WYKŁAD 1

24.02.2011

KONSULTACJE POK. 407 CZWARTEK GODZ.10.00-12.00

EKONOMIA – jedna z nauk społecznych. Przedmiotem jej badań są ekonomiczne, gospodarcze zachowania podmiotów(ludzi). Bada jak ludzie radzą sobie z rzadkością zasobów gospodarczych (jak nimi gospodarują).

Rzadkość zasobów oznacza w ekonomii że nie możemy mieć jednocześnie wszystkiego co chcielibyśmy mieć a nasze chęci (potrzeby) są nieograniczone i chcemy je ciągle zaspakajać a nieograniczoność oznacza że ciągle pojawiają się nowe potrzeby, których wcześniej ludzie nie odczuwali a tylko część potrzeb ,które występowały wcześniej przestaje być przez ludzi odczuwana (np. nie od zawsze ludzie mieli potrzebę studiowania).

Wiele potrzeb jest kreowanych poprzez pojawienie się nowych środków (np. komputer, telefon komórkowy) nie czuliśmy potrzeby ich posiadania wcześniej ponieważ nie zostały one jeszcze wtedy wynalezione.

Potrzeby są także odnawialne, co oznacza, że po ich zaspokojeniu wcześniej czy później pojawią się takie same potrzeby albo może w trochę zmienionej postaci.(Mówimy o zaspokajaniu ludzkiej potrzeby a nie o zaspokajaniu potrzeby pojedynczej osoby).

Następną cechą potrzeb ludzkich jest substytucyjność. Jedną potrzebę można zaspokoić w różny sposób, różnymi środkami. Wybieramy te środki zaspokajania potrzeb, które nam w danym momencie, warunkach odpowiadają lub na które nas stać.

Kolejną cechą jest komplementarność. Zaspokojenie jednej potrzeby powoduje powstanie innych potrzeb np. np. zaspokojenie potrzeby studiowanie rodzi potrzeby posiadania laptopa, notatnika , książek.

Podsumowując cechami potrzeb są:

• Nieograniczoność

• Odnawialność

• Substytucyjność

• Komplementarność

Mówimy, że do zaspokojenia potrzeb służą dobra (środki), które dzielimy na II grupy

• Dobra wolne – takie na które zapotrzebowanie w danym czasie jest mniejsze niż ich aktualnie dostępna ilość. POTRZEBA < ILOŚĆ. Dobra dostarczane przez naturę, nie są wytwarzane w procesach produkcyjnych. Np. powietrze, którym oddychamy.

• Dobra rzadkie – to takie na które zapotrzebowanie w danym czasie jest większe niż ich aktualnie dostępna ilość. Powstają w procesach produkcji. Są wynikiem procesów produkcji i powstają z rzadkich zasobów gospodarczych. Gdybyśmy wyjątkowo mieli za nie nie płacić to wykorzystywalibyśmy ich więcej i mogłoby ich zabraknąć. Np. gdyby pączki były za darmo wzielibyśmy ich więcej niż jesteśmy w stanie zjeść.

Zasoby gospodarcze – wszystkie elementy wykorzystywane w procesach produkcyjnych. Nazywamy je czynnikami wytwórczymi albo czynnikami produkcji i wyróżniamy:

• Zasoby ziemi

• Zasoby pracy

• Zasoby kapitału

I . Zasób ziemi	Składa się na niego powierzchnia ziemi i wszystko to co się na niej, nad nią i pod nią znajduje i co jest darem natury. Np. węgiel , powietrze.
II . Zasób pracy (zasób siły roboczej, kapitału ludzkiego)	To ludzie ze swoimi umiejętnościami, wykształceniem, doświadczeniem, zdolnościami i chęciami o pracy. Jest ograniczony wiekiem produkcyjnym. Nie można do niego zaliczyć emerytów, studentów, niepełnosprawnych, i wszystkich co nie są zarejestrowani w urzędzie pracy.
III . Zasób kapitału	Dobra inwestycyjne , czyli inaczej kapitał rzeczowy. Wszystko to co powstaje w jednych procesach produkcyjnych a w innych jest wykorzystywane przenosząc stopniowo swoją wartość na wytwarzane przy ich użyciu produkty. Np. budynki, budowle , maszyny i urządzenia, środki transportu oraz cała infrastruktura techniczna w danej gospodarce: drogi, linie energetyczne, wodociągi. Kapitał finansowy służy do tworzenia kapitału rzeczowego Lu do jego nabywania. Np. wytworzyć budynek trzeba kupić cegły, zatrudnić pracowników. Zasób kapitału jest ograniczony ilościowo i jakościowo.

Niekiedy jeszcze mówi się o zasobie informacji:

Zasób informacji.	Wiedza . Nie jesteśmy w stanie posiąść wszystkie informacje, wiedzieć wszystko. Ograniczenia: zbyt duża ilość, zbyt mała jakość, do niektórych informacji dostęp jest prawnie wzbroniony.

Podmiot gospodarczy – każdy aktywny uczestnik rynków w gospodarce.

