Klasyfikacja towarów niebezpiecznych - Klasa 1 – towary wybuchowe, - Klasa 2 – gazy, - Klasa 3 – ciecze łatwopalne, - Klasa 4.1 – ciała stałe łatwopalne, - Klasa 4.2 – towary zdolne do samozagrzewania, - Klasa 4.3 – towary, które w kontakcie z wodą wydzielają łatwopalne gazy, - Klasa 5.1 – towary utleniające, - Klasa 5.2 – nadtlenki organiczne, - Klasa 6.1 – towary toksyczne, - Klasa 6.2 – towary zakaźne, - Klasa 7 – towary promieniotwórcze,- Klasa 8 – towary powodujące korozję, - Klasa 9 – inne towary niebezpieczne Klasa 1- kompatybilne, jeśli mogą być sztauowanie lub transportowane razem bez znaczącego wzrostu niebezpieczeństwa zaistnienia wybuchu lub innego wypadku. Możliwość wspólnego sztauowania towarów wybuchowych oceniana jest na podstawie ich podziału na grupy kompatybilności. Zostały one oznaczone kolejnymi dużymi literami alfabetu od A do I (z wyłączeniem I), N i S. Klasa 2 – Gazy sprężone, skroplone, rozpuszczone pod ciśnieniem. Gęstość względną gazu można wyznaczyć korzystając z zależności: Dx/pow= M29 gdzie: M- masa cząsteczkowa gazu lub pary 29- masa cząsteczkowa powietrza 3- Ciecze łatwopalne- ciecze mieszaniny cieczy, roztwory cieczy i ciała stałe, których temperatura zapłonu jest niższa niż 61 stopni. Właściwości cieczy palnych: - dolna granica wybuchowości - górna granica wybuchowości - temperatura zapłonu- temperatura samozapłonu - minimalna energia zapłonu - minimalne stężenie tlenu 4.1- Ciała stałe łatwopalne-Klasa ta obejmuje materiały pyliste, granulowane lub w postaci past, które zapalają sie przez zewnętrze źródła ognia. Klasa ta zawiera następujące typy substancji: 1. ciała stałe łatwopalne 2. substancje samo reagujące 3. dezaktywowane materiały wybuchowe 4.2- Towary samozapalne. Do tej klasy zaliczane są towary samorzutnie zapalne w powietrzu w krótkim czasie, albo podatne na samozagrzewanie w dużej masie w ciągu wielu godzin lub dni, w wyniku czego może dojść do samozapalenia.Samozagrzewanie jest wywoływane reakcją z tlenem z powietrza, jeżeli wydzielane ciepło nie jest dostatecznie szybko odprowadzane do otoczenia. 4.3- Towary wydzielające w kontakcie z wodą łatwopalne gazy. Do tej klasy zaliczane są towary, które reagują z wodą i wydzielają gazy palne, które mogą tworzyć z powietrzem mieszaniny wybuchowe. 5.1- Towary utleniające- Są to substancje, które niekoniecznie są palne ale mogą powodować zapalenie się innych substancji lub zintensyfikować ich spalanie poprzez dostarczenie tlenu. Substancje tej klasy w pewnych okolicznościach ( np. gdy znajdują się w strefie pożaru ) uwalniają tlen, podwyższając w ten sposób intensywność pożarów materiałów łatwopalnych. 5.2- Nadtlenki organiczne- Nadtlenki organiczne uważane są za pochodne nadtlenku wodoru i zawierają nietrwałe ugrupowanie -O-O-. Jeden albo dwa atomy wodoru są zastąpione rodnikami organicznymi. Nadtlenki organiczne są związkami niestabilnymi termicznie i są zdolne do samorzutnego egzotermicznego rozkładu w normalnej lub podwyższonej temperaturze. Skłonność ta jest związana z obecnością ugrupowania nadtlenkowego, wrażliwego na działanie różnych bodźców np. temperatury, naświetlenia, czynników mechanicznych. Rozkład może być zainicjowany przez ciepło, zanieczyszczenia. Wielkością charakteryzującą nadtlenki organiczne jest: - temperatura samoprzyspieszającego się rozkładu, po przekroczeniu której rozpoczyna się rozkład z wydzielaniem dużych ilości ciepła, kończący sie zwykle wybuchem. Nadtlenki organiczne rozkładają sie z różną szybkością pod wpływem temperatury. 