Stabilizacja kierunków prądów powietrza w kopalni przewietrzanej prądami wznoszącymi

W czasie pożaru w kopalni o przewietrzaniu wznoszącym należy stosować:

1.Tamowanie bocznicy, w której powstał pożar. Jest to pod każdym wzg1ędem korzystne, nawet wtedy, gdy depresja naturalna (pożarowa) nie występuje w tej bocznicy. Dlatego tamę w tej bocznicy uważa się za zasadniczą i nieodzowną we wszystkich przypadkach pożaru w prądzie wznoszącym.

2.Korzystne jest tamowanie wszystkich prądów bocznych odchodzących od prądu głównego płynącego do miejsca pożaru. Konieczne jest nato­miast tamowanie tych prądów bocznych, którymi powietrze dopływa do miejsc występowania depresji cieplnej na drodze dymów.

3.W prądzie głównym miedzy szybem wdechowym a tamą zasadniczą, jak również na drodze odpływu dymów należy usunąć wszelkie prze­szkody, jakie tamują ich przepływ (np. tamy regulacyjne, zasuwy przy wentylatorze, itp.).

4.Zwiększenie spiętrzenia wentylatora, do którego płyną dymy (przy wentylacji ssącej) lub który doprowadza powietrze do ognia (przy wentylacji tłoczącej), jest w każdym przypadku korzystne.

Należy także nadmienić, że przy doprowadzaniu powietrza do miejsc gdzie płyną bardzo gorące dymy, trzeba liczyć się z moż1iwością powstawa­nia wtórnych ognisk pożarowych. W celu uniknięcia tych ognisk należy możliwie szczelnie tamować prądy doprowadzające powietrze do miejsc nie­bezpiecznych. Uwagi te odnoszą się nie tylko do normalnych systemów wentylacyjnych, lecz również i do systemów przekątnych.

9.4.2.Stabilizacja kierunków prądów powietrza w kopalni przewietrzanej prądami schodzącymi

Jeśli przewietrzanie kopalni jest schodzące, to w czasie pożaru w prądzie schodzącym kierunek działania depresji naturalnej jest przeciwny do kierun­ku działania wentylatora głównego. W przypadku kopalni przewietrzanej schodzącymi prądami powietrza zazwyczaj występuje odwrócenie prądu głównego przy normalnych kierun­kach prądów bocznych. Stabilizacja kierunków prądów powietrza w kopalni o przewietrzaniu schodzącym przeprowadza się odmiennie niż w kopalniach o przewietrzaniu wznoszącym.

9.4.3.Stabilizacja rozpływu powietrza w kopalniach metanowych

Stabilizacja kierunków prądów powietrza przeprowadza się wtedy, gdy nie występuje zagrożenie wybuchowe. W kopalni rnetanowej należy ze wzg1ędu na zagrożenie wybuchowe przeprowadzić stabilizację rozpływu powietrza tj. kierunków i strumieni objętości powietrza. Należy przy tym brać pod uwagę następujące okoliczności:

aktywne gaszenie pożarów i stężenie gazów pożarowych wywiera isto­tny wpływ na sposób realizacji stabilizacji rozpływu powietrza.

tama zasadnicza nie może spowodować wystąpienia niebezpiecznych stężeń metanu w strefie objętej pożarem,

tamowanie prądów bocznych tamami pomocniczymi nie może spowo­dować niebezpiecznego wzrostu stężenia metanu w tych prądach,

w miejscach wzmożonego wypływu metanu w wyrobiskach, którymi płynie prąd główny do ogniska pożaru, muszą być podjęte określone środki w celu ograniczenia stężenia metanu w tym prądzie,

we wszystkich wyrobiskach, w których zmniejszono strumienie objętości powietrza przez przymknięcie tam stabilizacyjnych konieczne jest systematyczne prowadzenie pomiarów stężeń gazów palnych.

