Nasze doświadczenia z wodą. Wędrówka kropli wody w przyrodzie
Data: 06-03-2006 o godz. 14:30:00
Temat: Konspekty lekcji
Proponowane przeze mnie scenariusze zajęć dydaktycznych opracowane są dla grupy dzieci sześcioletnich z wykorzystaniem podręcznika ,,Wesoła szkoła sześciolatka” część 4, do ośrodka tematycznego: ,,Bez wody nie ma życia”.
Powinny zostać przeprowadzone w dwóch kolejnych dniach. W trakcie zajęć na temat wędrówki kropli wody w przyrodzie, dzieci będą mogły wykorzystać wiedzę zdobytą poprzedniego dnia podczas wykonywania doświadczenia z parowaniem i skraplaniem wody.
Scenariusz 1
Temat: Nasze doświadczenia z wodą.
Cele operacyjne:
- dziecko potrafi wyróżnić cechy wody oraz wyszukać podobieństwa między wodą
a innymi rzeczami;
- wie jak powstaje para wodna i w jakich warunkach się skrapla;
- potrafi rytmicznie przeczytać tekst, ułożyć do niego melodię.
Formy pracy dzieci: zbiorowa, indywidualna.
Metody: problemowe, aktywizujące, praktyczne.
Pomoce dydaktyczne:
Miska z wodą, czajnik bezprzewodowy, szklanka, spodek, podręcznik ,,Wesoła szkoła sześciolatka” część 4, trójkąty, magnetofon, kaseta magnetofonowa do nagrywania.
Przebieg:
1. Dzieci stoją w kole. W środku koła na stoliku znajduje się miska z wodą. Dzieci zanurzają w niej dłonie, pluskają, dotykają mokrymi dłońmi odkrytych części ciała.
2. Zabawa ruchowa: dzieci podają w jakich sytuacjach mają kontakt z wodą, następnie przedstawiają to ruchem np.: kąpiel w morzu, spacer w deszczu, ucieczka przed ulewą, mycie się pod prysznicem, przechodzenie przez zimny strumyk itp.
3. Określanie cech wody za pomocą techniki twórczego myślenia: lista atrybutów. (Dzieci siedzą w kole, każde kolejno wypowiada się.).
N. - Dokończcie zdanie: Woda jest (jaka) ...........
Technika twórczego myślenia: podobieństwa.
N. - Dokończcie poprzednie zdania : Woda jest (jaka)......... jak (jak co?).........
4. Dzieci siedzą w kole. W środku koła nauczycielka stawia przejrzysty plastikowy pojemnik z zamarzniętą wodą.
N. - Spójrzcie dzieci, co stało się z wodą, którą wczoraj włożyliśmy do zamrażalnika?
( Zamarzła. Zrobił się z niej lód).
N. - Kiedy obserwujemy takie zjawisko w przyrodzie? ( Zimą, gdy jest mróz).
- Przypomnijcie sobie, co staje się z lodem, gdy się go ogrzewa? ( Topi się).
- Teraz proszę was, abyście zaobserwowali co dzieje się z wodą gdy ją podgrzejemy tak, aż będzie bardzo ciepła. ( nauczycielka włącza czajnik bezprzewodowy, dzieci obserwują wydobywającą się z niego parę wodną).
N. - Co unosi się z czajnika? ( Para wodna).
Nauczycielka wlewa gorącą wodę do szklanki, przykrywa ją suchym spodkiem, po chwili zdejmuje go ze szklanki.
N. - Co znajduje się na spodeczku? ( Krople wody).
- Skąd one się na nim wzięły?
Wyjaśnienie, że woda tak jak wszystko co nas otacza składa się z maleńkich niewidocznych gołym okiem cząsteczek, które bezustannie się poruszają. Pod wpływem ciepła zaczynają się poruszać prędzej i niektóre z nich odrywają się od pozostałych
i wznoszą do góry. W ten sposób tworzą niewidoczną parę wodną, która jest gazem podobnie jak powietrze. Kiedy napotkają chłodniejsze powietrze cząsteczki te zaczynają się do siebie tulić tworząc maleńkie kropelki wody widoczne w postaci mgiełki. Na spodku widzimy już krople wody - mówimy że para wodna uległa skropleniu. Takie zjawisko spotykamy w przyrodzie podczas deszczu.
5. Zabawa ruchowa przy akompaniamencie na pianinie: wysokie dźwięki oznaczają drobny deszczyk - dzieci nie boją się go, spacerują, biegają zgodnie z rytmem; niskie dźwięki to duże, ciężkie krople - dzieci dobierają się parami i przykucają - chowają się.