6.1- Towary toksyczne- Są to substancje, które mogą spowodować śmierć, zatrucie, lub obniżenie stanu zdrowia ludzi, jeżeli zostaną połknięte, wchłonięte przez wdychanie lub dojdzie do ich zetknięcia ze skóra. Miarą toksyczności substancji chemicznej jest dawka śmiertelna medialna lub stężenie śmiertelne medialne: - dawka śmiertelna dla toksyczności doustnej jest to dawka przyjętej substancji trującej powodująca śmierć 50% badanych organizmów, w ciągu 14 dni, wyraża się ją w mg na kg masy ciała. Najwyższe dopuszczalne stężenie- najwyższe stężenie czynnika szkodliwego dla zdrowia w powietrzu, ustalone jako wartość średnia ważona, którego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego czasu pracy przez cały okres jego aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń. 6.3- Towary zakaźne- Substancje zakaźne to substancje, o których wiadomo albo istnieje uzasadnione przypuszczenie, że zawierają zdolne do życia drobnoustroje ( bakterie, wirusy, fungi ), które wywołują choroby zakaźne u ludzi i zwierząt.7- Towary promieniotwórcze Radioaktywność to emisja dużych dawek energii na skutek rozpad niestabilnych jąder atomowych, występujących w izotopach promieniotwórczych. Substancje powierzchniowo skażone 0 są o ciała stałe, które posiadają radioaktywną substancję rozproszoną na swojej powierzchni. Materiały rozproszone- są to pluton 239, pluton 340, Poziom bezpieczeństwa przesyłek towarów promieniotwórczych ocenia sie na podstawie pomiaru mocy dawki promieniowania na powierzchni oparkowania i w odległości 1m od opakowania. Wartość mocy dawki promieniowania w odległości 1m od opakowania zawierającego substancję promieniotwórczą nazywa sie indeksem transportowym. 8- Towary powodujące korozję- Towarami żrącymi s substancje, które przez reakcje chemiczne mogą spowodować uszkodzenie lub zniszczenie żywej tkanki. Niekontrolowane wydostanie się takiej substancji z opakowania może spowodować uszkodzenie innych ładunków lub statku.
Do towarów żrących zaliczane są: - kwasy i zasady nieorganiczne i organiczne,- niektóre sole 9 - towary stwarzające zagrożenia nie odpowiadające kryteriom stosowanym w klasach od 1 do 8, ale posiadające taki charakter niebezpieczny, że mają dla niego zastosowanie przepisy części A rozdziału VII konwencji SOLAS.- towary, które nie podlegają przepisom części A rozdziały VII konwencji SOLAS, ale dla których stosuje się przepisy aneksu III konwencji WLARPCA OPAKOWANIA Wszystkie towary niebezpieczne z wyłączeniem klas 1, 2, 5.2, 6.2, 7 oraz substancji samoreagujących klasy 4.1 są podzielone , ze względu na stopień niebezpieczeństwa na trzy grupy opakować: Grupa I- towary o dużym zagrożeniu w ramach danej klasy, opakowania wymagają prób eksploatacyjnych w najbardziej trudnych warunkach Grupa II- towary o średnim zagrożeniu w ramach danej klasy, opakowania wymagają prób eksploatacyjnych przy średnim stopniu trudności Grupa III- towary o najmniejszym zagrożeniu w ramach danej klasy, opakowania wymagają prób eksploatacyjnych przy najmniejszych możliwych wymaganiach : opakowania te są niekiedy zwolnione z prób eksploatacyjnych
