Wykład 1

Ekonomia i jej przedmiot

Ekonomia pochodzi od Arystotelesa, oznacza ona naukę o prawach gospodarstwa domowego. Oikos – dom, nomos – prawo.

Ekonomia polityczna – Francja, pocz. XVIIw, przymiotnik polityczny – chodzi o prawa gospodarstwa domowego.

Definicje:

klasyczna – ekonomia to nauka o społecznych prawach rządzących produkcją i podziałem dóbr (społeczne prawa – dotyczą człowieka, ale nie każda jego działalność i działania związana z produkcją i podziałem dóbr, czyli sprzedażą)

neoklasyczna – ekonomia to nauka o prawach rządzących zachowaniami ludzi w procesie wytwarzania i podziału dóbr w warunkach ograniczonych zasobów. Formułują prawa optymalnego wyboru w warunkach ograniczonych zasobów.

Ekonomia stawia sobie za cel sformułowanie teorii racjonalnego gospodarowanie rzadkimi środkami mającymi alternatywne zastosowanie.

1 podział

Ekonomia pozytywna i normatywna to dwa równoległe nurty w badaniach i myśleniu ekonomicznym.

Ekonomia pozytywna – zajmuje się obiektywnym, naukowym wyjaśnieniem zasad funkcjonowania gosp. nie zajmuje się analizą o charakterze wartościującym.

Ekonomia normatywna – obejmuje sądy wartościujące i etyczne konsekwencje określonych zjawisk i procesów ekonomicznych.

2 podział

Mikro i makroekonomia

Różnica w zakresie:

przedmiotu badań (1 – gospodarstwa domowe, firma, rynki, ale konkretne, np. komputery//2 głównie przedmiot zainteresowań państwo, czyli gospodarka narodowa danego kraju)

stosowanych instrumentów badawczych i wniosków gospodarczych

Mikroekonomia – nauka, która zajmuje się badaniem racjonalnego postępowania lub reakcji indywidualnych uczestników gospodarki rynkowej, tzn. konsumentów i producentów, oraz analizą rynków na poszczególne produkty.

Makroekonomia – bada całość gospodarki, uwzględniając wszechstronne współzależności występujące między poszczególnymi jej sektorami i elementami składowymi, a także bada otoczenie zagraniczne, jego wpływ na poszczególne kraje, zakres jej zainteresowań osiąga wymiar globalny.

Przedmiotem zainteresowań nauk ekonomicznych jest gospodarka.

Mówiąc o gospodarce mamy na myśli: to komercyjna część działalności społeczne

To zespół ciągle powtarzających się ludzkich działań, w wyniku, których powstają określone wartości komercyjne, czyli przeznaczone do sprzedaży dobra materialne, intelektualne i usługi.

Rodzaje gospodarki wg kryteriów:

Z pkt. widzenia skali:

- gospodarka w skali mikro – gospodarka jednostkowa

- mezo – w skali średniej

- makro – gospodarka narodowa

- gospodarka globalna

Z pkt. widzenia otwartości:

- gospodarka otwarta (nieautarkiczna)

- gospodarka zamknięta (autarkiczna)

Z pkt. widzenia rozprowadzania towaru (w skali makro)

- gospodarka naturalna (produkcja tylko na potrzeby własne, producent nie produkuje nadwyżek)

- gospodarka towarowa (powstają nadwyżki, które są wymieniane w postaci towarów na inne towary)

Z pkt. widzenia własności środków produkcji

• gospodarka uspołeczniona (środkami produkcji są własnością państwa, dawny ustrój

• gospodarka nieuspołeczniona (to co mamy teraz)

Z pkt. widzenia stopnia rozwoju gospodarczego

- gospodarka słabo rozwinięta (przeważa rolnictwo, to, co w społeczeństwie bezpośrednio pozyskuje dobra z natury, np. rybołówstwo itp.)

