PRAWO FINANSOWE – K. BIERNACKI

WYKŁAD 12.10.2014

ŹRÓDŁA I WYKŁADNIA PRAWA FINANSOWEGO

Obszar mikro

Ustawa o rachunkowości

-wycena

-sprawozdania

-badanie sprawozdań

Kodeks spółek handlowych – relacja między udziałowcem a spółką

Obszar makro

Prawo bankowe (banki komercyjne,spółdzielcze, NBP)

Budżet(poziom centralny i lokalny)

- środki, które wpływają do budżetu

- konstrukcja budżetu (np.Konstytucja)

- wydatkowanie budżetu (Ustawa o finansach publicznych)

Instytucje finansowe

- instytucje o charakterze ubezpieczenionym

- instytucje związane z obrotem narzędziami finansowymi

System prawa

Prawo jest(system prawa jest):

-zbiorem norm generalnych i abstrakcyjnych;

-norma prawa dotyczy nieograniczonego kręgu adresatów, nie ma charakteru zindywidualizowanego; o charakterze generalno-abstrakcyjnym

- decyzja administracyjna jest formą stosowania prawa i w odróżnieniu od normy ma ona charakter indywidualno-konkretny, gdyż dotyczy określonej osoby w jej konkretnym stanie faktycznym

-Opatrzonych sankcją skupioną realizowaną w ramach przymusu administracyjnego (państwowego);

- sankcja skupiona – można egzekwować

- sankcja rozsiana – nie do wyegzekwowania, np.kwestie etyczne

*przymus administracyjny – sankcja np. w przypadku podatków

Źródła prawa

Obecnie mamy tzw.zamknięty katalog źródeł prawa,który został wprowadzony Konstytucją w 1997 roku. Istotą zamkniętego systemu źródeł prawa jest to, że powszechnie obowiązujące prawa i obowiązki mogę być nakładane wyłącznie w drodze określonych rodzajów aktów prawa.

Źródła powszechnie obowiązujące (art. 87 Konstytucji):

Konstytucja - określona mianem ustawy zasadniczej. Konstytucja jest ustawą i od ustawy Konstytucję różni tryb zmian

Ustawy – ustawa jest to podstawowy akt prawny, w ramach którego może nakładać obowiązki przyznawać prawa

Ratyfikowane umowy międzynarodowe – Umowy są aktem prawa międzynarodowego,ale musza być ratyfikowane.(Ratyfikacja – zgoda wyrażona przez Sejm)

W odniesieniu od umów międzynarodowych, ponieważ podpisuje je władza wykonawcza, są one obowiązkiem władzy,a nie ludzi i żeby mogły być stosowane jako prawo powszechnie obowiązujące, niezbędne jest ich zaakceptowanie(ratyfikacja) przez Sejm.

Rozporządzenia – rozporządzenie ma charakter wykonawczy i może być wydawane wyłącznie w oparciu o delegację ustawową. Ta delegacja musi określać zakres rozporządzenia i podmiot uprawniony do jego wydania

Akty prawa miejscowego

Akty prawa unijnego – dyrektywy i rozporządzenia

Dyrektywa – akt prawa skierowany do państwa członkowskiego, wymaga implementacji ( wdrożenia) do krajowego porządku prawnego

Np. dyrektywa 112/2006/WE – podatek od wartości dodanej implementowana do krajowego porządku prawnego ustawą z marca 2004 roku o podatku od towarów i usług

Obecnie przyjmuje się możliwość bezpośredniego powoływania się na przepisy dyrektywy przez obywateli państw członkowskich, jeżeli spełnione są 2 warunki:

- jeżeli dyrektywa nie została implementowana lub została implementowana błędnie

- jeżeli jej zapisy wprowadzają jasne i precyzyjne obowiązki lub uprawnienia, na które obywatele państw członkowskich mogą się powoływać

