Plan infromatyzacji i projekty informatyczne
Początkowo plany informatyzacji były przedmiotem uchwał Sejmu i Rady Ministrów podejmowanych w ramach koncepcji rozwoju e-Polski jako fragmentu e-Europe+ (programu państw kandydujących do UE) i pochodnej e-Europe. Te dokumenty programowe określono jako „zlepek projektów resortowych”. Sprawozdania z realizacji pokazywały ich niespójność i niedotrzymywanie zapowiadanych terminów wdrożeń.
Strategia informatyzacji RP- e-Polska na lata 2004-2006 ograniczała się do prezentacji działań planowanych przez poszczególne ministerstwa, a jedyną formą monitorowania jej realizacji było przedstawienie Radzie Ministrów przez ministra właściwego do spraw informatyzacji okresowych raportów z jej realizacji.
Rozwiązania przyjęte w ustawie z dnia 17 lutego 2005r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz.U. nr 64, poz. 565 ze zm.), miały uczynić z Planu Informatyzacji Państwa narzędzie koordynacji realizowanych działań.
Na podstawie art. 6 ust. 1 ustawy i informatyzacji wydano najpierw Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 marca 2007r. w sprawie PIP na lata 2007-2010 (Dz.U. nr 61, poz 415).
Plany te stanowią bardzo obszerne załączniki do rozporządzeń.
PIP określał:
Priorytety i cele informatyzacji państwa, na podstawie których powinien przebiegać rozwój zadań publicznych,
Zestawienie sektorowych oraz ponadsektorowych projektów informatycznych, które będą służyć do realizacji określonych priorytetów i usług, szczegółowe opisy projektów wraz z informacją o szacunkowych kosztach ich realizacji, możliwych źródłach finansowania, podmiotach odpowiedzialnych za ich realizację,
Program działań w zakresie rozwoju społeczeństwa informacyjnego, uwzględniając zakresy realizacyjne priorytetów rozwoju systemów teleinformatycznych, spójną z inicjatywą i2010 Europejskie społeczeństwo informacyjne na rzecz wzrostu zatrudnienia,
Zadania publiczne, które powinny być realizowane z wykorzystaniem drogi elektroniucznej (usługi priorytetowe na rzecz obywateli i przedsiębiorstw) ze wskazaniem podmiotów odpowiedzialnych za wdrożenie poszczegóolnych usług i terminów rozpoczęcia ich realizacji.
Priorytety rozwoju na lata 2007-2010:
„Priorytet rozwoju systemów teleinformatycznych używanych do realizacji zadań publicznych na lata 2007-2010”
Przekształcenie Polski w państwo nowoczesne i przyjazne dla obywateli i podmiotów gospodarczych, racjonalizację wydatków administracji publicznej związanych z jej informatyzacją i rozwojem społeczeństwa informacyjnego a także neutralność technologiczną rozwiązań informatycznych wykorzystywanych w procesie informatyzacji administracji publicznej.
„Zorientowanie państwa na obywateli, poprzez zbudowanie sprzyjającego otoczenia legislacyjnego, instytucjonalnego i technologicznego dla rozwoju społeczeństwa informacyjnego i dla informatyzacji administracjin publicznej w Polsce” poprzez:
Uproszczenie procedur administracyjnych stanowiących podstawę organizacji procesu obsługi przez instytucję administracji pyblicznej,
Usprawnienie i upowszechnienie elektronicznej drogi dostępu do usług administracji publicznej i do informacji publicznej,
Podnoszenie poziomu wiedzy społeczeństwa o możliwościach i korzyściach wynikających z wykorzystywania elektronicznej drogi udostępniania usług administracji publicznej i informacji publicznej,
Podnoszenie poziomu zaufania społecznego do elektronicznych metod udostępniania usług administracji publicznej,
Wspieranie prac badawczo-rozwojowych w zakresie technologi informacyjnych oraz wspieranie innowacyjności w sektorze teleinformatycznym.
