ale również bardzo ekonomicznym i ekologicznym rozwiązaniem.
ZALETY I WADY BUDOWNICTWA PODZIEMNEGO
Jedną z głównych zalet wkopywania budynków w ziemię jest możliwość całkowitego wpasowania ich w krajobraz. Mniejsze znaczenie ma to w miastach, ale jeżeli chcemy budować poza nimi, to ważne jest harmonijne współgranie z otaczającą naturą. Obsypanie budynku ziemią daje nam też dodatkową powierzchnię biologicznie czynna na dachu budynku, a w domach mieszkalnych może znacząco zwiększyć powierzchnię ogrodu.
Innym plusem budynków podziemnych jest to, że są mniej narażone na wahania temperatury. Ziemia ma znacznie mniejsze amplitudy temperatury niż powietrze. Grunt magazynuje ciepło latem i zimą będzie je oddawał ścianom budynku podziemnego. Dodatkowo dach takiego budynku nie jest narażony bezpośrednio na działanie wiatru, co dodatkowo podnosi komfort cieplny wewnątrz.
Jeżeli w budynku podziemnym zastosujemy naturalne źródła energii, np. turbiny wiatrowe albo systemy solarne i ograniczymy marnowanie wody, korzystając w dużym stopniu z filtrowanej deszczówki i wody szarej, możemy zyskać budynek energooszczędny. Przy uważnym dobieraniu materiałów na budowę i sprawdzaniu metod pracy firm wytwarzających elementy konstrukcyjne można doprowadzić także do postawienia budynku zasługującego na miano „ekologiczny”.
Budynku podziemne mają jednak także kilka wad, których jeszcze nie udało się zniwelować. Pierwszą z nich jest bariera psychologiczna przed zamieszkaniem i pracą w tak nietypowych warunkach. Są różne sposoby złagodzenia nieprzyjemnego uczucia przebywania pod poziomem gruntu, mimo to jesteśmy przyzwyczajeni do mieszkania na ziemi a nie pod nią i wciąż trudno jest przekonać ludzi do budowania pod ziemią.
Drugim minusem natomiast jest wpompowywanie gigantycznych ilości betonu dość głęboko pod ziemię. Na pewno nie jest to zdrowe dla środowiska, ale czy marnowanie ogromnych powierzchni zielonych na zabudowę nie dającą naturze nic w zamian nie jest gorsze?
Kolejnym istotnym problemem jest brak większego doświadczenia w budowaniu pod ziemią. Ale na to nie ma rady – problem zacznie niknąć, gdy budownictwo podziemne stanie się bardziej popularne.
KONSTRUKCJA
Konstrukcyjnie budynki podziemne nie są dużo bardziej skomplikowane od nadziemnych odpowiedników. Trzeba jednak pamiętać o kilku ważnych zasadach. Po pierwsze wymagają one grubszych ścian oporowych, które przeniosą napór gruntu. W obliczeniach konstrukcyjnych mamy dodatkowy aspekt - obciążenie od gruntu, ale jeśli tylko całe ściany są wkopane w ziemię znika nam problem nierównomiernego obciążenia od wiatru.
Drugim ważnym zagadnieniem konstrukcyjnym jest bardzo dokładne wykonanie hydroizolacji i innych instalacji, do których nie będziemy mieli dostępu po zasypaniu budynku ziemią. Nie można pozwolić na żadne nieszczelności. Przy budowaniu budynków podziemnych dość mocno schodzimy z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi pod ziemię i ważny jest poziom lustra wody gruntowej. Wysoki poziom wody gruntowej mniej przeszkadza w stawianiu standardowego budynku niepodpiwniczonego niż rezydencji mieszkalnej wkopanej kilka metrów pod ziemię. Gdy po jakimś czasie od oddania do użytku takiego budynku okaże się, że mamy nieszczelność w izolacji przeciwwodnej, odkopywanie domu i naprawa usterki okaże się kilka razy droższa niż w przypadku budynku naziemnego. Dlatego też należy zwrócić szczególną uwagę na układanie elementów izolacji i należy zatrudnić do tej pracy fachowców.
