PŁACE I WYNAGRODZENIA W KOP.ODKRYWK.
Płaca stanowi wynagrodzenie za pracę jaką otrzymuje pracownik od swego pracodawcy w kopalni i spełnia następujące funkcje:
-dochodową
-kosztowną
-motywacyjną
-rynkową
-społeczną.
Funkcja dochodowa wyraża się tym, że stanowi źródło utrzymania pracownika i jego rodziny, a więc stanowi dochód umożliwiający zaspokojenie potrzeb rodziny. Z tej f. wynika, że pracownicy dążą do uzyskania jak najwyższej płacy, bo wysoka płaca pozwala zaspokoić potrzeby pracownika.
Funkcja kosztowna płacy wynika z faktu, iż płace pracowników są wg księgowych wydatkami dla pracodawcy, a zatem stanowią koszt działalności gospodarczej. Pracodawcy dążą do zmniejszenia skł. Kosztów rodzajowych przez racjonalizację zatrudnienia, do wzrostu wydajności pracy, bo wzrost produkcji wydobycia przyczynia się do obniżki kosztów produkcji.
Funkcja motywacyjna przejawia się mobilizacji pracownika do pracy bowiem wyniki pracy wpływają na wysokość płacy, a zatem płaca powinna Stanowic materialne zainteresowanie pracownika do dobrej i wydajnej pracy.
Funkcja rynkowa pracy powoduje, ze pracownicy poszukiwani wykorzystujący dobre zawody uzyskują wyższe płace a ponadto łatwiej jest im znaleźć prace.
Funkcja społeczna wyznacza poziom, styl życia i zachowanie pracowników.
PODSTAWOWE CZYNNIKI WPLYWAJACE NA WYSOKOSC PLACY należy do nich:
-rodzaj wykonywanej pracy
-uciążliwość pracy
- ilość wykonanej pracy
-jakość wykonanej pracy
-staż pracy (wysługa lat).
Składniki pracy:
-z płacy podstawowej(wynagrodzenie zasadnicze, dodatek funkcyjny)
-płacy dodatkowej(premie, dodatek z prace w godz. Nadliczbowych, dodatek za prace w porze nocnej, dodatek za prace w warunkach szkodliwych dla zdrowia
-płacy uzupełniającej (deputaty wynagr, za urlop uzupełniający, wynagr. Za urlop okolicznościowy.
WSKAZNIKI MOTYWACYJNE PRACY
PODNIETA(P)= dw/dt pierwsza pochodzą z wynagrodzenia(w) wzgl. czasu pracy (t)
ZACHETA (Z)= dw/dy pierwsze pochodzą z wynagrodzenia (w) wzgl. wydajności
SYSTEMY PLAC
a)czasowy
b)akordowy
c) mieszany
d)taryfowy
e)prowizyjny
ad a) CZASOWY(dniówkowy)- podstawowa cecha- pracownik otrzymuje wynagrodzenie za czas oddany do dyspozycji pracodawcy w tym systemie plac, wynagrodzenie pracownika nie zależy od osiąganej wydajności pracy, bo nie ma Z i P które są = 0. Ten system znajduje zastosowanie przyprawach: niepowtarzalnych, wykonywanych w warunkach niebezpiecznych dla zdrowia pracownika, przy pracach precyzyjnych, zautomatyzowanych
ag b) AKORDOWY- wynagrodzenie pracownika zależy od osiągniętego efektu pracy. Faktyczny czas wykonanie określonej pracy nie jest brany pod uwagę przy obliczaniu wynagrodzenia pracownika. Warunkiem stosowania tego systemu prac jest ustalona norma pracy czasowa (NC) lub produkcyjna(NP.)
NC określa czas wykonania jednostki produkcji wg szt.
NP określa ilość produkcji do wykonania w jednostce czasu.
Miedzy tymi normami pracy zachodzi zależność NC*NP.=1
Wysokie normy pracy powodują zniechęcenie wśród pracowników zaś niskie wpływają na: osłabienie temp pracy, spadek wydajności pracy, wzrost kosztów.
System dochodowy plac stosowany gdy wydajność pracy jest wymierna
Zachęta= stawce godzinowej
Podnieta uzależniona jest od stawki godzinowej i części wykonanie pracy
Akord może być: prosty,progresywny jednostopniowy, progresywny wielostopniowy, z premia działająca wstecz, zryczałtowany; a zatem wynagrodzenie pracowników w tym systemie zależy od: wydajności, stawki akordowej ustalonej na podst. Norm pracy
ad c) MIESZANY(premiowy)- wynagrodzenie składa się z wynagrodzenia zasadniczego i premii wypłacanej pracownikom w przypadku terminowego i prawidłowego wykonania pracy. Wyróżnia się rodzaje premii: indywidualna, zespołowa, kwartalne(czasowe) miesięczne(czasowe), roczne (czasowe), uznaniowe, regulaminowe, motywacyjne.
ad d) TARYFOWY-wynagrodzenie zależy od: przeprowadzonego czasu pracy, wydajności pracy, kwalifikacji pracownika.
