Aktywne sposoby kształtowania zapłat - kredytowanie i gwarancje bankowe.

Finansowanie, kredytowanie.

Kredytowanie zagraniczne - XVII - XVIII - rynek kredytu, Holandia 0 główną rolę odgrywa, w XIX w rolę przejmuje Wielka Brytania i utrzymuje tą rolę do połowy XX w. (Londyn - stolica kredytu krótkoterminowego).

Centrami kredytowymi był też Paryż (długoterminowe) oraz Berlin i Amsterdam.

Strona popytowa:

W XIX w reprezentowały popyt Rosja i USA, które się rozwijały a Rosja weszła na drogę kapitalizmu.

Kraje prowadzące I Wojnę Światową - ich zadłużenie wzrosło z 32-270 mld $.

II Wojna Światowa - zahamowanie wszystkich więzi, USA stosują pomoc bezzwrotną w latach 42-45 1,3mld $ w drodze pomocy bezzwrotnej oraz 40mld $ w formie towarowej. Plan Marshalla (1948-1952) przekazują 13mld $ w tym 9,3mld $ w darach, 1,1mld $ w formie kredytu, 1,5mld $ w drodze pomocy na warunkach specjalnych.

Kryzys zadłużeniowy lat 70-tych. W latach 70-80 zadłużenie wzrosło z 68 mld do ponad biliona $ - krajów rozwijających się i socjalistycznych, obsługa długo wzrosła do 100mld.

Kredyt - forma transferu kapitału:

1.Wywóz kapitału pożyczkowego.

2.Zagraniczne inwestycje bezpośrednie.

3.Zagraniczne inwestycje portfelowe.

4.Inwestycje produkcyjne.

Motywy przepływu kapitału:

-Osiągnięcie większej stopy zysku niż w kraju rodzimym.

-Zapewnienie wyższej stopy procentowej.

-Zapewnienie dostępu do deficytowych źródeł surowcowych.

-Obejście barier celnych prze obejście krajów, które je stosują.

KREDYT:

-Przekazanie kontrahentowi zagranicznemu środków pieniężnych w zamian za obietnicę zwrotu ekwiwalentu otrzymanej wartości. Wynagrodzeniem kredytodawcy jest oprocentowanie kredytu.

-Przez transakcje kredytowe rozumie się dostarczenie kontrahentowi zagranicznemu towarów lub usług w zamian za obietnicę zapłaty w terminie późniejszym.

-Stosunek ekonomiczny wynikający z odstąpienia przez jedną ze stron (wierzyciela) drugiej stronie (dłużnikowi) określonej wartości w pieniądzu lub w towarze na warunkach zwrotu równowartości w ustalonym terminie.

RODZAJE KREDYTÓW:

-Kryterium podmiotu udzielającego kredyt (źródło pochodzenia środków):

1.Kredyty handlowe, kupieckie (kredytodawcą jest przedsiębiorstwo).

2.Kredyty bankowe.

3.Kredyty rządowe, państwowe.

4.Kredyty instytucji i organizacji międzynarodowych.

- Kryterium przedmiotu kredytowania (cel, przedmiot kredytu):

1.Towarowe.

2.Finansowe.

3.Mieszane.

- Kryterium z punktu widzenia okresu kredytowania:

1.Krótkoterminowe (do 1 roku).

2.Średnioterminowe (1-5 lat).

3.Długoterminowe (pow. 5 lat).

- Kryterium formy technicznej:

1.Kredyt w rachunku bieżącym.

2.Kredyt w dyskoncie weksli.

3.Emisja obligacji na rachunkach zagranicznych.

4.Kredyty na rachunkach specjalnych.

- Kryterium sposobu spłaty:

1.Jednorazowo.

2.Ratalnie.

3.Z karencją.

4.Bez karencji.

- Z punktu widzenia kierunku transakcji:

1.Kredyty eksportowe.

2.Kredyty importowe.

- Z punktu widzenia charakteru transakcji kredytowej:

1.Bierne (otrzymanie kredytu).

2.Czynne (udzielenie kredytu).

- Towary:

1.Kredyt na towary eksploatacyjne.

2.kredyty konsumpcyjne.

3.Kredyty inwestycyjne.

- Z punktu widzenia pokrywania kosztówkredytu:

1.Kredyt z zapłatą z góry.

2.Pokrywanie środków z dołu.

- Z punktu widzenia zabezpieczenia:

1.Bez zabezpieczeń.

2.Kredyty z zabezpieczeniem.

3.Ubezpieczone.

4.Nieubezpieczone.