- gospodarka średnio rozwinięta (przeważa przemysł

- gospodarka wysoko rozwinięta (przeważają usługi)

- gospodarka rozwijające się

Według rentowności

Praca - to świadome uczestnictwo w społecznym procesie wytwarzania dóbr i usług polegające na celowym wydatkowaniu energii ludzkiej

- istota ekonomicznego podejmowania pracy: ludzka świadomość i celowość

- cel (najogólniej ujmując) działalności gospodarka: zaspokajanie potrzeb społecznych poprzez wytwarzanie i dostarczanie społeczeństwu odpowiednich dóbr (produktów)

Produkt - wytwór pracy zaspokajający społeczne potrzeby (w zakresie dóbr mat i niematerialnych)

Podmioty działalności gospodarczej:

• to element systemu gospodarka, posiadający prawo i możliwości do formułowania i realizacji swoich własnych celów

• to każdy aktywny uczestnik procesów gospodarka

Konsument

Gospodarstwo domowe (konsument) – wyodrębniony i ekonomicznie samodzielny mikropodmiot, dobrowolny związek ludzi wspólnie zamieszkujących i podejmujących decyzje finansowe

Ekonomiczny cel działania gospodarka dom to optymalizacja spożycia.

Cechy gospodarstwa domowego:

- ma ono specyficzne cechy wyróżniające je od podmiotów ekonomicznych:

- działają głównie w sferze spożycia

- nie kierują się powszechną zasadą minimalizacji nakładów (zasady racjonalności), lecz maksymalizacji wyników – twarde ograniczenia budżetowe

Przedsiębiorstwo - Jest to zbiorowy podmiot gospodarka, wyodrębniony pod względem terytorialnym, technicznym, organizacyjnym, ekonomicznym i handlowym, odmiennym od innych przedsiębiorstw oraz innych typów podmiotów gosp.

Cechy przedsiębiorstwa:

Samodzielność ekonomiczna i finansowa – podejmuje ono decyzje ekonomiczne we własnym zakresie, na własny koszt i ryzyko, pokrywa wszystkie wydatki przychodami z własnej działalności oraz uzyskuje nadwyżkę finansową. Podstawą decyzji ekonomicznych przedsiębiorstw jest rachunek ekonomiczny umożliwiający ocenę każdego zachowania i działania z pkt. widzenia kosztów, przychodów i opłacalności.

Budżet (budżet państwa sensu stricte, i jednostki samorządowej, czyli np. gminy) – plan finansowy państwa.

- jest to zestawienie wydatków ponoszonych przez państwo w związku z pełnieniem jego funkcji oraz dochodów służących ich finansowaniu (dochody /wszystkie wpływy do budżetu – głównie podatek dochodowy, VAT itp., koncesje/ i wydatki państwa /budżetówka – służba zdrowia, sądownictwo, administracja, itp./)

Potrzeba – uczucie braku czegoś

Klasyfikacja potrzeb:

• 1. Potrzeby fizjologiczne (pot. Jedzenia, odpoczynków, przyjemnych doznań zmysłowych)

• 2. potrzeba bezpieczeństwa – wyrażają się unikaniem tego co może przynieść śmierć lub cierpienie (potrzeba zależności, opieki i oparcia, braku lęku, ładu, potrzeby religijne)

• 3. potrzeba przynależności i miłości (akceptacji, afirmacji) ich zaspokajanie rzutuje na sposób widzenia świata, występują w dążeniach przezwyciężenia osamotnienia, alienacji

• 4. potrzeba szacunku i uznania

• 5. potrzeba samorealizacji – dążenie do rozwoju możliwości

Hierarchia potrzeb – piramida Maslowa

Wykład 2 10.10.2010r.

Problem rzadkości

Rzadkość jest wynikiem zależności między zapotrzebowaniem ludzi na dobra (zapotrzebowaniem potencjalnym) a ograniczonymi zdolnościami wytworzenia dóbr.