W celu niedopuszczenia do zaburzeń rozpływu powietrza w kopalniach metanowych należy dążyć do możliwie największego ograniczenia przyrostu depresji cieplnych na drogach przepływu gazów pożarowych. Dlatego konie­czne jest, jeśli to tylko możliwe, stosowanie aktywnego zwalczania pożaru oraz ochładzanie gazów pożarowych za pomocą zasłon wodnych. Szczególnego znaczenia nabiera chłodzenie gazów pożarowych możliwie jak najbliżej ogniska pożarowego. W każdym przypadku zasłony wodne powin­ny być umieszczone przed pierwszym skrzyżowaniem wyrobiska, którym płyną dymy, z wyrobiskiem, którym dopływa boczny prąd powietrza. Ponad­to, jeśli gazy pożarowe nie zostały wystarczająco wychłodzone przed pierw­szym skrzyżowaniem, konieczne jest stosowanie zasłon wodnych na dalszej drodze przepływu dymów.

Do wychładzania gazów pożarowych powinno się przywiązywać dużą wagę, gdyż przy odpowiednim wychłodzeniu tych gazów nie tylko zmniejsza się depresję pożaru, ale także ogranicza się możliwość inicjacji wybuchu metanu w strefie objętej pożarem, a zwłaszcza na skrzyżowaniach prądu głównego z prądami bocznymi. Na tych skrzyżowaniach w wyniku przydła­wienia prądów bocznych mogą występować niebezpieczne stężenia metanu. Ze względu na ważność problemu zalecane jest stosowanie w pokładach silnie metanowych w wyrobiskach o szczególnym zagrożeniu pożarowym urządzeń automatycznie uruchamiających zasłony wodne przy napłynięciu dymów o odpowiednio wysokiej temperaturze.

Przez tamy stabilizacyjne w kopalni metanowej, jak to już wspomniano, musi przepływać strumień objętości powietrza wystarczający do rozrzedzenia metanu i innych gazów wybuchowych, a zwłaszcza przez tamę zasadniczą musi przepływać taki strumień objętości powietrza, by zapewnione było dostateczne rozrzedzenie metanu w prądzie powietrza dopływającym do ognis­ka pożaru.

Najmniejszy strumień objętości powietrza (m³/s) jaki należy dopro­wadzić do zaognionej przestrzeni, aby nie doszło do wybuchu metanu gazów pożarowych, można orientacyjnie określić na podstawie wzoru:

gdzie:

-strumień objętości gazów palnych wydzielających się w strefie objętej pożarem, m³/s,

G_d –dolna granica wybuchowości roztworu gazów palnych, %,

r –stężenie gazów palnych w powietrzu dopływającym do ogniska pożaru (głównie CH₄),%,

Aby umożliwić doprowadzenie do strefy objętej pożarem strumienia objętości powietrza wyznaczonego ze wzoru, należy utrzymywać w budowanych tamach stabilizacyjnych odpowiednie przeloty dla powietrza.

9.5. Zabezpieczenie prądów schodzących

Gdy w kopalni stosowany jest oddział podpoziomowy, do którego doprowadza się powietrze świeże po upadzie, wówczas schodzący prąd powietrza powinien mieć odpowiednie zabezpieczenie, zw. Zabezpieczeniem dodatkowym. W skład takiego zabezpieczenia wchodzi odpowiedni układ wyrobisk i tam bezpieczeństwa, zdatnych do uruchomienia w razie powstania pożaru w wymienionym prądzie schodzącym. Celem dodatkowego zabezpieczenia prądu schodzącego stosowanego w oddziale podpoziomowym jest umożliwienie wyprowadzenia załogi z tego oddziału do wyrobisk nie zadymionych oraz niedopuszczenie do zadymienia sąsiednich oddziałów

W oddziałach, w których sprowadzane jest na upad powietrze świeże lub powietrze zużyte powinna być stosowana obudowa niepalna, w upadowych lub pochylniach taśmy trudno palne i przewody elektryczne w oponie trudno palnej oraz bezolejowe urządzenia elektryczne.