Znakowanie opakowań towarów niebezpiecznych 1. W skład oznakowania opakowania nadającego się do transportu towarów niebezpiecznych wchodzą następujące znaki: - symbol Narodów Zjednoczonych potwierdzający, że opakowanie spełnia wymogi kodeksu INDG, - numer kodowy opakowania, składający sie z trzech znaków 2. Litery alfabetu helsińskiego, określające rodzaj materiału konstrukcyjnego 3. Określenie kategorii opakowania. Literę oznaczająca grupę opakowania, dla której opakowanie spełnia wymagania: X- dla grupy opakowań I- oznacza, że nadaje sie również dla grupy opakowań II i III Y- dla grupy opakowań II- oznacza, ze nadaje się również dla grupy opakowań III
Z- wyłącznie dla grupy opakowań III - liczba określająca gęstość względną cieczy ( wartości tej nie trzeba podawać, jeśli opakowanie przeznaczone jest dla cieczy i gęstości względnej mniejszej niż 1,2) lub maksymalną ilość towaru niebezpiecznego stałego w opakowaniu. - litera S, informująca , że opakowanie nadaje się transportu ciał stałych
-liczba określająca ciśnienie badania wyrażone w kPa, - liczba dwucyfrowa określająca dwie ostatnie cyfry roku produkcji opakowania, - znak kraju według kody znaków drogowych w transporcie międzynarodowym, -nazwa producenta i pozostałe znaki identyfikujące opakowanie SZTAUOWANIE I SEGREGACJA Dla wszystkich towarów, oprócz klasy 1 , ustalono pięć kategorii sztauerskich. Znajomość kategorii sztauerskiej dla danego towaru pozwala wybrać: - rodzaj statku , na którym określony towar może być przewożony, -położenie na jednostce ( na pokładzie/ pod pokładem ) Klasa 1- Dla towarów klasy 1 określa 15 kategorii sztauerskich. Tak duża ilość kategorii wynika z licznych zaleceń, towarzyszącym przewozom tych towarów, przewóz w pomieszczeniach typu magazyn, jednostkach transportowych, ograniczeń ilościowych na statkach pasażerskich.
SEGREGACJA Dokument opisujący towar niebezpieczny powinien zawierać następujące informacje dla każdej substancji materiału i towaru: - numer ONZ towaru niebezpiecznego, poprzedzony przez napis literowy ONZ - właściwą nazwę przewozową, proper shipping name - klasę i podklasę towaru niebezpiecznego, w tym grupę kompatybilności do klasy 1, podklasa towaru niebezpiecznego i grupa kompatybilności dla klasy 1 powinna być zapisana w nawiasie, - grupę opakowań PG , tam gdzie ma zastosowaniePodstawowe informacje o towarze niebezpiecznym są uzupełniane w zależności od klasy towaru niebezpiecznego, o następujące wielkości:
- prawidłowa nazwę techniczna dla ładunków przewożących jako N.O.S. pod nazwą ogólną lub podlegających wymaganiom specjalnym, -puste nie oczyszczone opakowania, kontenery, zbiorniki, zawierające pozostałości po towarze niebezpiecznym innym niż klasa 7, powinny być opisane przy użyciu następujących sformułowań: EMPTY UNCLEANED , zapisanych bezpośrednio prze lub po Proper Shipping Name. - odpadu towarów niebezpiecznych przewożone w celu utylizacji: Proper Shipping Name powinna być poprzedzona słowem Waste, - jeśli w Proper Shipping Name substancji transportowanych: w stanie ciekłym, w temperaturze równej lub większej niż 100 stopni lub ciała stałego w temperaturze równej lub większej niż 240 stopni, nie ma informacji o warunkach transportu w podwyższonej temperaturze ( przez użycie terminów MOLTEN, jako części Proper Shipping Name) nazwa towaru powinna być poprzedzona zwrotem HOT, -temperaturę zapłonu dla towarów niebezpiecznych o temperaturze zapłonu niższej niż 60 