Kredyty handlowe / kupieckie - są zawierane między podmiotami handlującymi ze sobą na zakup środków. Występują między krajowym podmiotem i jego zagranicznym partnerem. Może ich udzielać eksporter (przekazuje on importerowi towar w zamian za zobowiązanie importera do spłaty wg umowy czyli sprzedaż usług, towaru za zapłatę w przyszłym terminie). Może też udzielić ich importer - ma miejsce, gdy zapłata za towar w całości lub w części ma miejsce przed dostawą towaru.

Te kredyty handlowe mają formę kredytu wekslowego, w rachunku otwartym, czy w formie kredytu brokerskiego.

Kredyty bankowe - są udzielane i otrzymywane w wyniku umów między bankami krajowymi i zagranicznymi. Kredytodawcą i kredytobiorcą są banki lub instytucje finansowe. Mają charakter finansowy ale nie mogą być powiązane z transakcjami towarowymi.

Kredyty państwowe - udzielane lub otrzymywane na podstawie umów między rządami państw. Przedmiotem kredytowania są przeważnie dobra inwestycyjne z kraju kredytodawcy. Są to kredyty długoterminowe, a budżet jest gwarancją spłaty kredytu przez kraj dłużnika. Spłata jest rozkładana na wiele lat.

Kredyty instytucji i organizacji międzynarodowych - ta forma rozwijała się po II Wojnie Światowej. Międzynarodowy Fundusz Walutowy - wskazuje sposób wykorzystania kredytu np. na zrównoważenie bilansu, Bank Światowy, EBI.

Kredyt eksportowy - jedną z form zabezpieczenia kredytu kupieckiego jest ubezpieczenie kredytu. Zakład Ubezpieczeń przejmuje na siebie ryzyko niewypłacalności tego kontrahenta.

Przyczyny nie zwrócenia kredytu:

-Niewypłacalność spłacenia kredytu.

-Sytuacja polityczna, sytuacje zewnętrzne.

-Sytuacje katastroficzne.

UBEZPIECZENIE kredytu jest pośrednią formą wspierania eksportu (finansowy system wspierania eksportu). Zakład ubezpieczeniowy zobowiązuje się do zapłacenia temu eksporterowi lub temu bankowi (gdy jest cesja) określonego w umowie odszkodowania za niespłacenie.

FUNKCJE UBEZPIECZENIA HANDLOWEGO:

- Kompensacyjna - środki na pokrycie szkód trzeba mieć.

- Prewencyjna - ubezpieczenie kredytu eksportowego ma znaczenie gdyż zwracanie się z wnioskiem pozwala na otrzymanie informacji o wiarygodności partnera zagranicznego.

- Usługowa - zapewnienie usługi windykacji, gdy nie można otrzymać zapłaty.

- Stymulacyjna - wspiera to rodzimy eksport.

ZASADY UBEZPIECZANIA KREDYTU:

Ogólne; Specyficzne.

GWARANCJE BANKOWE:

To aktywny sposób finansowania zapłat za granicą.

Przyczyny stosowania gwarancji bankowych w rozliczeniach za granicą:

- Fakt, że niektóre okoliczności w zakresie dostaw towarów, usług, płatności wpływające na realizację transakcji uwidaczniają się po wykonaniu określonego kontraktu i trudno jest zawczasu przewidzieć i odpowiednio uwzględnić w treści kontraktu.

- Fakt, że dochodzenie roszczeń, pretensji na drodze arbitrażowej, sądowej jest bardzo przewlekłe, trwa kilka miesięcy a nawet lat. Takie dochodzenie pociąga za sobą koszty (szczególnie gdy prowadzone jest w innym kraju), dodatkowo zwiększają nam się koszty związane z przewlekłością procesu.

- Wygranie procesu to nie wszystko, jest jeszcze postępowanie egzekucyjne, które może nie przynieść rezultatu.

Formy gwarancji bankowych:

Między poręczeniem na wekslach a jednostronnymi oświadczeniami (listami) są różnice co do zakresu stosowania i zakresu prawnego:

- Gwarancje bankowe w formie poręczeń na wekslach mogą być zabezpieczać jedynie i wyłącznie dokonanie określonej płatności w gotówce przez osobę fizyczną lub prawną, za którą została udzielona poręka.

Zakres stosowania poręczenia jest ściśle określony i zawężony do jednego przedmiotu zabezpieczenia.

- Gwarancje w formie jednostronnych oświadczeń mogą zabezpieczać dokonanie płatności różnego typu, jak również wykonanie innych najrozmaitszych czynności bądź przez sam bank (wystawcę) bądź przez jego klienta.

Różnice w sposobie dochodzenia:

- Poręczenie na wekslu - tryb dochodzenia regulują przepisy prawa wekslowego.