Występuje zawsze, kiedy zapotrzebowanie ludzi na dobra przewyższa możliwości wyprodukowania tych dóbr (niezależnie od tego jak znaczne są możliwości produkcyjne)

Zapotrzebowaniem Zdolnościami

ilość dóbr, które ilość dób, które

ludzie chcieliby ludzie są zdolni

posiadać w ciągu roku wytworzyć w ciągu roku

Krzywa możliwości produkcyjnych

Przedstawia przy każdym poziomie produkcji jednego dobra (np. dobra X) maksymalną, możliwą produkcję drugiego dobra (np. Y)

- Krzywa MP 1) przedstawia maksymalne kombinacje produkcji możliwe do osiągnięcia przy pełnym wykorzystaniu zasobów będących w posiadaniu gospodarki.

- ilustruje problem substytucyjności – więcej niż jednego dobra za cenę zmniejszenia ilości drugiego

- Wszystkie pkt. leżące nad krzywą są nieosiągalne, bo gospodarka dysponuje zbyt małą ilością zasobów

- Wszystkie pkt. pod krzywą oznaczają produkcję nieefektywną

- Wszystkie pkt. leżące na krzywej oznaczają produkcję efektywną.

- Społeczeństwo dokonuje wyboru produktu na krzywej decydując, co produkować, przesądza również jak produkować.

Koszt alternatywny

To koszt zaniechanych (utworzonych) możliwości. Mierzony jest on wartością tej produkcji, której nie realizujemy lub z której rezygnujemy w tym celu, aby zwiększyć produkcję innych dóbr lub innych wartości.

Kołowy model gospodarki rynkowej

Cel gospodarowania

• zasadniczym warunkiem każdego racjonalnego działania jest określenie celu tego działania, czyli kryterium wyboru

• w przekroju psychologicznym CEL jest pożądanym przez człowieka rezultatem działalności gospodarczej

• w przekroju praliseologicznym CEL jest to przewidywany wynik tej działalności

Klasyfikacja celów

Wg kryterium czasu:

• krótkookresowe, bezpośrednie

• długookresowe, perspektywiczne

Wg podmiotu działającego

• przedsiębiorstw

• makroekonomiczne

• gospodarka domowych (konsumentów)

• przedsiębiorców

• właścicieli

• pracowników

Cele ekonomiczne, które może realizować przedsiębiorstwo

• maksymalizacja zysku

• maksymalizacja wielkości sprzedaży

• maksymalizacja długookresowego tempa wzrostu rozmiarów firmy

• maksymalizacja dochodów pracowniczych

• rozszerzenie istniejącego rynku zbytu

• wzbogacenie struktury asortymentowej

• pozyskiwanie nowych odbiorców

• obniżenie nakładów i wzrost efektywności produkcji

• wzrost rozmiarów produkcji

• odtworzenie i powiększenie majątku produkcyjnego

• unowocześnienie parku maszynowego i organizacji procesu produkcyjnego

Potrzeba - to chęć posiadania czegoś lub uczucia braku czegoś.

Materialnymi środkami zaspokajania potrzeb są dobra i usługi.

Produkcja - to świadoma i celowa działalność ludzi uzbrojona w środki pracy i skierowana na przedmioty pracy w celu wytworzenia i przetworzenia dóbr materialnych na zaspokojenie potrzeb ludzkich.

Praca produkcyjna – praca wytwarzająca nowe wartości

Praca nieprodukcyjna – inne rodzaje pracy niewytwarzające nowych wartości, przynajmniej bezpośrednio przyczyniające do ich powstawania w sposób pośredni np. praca lekarza, nauczyciela.

Wartość wytworzonych produkcji dóbr i usług w ciągu roku w przedsiębiorstwie nazywa się produkcją globalną. Produkcja globalna przedsiębiorstwa składa się z wartości przeniesionej w wartości dodanej.