System ten składa się z:
1)taryfikatora kwalifikacyjnego będącego katalogiem wszystkich rodzajów prac z uwzgl. Stanowisk pracy i zawodów
2)siatka taryfowa która ustala zróżnicowanie wynagrodzenia pracowników do posiadanych kwalifikacji, obejmuje ona gr. Taryfowe odpowiadające kwalifikacjom pracowników od najwyższych do najniższych oraz kat zaszeregowania uwzgl Zdolność danej pracy
3)stawka taryfowa określająca absolutne wielkości wynagrodzenia na jednostkę czasu pracy lub jednostkę wykonanych prac.
ad e) PROWIZYJNY- jest stosowany gdy pracownik zawiera w imieniu pracodawcy tranzakcie lub inkasuje zależności. Jest on stosowany przede wszystkim w handlu i w tym systemie sa wynagradzani akwizytorzy, dvsfvf , przedstawiciele handlowi, wynagr. Prowizyjne pracownika jest ustalone jako pewien procent od wartości sprzedanych produktów osiągniętego przychodu ze sprzedaży, uzyskanego obrotu, wykonanych usług.
WYNAGRODZENIA PRACOWNIKOW
Jest ekwiwalentem za świadczona przez niego pracy na rzecz pracodawcy. Wyróżnia się wynagrodzenie brutto i netto.
Wynagrodzenie brutto jest suma wszystkich skl. Placowych, wynagr. Netto otrzymuje pracownik po potraconych obligatoryjnych i potrąceń dobrowolnych.
Do wynagrodzenia pracownika nie zalicza się: wypłat z ZUS(zasiłek chorobowy), wartości świadczeń rzeczowych wynikających z przepisów BHP
W strukturze wynagrodzenia pracownika można wyróżnić skl. Obligatoryjne i fakultatywne.
Do skl. obligatoryjnych należą:
-wynagrodzenia zasadnicze
-dodatek funkcyjny
-premia regulaminowa
-dodatek za prace w godz. nadliczbowych
-dodatek za prace w niedziele lub święto
-dodatek za prace w porze nocnej (21-7)
-wynagrodzenie za czas postoju
-wynagrodzenie za czas dyżuru.
Skl. Fakultatywne:
-premia uznaniowa
-dodatek stażowy
-dodatek zmianowy
-dodatek za prace w warunkach niebezpiecznych dla zdrowia
-dodatek za prace w war szkodliwych
-deputaty.
Kopalnia zatrudniająca co najmniej 5 osób nie objętych zakładowym uk. zbiorowym pracy ani ponadzakładowym uk. Pracy, warunki wynagrodzenia ustalone są w regulaminie wynagrodzeń, który powinien być ustalony z zakładowymi organizacjami pracy. Wynagrodzenie z prace powinno być tak ustalone aby odpowiadało rodzajowi wykonywanej pracy, wymaganym kwalifikacjom przy jej wykonywaniu uwzgl. Ilość i jakość wykonanej pracy.
EWIDENCJA WYNAGRODZEN PRACOWNICZYCH obejmuje ustalenia:
Wynagr. Brutto pracownika
zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych
składek na fundusz ubezp. Społecznych (emerytalnej, rentowej, chorobowej, zdrowotnej)
innych potrąceń obligatoryjnych np. kar, świadczeń zasądzonych prawomocnym wyrokiem sadu
potracenia za pisemna zgoda pracownika.
Dokumentami źródłowymi stanowiącymi podst. do wys. Wynagr. Pracowników w kopalni mogą być: karty pracy, karty zleceń, karty zarobkowe.
Pozapłacowe świadczenia na rzecz pracownika:
-świadczenia zawarte w systemie plac (nagrody jubileuszowe od 20- co 5 lat, odprawy emerytalne- 3-miesieczne wynagrodzenie, dodatki stażowe- kompensaty pracy ( samochód służbowy, Tel kom, ubranie, ryczałty samochodowe, ubezp. Na Zycie)
-dochody pozaplacowe- możliwość zakupów o okazyjnych cenach, pokrywanie kosztów płacenia, usługi zdrowotne
-świadczenia na rzecz rozw. Pracowników (stypendia, koszty szkolen ,BHP, studia podyplomowe)
-świadczenia socjalne, dofinansowania do obozów, imprezy świąteczne, zapomogi.
ALGORYTM OKRESLENIA WYNAGRODZENIA NETTO PRACOWNIKA wynagrodzenie brutto z tego wynagr. Pracodawca musi dokonać potrąceń obligatoryjnych:
-skl.na ubezp. emerytalne 9,76%
-skl. Na ubezp rentowe 2%
-skl. Na ubezp, Chorobowe 2,45%
-skl. Na ubezp. zdrowotne 9% ( 7,75%*1,25%)
-zaliczka na podatek dochodowy (18% do 85 tys. ; 32% powyżej 86 tys.)
2.dodatki obligatoryjne KO(koszty)
-skl. Na ubezp. Emerytalne 0,76%
-skl. Na ubezp. Rentowe 4%
-skl na ubezp wypadkowe (0.67-3,33%)
-odprowadzać skl na Fundusz Pracy 2,45% (podstawy wymiaru składek emeryt. I rent.)
-skl na fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych ( 0,1% podstawy wym. Skl.)
-skl na państwowy fundusz osób niepelnospr
-zakl fundusz świadczeń socjalnych
przykładowo Pracownik dostaje 0,75zlpracodawcę to kosztuje1,5 zł