Zielona turystyka Jest to jedna z form podróżowania, ściśle związana z przyroda i rdzenna kulturą obszarów o wysokich walorach naturalnych to koncepcja turystyki zrównoważonej, godzącej interesy turystów i regionów turystycznych (ich lokalnych społeczności) z dobrem przyrody /Zaręba/ jest najczystszą formą podróżowania przyjaznego środowisku, ponieważ odbywa się zwykle na obszarach o najwyższych walorach przyrodniczych i krajobrazowych, bezpośrednio przyczynia się do ochrony środowiska naturalnego i kulturowego tych regionów, a jej uczestnikami są ludzie o dużej świadomości ekologicznej i wrażliwości przyrodniczej Istotą ekoturystyki nie jest forma czy charakter lecz rozwój lokalnych społeczności oparty na turystyce, którą uprawia się w celu regeneracji sił fizycznych i psychicznych, w procesie obcowania z przyroda i kulturą regionu, w czasie wolnym od pracy i nauki. Podstawowym celem ekoturystyki jest aktywne odkrywanie dzikiej przyrody i rdzennej kultury, ich dogłębne poznanie i kontemplacja (agroturystyka nie może być zatem utożsamiana z ekoturystyką, bowiem przybiera ona formę stacjonarnego wypoczynku, niemniej gospodarstwa wiejskie mogą stanowić bazę noclegową i żywieniową dla ekoturystyki). Ekoturystyka kładzie szczególny nacisk na: (główne założenia) Deklaracja o ekoturystyce z Quebec (2002): forma turystyki zrównoważonej, która z tej szerokiej koncepcji rozwoju turystyki wyróżnia się tym, że: Inne określenia ekoturystyki: - turystyka zielona - turystyka przyrodnicza -ekoetnoturystyka Rozumienie ekoturystyki wg Pisarskiej-Cechy ekoturystyki trzeba odnieść do: Czynniki Utrudniające: -zaśmiecanie środowiska i przestrzenia wizualno - akustycznej reklamami - zgubny wpływ reklam, utrudniają koncentrację na tym co tu i teraz, wpływają na przyśpieszenie odczucia znużenia, większość reklam zachęca do hedonizmu - plażowe lenistwo - co utrudnia promocję idei ekotur -stępienie przez media wrażliwości i twórczości krytycyzmu - funkcja rozwojowa czasu wolnego jest coraz bardziej ograniczana na rzecz funkcji rozrywkowej -powierzchowność edukacji patriotycznej -spadek efektywności nauczania w szkołach wszystkich szczebli - wzrost szczegółowości treści programowych, skracanie czasu nauki -spadek przyjaznej dzieciom i młodzieży dyscypliny w domu i w szkole -unikanie tematów o największych zagrożeniach dla zdrowia społeczności -wzrost dezinformacji i izolacji w wyniku rozpowszechnienia mediów - np. nadmiar kontaktów komórkowych podczas wyjazdów krajoznawczych uniemożliwia wejście w styczność z przyrodą i kulturą odwiedzanego miejsca Sprzyjające: - funkcjonowanie wielu firm turystycznych ze zróżnicowaną ofertą turystyczną Atrakcje ekoturystyczne: A)Środowisko przyrodnicze: w ekoturystyce największym walorem jest środowisko przyrodnicze w niewielkim stopniu przekształcone przez człowieka, charakteryzujące się obfitością i dużą różnorodnośćią fauny i flory, ciekawym położeniem geograficznym, unikatowym krajobrazem, oryginalnymi formami przyrody nieożywionej, itd. Do atrakcji ekoturystycznych będą należały nie tylko tereny objęte ochroną prawną (parki narodowe, krajobrazowe, rezerwaty przyrody i biosfery, obszary chronionego krajobrazu), ale i wiele innychobszarów w wybitnych walorach przyrodniczych, które nie doczekały się jeszcze takiej formalnej ochrony. B)Środowisko kulturowe: do dóbr kultury szczególnie atrakcyjnych, jeżeli chodzi o