Wartość przeniesiona – obejmuje nabyte z zewnątrz i zużyte w produkcji surowce, materiały, półprodukty oraz paliwo, energia, itp.

Wartość dodana: jest sumą nowo wytworzonej wartości w przedsiębiorstwie, do której z reguły włącza się amortyzację (wartość dodana brutto)

Suma produkcji globalnych przedsiębiorstw w każdym dziale jest produkcją globalną działy, zaś suma produkcji globalnych wszystkich działów stanowi produkt globalny gospodarki narodowej

Produkcja finalna – występuje, wtedy, kiedy zakończony został proces produkcji i dane dobro nie podlega już dalszemu przetworzeniu w kraju.

Dobra finalne są przeznaczone bądź do konsumpcji bądź, jako dobra kapitałowe na inwestycje, czyli do dalszego rozwoju gospodarczego kraju.

Dobra pośrednie – dobra, które będą przetwarzane w innych przedsiębiorstwach

Przychód – to wartość sprzedanych towarów będących produktem działalności danego przedsiębiorstwa.

zakładając, że przedstawiany produkt i............. przychód można zapisać jako

Przychód = Σⁿ_I=1t_i*Pi

T_i- i-ty towar

P_i- cena i-tego towaru

Dochód – jest to różnica pomiędzy przychodem ze sprzedaży towarów a materialnymi kosztami ich produkcji.

Dochód = przychód – Km

Km -koszty materialne produkcji

Nadwyżka (zysk) – jest to różnica pomiędzy dochodem a kosztami osobowymi produkcji

Z = dochód – Ko

Z – zysk

Ko – koszty osobowe (płace, itp.)

Formy dochodu a cel przedsiębiorstwa

Płace robocze – wynagrodzenie, jakie otrzymuje pracownik za swoją pracę

Zysk – minimalna suma pieniędzy niezbędna do tego, by pobudzić przedsiębiorcę do wyasygnowania kapitału na dany rodzaj produkcji. Jest dochodem osiąganym dzięki zastosowaniu kapitału w działalności gospodarczej

Procent od kapitału – dochód przynoszony przez kapitał pożyczkowy. Jest to wynagrodzenie, jakie otrzymuje wierzyciel od dłużnika za odstąpienie na określony czas prawa dysponowania określoną sumą pieniężną. Jest to płatność za odłożoną konsumpcję wyrażona, jako odsetki od pożyczonej kwoty.

Dywidenda - Należność akcjonariusza spółki akcyjnej z tytułu posiadania akcji, wypłacana z zysku po zatwierdzeniu bilansu spółki w formie pieniężnej lub niepieniężnej.

Renta – w sensie formalno-prawnym jest opłata za ziemie. W sensie ekonomicznym jest to część wartości produktu, jaką przedsiębiorca musi wygospodarować na pokrycie kosztów dzierżawy ziemi.

 

Wykład 3 24.10.2011 r.

Działania gospodarcze a kwestia środowiska naturalnego
- suma ilości zasobów odtwarzanych przez przyrodę oraz reprodukowanych przez społeczeństwo nie może być mniejsza od ilości zużywanej
- PKB w Polsce

Koordynacja i organizacja działalności gospodarczej

Stosunki ekonomiczne – stosunki społeczne, które zawiązują się w procesie gospodarczym i powstają za pośrednictwem przedmiotów materialnych, służących do zaspokojenia potrzeb za pośrednictwem środków produkcji lub dóbr konsumpcyjnych.