Wyróżniamy:

• Gospodarstwa domowe

• Przedsiębiorstwa

• Państwo ( rząd , sektor publiczny w gospodarce)

• Podmioty zagraniczne

Wykorzystanie rzadkich zasobów oznacza ,że trzeba najpierw zdecydować albo inaczej odpowiedzieć na następujące pytania:

1. Co produkować z rzadkich zasobów?

2. Jak produkować (jakimi metodami)?

3. Dla kogo produkować (jak dzielić wytworzoną produkcję)?

III główne problemy ekonomiczne:

1. Problem rzadkości zasobów.

2. Wynika z pierwszego. Konieczność dokonywania wyboru ekonomicznego.

3. Problem kosztu alternatywnego.

Koszt alternatywny jest to wartość najbardziej cennej, niewybranej przez nas możliwość bo wybraliśmy inną.

Ekonomię dzielimy na 2 części:

1. Makroekonomia – zajmuje się badaniem gospodarki jako całości lub bada znaczące części gospodarki tzw. Agregaty ekonomiczne ( sumy indywidualnej wartości danej zmiennej).Bada zależności pomiędzy tymi agregatami.

2. Mikroekonomia – zajmuje się badaniem pojedynczych rynków i z reguły nie bada zależności pomiędzy nimi.

Ekonomia posługuje się w swoich badaniach modelami ekonomicznymi czyli tzw. Uproszczeniami rzeczywistości wyjaśniającymi jak gospodarka lub jej część funkcjonowała by w określonych warunkach.

Zbiór modeli tworzy teorię ekonomiczną, która umożliwia ukazanie funkcjonowania gospodarki.

Następny wykład podejścia w badaniach ekonomicznych.

WYKŁAD 2

3.02.2011

Obieg dochodów w gospodarce jest to modelowe ujęcie zależności występujących w gospodarce między podmiotami gospodarczymi.

Podejście do badań

1.Podejście pozytywne – polega na stwierdzeniu zaistniałych faktów bez ich oceny wartościowania i jest określane jako podejście obiektywne.

2.Podejście normatywne – podejście subiektywne ponieważ jest podejściem wartościującym i wysuwającym czy proponującym kierunki zmian.

Podmioty gospodarcze

Gospodarstwa domowe.

Tworzą one z przedsiębiorstwami tzw. Sektor prywatny w gospodarce. To pojedyncze osoby lub grupy osób, których głównym celem działania jest maksymalne zaspokojenie potrzeb.

Funkcje:

1. Są właścicielami zasobów w gospodarce (Ziemi , pracy, kapitału)

2. Nie wykorzystują produkcyjnie tych zasobów ale udostępniają je innym podmiotom.

3. W zamian za to udostępnianie otrzymują dochody w postaci gruntowej, płac, procentów i zysków.

Zysk – różnica między przychodami ze sprzedaży a kosztami poniesionymi na wytworzenie danej produkcji.

1. Wydają otrzymane dochody na nabycie dóbr i usług konsumpcyjnych. Wydatki konsumpcyjne dzielimy na wydatki trwałego i nietrwałego użytku. Gospodarstwa domowe nie inwestują.

Wydatki inwestycyjne – dobra kapitałowe

PRZEDSIĘBIORSTWA – to pojedyncze osoby lub grupy osób, których celem działania jest maksymalizacja zysku w dziedzinie produkcji, handlu lub świadczenia usług.

Funkcje:

1. Produkcyjnie wykorzystują zasoby gospodarki.

2. Wytwarzają z nich dobra i usługi.

3. Sprzedają wytworzoną produkcję.

Modele można przedstawić:

- w sposób opisowy

- graficzny

- matematyczny

Y – suma dochodów wypłaconych gospodarstwom domowym przez przedsiębiorstwa za udostępnianie zasobów.

C- suma wydatków konsumpcyjnych gospodarstw domowych

AD – popyt globalny w gospodarce

Popyt globalny suma planowanych wydatków wszystkich podmiotów na produkcję wytworzoną w danej gospodarce.

Wewnętrzne strzałki – obieg rzeczowy

Zewnętrzny krąg to obieg dochodów w gospodarce.

Y=AD

Równowaga w obiegu dochodów występuje wówczas gdy suma dochodów otrzymanych (Y) za udostępnianie zasobów jest równa sumie dochodów wydanych na nabycie wytworzonej produkcji.

Równowaga w obiegu dochodów oznacza, że można mierzyć rozmiary aktywności w gospodarce różnymi sposobami a wartość otrzymana w ten sposób będzie sobie równa.

3 sposoby

I. sumowanie dochodów za udostępniane zasoby (Y)

II. sumowanie wartości wytworzonej produkcji

Y=C

Y- suma wartości wytworzonej produkcji

III. Sumowanie wydatków na wytworzoną produkcję (AD)

Część dochodów za udostępnione zasoby gospodarstwa domowe nie wydają na konsumpcję tylko przeznaczają na oszczędności.

Oszczędności – część dochodów za udostępniane towary nie wydana na konsumpcję

Gospodarstwa domowe dzielą swój dochód na konsumpcję i dochody.

Oszczędności są odpływem z obiegu dochodów w gospodarce.

Odpływ z obiegu dochodów to wartość , która pomniejsza obieg dochodów w gospodarce.

Inwestycje to wydatki przedsiębiorstw na dobra inwestycyjne (maszyny, urządzenia , środki transportu, oraz finansowanie zapasów).

C- produkcja dóbr konsumpcyjnych

S- oszczędności

Wydatki inwestycyjne to dopływ do obiegu dochodów a dopływ jest to wartość, która powiększa obieg dochodów w gospodarce.

Równowaga : odpływy = dopływy

W sektorze prywatnym

S=I