Katarzyna Żyła Wrocław, 15.01.2013

Temat: Chemia w kuchni

Cel ogólny:

• inspiracja uczniów do zgłębiania wiedzy chemicznej,

• pokazanie interesującej i ciekawej strony chemii,

• uwrażliwienie uczniów na dokonywane wybory konsumenckie.

Cele szczegółowe:

a.)wiadomości

uczeń wie:

- jaka jest różnica pomiędzy jogurtem light a tym zwykłym,

- co wchodzi w skład produktów oznaczonych jako light,

- jaki jest główny składnik popularnych żelek,

- czym różni się cukier zwykły od inwertowanego,

- zasady produkcji sztucznego miodu;

b.)umiejętności:

uczeń potrafi:

- rozróżnić cukier zwykły od inwertowanego

- wymienić czynniki potrzebne do przeprowadzenia inwersji cukru,

- przeprowadzić proste doświadczenie odróżniające jogurt light od zwykłego,

- zaklasyfikować dany produkt do kategorii „light”,

- wymienić główny składnik żelek;

c.) postawy:

- kształtowanie postawy badawczej,

- budowanie odpowiedzialności za podejmowane decyzje konsumenckie

- kształtowanie umiejętności formułowania sądów opartych na rozumowaniu oraz wnioskowania na podstawie obserwacji i badań,

- budzenie wrażliwości na jakość towaru i usług jako kryterium wyboru,

- kształtowanie umiejętności wykorzystania narzędzi chemii w życiu codziennym.

KARTA PRACY – CHEMIA W KUCHNI

Doświadczenie 1

Badanie zawartości tłuszczu i skrobi w jogurtach: zwykłym i light

Odczynniki: jogurt typu light i jogurt z normalną zawartością tłuszczu,

Sprzęt: dwie probówki, jodyna, pipeta, suszarka do włosów, pałeczka, dwa krążki bibuły filtracyjnej,

Opis: na jeden krążek bibuły nanosimy pałeczką szklaną kroplę jogurtu light, a na drugi zwykłego jogurtu. Krążki suszymy przy pomocy suszarki i porównujemy tłuste plamy.

Do jednej probówki wlewamy jogurt light, a do drugiej taką samą ilość zwykłego jogurtu

Do każdej probówki wkrapiamy kilka kropli jodyny i obserwujemy zmianę zabarwienia badanej próby

Obserwacje: tłusta plama pozostawiona po jogurcie light jest mniej widoczna niż pozostawiona przez zwykły jogurt. Substancje w obu próbówkach przyjęły podobne ciemnogranatowe zabarwienie.

Wnioski: Jogurt light zawiera mniej tłuszczu niż zwykły jogurt, jednak oba zawierają podobną ilość skrobi. Skrobia służy w przemyśle mleczarskim jako zagęstnik.

.

Doświadczenie 2

Jak otrzymać sztuczny miód – hydroliza sacharozy

Odczynniki: sacharoza, woda, kwas solny - HCl

Sprzęt: probówka, łapa drewniana, palnik spirytusowy, pipeta

Opis: w probówce umieść 2 cm³ sacharozy, dolać 2 cm³ wody i kilka kropli kwasu solnego – HCl. Ogrzewaj nad płomieniem palnika do momentu zmiany zabarwienia na żółty. Obserwuj zachodzące zmiany

Obserwacje: pod wpływem HCl i temperatury roztwór zmienił barwę najpierw na żółty, a po zaprzestaniu ogrzewania na ciemnożółty/ jasnobrązowy.

Wnioski: sacharoza hydrolizuje do glukozy i fruktozy pod wpływem wody, temperatury i kwasowego środowiska, wskutek rozerwania wiązań glikozydowych; powstaje cukier inwertowany. W ten sposób otrzymuje się sztuczny miód.

C₁₂H₂₂O₁₁ + H₂O → C₆H₁₂O₆ + C₆H₁₂O₆

Doświadczenie 3

KClO₃ vs gumiś - reakcja chloranu(V) potasu ze składnikami żelek

Odczynniki: chloran(V) potasu, żelki

Sprzęt: probówka, statyw, szczypce, palnik

Opis: zamontuj statyw i umieść w nim probówkę. Do probówki wprowadź około 4-5g chloranu(V) potasu. Naczynie ogrzej w płomieniu palnika gazowego (aż do całkowitego stopienia soli). Następnie przy pomocy szczypiec wprowadź żelka.

Obserwacje: następuje bardzo gwałtowna reakcja

Wnioski: między chloranem(V) potasu, który jest silnym utleniaczem, a składnikami organicznymi żelek (cukrami) zachodzi silna reakcja utleniania i redukcji. W jej wyniku powstaje między innymi chlorek potasu oraz liczne produkty gazowe.