- Listy gwarancyjne - regulowane są przepisami prawa cywilnego danego kraju, prawem bankowym w stopniu nieznacznym, regulacjami międzynarodowymi.

GWARANCJA - wywodzi się od staroniemieckiego czarownika (währen) XVIIw. :

- To rodzaj zobowiązania umownego zaciągniętego przez osobę występującą w roli gwaranta wobec beneficjenta danej umowy do określonego zachowania się na wypadek, gdyby oczekiwane przez tego beneficjenta zdarzenie nie wystąpiło. Obowiązkiem gwaranta jest zaspokojenie wymagań beneficjenta co do umowy.

GWARANCJE: Bankowe; Ubezpieczeniowe.

GWARANCJA BANKOWA

- Definicja pochodzi z prawa bankowego 29.08.1997 (art. 80-88), została też zdefiniowana w Uchwale przyjętej w 1995 przez Sąd Najwyższy.

- Szczególny tryb gwarancji bankowej reguluje Zarządzenie prezesa NBP z 5.11.1992. To zarządzenie ma charakter ramowy i przyjęto stosowanie Kodeksu Cywilnego.

- Pisemne zobowiązanie banku do wypłacenia osobie wskazanej w gwarancji jako beneficjentowi określonej kwoty pieniężnej w przypadku gdyby zleceniodawca nie wypełnił świadczenia do wykonania, którego był wobec beneficjenta wskazany.

GWARANCA UBEZPIECZENIOWA

- Regulowana jest przepisami o działalności ubezpieczeniowej (załącznik do ustawy o działalności ubezpieczeniowej z 08.06.1995) ma odniesienie też zmiana ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 22.10.1995 (Kodeks Handlowy).

- Ubezpieczyciel (gwarant) zobowiązuje się w jej treści do zapłaty wymienionej w gwarancji kwoty w sytuacji, gdy kredytobiorca zobowiązany do spłaty np. zaciągniętego kredytu nie wywiązuje się z tego obowiązku lub gdy importer zobowiązany do zapłaty należności celno - podatkowych nie wywiązuje się z tego zobowiązania wobec Urzędu Celnego.

Zakład Ubezpieczeń pobiera składkę ubezpieczeniową i wystawia gwarancję.

Bank pobiera prowizję za udzielenie gwarancji.

BUDOWA GWARANCJI:

Każda gwarancja ma podstawowe elementy składające się na jej treść:

1.Dane informacyjne - zależą od rodzaju gwarancji dotyczącej zleceniodawcy i beneficjenta gwarancji oraz rodzaju i wielkości zobowiązania, której dana gwarancja dotyczy.

2.Przedmiot gwarancji i zakres zobowiązań gwaranta - co dana zabezpiecza, jakiego rodzaju zobowiązanie reprezentuje, jaki jest zakres zobowiązania banku gwaranta - kwota gwarancji, warunki, terminy wypłat z gwarancji, okoliczności w jakich mogą lub powinny następować wypłaty. Przedmiot zmienia się w zależności od rodzaju gwarancji.

3.Podstawa i warunki realizacji gwarancji może być gwarancja bezwarunkowa i warunkowa.

GWARANCJA WARUNKOWA - realizacja roszczeń, wypłat uzależniona jest od spełnienia określonych warunków (np. żąda się aby zgłoszone roszczenie było udokumentowane przez osobę trzecią - certyfikat rzeczoznawcy, orzeczenie sądu).

GWARANCJA BEZWARUNKOWA - płatna na pierwsze żądanie beneficjenta bez możliwości sprawdzenia słuszności, zasadności zgłoszonych roszczeń.

4.Klauzule dodatkowe:

- Klauzula operatywności gwarancji - uzależnia jej operatywność od określonych warunków, faktów np. gwarancja staję się aktywna np. po podpisaniu protokołu zdawczo odbiorczego.

- Klauzula zmniejszania się zobowiązań gwarancyjnych - kwota gwarancji może się zmniejszać w okresie jej ważności np. spłata kolejnej raty kredytu w trakcie budowy kolejnych obiektów.

- Klauzule transferowe - gwarancje wystawiane przez banki z siedzibą w krajach rozwijających się, uzyskane przez ten bank gwaranta, zezwolenia na dokonanie płatności z tytuły wypłat z gwarancji i ich transfer za granicę.

- Cesja praw z gwarancji - możliwość cesji wierzytelności zabezpieczonych gwarancją na rzecz osób trzecich.

GWARANCJA WYGASA:

Bezpośrednio:

- Po upływie terminu ważności, po terminie wyznaczonym.

- Po wystąpieniu określonego faktu lub po tym fakcie (po upływie terminu gwarancji technicznej).

- Po całkowitym wykorzystaniu kwoty z gwarancji w drodze dokonania wypłat w pełnej jej wysokości.