*Rozporządzenia unijne

- obowiązują bezpośrednio i nie wymagają implementacji do krajowego porządku prawnego np.wspólnotowy kodeks celny

Żeby akt prawny mógł obowiązywać, musi nastąpić jego promulgacja

Promulgacja

•Ustawa o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych z 20 lipca 2000 roku:

-Niezwłoczne ogłoszenie w publikatorze;

-Zasadą jest obowiązywanie aktu 14 od dnia jego ogłoszenia;

-Można nadać aktowi wsteczna moc obowiązującą, jeżeli zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie;

Vacatio Legis – okres pomiędzy opublikowaniem a wejściem w życie aktu prawnego, co do zasady powinien być nie krótszy niż 14 dni

Prawo może działać wstecz jeżeli jest to zgodne z zasadą demokratycznego państwa prawnego – jeżeli nowy akt prawa nakłada obowiązki, to nie może on działać wstecz, jeżeli zaś przyznaje uprawnienia lub jest względnie korzystniejszy dla adresata, niż przepisy dotychczas obowiązujące, wówczas takie przepisy mogą działać wstecz

Źródła prawa – prawo podatkowe

Ustawowy zakres regulacji (art. 217 Konstytucji):

Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy

Normy prawa

Norma prawna jest wzorem powinnego zachowania się opatrzonego sankcją. Przepisy tworzą normę prawną, ale przejście od przepisu do normy wymaga zastosowania metod wykładni. Każda norma prawa składa się z 3 elementów:

Hipoteza - > Dyspozycja - > Sankcja

Hipoteza to pewien stan faktyczny, w którym adresat normy powinien podjąć określone działania (lub powstrzymać się od takiego działania) zgodnego z dyspozycją.

Dyspozycja to pewien nakaz lub zakaz określonego zachowania się w stanie faktycznym objętym hipotezą.

Sankcja to ujemne konsekwencje zachowania się adresata normy zgodnie z dyspozycją.

Rodzaje wykładni ze względu na osobę

•Autentyczna - przez prawodawcę

•Formalna - przez organy państwa

•Legalna - przez organ upoważniony przez prawodawcę

•Operatywna - przez organ stosujący prawo (np. sądy)

•Doktrynalna - przez przedstawiciela nauk prawniczych

*Nie ma w Polsce wykładni autentycznej dokonywanej przez ustawodawcę oraz wykładni formalnej, natomiast wszystkie pozostałe metody wykładni są w Polsce stosowane.

Rodzaje wykładni ze względu na metodę (sposoby wykładni)

•Wykładnia językowa – istotą wykładni językowej jest stworzenie normy prawnej w oparciu o reguły języka, w którym został sformułowany akt prawny

SEMANTYKA: zasadą jest, że nadajemy zwrotom użytym w aktach prawnych znaczenia prawnego, chyba, że ustawodawca inaczej je zdefiniował,

•Definicje legalne – wyjątkiem od tej zasady są definicje legalne, czyli definicje przyjęte przez ustawodawcę, które musza być stosowane zawsze tam, gdzie ustawodawca się tym określonym pojęciem podługuje

•SYNTAKTYKA

•Spójniki

- i jest to koniugacja łączna, gdzie dla zaistnienia określonej konsekwencji wymagane jest spełnienie wszystkich przesłanek objętych tym spójnikiem

- lub jest to alternatywa rozłączna, gdzie dla zaistnienia określonych konsekwencji wymagane jest zaistnienie chociażby jednej przesłanki objętej tym spójnikiem

•Partykuły (może, należy, powinno się)

Przy partykułach nieostrych (powinno, należy) należy zweryfikować istnienie sankcji, jeżeli została ona określona, traktujemy to sformułowanie jako ‘musi’.

Wykładnia językowa - dyrektywy

•Użytym w tekście aktu prawnego zwrotom należy nadawać znaczenie potoczne, chyba że ustawodawca zastrzegł inne znaczenie;

•Bez umotywowanych racji nie należy identycznym sformułowaniom w tym samym akcie prawnym nadawać różnych znaczeń.