Inna zasadą przy projektowaniu budynków podziemnych jest doprowadzenie możliwie dużej ilości światła naturalnego, aby użytkownicy takiej budowli w ogóle chcieli w niej przebywać. W domach mieszkalnych stosuje się zazwyczaj całkowicie przeszkloną elewację południową. Budynek mieszkalny raczej nie może być całkowicie wkopany w ziemię, gdyż człowiek źle się czuje pozbawiony możliwości spojrzenia przez okno na poziomie swojego wzroku. Najczęściej takie domy obsypuje się ziemią z trzech stron zostawiając elewację południową wychodzącą na patio, z którego możemy przejść na poziom terenu lub po prostu mającą okna w normalnym poziomie, jeżeli domek jest zagłębiony we wzgórzu, skarpie lub wydmie. Dodatkowym źródłem oświetlenia montowanym w różnego rodzaju budynkach podziemnych są świetliki rurowe (tunelowe), które doskonale doprowadzają naturalne, ciepłe światło z zewnątrz. Świetliki te są łatwe w montażu, maja elastyczna konstrukcje pozwalającą omijać przeszkody, a światło pochodzące z nich jest rozproszone i nie powoduje refleksów np. w monitorach komputerowych.
Kolejną ważną rzeczą przy projektowaniu i wykonaniu budynku podziemnego jest konieczność zainstalowania wentylacji mechanicznej. Ze względu na brak naturalnego przewiewu, gdy tylko jedna ściana budynku ma okna lub wręcz budynek nie ma ich wcale, musimy zapewnić wymianę powietrza za pomocą systemu wentylacyjnego. Można użyć do tego celu systemu scentralizowanej wentylacji. W takim systemie wszystkie przewody nawiewne i wywiewne łączą się w jednym przewodzie zbiorczym, co pozwala na podłączenie ich do centrali wentylacyjnej z wymiennikiem ciepła. Dzięki niemu można odzyskiwać ciepło z powietrza usuwanego i przekazywać je do powietrza pobieranego z zewnątrz zimą. Latem proces jest odwrócony – wewnątrz domu powietrze jest chłodniejsze, na zewnątrz gorące. Powietrze wchodzące do budynku schładza się od powietrza wychodzącego.
OCIEPLENIE
Przy budowie budynków podziemnych bardzo ważne jest prawidłowe i staranne wykonanie izolacji termicznej oraz hydroizolacji. Po zasypaniu budynku ziemią nie ma już możliwości jego naprawy, więc jakikolwiek przeciek może być katastrofalny w skutkach.
W niektórych szerokościach geograficznych, przy odpowiednio zaprojektowanej izolacji termicznej nie musimy instalować w budynku ogrzewania. Izolacja zagwarantuje utrzymanie odpowiedniej temperatury, dzięki wykorzystaniu ciepła płynącego z ziemi. Latem wewnątrz budynku panował będzie natomiast przyjemny chłód.
Dla opisania sposobu wykonania izolacji termicznych i hydroizolacji w tego typu budynkach posłużę się bardzo dobrze opisanym przykładem realizacji domu podziemnego w Cumbrii leżącej w WB.
IZOLACJA GRUNTU:
- kilkucentymetrowa wylewka
- izolacja termiczna – warstwa polistyrenu ekstrudowanego (XPS)
- warstwa hydroizolacji
- zbrojona płyta fundamentowa
IZOLACJA ŚCIAN ZEWNĘTRZNYCH:
- emulsja bitumiczna stosowana jako preparat gruntujący pod hydroizolację.
- folia uszczelniająca, zastosowana jako hydroizolacja. Jej wierzchnia warstwa ma pokrycie z folii PE, warstwa spodnia natomiast to bitumiczno-kauczukowa warstwa samoprzylepna. Folia układana była na zakład, dzięki czemu nie były potrzebne specjalistyczne narzędzia ani specjalne przygotowania na budowie przed montażem. Takie folie są samoprzylepne, przykleja się je na zimno. Nie ma uciążliwych przerw technologicznych, dlatego następne etapy robót mogą być wykonywane bez straty czasu. Montaż takiego materiału bez podgrzewania i agregatów ciśnieniowych jest czysty i nie zagraża środowisku.