potrzeby ekoturystyki, trzeba zaliczyć: -Zachowane tradycje, plemienne zwyczaje, obrzędy, obchody świąt i uroczystości rodzinnych, stroje, tradycyjna kuchnia i zajęcia typowe dla danej grupy etnicznej (np. pasterstwo, rybołówstwo, rzemiosło); -Imprezy kulturalne: festiwale, przeglądy osiągnięć artystycznych, targi wyrobów lokalnych; -Tradycyjną architekturę i budownictwo, wystrój wnętrz, tradycyjne narzędzia i przedmioty gospodarstwa domowego; -Sztukę ludową: wyroby rzemiosła artystycznego, malarstwo, rzeźbę, muzykę, taniec, podania i legendy, pracownie twórców ludowych; -Zabytki archeologiczne, pozostałości po starożytnych cywilizacjach -Muzea etnograficzne, regionalne, skanseny, izby regionalne. |
Greenways Zielone Szlaki: KRYTERIA OGÓLNE obowiązkowe dla wszystkich kategorii zielonych szlaków •Zielony szlak – greenway to oznakowana w terenie trasa, która ma odrębną nazwę (zawierającą określenie “zielony szlak” lub “greenway”), logo oraz motyw – temat przewodni. •Informacje o szlaku są udostępnione w formie ulotek, map lub przewodników, istnieje strona internetowa dotycząca szlaku oraz system informacji wzdłuż trasy (m.in. tablice i punkty informacyjne). •Szlak spełnia podstawowe kryteria bezpieczeństwa, szczególnie dla rowerzystów i pieszych, oraz jest rozwijany i zarządzany przez głównego koordynatora (organizacja, instytucja, samorząd lokalny itp.) w porozumieniu i we współpracy z innymi partnerami z regionu. •Szlak jest częścią istniejących lub projektowanych strategii i planów rozwoju transportu i turystyki, wpisuje się w sieć komunikacyjną i turystyczną regionu i poszczególnych gmin oraz jest powiązany z systemem transportu publicznego. KRYTERIA SZCZEGÓŁOWE: Do środkowo-wschodnioeuropejskiej sieci Greenways należą: |
Ekomuzeum -sieć rozproszonych w terenie obiektów, które tworzą ‘żywą’ kolekcję, obrazującą wartości przyrodnicze i kulturowe regionu oraz dorobek jego mieszkańców -wyjątkowy charakter regionu jest prezentowany jako wypadkowa warunków naturalnych i działalności ludzkiej historycznej i obecnej -eksponuje autentyczność miejsca, poprzez prezentację zasobów przyrodniczo-kulturowych i działalność mieszkańców w połączeniu z promocją, edukacją i rozwojem regionu stwarzając możliwość integrowania ludzi i inicjatyw -jest przedsięwzięciem tworzonym oddolnie w oparciu o lokalną mądrość i ograniczoną znajomość regionu, czerpiącym z miejscowej historii i tradycji zaprezentowanej w sposób żywy i interesujący, godzącym wymogi ochrony dziedzictwa z potrzebami ekonomicznymi mieszkańców -są często uzupełnieniem regionalnych, krajowych czy międzynarodowych zielonych szlaków greenways Elementy: -centrum informacyjno-dokumentacyjne - odpowiedzialne za koordynację, rozwój, promocję, budowanie produktu turystycznego, a także prowadzenie działalności naukowo-badawczej, wydawniczej, dokumentacyjnej, informacyjnej -zespół atrakcji (eksponatów) rozproszonych w terenie - kolekcja obiektów i miejsc, które decydują o jego charakterze i wyjątkowości, stanowiące istotę ekomuzeum, np. kościoły, zamki, dworki, kapliczki, charakterystyczna zabudowa, stanowiska miejscowej flory i fauny, punkty widokowe itp. w zależności od tego czym może poszczycić się dany teren -warsztaty i demonstracje tworzące ‘żywą’ prezentację dziedzictwa - w czasie których miejscowi rzemieślnicy i twórcy demonstrują proces produkcji i twórczy -sieć oznakowanych