•Należy ustalać znaczenie przepisów prawnych w taki sposób, by żadne fragmenty nie okazały się zbędne, wypowiedź powinna być traktowana jako pewna całość

•Jeżeli określony termin należy do terminów specyficznych w określonej dziedzinie wiedzy, to należy przyjąć, iż termin ten ma takie znaczenie, jak w tych dziedzinach(domniemanie znaczenia specjalnego)

•Tam gdzie rozróżnień nie wprowadza sam prawodawca, tam nie wolno ich wprowadzać interpretatorowi

•Wykładnia systemowa

Istotą wykładni systemowej jest określenie znaczenia przepisu w zależności od jego położenia w określonym akcie prawnym (wykładnia systemowa wewnętrzna) lub w relacji do innych aktów prawa (wykładnia systemowa zewnętrzna).

Przepisy z początkowej części aktów prawnych mają charakter bardziej ogólny niż przepisy dalszej jej części.

Lex specialis denegat legi general – przepis szczególny uchyla przepis ogólny

Np. artykuł 9a ustawy o CIT jest artykułem szczególnym do artykułu 14 ustawy o CIT

Wykładnia systemowa - dyrektywy

•Należy przyjąć, iż interpretowany przepis został celowo umieszczony w określonej części aktu normatywnego;

•interpretując normy należy mieć na względzie ich strukturę hierarchiczną;

•normy prawa wewnętrznego powinny być interpretowane w zgodzie z normami prawa europejskiego

•interpretacja norm polskiego prawa podatkowego powinna być zgodna z normami prawa międzynarodowego

•nie należy interpretować przepisów tak aby były one sprzeczne z innymi przepisami

•nie wolno interpretować przepisów prawa w sposób prowadzący do luk

•Wykładnia celowościowa(funkcjonalna) – polega na założeniu, że przepis jest wyrazem zamierzeń ustawodawcy, a zatem określić należy jego cel

W prawie finansowym wykładnia funkcjonalna ograniczona jest znaczeniem słów przyjętym w płaszczyźnie wykładni językowej.

Wykładnia celowościowa - dyrektywy

•Interpretacja powinna uwzględniać cel wprowadzanej regulacji;

•Przepis stanowi wyraz zamierzeń ustawodawcy w zakresie i sposobie regulowania określonej materii;

ALE

•Wykładnia nie może wykraczać poza sens słów i rozumienie przepisu przyjęte w ramach wykładni językowej

Luka prawna - pewien obszar nieuregulowany

•Rodzaje luk:

•rzeczywiste - faktyczny brak regulacji; polegają na proceduralnej niekompletność regulacji, która utrudnia podjęcie decyzji w zakresie zastosowania przepisu; w obszarze prawa finansowego oznacza to, że w obszarze luki nie ma nałożonych żadnych obowiązków

•pozorne - polegają na ujemnej ocenie faktu, że pewne sprawy nie są uregulowane lub sformułowanie danego przepisu jest mało precyzyjne; można stosować wykładnie, żeby doprecyzować, czy obowiązek istnieje czy nie

Reguły wnioskowań prawniczych

argumentum a contrario – wnioskowanie z przeciwieństwa; polega na tym, że jeżeli coś jest uregulowane, to coś innego nie jest uregulowane na zasadzie przeciwieństwa

argumentum a simile – wnioskowanie z podobieństwa; - przyjmujemy, że coś co zostało uregulowane, prowadzić może do podobnej regulacji innego obszaru (np.prawo cywilne)

argumentum a fortiori :

–a minori ad maius - wnioskowanie z mniejszego na większe - jeżeli został uregulowany element całości, to regulacje tą stosujemy również do całości (np. jedno mieszkanie jest opodatkowane= więc wszystkie opodatkowane)

–a maiori ad minus - wnioskowanie z większego na mniejsze - jeżeli uregulowana została całość, to regulacja dotyczyć będzie również elementów tej całości

Prawo dewizowe

Struktura ustawy

•Definicje

•Obrót dewizowy

•Działalnośd kantorowa

•Obowiązki informacyjne

Definicje (1)

•Rezydent

- Miejsce zamieszkania; faktyczne miejsce przebywania, zamiar stałego pobytu

W ramach tej definicji element stałego przebywania jest elementem dominującym.