stopni, -substancja zanieczyszczająca środowisko morskie powinna być opisana jako MARINE POLLUTANT. Całkowita ilość towaru niebezpiecznego każdego rodzaju ( nie ma tego wymogu dla prostych opakowań zanieczyszczonych towarem niebezpiecznym): w przypadku klasy 1 podawana jest masa netto substancji wybuchowej. Określenie ilości i rodzaju opakowań z towarem niebezpiecznym Kodeks IMSBC- Kodeks bezpiecznego przewożenia stałych ładunków masowych. Zagrożenia związane z przewozem ładunków masowych mogą być podzielone na następujące kategorie: - uszkodzenie konstrukcji będące wynikiem niewłaściwego rozłożenia ładunku, - utrata lub zmniejszenie stateczności w czasie trwania rejsu, która zazwyczaj jest wynikiem: 1. Przesunięcia ładunku nieodpowiednio roztrymowaneg lub rozłożonego przy wzburzonym stanie morza. 2. Upłynniania się ładunku pod wpływem wibracji i ruchów statków w czasie falowania i ześlizgiwania lub spływania na jedną stronę ładowni. Takie ładunki są zazwyczaj drobno cząstkowymi materiałami, włączając w to węgiel i są transportowane w stanie zawilgoconym. - chemiczne reakcje ( np. wydzielanie toksycznych lub wybuchowych gazów, samozagrzewanie lub niebezpiecznych procesów korozyjnych) Podział ładunków wg kodeksu IMSBC - grupa A: ładunki upłynniające się - grupa C: ładunki chemiczne niebezpieczne dodatkowa klasa MHB - grupa C: ładunki nie stwarzające zagrożenia upłynniania się i nie są niebezpieczne chemicznie Granica płynności- FMP= FLOW MOISTURE POINT
Dopuszczalna transportowa zawartość wilgoci- TML= TRANSPORTABLE MOISTRUE LIMIT(TML= 90% FMP) MHB- niebezpieczne tylko jak są przewożone luzem. Siarka- klasa 4.1
Formy transportu: -kawałkowa: otrzymywana przez zestalenie siarki płynnej, zawiera dużo pyłu siarkowego, duże ubytki w czasie transportu i ulega zanieczyszczeniu, transportuje sie zgodnie z zaleceniami dla klasy 4.1 - granulowana: otrzymywana przez zestalenie siarki płynnej w zbiornikach z wodą chłodzącą, granulki o średnicy 2-3 mm, transportuje sie zgodnie z zaleceniami dla klasy 4.1 - ciekła: nie ulega zanieczyszczeniom w czasie transportu, nie grozi niebezpieczeństwo ze strony pyłów, istnieje konieczność usuwania siarkowowodoru, temperatura transportu 130-135 C Makuchy- klasa 4.2 Wymagania w transporcie morskim: - towar wolny od rozpuszczalników łatwopalnych, utrzymywany w stanie suchym- usuwa się pozostałości par rozpuszczalnika za pomocą wentylacji powierzchniowej -transport w pomieszczeniach wentylowanych mechanicznie -statek wyposażony w urządzenia pozwalające na wprowadzenie dwutlenku węgla lub innego gazu obojętnego do ładowni -pomiar temperatury w regularnych odstępach czasu ,po przekroczeniu 55 C wstrzymanie wentylacji, dalszy wzrost temperatury wymaga wprowadzenia do ładowni dwutlenku węgla ROPA I PRODUKTY PRZEROBU ROPU NAFTOWEJ Skład ropy naftowej: węgiel 81-87% wodór 10-14% / tlen 0-7% /azot 0-1.2 % siarka 0-6 % W praktyce morskiej ropę i jej pochodne dzieli się na: - ropa naftowa lotna- o temperaturze zapłonu poniżej 60 C, zalicza się tu surową ropę naftową, paliwa do turbin i silników odrzutowych, benzynę, naftę, lekkie oleje naftowe -ropa naftowa nielotna- temperatura zapłonu 60 C i więcej, do grupy tej należą oleje dieslowskie, olej napędowy, olej smarny, twardy asfalt. Cechy produktów naftowych