6. Dzieci siedzą w kole. Przed każdym otwarty podręcznik s. 13 ćw. 2
N. - Przeczytajcie rytmicznie tekst.
Wybrane dzieci wykonują polecenie, cała grupa powtarza tekst z jednoczesnym klaskaniem. Wybierają najciekawiej zrytmizowany tekst, a następnie część grupy podczas recytacji wystukuje rytm na trójkątach a pozostałe dzieci przedstawiają układ rytmiczny wymyślonymi przez siebie ruchami.
N. - A teraz proszę, abyście ten tekst zaśpiewali. Nauczycielka nagrywa na taśmie magnetofonowej kilka wersji piosenki śpiewanej przez dzieci a następnie odtwarza je. Pozostali uczestnicy zajęć wyrażają swoją opinię na temat kto wymyślił najładniejszą melodię.
Scenariusz 2
Temat: Wędrówka kropli wody w przyrodzie.
Cele operacyjne:
- dziecko wie, jak woda krąży w przyrodzie;
- potrafi dobrać podpisy do ilustracji;
- potrafi zidentyfikować się z kroplą wody;
- zna cyfrę i liczbę 8.
Formy pracy z dziećmi: zbiorowa, indywidualna.
Metody: problemowe, aktywizujące, praktyczne.
Pomoce dydaktyczne:
- utwór H. Bechlerowej pt. ,,Jedna srebrna kropla”,
- sylwety do zilustrowania opowiadania: strumyk, morze, wierzba, motyl, jaskółka, kwiatek, mewa statek, obłok, kropelka, śnieżynka.
- napisy: kropla, śnieżynka, obłok, strumyk,
- liczmany - krople wody,
- kartoniki z cyframi od 1 do 8,
- podręcznik: ,,Wesoła szkoła sześciolatka” część 4, ćw. 1 s. 14.
Przebieg:
Dzieci siedzą na dywanie przed tablicą
1. Słuchanie opowiadania nauczycielki o wędrówce kropli wody wg utworu H. Bechlerowej ,,Jedna srebrna kropla” zilustrowanego na tablicy za pomocą sylwet.
2. Omówienie treści opowiadania:
N. - Co stało się z kroplą wody gdy ogrzało ją słońce? ( Stała się lekka i przejrzysta. Powędrowała do góry i znalazła się w puszystym obłoku).
- Co stało się później z lekkim obłokiem? ( Porwała go duża chmura, z której spadł deszcz i kropelka spadła wraz z nim do strumyk).
- Co się z nią później stało? ( Wraz ze strumykiem dotarła do rzeki a potem do morza).
- Co wydarzyło się gdy była w morzu? ( Kiedy był ciepły dzień znowu poleciała w górę
i płynęła w obłoku).
- Jaka była chmura, w której na końcu znalazła się kropelka? ( Zimna, czarna).
- W jakiej postaci kropelka spadła na ziemię i dlaczego? ( W postaci śnieżynki, bo było bardzo zimno, był mroźny dzień).
3. Dobieranie napisów do ilustracji, czytanie:
Dzieci odczytują napisy a następnie przypinają pod odpowiednimi obrazkami i wspólnie, głośno odczytują je: kropla, śnieżynka obłok, strumyk.
4.Opowieść ruchowa: Dzieci wczuwają się w kroplę wody, przedstawiają ruchem to
o czym opowiada nauczycielka.
N. - Jesteś kroplą wody. Leżysz na miękkim, pachnącym płatku żółtego kwiatka. Jest ci dobrze i miękko. Wygrzewasz się w ciepłych promieniach słońca. Naglę poczułaś się lekka, leciutka, unosisz się do góry, coraz wyżej i wyżej, stajesz się częścią obłoczka
i płyniesz z nim powoli po niebie. Teraz obłok zamienia się w ciężką chmurę, jest ci chłodno, coraz chłodniej. W końcu spadasz wraz z deszczem na ziemię (nauczycielka rytmicznie uderza w bębenek).
5. Liczenie.
N. - Będziemy teraz liczyć spadające krople - będą to uderzenia w bębenek. Liczcie je po cichu, a następnie tyle razy podskoczycie , ile naliczycie kropel.
Nauczycielka uderza w bębenek, dzieci liczą, podają ilość uderzeń, podskakują tyle razy, wyszukują wśród cyfr zawieszonych na tablicy odpowiednią. Na koniec nauczycielka uderza w bębenek osiem razy, dzieci wykonują osiem podskoków.
