10, Pedagogika, Studia stacjonarne I stopnia, Rok 1, Pedagogika, Psychopedagogika pracy, Zagadnienia


  1. Sztuka bycia pracownikiem

Sztuka obejmuje:

Stanowiska pracy:

Umiejętności wymagane w zarządzaniu (D. Katz 1979):

    1. Rola zawodowa

Rola - określone miejsce człowieka wśród innych ludzi.

Przesłanki składające się na efektywność realizacji roli:

Umiejętności roli = sprawność zawodowa

Pragnienie roli = oczekiwanie określane przez wewnętrzne potrzeby, nastawienia, wymagania i zwyczaje społeczne.

Podziały:

Istota roli zawodowej to oczekiwania społeczne wobec osób pełniących rolę.

Związek psychika - praca:

(wpływ pracy na zdrowie - stres)

Rodzaje władzy:

Autorytet wpisany w rolę kierownika

Sztuka bycia pracownikiem polega na właściwym pełnieniu roli zawodowej, na realizacji zadań i spełnianiu pragnień wynikających z roli, w tym także pragnienia władzy i autorytetu, jeśli są one zawarte w potrzebie samorealizacji.

    1. Organizacja pracy własnej

Kierunki organizacji pracy:

zasady organizowania czasu pracy

Sojusznicy:

    1. Obciążenie pracą

Zmęczenie - okresowe zakłócenie równowagi procesów życiowych, które zmniejsza sprawność funkcjonowania jednostki.

Zmęczenie (Grandjean)

Rodzaje zmęczenia:

Objawy zmęczenia:

Znużenie - subiektywne poczucie zmęczenia, zależy od cech osobniczych i warunków otoczenia, przyczyny: niewłaściwa organizacja pracy, zła atmosfera w pracy, niepowodzenia, monotonia, stany emocjonalne; zwykle związane z pracą o małej zmienności sytuacyjnej, nie pozwalającej na przerwy.

Energia psychofizyczna (wysiłek psychofizyczny) - przekroczenie granicy prowadzi do przeciążenia, a w konsekwencji do zmęczenia.

Obciążenie psychiczne - stan pobudzenia psychicznego, w którym człowiek może funkcjonować bez wyraźnych zakłóceń poziomu organizacji czynności.

Przeciążenie psychiczne - obciążenie psychiczne przekraczające barierę utrzymania równowagi między człowiekiem a otoczeniem.

Przyczyny obciążenia/ przeciążenia:

Konsekwencje przeciążenia:

Etapy czynności:

  1. pobieranie informacji

  2. przetwarzanie informacji

  3. podejmowanie decyzji - najbardziej odpowiedzialna czynność ludzka, wymagająca dużego wysiłku psychicznego. (zwłaszcza w sytuacjach konfliktowych, związanych z emocjami, dylematach)

  4. wykonanie czynności - angażują struktury poznawcze, zmuszają do wysiłku.

Ocena obciążenia psychicznego

Kryteria:

Monotonia pracy - czynnik zwiększający obciążenie

Prace wyjątkowo monotonne:

Inne przejawy zmęczenia (czynności, które się z nimi wiążą uznaje się za obciążające):

Do oceny wykorzystuje się czasem subiektywne oceny pracowników.

Najnowsze badania - przyczyny obciążenia/ przeciążenia:

    1. Błędy w działaniu człowieka w organizacji

Trzeba je badać w kontekście konkretnej sytuacji. Prowadzi do zmiany sytuacji normalnej w trudną, pozytywnej w negatywną. Błąd to rozbieżność między celem, a wynikiem działania, między programowaną a realizowaną czynnością. Czasem nie jest obserwowalny, widzimy wtedy tylko jakiś element albo skutek błędu.

Typy błędów (Koncepcja modalnej struktury czynności):

- sfera procesów poznawczych - odchylenia w odbiorze i przetwarzaniu informacji (percepcja, uwaga, pamięć, niektóre funkcje myślenia).

