WYBRANE PROBLEMY GOSPODARKI ŚWIATOWEJ, Studia - Finanse i Rachunkowość, Licencjat, Międzynarodowe Stosunki Ekonomiczne, wykłady


WYBRANE PROBLEMY GOSPODARKI ŚWIATOWEJ

1. Istota gospodarki światowej

W teorii międzynarodowych stosunków gospodarczych istnieje wiele definicji pojęcia gospodarka światowa.

Podejście oparte na kryterium funkcjonalnym.

Przez pojęcie gospodarka światowa należy rozumieć historycznie ukształtowany i zmieniający się w czasie system powiązań produkcyjnych, technologicznych, handlowych, finansowych i instytucjonalnych między gospodarkami różnych krajów o różnych poziomach rozwoju gospodarczo-społecznego, włączający je w ogólnoświatowy proces produkcji i wymiany

[Gospodarka światowa. Red. P. Bożyk. Warszawa 1991].

Podejście oparte na kryterium instytucjonalnym.

Pod pojęciem gospodarki światowej można rozumieć zbiorowość różnorodnych organizmów i instytucji funkcjonujących zarówno na poziomach krajowych, jak i na szczeblu międzynarodowym, tzn. na regionalnym, ponadregionalnym lub globalnym - zajmujących się działalnością gospodarczą (bezpośrednio lub pośrednio) oraz powiązanych ze sobą w pewien całościowy system przez sieć międzynarodowych stosunków ekonomicznych

[Przemiany we współczesnej gospodarce światowej. Red. E. Oziewicz. Warszawa 2006].

Gospodarka światowa jest kategorią, która ma także charakter historyczny, ponieważ pojawiła się dopiero na pewnym etapie rozwoju gospodarczego, gdy wymiana nadwyżek towarowych między krajami ustąpiła miejsca międzynarodowym powiązaniom specjalizacyjnym.

2. Podmiotowy i przedmiotowy aspekt gospodarki światowej

→ Struktura podmiotowa gospodarki światowej.

● przedsiębiorstwa narodowe,

● korporacje transnarodowe,

● gospodarki narodowe,

● międzynarodowe ugrupowania integracyjne,

● międzynarodowe organizacje gospodarcze (MFW, BŚ, WTO).

→ Aspekt przedmiotowy gospodarki światowej

● międzynarodowe obroty towarowe,

● międzynarodowa wymiana usług,

● międzynarodowe przepływy kapitału,

● międzynarodowy ruch ludności (siły roboczej; pracy),

● międzynarodowy przepływ wiedzy naukowo-technicznej.

3. Struktura regionalna gospodarki światowej - problemy klasyfikacji krajów według (w układzie) regionów ekonomicznych

Trudności klasyfikacyjne, brak jednoznacznych (również niezmiennych w długim horyzoncie czasowym) i powszechnie akceptowanych kryteriów podziału, szczególnie przy zaliczaniu kraju do grupy krajów rozwijających się lub rozwiniętych gospodarczo. Można dostrzec pewne różnice w klasyfikacjach ONZ, MFW, WTO, OECD i innych organizacji.

Według aktualnie stosowanej w publikacjach ONZ, metody podziału wszystkich krajów na podstawowe grupy (regiony) można wyróżnić trzy regiony ekonomiczne (czyli trzy grupy krajów, które są do nich zaliczane pod warunkiem osiągnięcia przez nie przyjętych wskaźników rozwoju społeczno-ekonomicznego):

kraje rozwinięte gospodarczo (w zasadzie zamiennie: developed countries; developed economies),

kraje rozwijające się gospodarczo (developing countries),

↑ uwaga: w obrębie tej grupy liczne kategorie i podgrupy (do celów analitycznych, statystycznych i in.). Ich skład zmienia się, w zależności od tego czy dany kraj spełnia określone kryteria (o ile zostały one precyzyjnie określone), czy też nie,

- kraje naftowe (kraje eksportujące ropę naftową i gaz ziemny),

- główni eksporterzy wyrobów przetworzonych,

- kraje nowo uprzemysłowione,

- rynki (gospodarki) wschodzące,

- kraje śródlądowe,

- małe państwa wyspiarskie,

- kraje najsłabiej rozwinięte (LDC).

Oprócz tego w zależności od kryterium dochodowego na: kraje o niskim, średnim i wysokim dochodzie (GDP per capita).

kraje transformacji gospodarczej (countries in transition) lub kraje Europy Południowo-Wschodniej i Wspólnoty Niepodległych Państw (South-East Europe and Commonwealth of Independent States).

4. Tradycyjna i współczesna gospodarka światowa

Gospodarka światowa ukształtowała się na pewnym etapie rozwoju ekonomicznego. W okresie od przełomu XVIII i XIX wieku aż do I wojny światowej można mówić o ukształtowaniu się tradycyjnej gospodarki światowej. Jej podstawowe cechy to:

Tradycyjny międzynarodowy podział pracy przetrwał (w zasadzie bez zmian) do I wojny światowej. W późniejszym okresie nastąpiło załamanie się jego logiki (dezintegracja międzynarodowego podziału pracy), a gospodarka światowa zaczęła zmieniać swoją strukturę. Podłoże tej przebudowy stanowią przede wszystkim:

W wyniku tych procesów można mówić o powstaniu po II wojnie światowej współczesnej gospodarki światowej.

→ Podstawowe cechy współczesnej gospodarki światowej to:

5. Tendencje we współczesnej gospodarce światowej

→ Globalizacja stosunków międzynarodowych

W znaczeniu ekonomicznym globalizacja najczęściej odnosi się do działalności gospodarczej, gospodarki, rynków branżowych, gałęzi gospodarki, przedsiębiorstw, konkurencji. Globalizacja stanowi więc wyższy, bardziej zaawansowany i złożony etap umiędzynarodowienia procesów gospodarowania.