- Siedziba; miejsce, gdzie są podejmowane decyzje przez zarząd takiego podmiotu

- Oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa; (ustawa o swobodzie działalności gospodarczej) – oddział jest faktyczną częścią przedsiębiorstwa, która wykonuje w innym kraju działalność gospodarczą, podlega on odrębnej ewidencji i rejestracji na terytorium tego kraju

Oddział nie jest formalno-prawnie podmiotem wyodrębnionym od jednostki macierzystej.

Przedsiębiorstwo – np. spółka z.o.o , której będziemy w 100% właścicielami

•Przedstawicielstwa dyplomatyczne, konsularne oraz misje specjalne – przedstawicielstwo jest wyłącznie na potrzeby promocji i reklamy jednostki macierzystej. Nie podlega ono rejestracji i przyjmuje się, że ze względu na brak faktycznie prowadzonej działalnościnie nie ma obowiązku rozliczać obciążeń publiczno-prawnych

Zakład w rozumieniu przepisów prawa podatkowego:

- wyodrębniony majątek, który w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą jest traktowany na terytorium danego państwa jako podmiot podatku dochodowego

- można go utożsamiać z oddziałem, nie mniej jednak nie zawsze musi powstać oddział, aby był obowiązek rozliczania zakładu

Przedsiębiorstwo – spółka zależna na terytorium danego państwa

•Działalność gospodarcza; - kiedy podmiot prowadzi działalność poza granicami RP

- rezydencja zawężona do czynności związanych z działalnością gospodarczą

Nie rezydent – wszystkie cechy (elementy) poza Polską

Nie rezydent z kraju trzeciego – wszystkie elementy ma w kraju trzecim (kraj trzeci – nie należący do UE, EOG i OECD

Zagraniczne środki płatnicze – waluty obce i dewizy

Definicje (3)

•Obrotem dewizowym jest:

•obrót dewizowy z zagranicą oraz obrót wartościami dewizowymi w kraju

Definicje (4)

•Obrót dewizowy z zagranicą tworzą:

•Umowa lub czynność prawna prowadząca do rozliczeń pieniężnych;

•Przeniesienie własności wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych;

•Przywóz i wywóz wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych;

•Przekazywanie, wysyłanie i nadsyłanie wartości dewizowych oraz krajowych środków płatniczych;

Obrót dewizowy - zasady

•Zasada ogólna:

•Obrót dewizowy jest dozwolony

•Wyjątki:

- Ograniczenia ustawowe; •Artykuł 9 Ustawy; •Rozliczenia z rezydentami z krajów trzecich;

•Zezwolenia dewizowe (wyjątek od wyjątku):

•Zezwolenia ogólne – MF w drodze rozporządzenia (art. 7)

•Zezwolenia indywidualne – Prezes NBP w drodze decyzji (art. 8)

- Ograniczenia fakultatywne

•Cztery przesłanki ograniczenia;

•Forma: Rozporządzenie Rady Ministrów;

•Konsultacja z RPP;

Wykład 16.11

Działalność kantorowa

•Działalność regulowana (wpis do rejestru)

- rejestr prowadzony przez Prezesa NBP. Wpis oraz wykreślenie ma charakter postępowania administracyjnego, co przekłada się na to, że odmowa wpisu ma charakter decyzji. Jeżeli ma to charakter decyzji to tej osobie przysługuje wszelkie prawo o charakterze procesowym np. prawo do złożenia odwołania.