Można je przedstawić w postaci schematu: człowiek rzecz człowiek

Znaczenie i istota przymusu ekonomicznego

• polega na konieczności dostosowywania się do czegoś po to, aby osiągnąć jakiś cel. W gospodarce wolnokonkurencyjnej przedsiębiorstwo musi się dostosowywać do cen

• to działanie konkurencji stanowi niejako mechanizm działania przymusu ekonomicznego. Jest to przymus proefektywnościowy, co oznacza, że stwarza on konieczność osiągania w przedsiębiorstwach wysokiej efektywności

Formy konkurencji:

• cenowa

• pozacenowa:, jakość dóbr i usług; atrakcyjność produktu; lojalność; niższe koszty eksploatacji; gwarancji; specjalizacji!; gwarancji; sposób prezentacji świadczenia usług; formę zapłaty!; informacja o produkcie; dodatki; markę; funkcjonalność; asortyment; normy bezpieczeństwa!

Formy organizacyjne rynku (rodzaje konkurencji ze względu na liczbę firm):

• konkurencja doskonała

• monopol pełny

• konkurencja monopolistyczna

• oligopol

Konkurencja doskonała – teoretyczna konstrukcja modelu KD, rynku konkurencyjnego, opiera się na 4 podstawowych założeniach:

1. Jednorodność produktu – produkt jest jednorodny (homogeniczny), tzn., że produkty każdego z produktów są identyczne, równocześnie kupujący traktują i oceniają artykuły oferowane prze wielu producentów, jako identyczne – kupujący nie odnosi żadnej korzyści z wyboru sprzedającego (większość produktów naturalnych)

2. Założenie pełnej mobilności czynników produkcji -
   - nie istnieją żadne przeszkody (ekonomiczne, prawne, społeczne) wchodzenia i wychodzenia przedsiębiorstw do i z danej produkcji do i z danej gałęzi produkcji
   - czynniki produkcji mogą być przesuwane bez przeszkód między różnymi ich zastosowaniami. Tak, więc możliwości wejścia na rynek są otwarte dla wielu podmiotów gospodarczych

3. Duża liczba sprzedających i kupujących
   - rynek doskonale konkurencyjny składa się z wielu producentów (sprzedających) i z wielu kupujących
   - w rezultacie udział każdego producenta globalnej podaży oraz udział każdego kupującego w globalnym popycie są stosunkowo niewielkie

4. Doskonałe informacja o rynku – przyjmujemy, że wszyscy sprzedający i kupujący posiadają pełną informację o produkcie i jego cenie, zarówno w danym momencie, jak i w przyszłości. Informacja jest darmowa

Monopol pełny – opiera się na 4 podstawowych założeniach:

1. Produkcja jednorodna lub zróżnicowana
   - MP może wytwarzać i sprzedawać produkty jednorodne, bądź zróżnicowane. Zakłada się jednak, że na rynku nie istnieją bliskie substytuty tych produktów.

2. Brak możliwości wejścia
   - istnieją bariery wejścia na rynek opanowany przez monopolistę. Wynika to z uwarunkowań ekonomicznych, technicznych oraz administracyjno-prawnych.

3. Jeden sprzedający i wielu kupujących – tylko jeden producent (sprzedający) towaru na rynku

4. Założenie doskonałej informacji o rynku – informacja o produkcie, bezpłatna, dostępna, etc.

Konkurencja monopolistyczna –Łączy ze sobą …..?? elementy modelu konkurencji doskonałej i modelu monopolu pełnego. Opiera się na 4 założeniach.

1. Produkty zróżnicowane i posiadające bliskie substytuty
   - na rynku sprzedawane są produkty będące bliskimi substytutami zaspakajające tę samą potrzebę

2. Swoboda wchodzenia na rynek i opuszczania rynku
   - założenie jest to identyczne jak w modelu KD

3. Podobnie jak w modelu KD jest duża liczba sprzedających i kupujących

4. Pełna informacja o rynku – informacja o produkcie jest bezpłatna, dostępna, itp.

Oligopol – 4 założenia

1. Produkcja jednorodna lub zróżnicowana
   - mogą występować zarówno produkty jednorodne, jak i zróżnicowane, będące w stosunku do siebie dość bliskimi substytutami

2. Niewielka liczba sprzedawców i wielu kupujących
   - na rynku działa kliku lub kilkunastu producentów (sprzedających). Każdy z nich posiada znaczną część rynku

3. Ograniczony dostęp rynku
   - istnieją bariery wejścia na rynek, szczególnie są to bariery natury technologicznej, a także związane z kosztami produkcji

4. Pełna informacja o rynku – informacja o produkcie jest bezpłatna, dostępna, etc.

Pojęcie i funkcje rynku:

- rynek – jest to całokształt relacji zachodzących między podmiotami gospodarczymi na tle wymiany towarów.