Priorytet 2:
Pełny tytuł: „Racjonalizacja wydatków administracji publicznej związanych z jej informatyzacją i z rozwojem społeczeństwa informacyjnego”
Cel: „zoptymalizowanie nakładów budżetowych ponoszonych za informatyzację administracji publicznej i rozwój społeczeńśtwa informacyjnego względem uzyskiwania efektów, przez zwiększenie kompleksowości rozwiązań” ma zostać osiągnięty w szczególności poprzez:
Koordynacją i integrację procesu informatyzacji administracji publicznej,
Zapobieganie zbędnemu powielaniu działań w administracji publicznej dotyczących informatyzacji administracji publicznej i rozwoju społeczeństwa informacyjnego,
Zmianę zakresu funkcjonalnego, sposobów pozyskiwania i eksploatacji systemów teleinformatycznych administracji publicznej dla zracjonalizowania ponoszonych w tym względzie kosztów,
Absorpcję funduszy UE na realizację działań w zakresie informatyzacji i rozwoju społeczeństwa informacyjnego,
Integrację rejestrów, w tym ustanowienie rejestrów zawierających dane referencyjne (w szczególności rejestr obywateli, osób prawnych oraz jednostek terytorialnych.
Priorytet 3:
„Neutralność technologiczna rozwiązań informatycznych wykorzystywanych w procesie informatyzacji administracji publicznej”
Ma zapewnić „zachowanie zasady równego traktowania rozwiązań informatycznych wykorzystywanych w procesie informatyzacji administracji publicznej poprzez brak dyskryminacji lub preferencji wobec któregokolwiek z nich, przy zachowaniu spójności technologicznej rozwiązań informatycznych” a zostać osiągnięty przez:
Działania legislacyjne w obszarze informatyzacji i rozwoju społeczeństwa informacyjnego, umacniające zasadę równego traktowania rozwiązań informatycznych wykorzystywanych w procesie informatyzacji administracji publicznej przez brak dyskryminacji lub preferencji wobec któregokolwiek z nich,
Wspieranie neutralności technologicznej systemów teleinformatycznych administracji publicznej w Polskich Ramach Interoperacyjności,
Zalecenie stosowania jawnych, powszechnie dostępnych standardów informatycznych,
Wspieranie rozwoju rozwiązań informatycznych sprzyjających zwiększeniu neutralności technologicznej w procesie informatyzacji administracji publicznej.
Program działań w zakresie rozwoju społeczeństwa informacyjnego:
Część 3 Planu to „inicjatywy, które wzmacniają efekt przekształacania polskiego społeczeństwa w kierunku społeczeństwa informacyjnego i tym samym większego udziału efektów ekonomicznych branży teleinformatycznej w rozwoju gospodarczym”, uwzględniając priorytety rozwoju systemów teleinformatycznych wskazane w części Planu, ale nie określając kosztów. Dominują zadania sporządzania kolejnych dokumentów urzędowych o charakterze planistycznym. Takie dokumenty z reguły powstały.
Działania na rzecz społeczeństwa informacyjnego odniesione są następnie do informatyzacji administracji ze wskazaniem podmiotów odpowiedzialnych za poszczególne działania z podziałem na wiodące i współpracujące.
Aż 10 razy podmiotem wiodącym lub współpracującym jest MSWiA, a inne organy („resorty”) pojawiają się 1-2 razy (MRR, MkiDN, MZ, MniSW, MT).
Można zauważyć opóźnienia w realizacji planu oraz dezaktualizację niektórych zamierzeń (np.: w związku z projektem ustawy o podpisach elektronicznych).
Kontynuacja działań w zakresie informatyzacji administracji publicznej na rzecz rozwoju społeczeństwa informacyjnego w latach 2007-2010 przewiduje głównie monitoring stanu wdrożenia i ewentualne korekty.
Zadania publiczne do realizacji drogą elektroniczną:
Wymienione są w części 4 PIP, w postaci 24 usług administracji publicznej udostępnianych drogą elektroniczną.
Są to usługi priorytetowe na rzecz obywateli i przedsiębiorstw ze wskazaniem podmiotów odpowiedzialnych za wdrożenie poszczególnych usług i terminów rozpoczęcia ich realizacji.
Spośród tych usług 10 miało być wdrożonych do końca 2008 a 14 w latach 2009-2010.
Katalog e-usług publicznych jest bardzo rozbudowany, ale nawet wdrażanie rozwiązań informatycznych bez opóźnień nie oznacza automatycznie sukcesu w budowie społeczeństwa informacyjnego.