Jeżeli decyzja została wydana przez centralny lub naczelny organ administracji państwowej, wówczas celem zapewnienia dwuinstancyjności postępowania administracyjnego stronie zamiast odwołania przysługuje wyłącznie wniosek o ponowne rozpoznanie sprawy do tego podmiotu, który wydał decyzję.

Istotą dwuinstancyjności postępowania jest możliwość rozpoznania sprawy przez dwa niezależne organy.

Wyczerpanie toku instancyjnego poprzez złożenie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy uprawnia nas w dalszej kolejności do złożenia skargi do sądu administracyjnego, które to sądy sprawują kontrolę nad działalnością organów administracji.

W sytuacji jeżeli adresatowi czynności organów administracji nie przysługują żadne środki zaskarżenia ( nie, że nie wykorzystał, tylko nie przysługują), może on złożyć skargę na czynności podejmowane przez organy administracji w trybie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego, które wprowadza postępowania w zakresie skarg i wniosków.

•Ograniczenia podmiotowe prowadzącego działalność; - Przesłanki podmiotowe dotyczące określenia adresatów stosowania określonego przepisu(kto może,kto nie może być adresatem)

•Ograniczenia przedmiotowe dla prowadzącego działalność; - Przesłanki przedmiotowe związane są z treścią dokonywanych czynności lub warunkami ich wykonywania (co i jak należy wykonywać)

2 grupy przyesłanek:

-kwalifikacje,które muszą posiadać osoby, aby prowadzić tego typu działalność (podmiotowe)

- 2 grupa odnosi się do warunków organizacyjnych,które muszą być spełnione jeżeli chcemy prowadzić tego typu działalność (przedmiotowe)

•Obowiązek informowania/zawieszenie działalności

Obowiązki informacyjne

•Obowiązki obligatoryjne: platyna i złoto dewizowe oraz 10 000 EUR (art. 18) – obowiązki związane z przekroczeniem granicy

•Obowiązki fakultatywne: na żądanie organu (art. 20) – obowiązki związane z realizacją płatności na rzecz nierezydenta

Traktat z Schoengen traktowany jest jako przepis szczególny w relacji do przepisów prawa dewizowego,a zatem uchyla stosowanie obowiązku informowania przy przekraczaniu granic państ objętych tym traktatem.

•Obowiązki szczególne:

•Rezydenci dokonujący obrotu dewizowego oraz przedsiębiorcy wykonujący działalność kantorową są obowiązani przekazywać NBP dane w zakresie niezbędnym do sporządzania bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej.

- Po pierwsze mamy obowiązek raportowania do NBP w formie elektronicznej płatności (obrotów) dokonywanych na rzecz nierezydentów

- Po drugie kontrolę wykonywania tego obowiązku sprawuje Prezes NBP praz Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej, ponieważ konsekwencją niewypełnienia tego obowiązku jest odpowiedzialność karno-skarbowa; negatywnie zakończona kontrola NBP skutkuje przekazaniem takiej informacji do naczelnika Urzędu Skarbowego i wszczęciem przez ten organ postępowania karno-skarbowego. Jeżeli kontrola jest prowadzona przez dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej, może on we własnym zakresie w woli zakończenia przeprowadzić postępowanie karno-skarbowe.

Powstawanie i wygasanie zobowiązań

Obszary regulacji w poszczególnych gałęziach prawa:

• Można wyróżnić 3 podstawowe gałęzie prawa, którymi są:

- prawo cywilne

- prawo administracyjne

- prawo karne

Cechami istotnymi prawa cywilnego są :

- równouprawnienie podmiotów

- swoboda zawierania transakcji

- najczęściej sankcją w obszarze prawa cywilnego jest możliwość żądania odszkodowania

Cechami istotnymi prawa administracyjnego są:

- brak równości podmiotów

- przymusowość działania poparta możliwością zastosowania egzekucji administracyjnej

- sankcja w obszarze prawa administracyjnego, która ma charakter albo sankcji pieniężnej albo sankcji w postaci zakazu dokonywania określonych czynności

Cechy prawa karnego:

- prawo karne ma charakter przymusowy i ingerencyjny, ale to co odróżnia je od prawa administracyjnego to sankcja, która może być związana z ingerencją w prawa i wolności danego podmiotu (pozbawienie lub ograniczenie tej wolności).