-gęstość lub gęstość względna: d=mp/m gdzie: mp- masa substancji w temperaturze 15 C. m- masa wody w temperaturze 4 C. Znajomość gęstości pozwala na: - prawidłową kontrolę ilości ładunku na podstawie objętości i temperatury, -zorientowanie sie o wartości opałowej paliwa, -orientacja z jakiego rejonu pochodzi ropa ,a tym samy jaki jest udział poszczególnych grup węglowodorów Lepkość- miara tarcia wewnętrznego podczas przesuwania się dwóch warstw cieczy. Lepkość wpływa na:
- lotność, zdolność do parowania - możliwość pompowania - pracę pomp: sprawność hydrauliczną, wartość oparów przepływu - możliwość użycia w operacji mycia zbiorników ropą Ciśnienie par wg Reida- RVP wykorzystuje się do: - porównania lotności ciekłych produktów ropopochodnych, -oceny palności płynów, które wydzielają palne gazy poniżej 26 stopni. Powstawanie ładunków elektrycznych: -przepływ ropy naftowej przez rurociąg, -osadzanie się nierozpuszczalnych cieczy lub części stałych, -rozbryzgiwanie lub mieszanie cieczy w zbornikach. Najniebezpieczniejsze okresy eksploatacji:-załadunek - wyładunek, -mycie zbiorników, - wentylowanie zbiorników Instalacja gazu obojętnego
- zobojętnienie pustych zbiorników, przez zmniejszenie zaw. Tlenu -utrzymywanie w każdej części zbiornika atmosfery o zwartości tlenu nie przekraczającej 8 %, -eliminowanie możliwości dostawania się powietrza do zbiornika podczas normalnej eksploatacji -usuwanie z pustych zbiorników węglowodorów gazowych Podczas mycia spotka sie następujące stany atmosfery: - obojętna: stężenie tlenu do 8% - zbyt uboga: stężenie węglowodorów w parach jest niższe od 50 % DGW - niekontrolowana, -zbyt bogata: stężenie węglowodorów w parach przekracza 15 % obj. Załadunek ropy i warunki przerobu: - rozpoczęcie załadunku grawitacyjne lub przy najmniejszej wydajności pomp co pozwala sprawdzić szczelność systemu ładunkowego statku i nie dopuścić do elektryzowania ładunku, - utrzymywanie temperatury powyżej temperatury płynności o 15 stopni, -zwiększenie szybkości przepływu powinno odbywać się w sposób łagodny, -właściwy przeładunek musi uwzględniając dopuszczalną prędkość do 12 m/s
- zasada ,, najpierw otwórz później zamknij”-dopełnienie z zachowaniem ulażu. Nadzór nad ładunkiem w czasie transportu:-kontrola szczelności kadłuba -sondowanie, -sondowanie wody po sedymentacji -uzupełniane gazu obojętnego dla utrzymania nadciśnienia - chłodzenie pokładów - grzanie ładunku - pomiar aktualnej temperatury ładunku
Mączka rybna- to pasza otrzymywana z ryb lub produktów ubocznych powstających podczas obróbki wstępne ryb. Zawiera białka, tłuszcze, wodę, substancje mineralne i witaminy. Mączka rybna występuje w postaci sypkiego, jednolitego proszku lub brykietów i granulek o barwie od jasnobrązowej do brązowoszarej i intensywnym, charakterystycznym zapachu. Klasyfikacja: -Mączkę rybną niestabilizowaną, odpady rybne niestabilizowane o wysokim stopniu zagrożenia o nieograniczonej zwartości wilgoci ( ponad 12 % ),nieograniczonej zawartości tłuszczu (ponad 15 % ) w przypadku gdy mączka lub odpadu zawierają dodatek antyutleniaczy. Ładunek taki uznawany jest jako towar klasy 4.2 towarów niebezpiecznych UN 1374. - Mączkę rybną bez dodatku antyutleniaczy, odpady rybne bez dodatku antyutleniaczy, o zawartości wilgoci ponad 5 % lecz nie wyższa niż 12 % wagowo, zawartości tłuszczu nie większa niż 12 % wagowo. Ładunek taki uznawany jest jako towar klasy 4.2 towarów niebezpiecznych UN 1374.