Folia chroni budowlę przed wilgocią i wodą gruntową, a także wodą opadową i użytkową, jest nieprzepuszczalna dla powietrza i stanowi barierę dla radonu, a przy tym jest wysokoelastyczna i pokrywa rysy do 5 mm.
- izolacja termiczna ścian. Ułożono płyty z polistyrenu ekstrudowanego o grubości 30 cm.
- warstwa folii kubełkowej w celu zabezpieczenia zewnętrznej izolacji przeciwwilgociowej fundamentów i ścian przed uszkodzeniem mechanicznym w czasie zasypywania wykopów i osiadaniem ziemi. Folia ta ma tłoczenia, które umożliwiają szybkie odparowanie wilgoci na wysokości całej izolowanej ściany zagłębionej w ziemi. Idea pracy tej membrany oparta jest na wykorzystaniu szczeliny powietrznej powstałej pomiędzy konstrukcją budynku a izolacją. Szczelina ta zapewnia odprowadzenie wody i pary wodnej, co pozwala zabezpieczyć materiały budowlane przed nadmierną wilgocią i przed tworzeniem się ciśnienia hydrostatycznego.
Zasypanie wykopu Ostatnim etapem budowy było zasypanie budynku ziemią. Zasypywanie przebiegało etapami. Miękka piaszczysta ziemia z placu budowy była ubijana wokół domu. Ziemia ta odegra rolę zbiornika ciepła słonecznego, które ogrzeje się i zmagazynuje ciepło w ciepłych porach roku, by oddać je w chłodnych.
ENERGOOSZCZĘDNOŚĆ:
Domy podziemne mogą być nawet w 100% domami samowystarczalnymi energetycznie. Energię w takim domu możemy zapewnić poprzez zamontowanie baterii słonecznych oraz turbin wiatrowych. Jako źródło wody pitnej możemy potraktować filtrowaną deszczówkę. Woda, która jest potrzebna codziennie do mycia, czy prania – powraca rurami do toalety, a następnie jest poddawana filtracji przez oczyszczalnie trzcinowe.
Dodatkowym atutem podziemnych domów jest to, że nie zmiany pogodowe nie wpływają na zmiany temperatury wewnątrz pomieszczeń. Dom nie ulega wychłodzeniu, jeśli posiada dobrą izolację termiczną i kiedy na zewnątrz temperatura wyniesie 0 stopni Celsjusza – to w pomieszczeniach podziemnych będzie około +14 stopni Celsjusza.
- minimalizujemy wydatki na ogrzewanie budynku, wykorzystując naturalne ciepło ziemi
- zmiany pogodowe nie wpływają na zmiany temperatury wewnątrz pomieszczeń
- bez pieców, prądu elektrycznego nie przyczyniają się do emisji dwutlenku węgla
- możemy zastosować odnawialne źródła energii: słońce, wiatr
- jako źródło wody pitnej możemy potraktować filtrowaną deszczówkę
- jeśli poprawnie wykona się izolację przeciwwodną i przeciwwilgociową – problem wilgoci praktycznie nie istnieje
- łatwo możemy zapewnić dostęp do światła dziennego: pozostawianie przeszklonych ścian, dachów; świetliki tunelowe
PRZYKŁADY BUDYNKÓW USŁUGOWYCH
1. Odwrócony wieżowiec w Meksyku – projekt jeszcze nie zrealizowany. Na tę niezwykłą koncepcję wpadli architekci z grupy BNKR Arquitectura. Budynek miałby powstać w samym centrum zatłoczonego Mexico City. „Drapacz ziemi” ma mieć 65 pięter i 775 000 m2 powierzchni użytkowej. Ma mieć formę odwróconej piramidy, z „wydrążonym” środkiem. Dziesięć pięter położonych najbliżej powierzchni ziemi architekci zamierzają zamienić w muzeum połączone z centrum kultury azteckiej. Kolejne stanowiłyby cześć komercyjną. Pod nią znajdowałyby się mieszkania, a jeszcze niżej część biznesowa. Budynek ze stali i szkła miałby sięgać 300 metrów w głąb ziemi, a przeźroczyste podłogi na poszczególnych poziomach miałyby pozwalać oglądać dalsze poziomy konstrukcji. W założeniu grupy projektantów budynek ma być nowym centrum stolicy. Część biznesowa i muzealna ma dać mieszkańcom miasta wytchnienie z dala od ulicznego hałasu.