W obszarze każdej z gałęzi funkcjonują zastępujące grupy przepisów:

1. Przepisy prawa materialnego, które związane są z nakładem obowiązków lub przyznawaniem praw adresatom (te przepisy regulują co trzeba zrobić, jeśli coś z przepisów wynika)

2. Przepisy formalne (procesowe), które określają relacje pomiędzy organami administracji a adresatem decyzji (jak należy określone prawa i obowiązki realizować/egzekwować/weryfikować)

3. Prawo międzynarodowe (przepisy prawa unijnego, przepisy umów międzynarodowch)

4. Przepisy prawa karnego – związane z niewykonamiem obowiązków określonej gałęzi prawa

Charakterystyka poszczególnych obszarów regulacji na przykładzie dochodów budżetowych

W obszarze prawa materialnego podatkowego mamy ustawy, które nakładają obowiązek podatkowy/obowiązek zapłaty podatku np. ustawa o PIT, CIT,VAT,PCC.

Cechą charakterystyczną tej części regulacji jest jej forma, gdyż zgodnie z artykułem 217 Konstytucji, podatek nałożony może być wyłącznie w drodze ustawy.

Prawo formalne podatkowe skodyfikowane jest przede wszystkim w przepisach ordynacji podatkowej, która reguluje 3 główne obszary:

-powstawanie i wygasanie zobowiązań podatkowych

- postępowanie podatkowe

- kontrole podatkowe

Prawo karne skarbowe jest karną regulacją w obszarze systemu podatkowego i w odróżnieniu od odpowiedzialności podatkowej, która ma charakter obiektywny, prawo karne skarbowe wprowadza odpowiedzialność zindywidualizowaną opartą na winie.

Prawo międzynarodowe obejmuje albo regulacje Unii Europejskiej w formie dyrektyw lub rozporządzeń, albo bilateralne umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, które uprzednio zostały ratyfikowane.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ZADANIE: Ustawa o podatku od towarów i usług, art. 1 KKS – porównać z konstytucją art. 217, różnice między dyrektywą a rozporządzeniem, relacje, czy dyrektywa obowiązuje bezpośrednio, pod jakimi warunkami; ratyfikacja umowy międzynarodowej

Obowiązek a zobowiązanie podatkowe (art. 4 i 5 ordynacji podatkowej)

Obowiązkiem podatkowym jest nieskonkretyzowana powinność poniesienia przymusowego świadczenia na rzecz Skarbu Panstwa lub Jednostek Samorządu terytorialnego.

Zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłaty podatku w terminie, miejscu, wysokości wynikającym z przepisów prawa.

•Następstwo; jest związane z tym, że zobowiązanie jest następstwem obowiązku podatkowego

Obowiązek->zobowiązanie

•Konkretyzacja; zobowiązanie konkretyzuje obowiązek co do terminu, miejsca i wysokości

•Normatywny i obiektywny charakter konkretyzacji: przekształcenie obowiązku w zobowiązanie występuje wyłącznie na zasadach przepisu prawa i nie ma możliwości ingerowania zarówno organ podatkowy jak i podatnik

*Konkretyzacja mimo, że uregulowana przepisami prawa, występuje na podstawie faktycznie wykonanych przez podatników czynności.

