1. KULTURA

1. Pierwotnie - uprawa lub hodowla - od łacińskiego słowa - cultura od celere

1. Obecnie takie pojęcie kultury stosowane jest głownie w rolnictwie ; przekształcenie poprzez ludzką pracę naturalnego stanu zjawisk przyrody w stan inny, bardziej użyteczny, pożądany przez człowieka

2. Ład narzucony przez człowieka

2. Kult, kultywowanie - czynności skierowane na bogów i przodków

3. Tullius Cicero - filozofia kulturą ducha ; pierwszy autor, który użył słowa kultura w rozumieniu bardzo bliskim współczesnemu

4. Joachim Lelewel - XIX wiek - wykład dziejów powszechnych - kultura według niego obejmuje religię, moralność, obyczaje, organizację społeczna, pracę fizyczną i umysłową, nauki i sztuki

1. Mickiewicz- uczeń Lelewela - kultura w odniesieniu do postępu i doskonaleniu społeczeństwa

5. Samuel Pufendorf - XVII / XVIII wiek - kultura jako ogół wynalazków, sztuk, urządzeń wprowadzanych przez człowieka, instytucje polityczne i zasady sprawiedliwości

6. Johann Gottfried Herder / podobna koncepcja Bronisława Malinowskiego - XX wiek

1. każdy naród ma własną kulturę

2. kultura jako swoisty dla człowieka sposób przystosowywania się do warunków bytu i zaspokajania ludzkich potrzeb oraz regulowania stosunków społecznych

7. Edward Tylor - XIX wiek - jedna z najtrwalej akceptowanych definicji kultury - kultur lub cywilizacja jest to złożona całość obejmująca wiedze, wierzenia, sztukę, prawo, moralność, obyczaje oraz wszystkie inne zdolności i nawyki nabyte przez człowieka jako członka społeczeństw

8. Stefan Czarnowski - kultura jako zobiektywizowany dorobek wspólny szeregowi grup społecznych, zdolny rozszerzać swój zasięg w czasie i przestrzeni. Praca jako podstawowy czynnik kultury.

9. Robert Bierstedt - kultura to wszystko to co ludzie czynią, myślą i posiadają jako członkowie społeczności

10. Różne sposoby definiowania

1. historyczne - tradycja ; kultura jako zbiorowy dorobek ludzkich grup

2. Psychologiczne - uczenie się i naśladownictwo jako proces przyswajania kultury ; zaspokajanie potrzeb i przystosowanie jednostek do warunków istnienia

3. Genetyczne - źródła kultury ; kultura jako przeciwstawienie się naturze jako części środowiska stworzoną przez ludzie w procesie ich społecznego współdziałania

11. Różne sposoby ujęcia kultury

1. Dystrybutywny - różne kultury jak odrębne całości charakteryzujące się swoistą strukturą i tworzące systemy

2. Normatywny - modele, wzory i zasady wartościowania jako najważniejsze elementy kultury

2. KTO JEST TWÓRCĄ KULTURY

1. Kultura nie jest indywidualnym tworem człowieka

2. Jest produktem współżycia ludzi, powstaje w toku ich wzajemnego oddziaływania i współdziałania

3. Twórcza jednostka może wnieść do niej swój indywidualny wkład, jednak żyjąc w izolacji, nie mając kontaktu z kulturą społeczeństwa, nie byłby w stanie tego zrobić - nowa rzecz musi zostać przyjęta przez innych i wprowadzona w obieg społeczny

3. WPŁYW KULTURY NA JEDNOSTKĘ

1. Wzory i modele normatywne

2. Wzory, normy, oceny i postawy im towarzyszące tkwią w świadomości ludzi - są zinternalizowane

3. Udana socjalizacja oznacza automatyzację konformizmu wobec zasad obowiązujących w danej kulturze. Gdy socjalizacja jest niepełna lub nieudana, pojawia się wobec kultury opór, kontestacja, nonkonformizm i jednostka szuka alternatywnej kultury.

4. SEGMENTY I ELEMENTY SKŁADOWE KULTURY

1. Kultura normatywna - reguły, normy, wartości - wzorzec normatywny

2. Kultura idealna, symboliczna - przekonania, poglądy, idee, symbole

3. Kultura materialna - obiekty, które posiadamy lub którymi się posługujemy w naszej społeczności

5. ELEMENTY SKŁADOWE KULTURY

1. Rys kulturowy - najmniejszy element kultury - przykazanie, mit, element ubioru, gest

2. Kompleks kulturowy - grupuje elementy jednorodne pod względem treści lub funkcji - sposoby ubierania się, powitania, mitologia grecka, dekalog

3. Konfiguracja kulturowa - różne pod względem treści i funkcji elementy skupiają się wokół centralnego obiektu

1. konfiguracja kulturowa funkcjonuje prawidłowo, gdy wszystkie jej elementy harmonijnie współgrają

2. zapóźnienie kulturowe - gdy jeden element konfiguracji nie nadąża za innymi, nie jest w pełni rozwinięty i niewystarczająco obecny

4. trzon kultury - kultura głównego nurtu

5. subkultury - nurty kultury w ramach kultury narodowej, charakterystyczne dla danych regionów