Istotne znaczenie mają też kwalifikacje kadr administracji i wola skorzystania z oferowanych rozwiązań przez adresatów elektronicznych usług publicznych, które nie są przedmiotem dostatecznej aktywności w ramach planów informatyzacji państwa, co ogranicza efektywność nakładów na narzędzia informatyczne.
Strategia rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce do roku 2013 (MSWiA, grudzień 2008):
Na podstawie wizji i misji w Strategi rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce do roku 2013, wyznaczono strategiczne kierunki w obszarach: Człowiek, Gospodarka, Państwo.
W obszarze PAŃSTWO strategia zakłada: Wzrost dostępności i efektywności usług administracji publicznej przez wykorzystanie technologii informacyjnych i komunikacyjnych do przebudowy procesów wewnętrznych administracji i sposobu świadczenia usług.
W ramach obszaru PAŃSTWO wyszczególnione zostały następujące cele:
Cel1: Udostępnianie szerokiego zakresu usług administracji publicznej świadczonych drogą elektroniczną. Miarą osiągnięcia celu jest zwiększenie dostępności on-line 20 podstawowych usług publicznych.
Cel2: Podniesienie efektywności administracji publicznej dzięki szerokiemu wykorzystaniu zestandaryzowanych i interoperacyjnych rozwiązań informatycznych. Miarą osiągnięcia celu jest skrócenie czasu potrzebnego do zarejestrowania kupionej nieruchomości (register property).
Cel3: Udostępnianie obywatelom oraz firmom i samorządom danych z rejestrów referencyjnych oraz innych informacji sektora publicznego w celu ich wykorzystania na rzecz rozbudowy oferty treści i usług. Miarą osiągnięcia celu jest wzrost odsetka użytkowników korzystających z rejestrów drogą elektroniczną.
Cel4: Wsparcie rozwoju usług o zasięgu paneuropejskim oraz wzajemnego uznawania rozwiązań i narzędzi teleinformatycznych. Nie przyjęto wskaźnika ilościowego dla tego celu. Wskaźnik zostanie opracowany w ramach Programu Badań Statystycznych Statystyki Publicznej.
Głównym źródłem finansowania realizacji Strategii jest budżet państwa oraz fundusze strukturalne UE, dostępne w Polsce w ramach Programów Operacyjnych na lata 2007-2013.
E-Usługi zalecane przez UE i poziom ich zapewnienia Polsce:
Podatek od osób fizycznych (deklaracje, notyfikacje) 100
Pośrednictwo pracy (usługi Urzędów Pracy) 100
Świadczenia społeczne (zasiłki, koszty opieki medycznej, stypendia) >70
Dokumenty tożsamościowe (w tym paszporty i prawa jazdy) >50
Rejestracja pojazdów (nowych, używanych, importowanych) >50 (70/80)
Pozwolenie na budowę <60 (śr. 2009)
Policja - obsługa zgłoszeń (np.: w sprawie kradzieży) >20 (śr.80)
Katalog bibliotek publicznych i ich przeszukiwanie 80
Certyfikaty (akty urodzeń, zgonu lub zawarcia małżeństwa) 50
Rejestracja kandydatów na wyższe uczelnie – x
Ewidencja meldunkowa (zameldowanie, zmiana miejsca pobytu) 50 (60/70)
Usługi związane ze zdrowiem (np.: rejestrowanie w szpitalu) 70 (>60)
E-Usługi zalecane przez UE i poziom ich zapewnienia w Polsce (Usługi publiczne dla biznesu):
Obowiązkowe ubezpieczenia społeczne (ZUS) 100
Podatek od osób prawnych 100
VAT: deklaracje i notyfikacje 100
Rejestracja działalności gospodarczej 100
Wysyłanie danych statystycznych >80 (90)
Deklaracje celne 100
Zezwolenia i certyfikaty (np.: środowiskowe) 20 (<60)
Zamówienia publiczne (m.in. przetargi) 100 (90)
Ponadsektorowe i sektorowe projekty informatyczne:
Koszty i źródła finansowania:
Koszty programów ponadsektorowych wynoszą 673 mln zł w tym 229 do 2010r. Z całej kwoty blisko 500 mln pochodzić ma z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
Na sektorowe projekty teleinformatyczne zaplanowano wydatki w wysokości 2 794 mln zł
Łącznie na międzysektorowe i sektorowe projekty teleinformatyczne zaplanowano około 3,5 mld zł
Elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej:
Kosztować ma ponad 200 mln zł
„spójny i systematyczny program zmierzający do uzyskania pełnej funkcjonalności elektronicznej administracji w Polsce”
Etapy:
Budowa platformy umożliwiającej tworzenie procesów obsługi firm z wykorzystaniem zdefiniowanych wcześniej standardów dokumentów elektronicznych i procesów pracy administracji publicznej
„rozszerzenie funkcjonalności platformy”
W planie zakłada się, że w pierwszym etapie uruchomiona ma być infrastruktura platformy pozwalająca na udostępnianie usług dla przedsiębiorstw i obywateli.