Definicje:

Globalizacja to proces coraz bliższego realnego scalania gospodarek narodowych, przejawiający się w dynamicznym wzroście obrotów handlowych oraz międzynarodowych przepływów kapitałowych i usługowych. Proces ten wynika z traktowania przez coraz większą liczbę przedsiębiorstw całego świata jako rynku zbytu [A. Budnikowski: Międzynarodowe stosunki gospodarcze.]

Globalizacja działalności gospodarczej jest to dokonujący się na świecie długofalowy proces integrowania się coraz większej liczby krajowych gospodarek ponad ich granicami, dzięki rozszerzaniu oraz intensyfikowaniu wzajemnych powiązań (inwestycyjnych, produkcyjnych, handlowych, kooperacyjnych), w wyniku czego powstaje ogólnoświatowy system ekonomiczny o dużej współzależności i znaczących reperkusjach działań podejmowanych/toczących się nawet w odległych krajach

[A. Zorska: Ku globalizacji? Przemiany w korporacjach transnarodowych i w gospodarce światowej].

Globalizacja jako proces ekonomiczny postępuje jednocześnie na trzech poziomach:

przedsiębiorstw, rynków/gałęzi, gospodarki światowej.

Czynniki kształtujące proces globalizacji.

Globalizacja oznacza rosnącą współzależność gospodarek krajowych ← wzrost handlu międzynarodowego i (zwłaszcza) przepływów finansowych.

Intensyfikacja procesów integracyjnych (regionalizacja) - przyczyny i skutki.

Integracja regionalna a globalna (globalizacja)

podobieństwa

- oba zjawiska są przejawem internacjonalizacji działalności gospodarczej,

- u podstaw obu tkwią mechanizmy związane z tym, co w ekonomii określa się jako korzyści skali,

- w obu procesach dominującą rolę odgrywają: przyspieszenie postępu technicznego i naukowego, rewolucja informatyczna oraz szybki wzrost wydajności pracy,

- zarówno integracja, jak i globalizacja są rezultatami liberalizacji gospodarek krajów w nich uczestniczących.

różnice

- proces globalizacji prowadzi do integracji działalności gospodarczej w skali świata a integracja regionalna prowadzi do podziału gospodarki światowej na bloki o zasięgu regionalnym lub ponadregionalnym,

-globalizacja to proces żywiołowy, natomiast integracja ma charakter planowy oraz wiąże się z wyznaczeniem celów integracyjnych (globalizacja → brak celów)

-integracja odbywa się w wyniku suwerennych decyzji państw, natomiast globalizacja dokonuje się w warunkach ograniczenia roli państwa i rosnącej roli korporacji transnarodowych.

Choć powstawanie (kształtowanie się) gospodarki światowej miało niewątpliwie miejsce w XIX wieku, to jednak trudno jednoznacznie określić - od kiedy można mówić o jej istnieniu. Według niektórych autorów początek gospodarki światowej przypada na lata 70. XIX wieku, a według innych jeszcze później (np. 1900 rok).

2



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
MIĘDZYNARODOWA INTEGRACJA GOSPODARCZA, Studia - Finanse i Rachunkowość, Licencjat, Międzynarodowe St
POLITYKA HANDLOWA I JEJ NARZĘDZIA, Studia - Finanse i Rachunkowość, Licencjat, Międzynarodowe Stosun
CENY W HANDLU MIĘDZYNARODOWYM, Studia - Finanse i Rachunkowość, Licencjat, Międzynarodowe Stosunki E
KURS WALUTOWY I POLITYKA KURSOWA, Studia - Finanse i Rachunkowość, Licencjat, Międzynarodowe Stosunk
POLITYKA HANDLOWA I JEJ NARZĘDZIA, Studia - Finanse i Rachunkowość, Licencjat, Międzynarodowe Stosun
CENY W HANDLU MIĘDZYNARODOWYM, Studia - Finanse i Rachunkowość, Licencjat, Międzynarodowe Stosunki E
Budżet państwa i budżety samorządowe, Studia - Finanse i Rachunkowość, Licencjat, Licencjat!, opraco
Analiza sprawozdania finansowego, Studia - Finanse i Rachunkowość, Licencjat, Licencjat!, opracowane
Informacja dodatkowa, Studia - Finanse i Rachunkowość, Licencjat, Licencjat!, opracowane wybrane zag
Rachunek przepływów pieniężnych, Studia - Finanse i Rachunkowość, Licencjat, Licencjat!, opracowane
Zestawienie zmian w kapitale, Studia - Finanse i Rachunkowość, Licencjat, Licencjat!, opracowane wyb
Budżet państwa i budżety samorządowe, Studia - Finanse i Rachunkowość, Licencjat, Licencjat!, opraco
międzynarodowe stosunki ekonomiczne - wykłady, Pomoce naukowe, studia, problematyka miedzynarodowa
Prawo-gospodarcze-zagadnienia-do-egzaminu, Studia - Finanse i Rachunkowość, Magisterka, Prawo w dzia
3.Prawo gospodarcze, Studia Finanse i Rachunkowość FiR UMCS, Podstawy prawa - dr G. Chałupczak
wartość i cena pieniądza, Studia, Finanse i rachunkowość
Finanse i rachunkowość, Studia, Finanse i Rachunkowość, FINANSE
egzamin PLANOWANIE FINANSOWE, Studia Finanse i Rachunkowość FiR UMCS, Planowanie finansowe - dr J. Ś
referat aktualne problemy gospodarki światowej

więcej podobnych podstron