Farmakognozja$

Farmakognozja 24.02.2011

Olejki eteryczne

Stanowią mieszaniny substancji lotnych o różnym charakterze chemicznym, charakteryzujące się silnym zwykle przyjemnym zapachem

Właściwości fizyko-chemiczne olejków eterycznych:

Występowanie olejków eterycznych w roślinach:

Rola olejków eterycznych dla roślin:

Arnicae anthodium – koszyczek arniki – tymol

Chamomillae anthodium – koszyczek rumianku – chamazulen, alfabisabolol

Menthae piperitae folium – liść mięty pieprzowej – mentol

Salviae folium – liść szałwii- tujon

Anisi fructus – owoc anyżu – anetol

Carvi fructus – owoc kminku – karvon

Coriandri fructus – owoc kolendry – D-linalol

Foeniculi fructus – owoc kopru – anetol

Absinthii fructus – owoc piołunu – tujon, tujol

Millefolii herba – ziele krwawnika – chamazulen

Thymi herba – ziele tymianku – tymol

Auranti amari pericarpium – naowocnia pomarańczy gorzkiej – limonem

Inulae radix – korzeń omanu – alantolakton

Levistici radix – korzeń lubczyku – ftalidy

Valerianae radix – korzeń kozłka – estry bomeolu

Calami rhizoma – kłącze tataraku – beta-azaron

Typy działania olejków eterycznych:

- R. Rubefacientia et irritantia –drażnące skóre

- R. Antiseptica – antyseptyczne

- R. Expectorantia – wykrztuśnie

- R. Spasmolytica et carminativa – rozkurczowe i wiatropędnie

- R. Cholagoga et chleretica – zółciopędnie i zółciotwórczo

- R. Corrigentia – poprawiające smak

- R. Antiphlogistica – przeciwzapalnie

- R. Sedativa et nervina – uspokajające

- R. Antihelmintica – przeciwrobacze

- R. Diuretica – moczopędnie

Działanie olejków:

Uspokajające: z waleriany, z szyszki chmielu, z melisy, lawendowy

Moczopędnie: jałowcowy, pietruszkowy, korzeń lubczyku

Przeciwrobacze: piołunowe, korzeń omanu

Żółciopędne: miętowy, koperkowy

Przeciwzapalnie: rumiankowy, z ziela krwawnika

Wykrztuśnie: anyżowy, koperkowy, tymiankowy, eukaliptusowy, sosny zwyczajnej

Rozkurczowo i wiatropędnie: rumiankowy, anyżowy, kminkowy, koperkowy, z kolendry, z tataraku, miętowy

Poprawiające smak: cytrynowy, pomarańczowy, różany, miętowy, anyżowy

Anisi aetheroleum- olejek anyżowy

Otrzymywanie: destylacja z parą wodną owocu biedrzeńca anyżu (pimpinella anisum) z rodz baldaszkowate (umbelliferae)

Skład:

Pochodne fenylopropanolu – trans-anetol (min80%), izoanetol

Aldehyd anyżowy

Dianteol (właściwy estrogenne)

Dianizoina

Działanie:

Środek wykrztuśny, spazmolityczny

Zwiększa czynność wydzielniczą żołądka wiatropędnie, pobudza czynność gruczołów mlecznych

Citri aetheroleum – olejek cytrynowy

Otrzymywanie:

Wytłaczanie świeżej naowocni cytryny (citrus limon) z rodz rutowate (rutaceae)

Skład:

Limonen minim 90%

Beta-felander

Cytral minm 3%

Kamfen

Działanie:

Corrigens smaku I zapachu w przemyśle farmaceutycznym, spożywczym I kosmetycznym

Eucalypti aetheroleum – olejek eukaliptusowy

Otrzymywanie:

Przez destylację z parą wodną liści i ulistnionych gałęzi eukaliptusa gałkowego (eucalyptus globulus) z rodz mirtowate (myrtaceae)