N. - Proszę, abyście teraz usiedli przed tablicą i pomogli mi przypiąć do niej osiem kropli.
Chętne dzieci przypinają na tablicy po jednej kropli wyciętej z kartonu, pozostałe liczą aby było osiem.
N. - Jeszcze raz policzmy krople.
Dz. - Jeden, dwa, trzy, ................ osiem.
N. - Która to jest kropla? (pokazuje pierwszą)
Dz. - Pierwsza.
N. - Powiedzcie, która z kolei jest każda z pozostałych kropli?
Dz. - Pierwsza, druga, trzecia, ..................ósma. (nauczycielka w trakcie liczenia wskazuje krople).
N. - Przyjrzyjcie się jak wygląda cyfra osiem, co ona wam przypomina?
Porównanie do dwóch złożonych ze sobą kropli. Rysowanie cyfry 8 w powietrzu.
7. Utrwalenie cyfry i liczby 8. Wykonanie ćwiczeń w podręczniku s. 14.
( Dzieci siedzą przy stolikach).
- Sprawdźcie, czy ilość narysowanych rybek, klocków, oczek w dominie jest zgodna
z podaną cyfrą.
- Dorysuj odpowiednią liczbę kropli wody tak, aby wszędzie było ich osiem.
- Pokoloruj pierwszą i ósmą butelkę wody.
- Pisz ósemkę po śladzie zgodnie z kierunkiem pokazanym przez strzałki.
emat bloku: Zaczarowany świat bajek
Temat dnia: W królestwie złotej rybki
Cele ogólne:
- Wprowadzanie dziecka w świat wartości uniwersalnych: dobro; pomaganie dziecku w poznawaniu różnych postaw bohaterów literackich, próby ich oceny.
- Budzenie zaciekawienia otaczającym światem poprzez prowokowanie pytań i dostarczanie radości odkrywania.
- Poznawanie środowiska przyrodniczego - podmorskiej głębiny; zapoznanie z wyglądem zwierząt i roślin charakterystycznych dla środowiska wodnego.
- Dostrzeganie i opisywanie różnic między przedmiotami; stwarzanie okazji do klasyfikowania i liczenia.
Cele operacyjne, dziecko:
- Rozpoznaje i nazywa dźwięki charakterystyczne dla środowiska wodnego;
- Uważnie słucha opowiadania nauczycielki;
- Ocenia postawy bohaterów;
- Wyjaśnia pojęcia: chciwy, pirat;
- Nazywa niektóre rośliny i zwierzęta morskie;
- Mówi na temat ilustracji;
- Śpiewa piosenki;
- Estetycznie porusza się do muzyki;
- Klasyfikuje przedmioty ze względu na podane kryterium;
- Stosuje określenia: nad - pod;
Metody:
- Czynna: zadań stawianych do wykonania;
- Oglądowa: sylwety, ilustracje, akcesoria związane z morzem;
- Słowna: opowiadanie, rozmowa.
Formy:
- Praca zbiorowa
- Praca indywidualna: klasyfikowanie przedmiotów, pisanie życzenia do złotej rybki
Pomoce:
Sylwety do bajki „O rybaku i złotej rybce”, ilustracja podmorskiej głębiny, sylweta przedstawiająca nurka i pirata, koperty z sylwetami przedmiotów do klasyfikacji, miotełki do ćwiczeń metodą Kniessów, szkatułka z akcesoriami związanymi z morzem (muszelki, gąbka, perły, koral, bursztyny), obrazki do kolorowania, nagranie magnetofonowe „Morze” i piosenki pt. „Syrenka”, kartoniki i flamastry, rybka - sakiewka.
Przebieg:
1. Zagadka słuchowa: rozpoznawanie i nazywanie odgłosów morza nagranych na taśmę magnetofonową: szum fal, krzyk mew, plusk wody itp.
2. Słuchanie bajki pt. „O rybaku i złotej rybce” ilustrowanej sylwetami.
3. Zabawa ruchowo - taneczna do piosenki „Syrenka”.
Raz pewna syrenka w sukience z róż
Nauczyć się tańczyć chciała i już.
Refren:
Tańczyła w przód, tańczyła w tył,
Tańczyła, tańczyła aż brakło sił.
Plątały się nóżki, mylił się rytm,
A małej syrence aż było wstyd.
Tańczyła syrenka przez cały dzień,
Aż słońce za morzem schowało się.
4. Rozmowa nt. bajki:
- Co niezwykłego przydarzyło się rybakowi podczas połowu?
- Dlaczego rybka przyrzekła spełnić każde życzenie rybaka?
- Co zażądała żona rybaka, a co chciał rybak?
- W jaki sposób rybka ukarała żonę rybaka?