2. Odwrócony wieżowiec Above Below w Arizonie – usługowo-mieszkaniowy wieżowiec projektu amerykańskiego architekta Matthew Fromboluti miałby powstać w miejscu pozostałości po kopalni miedzi Lavender Pit na pustyni w Arizonie. Na zewnątrz ma być widać tylko „krzak” rur systemu wentylacyjnego, zawierających jednocześnie kolektory słoneczne, otoczony przez kilkanaście otworów w ziemi. Przez te właśnie otwory ma wpadać światło do wnętrza tej dosyć ciekawej koncepcji. W środku wokół samowystarczalnego budynku owijającego rury klimatyzacji mają powstać tarasowe pola uprawne. Zaprojektowano system wentylacyjny i wodny dostosowany do gorących warunków jakie panują w Arizonie. Można uznać, że to nie tylko wieżowiec, ale małe miasto wykorzystujące przestrzeń, o której nikt by nie pomyślał, że może nadawać się do zamieszkania.
3. Nowe skrzydło Drents Museum w Assen w Holandii – zaprojektowane przez dunskiego architekta Ericka von Egeraata. W dużej części wkopany w ziemię budynek na dachu ma ogród stanowiący połączenie z pobliskim parkiem.
4. Bahnhof Pionen w Sztokholmie w Szwecji – ekstremalny przykład budynku biurowego wkopanego w ziemie – w całości znajduje się pod nią. Jest to stary schron nuklearny przebudowany przez grupę Albert France-Lanord Architects. Grupa Bahnhof – największy szwedzki dostawca usług internetowych przeznaczył bunkier na nowoczesne centrum danych. Architekci wykonali imponującą pracę przekształcając jaskinię sięgającą 30 metrów w głąb Gór Białych w ośrodek zawierający serwerownie, sale konferencyjne, biura, wszelkie pomieszczenia pomocnicze i nawet własny system zasilania. Pomysłem na wystrój było wykorzystanie kamienia jako żywego organizmu, który współdziała z roślinami doniczkowymi i systemami wodnymi i świetlnymi tworząc unikalne i ciekawe miejsce pracy. W kwestii naświetlenia architekci postawili na różnorodność. Zastosowali tak dużo wariacji oświetleniowych jak było to możliwe, aby złagodzić negatywne odczucie przebywania pod ziemią bez dostępu do światła naturalnego. Także rośliny i kontakt z wyeksponowaną nowoczesną technologią ma pomóc pracownikom zaklimatyzować się w tak niekonwencjonalnych warunkach. Praca nad przebudową bunkra w granitowej skale dała projektantom nowe spojrzenie na przestrzeń. „Głowna sala nie jest tradycyjną przestrzenią ograniczoną przez płaszczyzny, ale jest zdefiniowana jako pustka w środku wielkiej masy” – tak architekci podsumowali swój projekt. Niewątpliwie jest to jeden z najciekawszych współczesnych budynków biurowych.
PRZYKŁADY DOMÓW MIESZKALNYCH
1. Idea budowania współczesnych domów pod ziemią ma już sporą tradycję. Za prekursora na tym polu uchodzi nie żyjący już amerykański architekt Malcolm Wells, który w latach 60. poprzedniego stulecia zbudował na poły podziemne biuro. To była reakcja na zmiany, które zachodziły w jego otoczeniu. Gdy ulica, przy której miał biuro przeistoczyła się w wielopasmową autostradę, Wells najpierw odgrodził się od niej murem. Potem wykopał głęboki na 3 metry dół i wybudował w nim nowe biuro, którego dachem był trawnik.
Locust Hill Multi-purpose Building, autor: Malcolm Wells
Wybudowany został w Raven Rock, jako budynek o wielu funkcjach. Zaprojektowany jako mieszkanie dla sześciu dorosłych, zawierający dwie szklarnie, pomieszczenie na konferencje, bibliotekę i małe muzeum, powierzchnie biurową, sklepy (w skrzydłach budynku), chłodnię i pomieszczenia odnowy chiropraktycznej. Poza oknami umieszczonymi w budynku od strony południowej, które zapewniają widok, światło i wentylację, budynek jest otoczony nasypami od strony północnej, wschodniej i zachodniej. Dodatkowo całość nasypu obsadzona jest roślinnością typową dla danego obszaru.