- Po zwrocie dokumentu gwarancyjnego beneficjenta do banku gwaranta lub jego zagranicznego korespondenta.

- Po złożeniu przez beneficjenta oświadczenia przed upływem terminu ważności gwarancji.

FORMY GWARANCJI:

Jeśli chodzi o osobę i miejsce wystawienia gwarancji (na kogo) wyróżniamy:

- Gwarancje LORO - gwarancje wystawione przez gwarantów zagranicznych na rzecz beneficjenta w Polsce lub gwarancje banku zagranicznego potwierdzone przez bank polski.

- Gwarancje NOSTRO - wystawione przez gwarantów polskich na rzecz beneficjentów zagranicznych.

Podział gwarancji ze względu na kryterium osoby gwaranta:

- Gwarancje bankowe.

- Gwarancje ubezpieczeniowe.

- Gwarancje innych osób prawnych.

- Gwarancje Skarbu Państwa.

GWARANCJE BANKOWE / UBEZPIECZENIOWE:

1.Formy gwarancji bankowych / ubezpieczeniowych:

Trwałość zobowiązania wystawcy zobowiązania:

- Odwołalne.

- Nieodwołalne.

Gwarancji z treści, których nie wynika, że są odwołalne oznacza, że są nieodwołalne.

2.Ze względu na sposób uzyskania gwarancji bankowych:

- Gwarancja bezpośrednia - występuje gdy zleceniodawca wnioskuje o wystawienie gwarancji bezpośrednio na beneficjenta.

- Gwarancja pośrednia występuje gdy jeden bank na wniosek swojego zleceniodawcy zwraca się do innego banku (zazwyczaj zagranicznego) o wystawienie gwarancji na rzecz beneficjenta mającego siedzibę w kraju, na którego terytorium działa ów drugi bank.

3.Mogą wystąpić formy zobowiązań gwarancyjnych:

- Regwarancja - dodatkowe potwierdzenie zobowiązań wynikających z gwarancji innego banku.

- Kontrgwarancja - jest instrumentem wyłącznie międzybankowym, występuje między bankiem zleceniodawcy i bankiem wystawcy gwarancji własnej lub regwarancji i pełni on rolę zabezpieczenia w wypadku gwarancji pośredniej.

4.KRYTERIUM CHARAKTERU ZOBOWIĄZANIA GWARANTA:

- Gwarancje bezwarunkowe.

- Gwarancje warunkowe.

- Płatne na pierwsze żądanie.

5.Z punktu widzenia roli odgrywanej w procedurze realizacji rola pośrednicząca (bank zagraniczny) rozróżniamy:

- Gwarancje potwierdzone.

- Gwarancje niepotwierdzone.

6.Biorąc pod uwagę usprawnienia beneficjenta rozróżniamy:

- Gwarancje przenośne.

- Gwarancje nieprzenośne.

7. Z punktu widzenia odnawialności gwarancji rozróżniamy:

- Gwarancje odnawialne.

- Gwarancje nieodnawialne.

Zobowiązania handlowe zabezpieczane gwarancjami bankowymi:

- Gwarancje płatnicze.

- Gwarancje kontraktowe.

- Gwarancje celne.

GWARANCJE PŁATNICZE:

- Gwarancja wpłaty zaliczki jest ot często jeden z warunków wejścia w życie kontraktu. Ta gwarancja dotyczy przedmiotów o wyższej wartości np. statek.

- Gwarancja zabezpieczająca otwarcie akredytywy importowej - występuje w przypadku nietypowych obiektów, zamówień inwestycyjnych.

- Gwarancja zabezpieczająca zapłatę za dokumenty płatne A'vista.

- Gwarancje zabezpieczające spłatę kredytu kupieckiego.

- Gwarancje zabezpieczające terminową spłatę kredytu bankowego.

- Gwarancję spłat rat leasingowych.

GWARANCJE KONTRAKTOWE:

- Gwarancja przetargowa - zastępuje ona wadium przetargowe.

- Gwarancja właściwego wykonania kontraktu - pokrycie ryzyk związanych z nieterminowym wykonaniem kontraktu.

- Gwarancja zwrotu zaliczki - wpłacający zaliczkę żąda wypłaty zaliczki gdy nie dojdzie do kontraktu.

GWARANCJE CELNE:

- Gwarancje celne za firmy zagraniczne realizujące kontrakty inwestycyjne importerów - za importera zabezpieczają spłatę długu celnego.

- Gwarancje związane z odprawą warunkową towarów i czasową

- Gwarancje zapłaty należności celnych towarów.

- Gwarancje zabezpieczające towary przewożone w tranzycie.

---