Skład:

Tlenki i nadtlenki monoterpenowe np cyneol (eukaliptol 70-80%)

Alkohole seskwiterpenowe – eudesmol, globulil – wywołują ataki kaszlu

Inne: pinen, terpineol, kamfen

Działanie:

Spazmolitycznie, wykrztuśnie, stosowany w inhalacji górnych dróg oddechowych

Foeniculi aetheroleum – olejek koperkowy

Otrzymywanie:

Pozyskiwany przez destylację z parą wodną owocu kopru włoskiego (feniculum vulgare) z rodz baldaszkowate (umbelliferae)

Skład:

Pochodne fenylopropanolu trans-anetol (50-60%), izoantetol

Fenchon

Działanie:

Zbliżone do działania olejku anyżowego

Stosowany jako środek rozkurczający, wiatropędny znosi kolki jelitowe

Menthae piperitae aetheroleum – olejek miętowy

Otrzymywanie:

Pozyskiwany przez destylację z parą wodną ziela mięty pieprzowej (mentha piperita)z rodz wargowe (labiatae)

Skład:

Mentol min 50%, ketony terpenowe

Działanie:

Środek antyseptyczny

Wykazuje działanie przeciwskurczowe, spazmolityczne i żółciopędne

Stosowany w schorzeniach wątroby

Thymi aetheroleum – olejek tymiankowy

Otrzymywanie:

Przez destylację z parą wodną świeżego ziela tymianku (thymus vulgaris) z rodz wargowe (labiate)

Skład:

Tymol, karwakol i estry metylowe tymolu i karwakolu

Działanie:

Wykrztuśne, dezynfekujące i spazmolityczne

Stosowany w schorzeniach górnych dróg oddechowych w syropach przeciwkaszlowych , do płukania jamy ustnej

Jako środek rozgrzewający w postaci kąpieli i okładów

Inne surowce olejkowe

Kwiat lawendy – lavandulae flos

Roś lavandula officinalis – lawenda lekarska ; z rodz wargowe – labiatae

Skład:

Zawiera 1,7% olejku, którego głównym składnikiem jest: linalol, octan linalolu; Ponadto zawiera geraniol, nerol, borneol

Działanie:

Żółciopędne, przeciwskurczowo uspokajająco, zastosowany na skór działa rozgrzewająco, drażniąco i odkażająco

Preparaty z olejkiem lawendowym stosowane są w bólach mięśniowych, nerwobólach

Melissae folium – liść melisy

Roś melissa officinalis – melisa lekarska; z rodz wargowe – labiatae

Skład:

0,05 olejku: cytrol,

Działanie:

Uspokajające, spazmolityczne, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, immunostymulujące

Oleum terebinthinae – olejek terpentynowy

Otrzymywanie:

Przez destylację z parą wodną balsamu zbieranego z pni drzew iglastych zwłaszcza z sosny zwyczajnej – pinus sylvestris

Skład:

Alfa i beta pinen, karen

Działanie:

Rumieniejąco, rozgrzewająco, antyseptycznie, moczopędnie, wykrztuśnie, w większych dawkach uszkadza nerki i powoduje ostry nieżyt żołądka i jelit

Oleum pini sylvestris – olejek sosnowy

Ros sosna zwyczajna z rodz sosnowate – pinaceae

Skład: j.w.

Działanie:

Antyseptycznie, wykrztuśnie. Stosowany w infekcjach dróg oddechowych, kaszlu, astmie, grypie, zapaleniu zatok i infekcjach dróg moczowych


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Farmakologia pokazy, Podstawy Farmakologii Ogólnej (W1)
Farmakokinetyka
farmakoterap otylosci
Farmakologia cw2 s
Farmakologia w schorzeniach przyzębia
Narkomania w nutri i farmakogenomice
niewydolność farmakoterapia
11 Farmakokinetykaid 12413 ppt

więcej podobnych podstron