- Jaki był rybak, a jaka jego żona?
5. Zabawa rytmiczno - ruchowa do muzyki pt. „Idzie rak” wg metody Bati Strauss i zabawy z miotełkami (z elementami metody Kniessów):
- Ćwiczenia ortofoniczne: naśladowanie szumu fal (szsz), wycie wiatru (uuu)
- Ćwiczenia oddechowe: wdech - nosem, wydech - ustami; naśladowanie wiatru i wichury;
- Ćwiczenia rytmiczne z miotełkami do melodii piosenki pt. :Syrenka”.
6. Rozmowa nt. ilustracji przedstawiającej podmorską głębinę;
- Kto może zobaczyć jak wygląda świat pod wodą? (nurek); omówienie wyglądu, stroju nurka;
- Co może się stać ludziom, dzieciom, którzy nie potrafią pływać?
- Jak wygląda podwodny świat? (ilustracja).
7. „Skarb piratów” - rozmowa na temat znaczenia pojęcia „pirat” - ilustracja. Oglądanie skarbów ukrytych w szkatułce: perły, bursztyny, korale, muszelki, gąbka, itp.
8. Kształtowanie pojęć matematycznych - klasyfikowanie przedmiotów: „Co pod wodą, a co nad wodą?”
Każde dziecko otrzymuje kopertę z sylwetami: ryby, muszelki, fale, łódka, domek, ptaki, drzewa, rozgwiazdy, itp. Zadaniem dzieci jest ułożenie obrazka poprzez umieszczenie sylwet pod falą lub nad falą, a łódki na fali. W trakcie wykonywania zadania dzieci utrwalają także pojęcia: duży - mały, oraz liczebniki główne.
9. Życzenia do złotej rybki.
Dzieci wraz z rodzicami piszą lub rysują na kartoniku życzenia i wkładają je do „złotej rybki” - uszytej z materiału sakiewki w kształcie ryby.
10. Zakończenie zajęć - rozmowa podsumowująca:
- Za co ukarała złota rybka żonę rybaka?
- Co to znaczy, że ktoś jest chciwy?
- Jakie znacie inne zwierzęta - oprócz przedstawionych na ilustracji - żyjące w morzu?
- Podajcie nazwy rzeczy, które znajdują się pod wodą, nad wodą.
11. Ćwiczenia manualne (zadanie do domu) - rozdanie dzieciom obrazków do kolorowania: wypełnianie kolorem konturów zwierząt i roślin morskich - ryba, rozgwiazda, konik morski itp.
Technika: farby plakatowe, czarny marker, folia przezroczysta
1. Rozmowa z dziećmi o formach życia podwodnego, różnych gatunkach ryb morskich, oceanicznych, o roślinach wodnych, rafach koralowych, o kolorze wody morskiej itp., pokaz fotografii. Można też wybrać się z dziećmi na wystawę akwarystyczną, jeśli istnieje taka możliwość.
2. Objaśnienie techniki malowania na folii i kolejności wykonywanych czynności.
3. Uczestnicy zajęć przechodzą do ćwiczeń praktycznych. Zostają podzieleni na dwie grupy. Jedna grupa rysuje czarnym markerem kontury wszystkich elementów kompozycji. Na tym etapie prowadzący zajęcia dokonuje korekty - pełni rolę doradcy, eliminuje ewentualne błędy, np. w kompozycji.
4. Kolejnym etapem pracy na folii jest wypełnianie narysowanych form kolorem. Uczniowie z drugiej grupy od tego momentu zaczynają swoje prace. Wszystkie dzieci nie używają pędzli, a narzędziem do wykonania obrazków będą palce. Dzieci muszą pracować bardzo uważnie. Nauczyciel stale musi im przypominać, że pracę oglądać się będzie z odwrotnej strony, dlatego akcenty pierwszego planu należy malować w pierwszej kolejności, a więc odwrotnie niż malując na kartce papieru. Podczas wykonywania obrazków dzieci wspólnie z prowadzącym sprawdzają czy efekt jest widoczny z drugiej strony. Po wypełnieniu lub namalowaniu poszczególnych elementów, mieszając kolory i zmieniając nasycenie i odcień barwy, dzieci zamalowują resztę folii.
W czasie pracy prowadzący zajęcia obserwuje, doradza, rozmawia i odpowiada na wszelkie pytania dzieci, dotyczące problemów na jakie napotykają w czasie realizacji tematu.
5. Ostatnim etapem zajęć jest zrobienie wystawki powstałych prac. Dzieci wskazują te, które im się najbardziej podobają, a prowadzący wybiera i omawia prace według niego najciekawsze. Temat: Co może się dziać w głębinach mórz i oceanów?
