Adam Kowalik
Skorupiaki - Crustacea
Są to stawonogi o dwóch parach czułków i dwóch parach szczęk oraz odnóżach w zasadzie dwugałęzistych zróżnicowanych w budowie i funkcji zależnie od okolicy ciała.
Znaczna ich część to zwierzęta wód słodkich słonawych i słonych i tylko niektóre prowadzą pasożytniczy tryb życia.
Copepoda - Widłonogi
Na ogół drobne nie okryte pancerzem, ciało złożone z 16 segmentów segmentów segmentów lekko owalnym głowotułowiu i klinowato wydłużonym odwłoku. Na głowie znajduje się nieparzyste naupliusowe oko. Spośród sześciu segmentów tułowiowych opatrzonych odnóżami zwykle jeden albo dwa zrastają się w głowotułów. Widłonogi są rozdzielnopłciowe. Samica nosi jaja w pojedynczym albo w dwu workach jajowych.
Są to głównie pasożyty zewnętrzne, żyjące na powierzchni ciała żywiciela oraz jamie gębowej, nosowej i kanałach linii nabocznej. W pocesie ewolucji wytworzyły ogromne bogactwo kształtów. U samic o przynależności do widłonogów świadczy jedynie obecność dwu worków jajowych oraz wystąpienie larwy nauplius w rozwoju osobniczym. Samce zazwyczaj mniejsze zachowują więcej cech charakterystycznych dla Copepoda.
Cykl rozwojowy jest znacznie krótszy niż wolnożyjących, ale wytwarzają większą liczbę jaj.
Widłonogi pasożytnicze nie są typowymi pasożytami tropikalnych słodkowodnych ryb akwariowych.
Przegląd pasożytniczych widłonogów ryb słodkowodnych..
Ergaziloza wywoływana przez pasożyty z rrodzaju Ergasilus (Ergasilus sieboldi Ergasilus trisetaceus, Ergasilus surbecki, Ergasilus hoferi). Występuje u ryb jeziorowych jeziorowych przybrzeżnych wód Bałtyku. Pasożytują tylko dorosłe samice. Rzadko spotykana w staach hodowlanych. Atakuje lina, szczupaka, leszcza, troć jeziorową, sielawę, siee, stynkę, karpia, płoć, wzdręgę, węgorza, ciernika, sandacza, okonia.
Patogeneza: Uszkadzają płatki skrzelowe powodując krwawienia. Blaszki skrzelowe ryb zaatakowanych są bladePłatki skrzelowe zrastają się ci powoduje zmniejszenie powierzchni tlenowej i niedotlenienie organizmu.
Zapobieganie: kontrola materiału zarybieniowego, kwarantanna i kąpiele w preparatach fosfoorganicznych.
Lerneoza - ektoparazytoza ryb karpiowatych w wodach śródlądowych. Wywołana prze skorupiaki z rodziny Lernaidae które tkwią częścią głowową w mięśniach ryby.
Gatunki : Lernaea cyprinacea, Lernaea carassi i Lernaea elegans.
Pasożytuje na karpiu, karasiu, łonecznicy i węgorzu.
Pasożytują tylko samice. Po zapłodnieniu samica zaczyna szybko rosnąć. Naupliusy są wolnozyjące ale kopepodity są już pasożytami.
Patogeneza i objawy chorobowe: Ryby zarażone są niespokojne, pływają ocierając się o przemioty podwodne. Wychudzone leżą brzuchem do góry lub płasko na wodzie. Pasożyty przebijając skórę niszczą łuski żywiciela i powodują wrzody i ogniska martwicze. Może to spowodować wypadanie łusek i wtórne zakażenia bakteryjne.
Profilaktyka i zwalczanie: Polega na gruntownym osuszaniu i dezynfekcji dna zbiornika. Stadia larwalne niszczy się poprzez kąpiele w soli kuchennej a dorosłe samice poprzez kąpiele w nadmanganianie potasu.
Kalioza - tylko Caligus lacustris jest pasożytem ryb słodkowodnych słodkowodnych tej grupie. Pasożytuje na rybach karpiowatych jak płoć, leszcz, wzdręga, ukleja, różanka a także ciernik i sandacz. Spotykany w zlewisku Morza Bałtyckiego, Czarnego, Kaspijskiego Kaspijskiego Kaspijskiego i Aralskiego.
Tarczowaty spłaszczony grzbietobrzusznie ułów wklęsły od strony brzusznej i wypukły od strony grzbietowej.Za jego pomocą pasożyt przywiera do ciała żywiciela jak przyssawka. Odżywia si ę sokami tkankowymi ryb ma więc ryjek ssący z dwoma wysuwalnymi żuwaczkami. Naupliusy i kopepodit tego gatunku są wolnopływające. Chalimnus przebywa na płetwach.
płetwach ryb zarażonych stwierdza się wychudzenie i osłabienie połączone ze zwolnieniem tempa wzrostu.
Salminkoloza - jednym z pasożytów należących do tej grupy jest Salmincola thymalli. Pasożyt notowany w jeziorach Szwajcarii i zlewni Morza Bałtyckiego. Głównym żywicielem jest lipień oraz sieja. Dojrzała samica osiedla się u podstawy płetw i na płetwach powodując miejscowe przekrwienia i postrzępienie płetw.
Achteroza - Parazytoza występująca w wodach słodkich Europy i Azji groźna dla ryb okoniowatych. Po ruchliwym stadium nauplius powstaje kopepodit przyczepiając się do ryby.
Pasożyt specyficzny dla okonia i sandacza. Usadawia się na skrzelach i w otworze gębowym. Choroba groźniejsza dla sandacza u którego pasożyt doprowadza do upośledzenia skrzeli co kończy się niekiedy śnięciem.
Tracheliastoza - Jedna z częstszych parazytoz ryb karpiowatych. . Tracheliastes maculatus to pasożyt płoci, leszcza, krąpia. Pasożytuje na łuskach przysysając się za pomocą bulli. Moe wystąpić duża intensywność inwazji co może spowodować przekrwienia i wybroczyny. Objawy ogólne o osłabienie i wychudnięcie ryb.
Wszystkie wymienione powyżej jednostki chorobowe są raczej rzadko spotykane w typowych akwariach słodkowodnych słodkowodnych których hodowane są ryby tropikalne. Są jednak niebezpieczne w przypadku hodowli ryb strefy umiarkowanej lub jeśli do akwarium tropikalnego sprowadza się wodę rośliny, ryby lub inne zwierzęta z wód gdzie mogą one występować. Należy więc tego unikać lub stosować kwarantannę.