Metody: (wynika z art.21)

Powstawanie zobowiązań podatkowych z mocy decyzji

Decyzja D konstytuuje zobowiązanie podatkowe Z

Powstawanie zobowiązań podatkowych z mocy prawa

Zgodnie z tym modelem powstają wszystkie podatki za wyjątkiem podatku od nieruchomości od osób fizycznych, karty podatkowej, podatku od darowizny oraz podatku rolnego i leśnego.

Wygasanie zobowiązań podatkowych (art. 59 Ordynacji)

•Wygasanie efektywne –przysporzenie majątkowe;

-Zapłata podatku – podatek uważa się za zapłacony wówczas, gdy doszło do obciążenia rachunku bankowego podatnika, a nie jak ma to miejsce przy zobowiązaniach cywilno-prawnych uznania rachunku bankowego wierzyciela.

•Termin zapłaty (art. 47, art. 60 Ordynacji); termin jest materialny, nieprzywracalny, niezmienialny

•Termin materialny a termin formalny (art. 48 Ordynacji);

•Zaległość podatkowa (art. 51, art. 52 Ordynacji);

•Odsetki; - stawka podstawowa i stawka obniżona (75% podstawowej)

ZADANIE: JAK LICZONE SĄ ODSETKI ZA ZWŁOKĘ?(baza, kiedy się zmieniają)

KIEDY PODATNIK MOŻE ZASTOSOWAĆ STAWKĘ OBNIŻONĄ ODSETEK?

ZADANIE: KIEDY PRZEDAWNI SIĘ ZALICZKA NA PODATEK DOCHODOWY NIEZAPŁACONA 20 LISTOPADA 2014, A KIEDY PRZEDAWNI SIĘ ZALICZKA NA PODATEK VAT NIEZAPŁACONY 25 LISTOPADA 2014?

WYKŁAD 30.11

Podstawy podatku VAT

Regulacja podatku od towarów i usług jako przykład materialno-prawnej części prawa podatkowego.

Podatek obrotowy – dot. obrotu, przedmiotem opodatkowania jest obrót, czyli określona czynność prawna lub faktyczna zależnie od jej efektu finansowego.

Podatki obrotowe brutto i netto

Faza obrotu =kolejna transakcja

Wartość dodana=marża

Kaskada podatkowa – liczymy podatek od podatku, w2 fazie obrotu liczymy 10% od całej kwoty z fazy 1 z podatkiem

W rozliczeniu podatku brutto dochodzi do tzw. Kaskady podatkowej polegającej na liczeniu podatku od podatku, co ostatecznie prowadzi do większego udziału kwoty podatku w cenie końcowej niż określa to stawka podatkowa.

Metody przeciwdziałania kaskadzie podatkowej:

- rozliczanie podatku netto

-łączenie faz obrotu

-opodatkowanie tylko jednej fazy obrotu

Podatki obrotowe w Polsce:

-cło -rozliczane brutto

-akcyza – rozliczanie brutto

-VAT- rozliczanie netto

-PCC - brutto

-podatek od gier

Cło i akcyza są opodatkowane tylko w jednej fazie obrotu, co przeciwdziała kaskadzie podatkowej. ( w 1 fazie)

PCC nie ma żadnych mechanizmów przeciwdziałania kaskadzie podatkowej, rozliczane jak na 1 slajdzie (brutto)

Podatek netto – od wartości dodanej ( od towarów i usług)

W rozliczeniu podatku obrotowego w wersji netto najistotniejsze jest to, że dochodzi do ‘rozbicia’ kalkulacji ceny netto, brutto oraz kwoty podatku.

Podatek naliczony to podatek, który płacimy przy zakupie towarów i usług.

Podatek należny to podatek, który nam płacą, kiedy my sprzedajemy towary i usługi, bo musimy go dodać do ceny.

Różnica jest związana z podatkiem do zapłaty, płacimy nadwyżkę naliczonego podatku.