- rynek obejmuje stosunki wymienne, zwykle znajdujące wyraz w transakcjach Kupina-sprzedaży między odbiorcami i dostawcami, które decyzje kształtują podaż i popyt oraz ich wzajemne relacje.

Teoria popytu

Jest to odwrotna relacja między ceną dobra a jego ilością, jaką konsumenci są skłonni nabyć w danym czasie i miejscu, pod warunkiem, że inne wielkości opisujące sytuację rynkową się nie zmieniają.

Prawo popytu

Wzrost ceny rynkowej dobra powoduje spadek popytu na to dobro, przy założeniu ceteris paribus (niezmienności pozostałych czynników na rynku) oraz spadek ceny rynkowej dobra powoduje wzrost popytu na to dobro, przy założeniu ceteris paribus.

Funkcja popytu

Popyt jest malejącą funkcją ceny.

Wykres

Podaż

To pozytywna relacja między ceną dobra a jego ilością, która producenci są skłonni zaoferować na rynku w danym miejscu i czasie pod warunkiem, że inne wielkości opisujące sytuację rynkową się nie zmieniają.

Prawo podaży

Wzrost ceny rynkowej dobra powoduje wzrost podaży tego dobra, przy założeniu ceteris paribus (niezmienności pozostałych czynników na rynku) oraz spadek ceny rynkowej dobra powoduje spadek podaży dobra, przy założeniu ceteris paribus.

Funkcja podaży Rysunek

Podaż jest rosnącą funkcją ceny.

Równowaga rynkowa

Sytuacja na rynku, gdy popyt na dane dobro jest równy podaży tego dobra.

Jest to, więc taka sytuacja na rynku, kiedy producenci mogą sprzedać cały swój towar, a konsumenci mogą cały ten towar kupić. Na rynku nie występują nadwyżki ani niedobory towarów.

Graficzna interpretacja stanu równowagi rynkowej

Rysunek

Nadwyżka rynkowa

Gdy cena na rynku, (P₁) przewyższa poziom ceny równowagi rynkowej (P_E) to:

Podaż rynkowa (S₁) > popyt rynkowy (D₁)

W tej sytuacji na rynku występuje nadwyżka dóbr.

Niedobór rynkowy

Gdy cena na rynku (P₂) jest niższa niż cena równowagi rynkowej (P_E) to:

Podaż rynkowa (S₂) < popyt rynkowy (D₂)

W tej sytuacji na rynku występuje niedobór dóbr.

Czynniki wpływające na rozmiary popytu:

• Cena towaru

• Dochody konsumentów

• Gusty i preferencje konsumentów

• Ceny dóbr substytucyjnych i komplementarnych

• Przewidywania cen relatywnych

• Liczba oraz struktura ludności

• Efekty naśladownictwa i demonstracji

• Położenie geograficzne

• Warunki klimatyczne

• Zdarzenia losowe

Popyt a dochód konsumenta

• Wzrost dochodu konsumenta powoduje niejednakowe zmiany popytu na różne towary. W związku z tym wraz ze wzrostem dochodów konsument zmienia strukturę wydatków.

