Włodzimierz Perzyński „Szczęście Frania”
Miejsce i czas akcji:
Dom Lipowskich, XIX w.
Bohaterowie :
Państwo Lipowscy, ich córka Hela, Langmanowa- znajoma Lipowskiej, Franek- pracownik Lipowskiego zakochany w Heli, Otocki- nauczyciel rysunku, kochanek Heli, Mroczyńska- służąca Lipowskich
Problematyka:
Akcja dramatu toczy się wśród środowiska mieszczańskiej filisterii programowo krytykowanego przez naturalistyczną dramaturgię młodopolską. Bohaterem jest poczciwy Franio, którego naturalna dobroć i szczerość odbierana jest przez otoczenie jako naiwność. Dobrodusznie godzi się na ślub z panną Helą, do tej pory osobą nieosiągalną, a w perspektywie skandalu rodzinnego oddanej przyszłemu małżonkowi bez wahania. Tytułowe szczęście, to ironiczny opis sytuacji kozła ofiarnego w jakiej znalazł się Franio. To właśnie jego postać mimo lekceważenia przez otoczenie, odautorsko potraktowana jest najbardziej ciepło i współczująco. Jego moralna stałość szczególnie mocno klaruje się na tle obłudy, dwulicowości i gry pozorów, którą prowadzą pozostali bohaterowie. Akcja sceniczna rozgrywa się wartko, intryga zbudowana jest sugestywnie, postaci nakreślone finezyjnie i precyzyjnie, a dialog przez cały czas pozostaje naturalny, żywy i barwny.
4. Streszczenie:
Franio jest nieszczęśliwie zakochany w córce swego pracodawcy. Hela nie uważa go za odpowiedniego kandydata na męża
i w bezczelny sposób wykorzystuje go i obraża. Franio wysyła list do Lipowskiego z prośbą o rękę Heli. Dowiaduje się o tym służąca Mroczyńska i uświadamia Franiowi że zostanie odrzucony. W tym czasie Hela romansuje z panem Otockim, który obiecuje jej, że jak tylko załatwi pewne sprawy to się z nią ożeni. Lipowski dowiaduje się o zamiarach Frania i zwalnia go
z posady, wydaje mu się śmieszne, że Franio stara się o rękę panny z tak dobrego domu. Uważa, że nie jest jej godny. Franio odchodzi i popada w nędzę. Langmanowa donosi o jego ciężkiej sytuacji Lipowskiej, która przygotowuje się do wyjazdu.
W tym czasie wychodzi na jaw, że Hela jest w ciąży a Otocki ja oszukał gdyż jak się okazało był żonaty. Lipowscy starają się uniknąć skandalu, jednak Hela nie chce oddawać dziecka, Lipowski prosi Frania by ożenił się z Helą, w ten sposób oszczędzi im wstydu. Początkowo Franio nie chciał się zgodzić na ta propozycję. Czuł się urażony poprzednią reakcją na oświadczyny. Wie że Lipowscy chcą go wykorzystać, jednak jego miłość do Heli zwycięża i zgadza się w końcu ją poślubić.