ścieżek i szlaków zapewniających sprawną komunikację między obiektami - ekomuzea promują niezmotoryzowane formy turystyki w związku z czym preferowane są trasy piesze, rowerowe, konne, kajakowe, itp. -cykliczne i okazjonalne imprezy - organizowane dla uatrakcyjnienia i promocji oferty ekomuzeum ale także w celu zapoznania zwiedzających z lokalnymi zwyczajami i tradycjami Kryteria: Questing: -Głównym celem jest zwrócenie uwagi na wyjątkowe elementy i historie związane z lokalnym dziedzictwem przyrodniczym i kulturowym -Gotowe questy mogą być doskonałą i atrakcyjną formą zwiedzania miejsc oraz mogą stanowić doskonałe uzupełnienie oznakowanych szlaków i tras turystycznych - przed wszystkim tych nastawionych na prezentację dziedzictwa (zielone szlaki, ekomuzea) -tworzenie questów jest odkrywcze i atrakcyjne dla ich twórców - pozwala na lepsze poznanie miejsca w którym się mieszka, dostrzeżenie jego walorów, poznanie historii, zrozumienie, jak zmieniło się w czasie i w jakim kierunku się rozwija Questy na Bursztynowym Szlaku: Śladami rodu Kępińskich po Szczurowej (Szczurowa, woj. małopolskie) Kraków – Morawy – Wiedeń Greenways Szlak Odry Podlaski Szlak Bociani Instrumenty ograniczania antropopresji wykorzystywane na świecie: - wprowadzenie zakazu wstępu, np. do rezerwatów w PN - pozwolenia na powstanie i rozbudowę bazy noclegowej - polityka „długiego dojścia”, poprzez wydłużenie czasu dotarcia do miejsc atrakcyjnych - limitowanie pozwoleń dla podmiotów gospodarczych na prowadzenie działalności usługowej dla turystów Instrumenty o charakterze ekonomicznym: - wprowadzenie opłat za wstęp - nałożenie opłat za wjazd - ekopodatki za pobyt na określonym obszarze - opłaty za parkingi - opłaty za niekomercyjne wykorzystanie terenu w celach innych niż turystyczne, np. śluby, przyjęcia, - opłaty za komercyjne wykorzystanie terenu, np. kręcenie filmów, loty helikopterem - stosowanie kar za zaśmiecanie i zanieczyszczanie środowiska Rodzaje konkursów i kryteria Tourism for Tomorrow Awards - sponsorowany przez linie lotnicze British Airways wspólnie z kilkoma wiodącymi na świecie firmami turystycznymi, koordynator: Światowa Rada Podróży WTTC, nagrody w czterech kategoriach: a)dla miejsca podróży - może się ubiegać region gdzie rozwinęło się przynajmniej jedno przedsięwzięcie w branży turystycznej, którego sukces oparty jest na strategii turystyki zrównoważonej b)dla przedsięwzięcia turystycznego związanego z ochroną przyrody - firmy, organizacje lub atrakcje turystyczne które w znaczący sposób przyczyniły się do ochrony dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego c)dla przedsięwzięcia turystycznego związanego z ‘inwestycją w ludzi’ - każda inicjatywa turystyczna która przyniosła bezpośrednie korzyści ekonomiczne i społeczne lokalnym społecznościom d)Globalna Nagroda dla przedsiębiorcy turystycznego - do firm turystycznych, które wykazały się działaniami i zarządzaniem proekologicznym, edukacja turystów o odwiedzanym miejscu, wspieraniem ochrony dziedzictwa kulturowego i historycznego, partnerstwa, współpracą z organizacjami publicznymi i prywatnymi Kryteria oceny: -ochrona przyrody -zachowanie dziedzictwa kulturowego -włączenie i korzyści dla społeczności lokalnych -aspekty duchowe -rentowność biznesu -innowacyjność |