6. kontrkultura - odrzucenie reguł obowiązującej kultury

6. ROŻNORODNOŚĆ SPOSOBÓW ŻYCIA

1. Pojęcie kultury zrodziło się jako efekt dostrzeżenia zróżnicowania sposobów życia ludzi

2. Odmienności kulturowe wpływają na Zycie codzienne, funkcjonowanie grup społecznych, organizacji, instytucji

3. Każde społeczeństwo wytwarza sobie swoisty sposób życia, zachowując ciągłość ponadjednostkową

4. Rzeczywistość zewnętrzna wobec jednostki - istnieją inni ludzie, posiadający odmienne kultury

5. Fakty społeczne - Durkheim - jako szczególne przejawy rzeczywistości społecznej, generowanych przez zbiorowości, pojawiających się w przestrzeni międzyludzkiej i różnych od przeżyć psychicznych, indywidualnych

6. Swoista kulturę danego społeczeństwa tworzy różnorodność, heterogeniczność zewnętrzna, pomiędzy różnymi zbiorowościami oraz jednorodność - homogeniczność wewnętrzna uniformizująca działanie i myślenie w obrębie każdej zbiorowości

7. Odrębność kulturowa i wewnętrzna wspólnota kulturowa są elementami definicji zbiorowości terytorialnych, plemion, grup etnicznych, narodów

8. Kultury mogą nakładać się na siebie, przenikać się ; równoczesna podległość jednostki różnym kulturom. Kontakt kultur może doprowadzić do konfliktu kultur lub też do konfliktu pokoleń

9. Zmiana kulturowa - przełom w świecie wartości, norm, symboli, towarzyszący np. rewolucjom, zmianom ustrojowym

10. Tożsamość kulturowa tworzy się przez nakładanie wielorakich i różnych wpływów kulturowych, którym jednostka podlega

11. Samoświadomość kulturowa - wyraźne postrzeganie reguł, idei, symboli

1. Bezrefleksyjne, automatyczne podleganie kulturze, stosowanie się do jej nakazów

2. Presja kulturowa - skrępowanie, ograniczenie odczuwane w wyniku kultury

12. Dysonans kulturowy - sprzeczność treści kulturowych - oczekiwań normatywnych, sposobów myślenia, stylów konsumpcji - narzucanych jednostce przez różne kultury, którym równocześnie podlega

7. UNIWERSALIA KULTUROWE

1. Elementy kulturowe, mające charakter powszechny, spotykane w każdej społeczności ludzkiej

2. Dwa powszechniki kulturowe - zakaz kazirodztwa oraz reguła nie zabijaj

3. Wiele podobieństw kulturowych wynikających z kontaktu kultur między sobą ; upodabniają się w procesie dyfuzji

8. ETNOCENTRYZM - przekonanie o niekwestionowanym oczywistym charakterze sposobu życia własnej społeczności lub nawet o szczególnej wartości własnej kultury i jej przewadze nad innymi

9. RELATYWIZM KULTUROWY - świadomość ogromnej różnorodności kultur i historycznych uwarunkowań odrębności kulturowych

1. Tolerancja

1. Bierna akceptacja odmienności i różnorodności kultur, z przyznaniem każdej prawa do odrębności i przyzwoleniem na jej istnienie

2. Czynna afirmacja odmienności i różnorodności kulturowej, z dostrzeganiem w niej pozytywnych wartości, które trzeba aktywnie podtrzymywać i umacniać

2. Równowartość różnych kultur - niedopuszczalne jest wartościowanie, krytyka lokalnych obyczajów, zwyczajów, stylu życia, wierzeń czy praktyk.

10. UNIFORMIZACJA, GLOBALIZACJA

1. Akceptacja tego procesu będzie inna w krajach będących centrum ekspansywnej kultury, a inna w krajach, do których dociera ona z zewnątrz

2. Istotnym czynnikiem jest siła ekonomiczna, polityczna, militarna danego kraju, dająca wystarczająco mocne poczucie bezpieczeństwa i znaczenia, aby móc obyć się bez silnego podkreślania tożsamości i odrębności kulturowej

3. Różnice wystepują pomiędzy środowiskami zawodowymi - charakter międzynarodowy lub lokalny firm

4. Wpływ na to ma tez miejsce zamieszkania - miasto jako kolebka postaw kosmopolitycznych, ponadlokalnych, podczas gdy życie na wsi oznacza ograniczenie horyzontu do spraw lokalnych i prowincjonalizm myslenia

5. Predyspozycje indywidualne - np. dla osób mających silną potrzebę bezpieczeństwa ważna jest swojskość, podobieństwo środowiska, w jakim się znajdują

11. TRADYCJA KULTUROWA

1. Dziedzictwo kultury - jest skumulowanym produktem ludzkiej aktywności trwającej dłuższy czas ; jest przekazywana z pokolenia na pokolenia, zachowując znaczną ciągłość

2. Tradycja jest skumulowanym dorobkiem kulturowym

3. Przeżytki kulturowe - elementy tradycji kulturowej, które całkowicie zmieniły swoją pierwotną funkcję

4. Przejmowanie zastanej kultury odbywa się w procesie socjalizacji. Akulturacja to przejmowanie treści kulturowych odmiennych od tych, jakie jednostka nabyła wcześniej

---