Klasyfikacja:

  1. wynikające z nieprawidłowego funkcjonowania receptorów

- wady wrodzone: krótkowzroczność, zaburzenia w widzeniu barw

- nabyte: wady słuchu, zmiany konwergencji gałek ocznych

  1. wynikające z nieprawidłowego spostrzegania czasu i przestrzeni

- zjawisko niedoceniania czasu / uczucie czasu stojącego w miejscu w czynnościach monotonnych reakcje spóźnione lub przedwczesne

zaangażowanie emocjonalne czas płynie szybciej

- percepcja przestrzeni zależy od czynników wewnętrznych (widzenie stereoskopowe) i zewnętrznych (cień, wielkość, barwa, umiejscowienie przedmiotu)

  1. wynikające z antycypacji i nastawień podmiotu

- koncepcja schematów - postrzeganie przedmiotów przez pryzmat jakichś wydarzeń, doświadczeń związanych z emocjami; selekcjonujemy wtedy informacje nieobiektywnie, modyfikujemy treści w zależności od nastawień itd.

- stereotypy - obrazy jakie tworzy sobie jednostka deformują jej percepcję świata, bo są jednostronne, schematyczne, fragmentaryczne.

- nastawienie dedukcyjne - częsta zmiana miejsc między przyczyną a skutkiem zdarzeń

- błędy nieuwagi - brak koncentracji, monotonna praca prowadzi do nieuwagi, a ona towarzyszy percepcji, pamięci i myśleniu.

- błędy pamięci - opuszczenia, zapomnienia, nieprawidłowe rozpoznanie. Przyczyną może być zjawisko preselekcji - filtrowanie informacji przez schematy poznawcze, tak, że zakodowane zostają tylko te informacje zgodne ze schematem.

- błędy myślenia - nieprawidłowa analiza lub synteza, generalizacja, nieprawidłowe tworzenie powiązań logicznych i przyjmowaniu nieprawidłowych sposobów rozwiązywania problemów.

Decyzjonizm (Kozielecki 1992) - 2 ujęcia procesu decyzji:

  1. decyzja jest wyborem świadomym poprzedzonym refleksją i namysłem

  2. wszelki wybór opcji przynależny także innym elementom przyrody

Podejmowanie decyzji - wybór z pośród kilku opcji, po świadomym zapoznaniu się z nimi. Podmiot zawsze ma możliwość wyboru chociażby w sferze emocji lub postaw (jeśli dzięki wiedzy na dany temat). Decyzje to świadomy wybór, aby zrealizować zaplanowany cel.

Miara wartości procesu decyzyjnego:

- przebieg procesu decyzyjnego

- konsekwencje wyboru - mogą być zmodyfikowane przez nagłe okoliczności.

Cechy mające znaczenie przy podejmowaniu decyzji:

- dążenie do celu (działalność celowa)

- struktura czynności poznawczych

Człowiek wybiera cel, a potem środki realizacji. Błąd może popełnić na obu etapach.

Sztywność procesów poznawczych - mimo niemożności realizacji celu człowiek tkwi przy tym samym wyborze. procesy przeddecyzyjne są źródłem błędu.

Błędy decyzji to wybór alternatywy działania uniemożliwiającej lub utrudniającej realizację cenionej wartości.

Zdolność podejmowania decyzji zależy od:

- właściwości wrodzonych,

- wpływu środowiska,

- aktywności decydenta (czy jest mądry i się uczy, czy nie)

3. Zjawiska patologiczne we współczesnym przedsiębiorstwie

3.1 Pracoholizm

uzależnienie

1968, Oates - pierwszy o tym pisze, u niego jest to zjawisko negatywne, wyniszczające

Maslowitz - u niej to zjawisko pozytywne, dające satysfakcji i świadczące o kreatywności.

Maslach - pracoholik to ktoś kto pracuje więcej niż 50 godz. na tydzień.

Spence i Robinson 89 - skrajne przywiązanie do pracy, ciągłe wydłużanie godzin pracy.

Killinger - to stan świadomości.

Symptomy:

Objawy (ICD-10):

Występuje coraz częściej u młodych, którzy dopiero zaczynają karierę, wykorzystywane przez pracodawców.