Certyfikat Przyjazny Rowerom – Bike Friendly Korzyści dla certyfikowanych obiektów: Model zagospodarowania turystycznego obszarów chronionych zgodnego z koncepcją ekoturystyki opierać się będzie na 3 podstawowych zasadach: 1.podziale obszaru chronionego na strefy, 2.kontroli aktywności turystów, 3.recepcji, informacji i edukacji turystów. Zakłada się, że: ■ w strefie ochrony czynnej nazwanej strefą ograniczeń – wstęp turystów będzie dozwolony w małych grupach (maksymalnie 20 osobowych), zwiedzanie w miarę możliwości organizacyjnych odbywać się będzie pod opieką przewodnika, a grupy turystów w tej strefie nie powinny przebywać dłużej niż jeden dzień (nocleg nie jest dopuszczalny), infrastruktura ograniczona będzie do znakowanych szlaków turystycznych, kładek i mostków, drogowskazów i innych niezbędnych elementów umożliwiających sprawne przemieszczanie się w strefie, dopuszczalne będą także elementy ułatwiające prowadzenie obserwacji przyrodniczych: zwyżki, czatownie, itp.; ■ w strefie ochrony krajobrazowej nazwanej strefą pośrednią – wstęp będzie możliwy w grupach o nielimitowanej wielkości (przy uwzględnieniu wskaźników chłonności i pojemności turystycznej), preferowane będą formy turystyki zrównoważonej – w tym ekoturystyka, nocleg dopuszczalny będzie w wyznaczonych miejscach (pola biwakowe), infrastruktura turystyczna powinna zapewnić sprawne poruszanie się turystów oraz bezpieczeństwo i łatwe pokonywanie odległości, oprócz elementów dozwolonych w strefie ograniczeń na tym obszarze znaleźć się mogą schrony przeciwdeszczowe, wieże widokowe, dodatkowe zabezpieczenia szlaków (zwłaszcza na obszarach górskich) oraz wszelkiego rodzaju tablice informacyjne i edukacyjne, będzie to także optymalne miejsce dla lokalizacji ścieżek przyrodniczych; ■ w strefie otuliny – ruch turystyczny będzie odbywać się bez ograniczeń (przy uwzględnieniu wskaźników chłonności i pojemności turystycznej), przy czym obok turystyki konwencjonalnej preferowane będą formy turystyki zrównoważonej, dopuszczalna będzie wszelka działalność gospodarcza w skali nie wywołującej negatywnego oddziaływania na środowisko przyrodnicze oraz nieuciążliwa dla turystów, optymalne miejsce lokalizacji centrum obsługi ruchu turystycznego. Podział obszaru chronionego według koncepcji Federacji Narodowych i Przyrodniczych Parków w Europie: - strefa sanktuarium (rdzeń obszaru chronionego) -zamknięta dla turystyki Leśne obiekty, służące rekreacji i turystyce, dzieli się na dwie grupy: W skład elementów turystycznego zagospodarowania lasów wchodzą: - parkingi i miejsca postoju pojazdów, Inicjatywy ze świata, np. projekty które uzyskały nagrody Organizacje zajmujące się promocją ekoturystyki -Międzynarodowe Towarzystwo Ekoturystyczne TIES - całkowicie ukierunkowała działanie na wspieranie rozwoju zielonej turystyki, siedziba - Bennington - 1991r., głównym celem jest tworzenie warunków do wymiany informacji i doświadczeń związanych z zieloną turystyką między specjalizacjami z branży turystycznej, a osobami zajmującymi się ochroną przyrody -Conservation International - 1989r., rozwijanie zielonej turystyki na najbardziej atrakcyjnych przyrodniczo i krajobrazowo miejscach na Ziemi, którym zagraża zaburzenie i stopniowa degradacja wskutek wzrostu demograficznego Sierra Club - propagowanie i szerzenie właściwej idei i wzorców ekoturystyki, założona w 1892r., dziś misją jest ochrona najdzikszych zakątków świata oraz promowanie zrównoważonego i odpowiedzialnego korzystania z zasobów przyrody |
|---|