Cele ogólne:
stwarzanie sytuacji do wypowiedzi słownych na określony temat
poszerzenie słownictwa w oparciu o: katastrofa ekologiczna, meduza, ośmiornica, rozgwiazda, krewetki, tankowiec,
nabywanie umiejętności manualnych: malowanie, wycinanie, oklejanie, lepienie,
rozbudzanie fantazji i aktywności twórczej dziecka
stwarzanie sytuacji do aktywnego działania dziecka wspólnie z rodzicem, gdie dziecko czuje się osobą wiodącą - gospodarzem
Cele szczegółowe:
dziecko -
Przeanalizuje i omówi ilustrację; pozna określenie „katastrofa ekologiczna”
Po uważnym wysłuchaniu opowiadania omówi kolejne wydarzenia
Wskaże na ilustracji meduzę, rozgwiazdę, ośmiornicę
Wyjaśni przyczynę katastrofy ekologicznej
Dostrzeże potrzebę czystości wód dla świata roślin i zwierząt w nich żyjących / dostrzeże potrzebę czystości wód dla wszystkich żyjących istot
Dostrzeże potrzebę niesienia pomocy innym
Zrealizuje technikami plastycznymi swoje fantazje i wyobrażenia podwodnego świata
Będzie współpracować z jednym z rodziców w twórczej działalności sprawując funkcję przywódczą;
Wyrazi swoje emocje po wykonaniu pracy;
Metody:
zabawowo-zadaniowa - projektowanie i wykonanie własnych pomysłów w oparciu o pomoc jednego z rodziców
Formy:
zbiorowa
zespołowa (para - rodzic i dziecko)
Środki dydaktyczne:
farby plakatowe i pędzle różnej grubości
szablony ryb i innych morskich stworów
patyczki, kamyki, suszone liście, koraliki, włóczki, wałecki tekturowe od papieru toaletowego, ścinki materiałów, kolorowy papier, sznurki, drut w kolorowych koszulkach, klej, nożyczki
sylweta ryby do opowiadania
magnetofon
rękaw z folii, piasek, masa solna
Przebieg:
Stworzenie nastroju grozy i zaciekawienia
słuchanie utworu (wg uznania nauczyciela)
w trakcie słuchania utworu odsłonięcie ilustracji przedstawiającej katastrofę ekologiczną (rozlana ropa, uwięzione ptactwo, martwe ryby)
Co może się dziać w głębinach mórz i oceanów?
słuchanie opowiadania nauczycielki i stawianie problemów dzieciom
co obudziło rybkę?
dlaczego słonie morskie tak krzyczały?
dlaczego morskie zwierzęta uciekały?
co spadało na dno oceanu?
na co zdecydowała się rybka widząc uciekające zwierzęta?
komu i z jakiej opresji chciała pomóc rybka?
kto jeszcze uciekał?
co teraz mają zrobić te zwierzęta ? czy możemy im pomóc?
co stanie się z roślinami w morzu po katastrofie ekologicznej?
Propozycja, by zamieszkały w morzy, które urządzą dzieci wraz z rodzicami.
Twórcza praca dzieci i rodziców
„Co może się dziać w głębinach mórz i oceanów?”
Wypłynęłam z głębin morskich, a nazywam się żaglica. Wczesnym rankiem, gdy jeszcze spokojnie spałam na dnie morza, obudziły mnie dziwne dźwięki. To były słonie morskie. Przemknęły obok mnie, a za słoniami płynęły ryby i delfiny. W szybkim tempie kończyły ten uciekający pochód raki i krewetki. Nie wiedziałam, co się dzieje i w chwili, kiedy chciałam zapytać o to żółwia morskiego, ujrzałam straszny widok: spadające puszki po farbach, worki ze śmieciami, wszystko to przypłynęło razem z ropą, która wypłynęła ze statku. ten widok przeraził mnie bardzo. Nie namyślając się długo wraz z innymi zwierzętami rzuciłam się do ucieczki. Nagle przypomniałam sobie o żółwiu, który powinien płynąć za mną. Kiedy obejrzałam się, zobaczyłam żółwia przygniecionego wielką, starą samochodową oponą. Dookoła pływały lekko, a zarazem niecierpliwie, meduzy i ośmiornice. Zaczęłam odsuwać oponę. Spod niej wydostawał się blask świecącej ryby. Z całej siły pchnęłam oponę i uciekliśmy przed stertą spadających śmieci. Nie wiem, gdzie teraz się podzieję. Moi przyjaciele odpłynęli w różne strony.