- Sen 3-4 g., bezsenność

- Utrata poczucia czasu

- Zaburzenie relacji Człowiek-otoczenie (trudno innym z nimi wytrzymać, tylko o pracy mówią, kiedy robią przerwę są zdenerwowani, reagują agresywnie, brak poczucia innej niż praca rzeczywistości, brak poczucia czasu)

- Regresja poziomu wykonywania zadań, dlatego dla pracodawcy to jest dobre tylko przez krótki okres

- Hektyczna mobilność - tempo życie polegające na intensywnym i gorączkowym przyspieszeniu wykonywanych czynności

Nerwica niedzielna - jak mają wolne, to są znerwicowani

Fazy

  1. Wstępna - zwiększa się ilość pracy (progresywny wzrost), poczucie wyczerpania, zmęczenia, stany lękowe, depresyjne, objawy somatyczne podobne do stanów neurotycznych (bóle głowy, żołądka, mięśniowe, sensacje sercowe; stały pośpiech, zaburzenie koncentracji uwagi.

  2. Krytyczna - objawy uzależnienia narastają, próby kontroli czasu pracy, przerwy - uczucie lęku, więc znów pracuje i przestaje panować nad swoim czasem, zaburzenia somatyczne zmieniają się w zmiany trwałe (nadciśnienie, zawały, chorobu układy pokarmowego).

  3. chronicznego uzależnienia - całe życie to praca (praca, jedzenie, spanie, praca), praca wykonywana coraz gorzej, wyczerpanie organizmu choroby i zaburzenia somatyczne, wyczerpanie może doprowadzić do śmierci.

Aspekty:

pracoholik (udręka) - entuzjasta pracy (przyjemność)

Uwarunkowania:

Wajsze są przyczyny osobowościowe - badania wykazały, że przede wszystkim ma to związek z osobowością neurotyczną (brak miłości w dzieciństwie, poczucie niższości itp.), przyczyna wymagającej pracy, jako drugi argument.

Typy pracoholików (Robinson):

Typy pracoholizmu (Fanaszek):

3.2 Wypalenie zawodowe (burnout)

Freudenberg - wprowadził termin, powoli lub nagle się zaczyna, polega na: wyczerpaniu cielesnym, duchowym, uczuciowym, występuje w czasie pacy i wolnym, powiązany z awersją, mdłościami i chęcią ucieczki.

Emener - psychiczne i fizyczne wyczerpanie pod wływem złej atmosfery w pracy.

Fengler - zawody związane z ludźmi, społeczne, musi się skupić na innych osobach.

Kontakty interpersonalne wymagają zaangażowania emocjonalnego, to prowadzi do depersonalizacji pracownika, ma poczucie spadku kompetencji. Może przechodzić na inne sfery życia.

Etapy (zgodnie z koncepcją Fenglera)

  1. zmęczenie, drażliwość, hiperaktywność/ osłabienie aktywności, zniechęcenie, stany chronicznego napięcia, źle sobie radzi ze stresem.

  2. Dystans wobec ludzi, unikanie kontaktów interpersonalnych i zmienność reakcji wobec klientów, pacjentów itd. Zwiększają się roszczenia wobec innych i pracy.

  3. Nasilenie objawów, poczucie bezsensu, poczucie winy, niezadowolenie, zwątpienie w pracę, bezsens życia, objawy somatyczne się nasilają, niechęć do życia, myśli samobójcze.

Objawy (zgodnie z koncepcją Fenglera):

Inni autorzy rozszerzają pojęcie do wszystkich rodzajów pracy - załamanie procesów radzenia sobie jednostki z obciążeniami psychicznymi, wynikającymi z działania w trudnych sytuacjach, wysokimi wymaganiami, przymusem pracy.

Praca nie daje oczekiwanych rezultatów, myśli, że jego wysiłki są nieskuteczne.

Uwarunkowania:

- osobowość - sztywność postaw, dążenie do perfekcjonizmu, zaniżona lub nadmiernie zawyżona samoocena, wrażliwość na oceny innych, słaba tolerancja na zmiany, niski stopień autonomii.

- nieprzystosowanie zawodowe (stałe - zły wybór zawodu lub okresowe - utrudnienie pracy)

3.3 Mobbing

Mob - tłum, motłoch

To mob - napadać, zaczepiać, atakować kogoś

K. Lorenz, 1958 - zapoczątkował używanie terminu do opisu małych agresywnych zwierzą wobec dużego zwierzęcia.

H. Leymann - pierwszy użył do opisu pracowników w organizacji, mobbing to nieetyczne, wrogie, systematycznie powtarzające się zachowanie wobec współpracowników.