2. Innym architektem, który podchwycił ideę budowania podziemnych domów był Szwajcar Peter Vetsch. Ma ich na swoim koncie kilkadziesiąt. Najbardziej znane są te, które powstały w miejscowości Dietikon w północnej Szwajcarii. Mini-osiedle złożone z dziewięciu mieszkań współdzielących podwórko, na którym jest sadzawka, przypomina bajkowe domki. Z pozoru wyglądają na niewielkie, jednak wewnątrz są bardzo przestronne.
- Zmotywowany problemami świata, takimi jak katastrofy, huragany, zanieczyszczenie środowiska i oszczędzanie energii, zacząłem szukać architektury przyjaznej naturze. Nie stawiania budynku na ziemi, ale zintegrowanego z nią. Wtedy pojawił się beton natryskowy - technologia umożliwiająca nowe możliwości kształtowania budynku - tłumaczył Vetsch w filmie dokumentalnym.
W swoich podziemnych projektach Vetsch starał się unikać wynoszenia obiektów nad grunt. - To podstawowa zasada, która ma wiele zalet: pokrywanie domów ziemią i izolowanie ich w ten sposób. W zimie zużywa się tylko jedną trzecią energii, jakiej potrzebowałbym w zwykłym domu. Latem dom jest chłodny, więc nie potrzebuję klimatyzacji. To nie jest „pseudozielone”. Na zewnątrz domów, na ich dachach, układamy ogrody warzywne, miejsca do wypoczynku, place zabaw. Przy tym zaokrąglone budynki są organiczne, bardzo ludzkie. Czujesz się w nich dobrze - tłumaczył architekt.
Problem, przed którym stają mieszkańcy ziemnych domów w Dietikonie to fakt, że latem na dachach wyrasta obfita łąka. Jak mówią lokatorzy, wystarczy jednak godzina i trawnik jest skoszony, a po dwóch zgrabiony. To co jeszcze trapi mieszkańców latem, zwłaszcza w czerwcu lipcu, to... hałaśliwe żaby skrzeczące w sadzawce.
Najistotniejsze jest jednak to, że dzięki dobrej izolacji domy są ekologiczne i nie przyczyniają się do zwiększania emisji gazów cieplarnianych. Drugim czynnikiem, który o tym decyduje jest forma domów - to skorupy, których kształt, zdaniem projektanta - jest idealny do oszczędzanie energii. W konstrukcjach nie ma praktycznie kątów prostych, a ich zróżnicowanie przestrzenne przełamuje monotonię tradycyjnych projektów i przypomina kształty budynków Antonio Gaudiego.
PRZYKŁADY W POLSCE:
W naszym kraju budynki podziemne należą jeszcze do rzadkości. Na chwilę obezną możemy pochwalić się tego typu realizacią w województwie łódzkim. Był to pierwszy tego typu projekt na terytorium Polski.
1. Ziemianka w Brzeziu, Zdzisław i Tomasz Bolanowski
Jest to budynek jednorodzinny o kształcie półksiężyca, który wybudowany został przez artystę Zdzisława Bolanowskiego. Budynek jest w większości ukryty pod ziemią, jednak w południowej ścianie znajdują się duże okna pozwalające na dostęp światła słonecznego. Budowla składa się z 5 mieszkań, garaży i pomieszczeń gospodarczych, a ukryta jest w skarpie na głębokości 3 m. W częściowo osłoniętej ścianie południowej znajdują się okna. Budynek nie jest droższy od przeciętnego, tradycyjnego domu. Nie wymaga żadnych specjalnych technologii budowlanych, choć maksymalnie spełnia idee domu ekologicznego – pasywnego (pompa cieplna, rekuperator, oczyszczalnia ścieków).
Kolejne dwa przykłady które przedstawię są to projekty młodego, śląskiego biura kwkpromes. Tak jak większość projektów tego biura są one bardzo innowacyjne i doceniane na arenie międzynarodowej.