• Popyt na dobra żywnościowe rośnie w wolniejszym tempie niż dochody

• Wraz ze wzrostem dochodów konsumenci kupują względnie mniej dóbr żywnościowych (z niektórych zupełnie rezygnują), zaś zwiększają zakupy innych dóbr wyższego rzędu

• Popyt na dobra luksusowe rośnie szybciej niż rozną dochody i spada szybciej niż spadają dochody

Prawo Engla

Wraz ze wzrostem dochodów maleje udział wydatków na żywność w wydatkach ogółem.

Wykład 4 14.11.2010

TEORIA POPYTU

1. Zmiana popytu wywołana zmianą ceny

1. Wzrost popytu wywołany działaniem czynników pozacenowych

1. Spadek popytu wywołany działaniem czynników pozacenowych

Możliwe są jednak zachowania jednokierunkowe, gdy rosnącej cenie odpowiada rosnący popyt. Są to:

1. Przypadek Giffena (in, paradoks)

2. Efekt naśladownictwa

3. Efekt snobizmu

4. Efekt Veblena

Ad. 1)Przypadek Giffena – dotyczy on dóbr najbardziej podstawowych. Mimo, że rosną ceny, np. ziemniaków czy chleba, popyt na nie może wzrosnąć, jeśli inne produkty żywnościowe będą trudno dostępne.

Ad 2)Efet naśladownictwa – zwany także efektem przyłączania się do większości, efektem owczego pędu. Mamy z nim do czynienia wówczas, kiedy popyt indywidualnego konsumenta na dane dobro zmienia się w zależności od popytu rynkowego, czyli popytu większości konsumentów.

Ad 3)Efekt snobizmu – występuje wówczas, kiedy wielkość popytu na dane dobro zgłaszana prez konsumenta zmienia się w sposób odwrotny w porównaniu do zmian wielkości popytu pozostałych konsumentów (konsumenci zgłaszają mniejszy popyt jeżeli sprzedaż danego produktu jest duża).

Ad 4)Efekt Veblena – występuje wówczas, gdy konsumenci zgłaszają tym większy popyt dany produkt im wyższa jest jego cena (kupując bardzo drogie produkty chcą oni wywrzeć odpowiednie wrażenie na innych, kupno danego dobra nie jest więc uzasadnione jego wartością użytkową)

Czynniki wpływające na rozmiary podaży na rynku

• Cena produktu

• Ceny czynników produkcji

• Koszty produkcji

• Ilość przedsiębiorstw w branży

• Położenie geograficzne

• Warunki klimatyczne

• Zdarzenia losowe (np., klęski żywiołowe)

• Eksport i import

• Przewidywanie cen

• Podatki i subsydia

1. Zmiana podaży na skutek zmiany ceny

1. Wzrost podaży ywołany działaniem czynników pozacenowych

1. Wzrost podaży ywołany działaniem czynników pozacenowych

Równowaga rynkowa jest stabilna jedynie w warunkach danej krzywej popyty i podaży. Cena i punkt równowagi zmieniają się wraz ze zmianami (przesuwaniem się) krzywych popytu lub/i podaży.

Krzywa popytu	krzywa podaży	cena równowagi	ilości równowagi
Stała A	Wzrasta-przesuwa się w góre	spada	rosną
Stała C	Spada-przesuwa się w dół	rośnie	spadają
Wzrasta-przesuwa się w góre	stała B	rośnie	rosną
Spada-przesuwa się w dół	stała D	spada	spadają

A- Wzrost podaży

B- Wzrost popytu

C-Spadek podaży

D-Spadek popytu

Elastyczność popytu – jest miarą procentowej zmiany popytu w stosunku do procentowej zmiany czynnika wpływającego na popyt.