Heinemann - pierwszy używa w stosunku do ludzi (jakieś dziecko prześladowane przez grupę kolegów popełnia samobójstwo).

Przyczyna - sytuacja konfliktowa, zaczyna się niepozornie, a potem stopniowo narasta i utrudnia funkcjonowanie pracownika w zespole.

Ofiary - osoby naznaczone cechą inności (kobiety w męskich zawodach, nowi pracownicy, osoby nie potrafiące bronić swoich interesów, łatwo irytujący się, tracący panowanie nad sytuacja; ludzie słabsi pod względem cech cenionych w środowisku, częściej kobiety.

Fazy:

  1. konflikt ulega eskalacji (pomimo, że ofiara chce uniknąć tego)

  2. rozpoczęcie wrogich zachowań, powtarzają się codziennie i przez dłuższy okres; ofiara zaczyna mieć objawy stresu, co prowokuje mobbingujących.

  3. Wkracza kierownictwo firmy, mobbingowany przedstawia się jako winnego w imię solidarności, jego sytuacja pogarsza się i reszta nie chce z nim współpracować.

  4. Ofiara ponosi porażkę, kłopoty ze zdrowiem, zaburzenia psychiczne (stres, depresja)

  5. Wykluczenie ofiary ze środowiska, zwolnienie z pracy.

Zdarza się, że pracownicy mobbingują przełożonego, ale nie jawnie.

W UE - 8% obywateli to ofiary mobbingu.

Hiszpania - co 8 osoba.

W Szwecji - 3,5% osób

Wlk. Brytania - 10 %

Sprawcy - częściej mężczyźni, oportuniści (psychopaci instytucjonalni, mają osobisty cel - zdobycie etatu dla znajomego), cechy autokratyczne przełożonych (lubią poniżać podwładnych), cechy paranoidalne (E. Dzielnicka) - patologicznie podejrzliwi i mają manię prześladowczą.

Grupy zachowań prześladowców (H. Leyman):

Jak przeciwdziałać?

- stosowanie metod wychowania dorosłych, oddziaływanie na postawy, edukacja w zakresie etyki zawodowej.

- poprawa organizacji pracy i sposobów zarządzania potencjałem społecznym w organizacjach.

8



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Psychologiczne przyczyny spolecznego niedostosowania, Pedagogika, Studia stacjonarne I stopnia, Rok
Zajęcia profilaktyczne. Molestowanie 7-10 lat, Pedagogika, Studia stacjonarne I stopnia, Rok 3, Pro
Trening Lazarusa, Pedagogika, Studia stacjonarne I stopnia, Rok 3, Trening twórczości z metodyką, Z
Czym jest społeczeństwo (Socjologia edukacji), Pedagogika, Studia stacjonarne I stopnia, Rok 1, Soc
Pogotowie opiekuńcze 3, Pedagogika, Studia stacjonarne I stopnia, Rok 3, Koncepcje opieki i pomocy,
Zakres i formy pomocy społecznej, Pedagogika, Studia stacjonarne I stopnia, Rok 3, Koncepcje opieki
Trening Jacobsona, Pedagogika, Studia stacjonarne I stopnia, Rok 3, Trening twórczości z metodyką,
Zasady funkcjonowania placówek opiekunczo, Pedagogika, Studia stacjonarne I stopnia, Rok 3, Koncepc
Profilaktyka wśród dorosłych, Pedagogika, Studia stacjonarne I stopnia, Rok 3, Profilaktyka niedost
Rodzaje Domów Pomocy Społecznej, Pedagogika, Studia stacjonarne I stopnia, Rok 3, Koncepcje opieki
Ustawa o pomocy społecznej Z 12.03.2004, Pedagogika, Studia stacjonarne I stopnia, Rok 3, Koncepcje
Teoretyczne podstawy wychowania- Małe kompedium (TPW), Pedagogika, Studia stacjonarne I stopnia, Ro

więcej podobnych podstron