2. Robert Konieczny, Dom ukryty, 2007
Projekt znalazł się w zestawieniu najlepszych budynków na świecie w roku 2008 wg. The Chicago Athenaeum. Projekt zakłada maksymalne ukrycie domu pod powierzchnią ziemi. Struktura obiektu została ukryta pod ziemią, dlatego od strony dojazdu jest on zupełnie niewidoczy. Nowatorstwo tego domu polega na tym, że wjazd jest ukryty w ziemi i zamaskowany ruchomą klapą o wymiarach 8×20 m, pokrytą trawą. Takie zastosowanie będzie pierwsze na świecie.Droga zagłębia się pod ziemię wprowadzając nas do strefy dziennej, znajdującej się na poziomie ogrodu.Część sypialna zlokalizowana jest w oderwanym od ziemi 25 metrowym wsporniku. Jego długość wymuszona została liniowym układem sypialni, które miały otwierać się w tę samą stronę - na ogród. Wokół stara zabudowa ze skośnymi dachami, a pod nią sieć tuneli z XVIII w. Projekt nawiązuje do tego, co jest na dole, a nie na górze
3. Robert Konieczny Centrum Dialogu „Przełomy” Szczecin 2009-2013
Jest to zwycięski projekt, wybrany spośród 55 prac konkursowych. Centrum Dialogu "Przełomy" ma być muzeum przedstawiającym powojenną historię Szczecina, z uwzględnieniem przełomowych wydarzeń (np. Grudzień '70, Styczeń '71, Sierpień '80 i Sierpień '88). Ma w nowoczesny, multimedialny sposób popularyzować szczecińską historię i być miejscem dyskusji o niej. Prace mają ruszyć w lutym.
Projekt zakłada, że muzeum przełomów powstanie pod placem. Dach budowli będzie jednocześnie pełnił funkcję posadzki placu. Część naziemna została zredukowana wyłącznie do funkcji związanych ze strefą wejściową. Większość kubatury, w tym cała przestrzeń ekspozycyjna i funkcje dodatkowe znajdują się poniżej poziomu terenu. Komunikacja między poziomami odbywa się płynnie i intuicyjnie.
Rozwiązania konstrukcyjne i materiałowe
Powierzchnię placu zaprojektowano z prefabrykowanych płyt betonowych o wymiarach 150x150 cm. W szczelinach pomiędzy płytami umieszczono oświetlenie liniowe w technologii LED. W północno wschodniej części terenu opracowania pod powierzchnią placu umieszczono budynek Centrum Dialogu 'Przełomy'. Obiekt zaprojektowano w konstrukcji mieszanej – ściany i stropy żelbetowe oraz stalowej słupy w części ekspozycyjnej. Budowę ścian podziemnych przewiduje się w oparci o technologię ścian szczelinowych tak, aby nie naruszyć istniejącego drzewostanu. Ściany zewnętrzne wykonano jako fasadę wentylowaną (okładzina z płyt betonowych na pokonstrukcji HALFEN; ocieplenie 12cm wełny mineralnej). Do wykończenia ścian i sufitów podwieszonych wykorzystano płyty fibre C 01 bianco FE na podkonstrukcji.
Obiekt zostanie wyposażony w instalacje – wodną (woda ciepła, zimna, cyrkulacja), hydrantową, kanalizacji sanitarnej, deszczowej, c.o., wentylacji mechanicznej, klimatyzacji, elektryczną i teletechniczną.
PODSUMOWANIE:
Projektując budynki wtopione w ziemię:
- wykorzystujemy jej naturalne ciepło
- zbliżamy się do natury pod względem estetycznym i technicznym
- budynki podziemne to nowoczesne i energooszczędne budownictwo
- mamy możliwość doprowadzenia światłą dziennego do wszystkich pomieszczeń
- budynek może być samowystarczalny (zastosowanie odnawialnych źródeł energii)
- budynek może w pełni spełniać idee budownictwa ekologicznego (pompy ciepła, oczyszczalnei ścieków)
- największą przeszkodę stanowi bariera psychologiczna przed zamieszkaniem w nietypowych warunkach, pod powieszchnią ziemi.