Infrastruktura ta „będzie umożliwiała w dalszej kolejności definiowanie kolejnych procesów obsługi obywatela i przedsiębiorstw, tworzenie adapterów do poszczególnych systemów administracji publicznej, rozszerzenie zestawu usługi fundamentalnych o np.: obsługę mikropłatności elektronicznych oraz wzbogacenie portalu o nowe kanały dostępu (WAP, SMS etc.) oraz mechanizmy agregujące grupy użytkowników (kampanie marketingowe, agregacja treści, fora dyskusyjne)”.
Pl.ID – elektroniczny dowód osobisty:
Najkosztowniejszy w planie (ok. 400 mln), stanowiący kontynuację działań rozpoczętych w ramach projektu PESEL 2, przy wykorzystaniu rezultatów i doświadczeń wynikających z tego projektu (integracja rejestrów państwowych, kontynuacja rozwoju usług dla przedsiębiorców i usprawniania administracji, budowanie usług na rzecz obywateli).
W ramach projektu ma nastąpić: wdrożenie wielofunkcyjnego elektronicznego dokumentu tożsamości z uwierzytelnieniem (dowód biometryczny) zgodnie z unijnymi koncepcjami narodowego dokumentu identyfikacyjnego (eID) w systemach IT jednostek sektora publicznego (administracja publiczna, pomoc społeczna, ochrona zdrowia, itp.), który umożliwi potwierdzenie tożsamości obywateli polskiech.
Centralny węzeł polskiego komponentu SIS II i VIS:
Na SIS II i VIS przeznaczono 54 mln z budżetu państwa,
Celem jest na „zapewnienie elektronicznego przepływu informacji, wymaganego postanowieniami Konwencji Wykonawczej Schengen pomiędzy centralnym systemem SIS II (CS-SIS) oraz centralnym systemem VIS (CS-VIS) a systemami centralnymi użytkowników instytucjonalnych oraz infrastrukturą teleinformatyczną Biura SIRENE. Wdrożenie Krajowego Systemu Informatycznego z Centralnym Węzłem Polskiego Komponentu SIS II i VIS umożliwić ma:
Dostarczenie usług przeznaczonych do komunikacji z CS-SIS i CS-VIS realizujących m.in. wysyłanie zapytań, odbieranie odpowiedzi, powiadomień i komunikatów rozgłoszeniowych,
Dostarczenie usług przeznaczonych do integracji Użytkowników Instytucjonalnych, Biura SIRENE i Użytkowników Indywidualnych w zakresie obsługi wpisów do CS-SIS i CS-VIS,
Dostarczenie usług wewnętrznych odpowiedzialnych za zarządzanie infrastrukturą N.SIS PL zapewniających m.in. rozliczalność działań, a w szczególności logowanie wszystkich wykonywanych funkcji i zdarzeń.
Podsumowanie:
Projekty teleinformatyczne są przedmiotem wielkich wydatków ze środków publicznych,
Powinny być poddane wszechstronnej kontroli, z uwzględznieniem kryterium efektywności,
Sprawozdania z wykonania PIP, ze wskazaniem głównych „konsumentów” środków i efektów ich działań także powinny być publikowane w BIP,
Nie są one w takim ujęciu dostępne, toteż posiłkować się trzeba innymi źródłami informacji na temat efektywności informatyzacji.
;