Faza 3 kupiła za 220, podatek-> zapłaciła 20, 30 dostała więc 10 do zapłaty

Podatek neutralny:

1 warunek –pełne prawo do odliczenia naliczonego (jeżeli nie ma ,przestaje być neutralny)

2 warunek – zapłata należności przez kontrahenta, ponieważ istnienie memoriałowej zasady rozliczenia przy braku zapłaty podatku będzie prowadzić do konieczności zapłaty podatku z własnej kieszeni podatnika

Zasady podatku VAT

Neutralność dla podatnika podatku VAT/obciążenie podatkiem konsumenta;

Powszechność opodatkowania;

Zachowanie zasad konkurencji, w tym w ujęciu międzynarodowym;

Zasady podatku VAT

-prawo do pełnego rozliczenia

-opodatkowuje wszystkie transakcje na terytorium tam gdzie obowiązuje

-zachowanie zasady konkurencji opiera się na regułach ustalonych przez światową organizacje handlu, które zakładają ustnienie wyłącznie ceł przywozowych, bez możliwości stosowania ceł wywozowych.

Cło wywozowe – Chiny, Korea Północna, Białoruś

Zakres regulacji

Przepisy wspólnotowe:

Dyrektywa 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U. UE seria L z 2006 r. Nr 347/1 ze zm.);

Rozporządzenie Wykonawcze Rady nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 ustanawiające środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L z 2011 nr 77/1).

Przepisy krajowe:

Ustawa o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r. (Dz. U. Nr 53 poz. 353), tekst jednolity z dnia 29 lipca 2011 r. (Dz. U. Nr 177 poz. 1054);

Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień z dnia 20 grudnia 2013 r. (Dz.U. z 2013 r. poz. 1722);

Sprzedaż

Dostawa towarów (art. 7) – przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel,

Przeniesienie własności i posiadania

Posiadanie – faktyczna możliwość dysponowania danym towarem

Przeniesienie posiadanie – następuje poprzez wydanie rzeczy

Prawo własności – tytuł prawny do rzeczy

Prawo własności przechodzi na nabywcę przez zgodne oświadczenie woli stron (konsens) niezależnie czy doszło do wydania rzeczy i czy dokonano zapłaty

Dostawa towarów

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, […]

Dostawa towaru w rozumieniu ustawy VAT jest czynnością faktyczną związaną z przeniesieniem posiadania.

Świadczenie usług (art. 8) –(definicja dopełniająca) każde świadczenie, które nie stanowi dostawy towaru

W świetle orzecznictwa nie są traktowane jako usługi, płatności o charakterze odszkodowawczym tj. rozliczenia te nie wchodzą do rozliczenia podatku

Świadczenie usług

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7[…]

ZADANIE- jak rozliczyć zadatek, co to jest zadatek, jak w podatku od towarów i usług

Eksport (art. 2 pkt 8)

Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (art. 13)

Zakupy

Nabycie towarów lub usług o charakterze odpłatnym (art. 7 lub 8)

Import (art. 2 pkt 7)

Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (art. 9)

Czynności wyłączone (art. 6) – wyłączone z zakresu stosowania ustawy VAT

Zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa;

Zbycie - sprzedaż,aport, darowizna

Wyłączone z VAT - PCC

Czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.

PODMIOT OPODATKOWANIA (czyli kto płaci podatek)

Art. 217 Konstytucji

Zasadą jest, że podatek płaci podmiot posiadający działalność gospodarczą.

Działalność gospodarcza

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Art.15 ustawy z Ustawy VAT

Definicja działalności w rozumieniu ustawy opiera się na 3 elementach:

-ciągłości takich czynności

-zarobkowego charakteru

-zorganizowany charakter takiej działalności

Definicja autonomiczna wyłącznie na potrzeby ustawy o podatku VAT. W tym rozumieniu przedsiębiorcą jest podmiot niezależnie od tego, czy dokonał jakichkolwiek zgłoszeń rejestracyjnych lub czy może być postrzegany jako przedsiębiorca w świetle innych przepisów np. ustawa o działalności gospodarczej.