Czynniki wpływające na popyt:

• Cena dobra

• Dochód

• Ceny innych dóbr

Rodzaje elastyczności popytu:

• Elastyczność cenowapopytu

• Elastyczność dochodowa popytu

• Elastyczność mieszaną popytu

Cenowa elasyczność popytu

E_PD = :

D_x - wielkość popytu na dobro x

ΔD_X – przyrost (zmiana absolutna_ popytu na dobro x

P_x – cena dobra

Miary

• I E_PD I > 1 - elastyczność wysoka

• I E_PD I = 1 – elastyczność jednostkowa

• 0 < I E_PD I <1 – elastyczność niska

• I E_PD I = 0 – popyt sztywny

• I E_PD I = x – popyt doskonale elastyczny

Elastyczność dochodowa popytu:

E_DY – dochodowa elastyczność popytu

Y- dochód

Y –zmiana dochodu

Mieszana elastyczność popytu:

E_MD- mieszana elastyczność popytu

Py – cena dobra Y

Py – zmiana ceny dobra Y

Rodzaj elastyczności	Objaśnienie
EDP – elastyczność cenowa popytu	Posiada zawsze znak ujemny
EM-elast. Mieszana popytu	Jest liczbą ujemną, zerem lub dodatnia w zależności od tego czy dobro x i y są komplementarne niezależne lub substytucyjne
EDY- elast. Dochodowa popytu	Jest liczbą dodatnią dla dóbr normalnych oraz liczbą ujemną dla dóbr podrzędnych. Zawsze jest między 0 i 1 dla dóbr podstawowych , natomiast dla dóbr luksusowych jest większe od 1.

Elastyczność podaży – jest miarą procentowej zmiany podaży w stosunku do procentowej zmiany czynnika wpływającego na podaż.

E_PS- cenowa elastyczność dobra X

Sx – podaż dobra X

Sx- zmiana podaży dobra X

E_YS- dochodowa elastyczność podaży

- zmiana podaży dobra X

Sx - podaż dobra X

T: TEORIA KONSUMENTA

Użyteczność- jest sumą zadowolenia, jaką osiąga indywidualny konsument z konsumowania lub posiadania danego dobra.

Ma on charakter subiektywny i ze swej natury jest kategorią abstrakcyjną.

Użyteczność całkowita (UC) – jest sumą użyteczności konsumowanej ilości produktu lub usługi

Użyteczność krańcowa (marginalna) (UM) –wyraża zadowolenie konsumenta ze zwiększania konsumpcji danego dobra o kolejną dodatkową jednostkę.

Qi- ilość konsumowanego dobra ,,i”

Zależność między UC i UM a ilością konsumowanego dobra:

- użyteczność całkowita konsumpcji danego dobra rośnie (spada) wraz ze wzrostem (spadkiem) ilości konsumowanego dobra

- użyteczność marginalna zmniejsza się (wzrasta) wraz ze wzrostem (spadkiem) ilości konsumowanego dobra

Prawo malejącej użyteczności marginalnej:

Mówi, że zadowolenie z pierwszej konsumowanej jednostki dobra jest znacznie większe niż z każdej kolejnej (drugiej, trzeciej, ….) jednostki.

W rezultacie przyrosty zadowolenia z konsumpcji mierzone, jako użyteczność krańcowa zmniejszają się wraz ze wzrostem ilości konsumowanego dobra. Zależność ta jest odwracalna.

KRZYWA UŻYTECZNOŚCI CAŁKOWITEJ (UC)

KRZYWA UŻYTECZNOŚCI MARGINALNEJ (UM)

SYSTEM PREFERENCJI KONSUMENTA

Kombinacje konsumowanych dóbr

Teoria wyboru konsumenta opiera się na założeniach dotyczących preferencji.

Najważniejsze z tych założeń są następujące:

- założenie kompletności preferencji

- założenie przechodniości preferencji

- założenie nienasyconości zadowolenia konsumenta

Krzywa obojętności – przedstawia wszystkie kombinacje konsumpcji dwóch dóbr, które są dla konsumenta obojętne. Każda z tych kombinacji to samo zadowolenie. Oznacza to, że dana krzywa charakteryzuje się stałym poziomem zadowolenia.

Krzywa obojętności konsumenta