- Mączkę rybną stabilizowaną, odpady rybne stabilizowane z dodatkiem antyutleniaczy, o zwartości wilgoci ponad 5 % lecz nie wyższa niż 12 % wagowo, zawartość tłuszczu nie większa niż 15 % wagowo. Ładunek taki uznawany jest jako towar klasy 9 towarów niebezpiecznych UN 2216. Szybkość i intensywność procesu utleniania tłuszczów zależy od wielu czynników: - składu kwasowego utlenianego tłuszczu - temperatury, -powierzchni kontaktu cząsteczek tłuszczu z tlenem,obecności katalizatorów lub inhibitorów reakcji autooksydacji Skutki utleniania: -zoksydowanie całej masy oleju zawartego w mączce wyzwala duże ilości ciepła, doprowadzając do samozagrzewania, -najczęściej powoduje szereg zmian jakościowych, głęboką denaturację białek, wzrost ogólnego poziomu stopnia zjełczenia tłuszczu, powstawanie produktów utleniania lipidów o szkodliwym działaniu na organizmy zwierzęce oraz różnego rodzaju związków między aminokwasami i produktami oksydacji kwasów tłuszczowych. Warunki składowania i transportu: -w transporcie i składowaniu przyjmuje sie, że ilość wody w mączce powinna być w granicach 5-12 % -optymalnymi warunkami mikroklimatycznymi przewozu mączki rybnej w ładowniach statku jest temperatura 10 stopni i wilgotność względna 60 %. CUKIER-Właściwości istotne z punktu widzenia transportu: - higroskopijność, -rozpuszczalność
- zdolność do inwersji. Wrażliwość na działanie wilgoci zależy od: -czystości i stopnia przerobienia - wilgotności względnej powietrza a) do 60 % i bez wahań temperatury nie ma ujemnych zmian b) od 60 % do 80 % zawilgocenie zachodzi powoli ale stale c ) po przekroczeniu 80 % następuje szybko Sztauowanie cukru: - ładowanie czyste, suche i bez obcych zapachów - pokrywy lukowe szczelne, -po myciu morską wodą konieczne spłukiwanie wodą słodką - podłoga ładowni wyłożona tektura falista lub papierem pakowym - z daleko od ładunków spożywczych wydzielających wilgoć -nienależy ładować w czasie opadów. KAWA :Przygotowanie do transportu:-ładowanie czyste, chłodne i suche temp do 25 stopni, wilgotność względna do 75 %, - usunięcie obcych zapachów, dezynfekcja i dezynsekcja - intensywna wentylacja prowadzona z uwzględnieniem punktu rosy, - ładownie wyłożyć ażurową podłogą pod ładunkiem 10-15 cm powietrza, deski pokryte papierem, matami, -nie sztauować z ładunkami wydzielającymi wilgoć, ciepło i zapach, - wysokość ładunku max 8 m Przewóz ładunków psujących się drogą morską: - dla produktów pochodzenia zwierzęcego świadectwo weterynaryjno- sanitarne - dla produktów roślinnych kontrola fitosanitarna - ładownie czyste, zdezynfekowane -nie wolno przeładowywać w czasie deszczu i śniegu - nie wolno umieszczać w sąsiedztwie ładunków wydzielających zapach, wilgoć, gazy i pary trujące, - załadunek do wstępnie schłodzonej ładowni, -nie dopuszczać do wahań temp. ładunku
Metody konserwowania żywności: - działanie niską temperaturą: chłodzenie i zamrożenie: 1. chłodzenie od temperatury krioskopowej do 1.5 stopnia 2. zamrażanie od -7 do - 15 stopni, głęboki - 30 stopni - działanie wysoka temperaturą: 1. Pasteryzacja 2. Sterylizacja 3. Tyndalizacja 4. zagęszczanie i suszenie - działanie mechaniczne: 1. próżniowe usuwanie powietrza 2. mechaniczne wyjaławianie - działanie promieniowaniem - działanie fizykochemiczne - stosowanie środków chemicznych 1. dopuszczalnych w dowolnych ilościach 2. w ograniczonych ilościach