Zaburzenia RKZ

1mmol/kg/h powstaje kwasu w organizmie, a pH musi być 7,35-7,4.

Krwawienia – również przy wykrzepianiu wewnątrznaczyniowym – duszność – wydzielanie kwasu mlekowego

Bufory

-chemiczne – natychmiastowe – węglanowy, fosforanowy, hemoglobin owy, białka osocza krwi – w wąskim zakresie zmian

-fizjologiczne – powolne i doskonałe działanie – płuca, nerki

Bufor chemiczny nie spowoduje, że pH wróci do normy – będzie tylko zabezpieczał, żeby nie doszło do skrajnego pH.

Najpierw płuca, potem nerki – doprowadzające stan do perfekcji.

Historyczne podstawy do regulacji RKZ

Cholera – stwierdzono, ze przy tej chorobie przy biegunkach- zejścia – bo był duży ubytek węglanu. Trzeba było przywracać węglan.

Zatrucie kwasem solnym – zmiany stężeń jonów węglanowych we krwi.

Dlatego podstawą leczenia jest przywrócenie poziomu węglanów.

pH krwi zależy od stosunku HCO3-/CO2.=20/1

H2CO3 oznaczanie współczynnikiem rozpuszczalności CO2 i prężnością CO2.

Bufor węglanowy jest doskonały, bo jest otwarty, bo CO2 wydalane z płuc i zmieniać stosunek HCO3-/CO2 = 0,03x PaCO2 ok. 24mEq/l

pCO2 we krwi tętniczej ok. 40mmHg

nerki usuwają nadmiar węglanu lub konserwują węglan.

Czynniki zakwaszające ustrój:

-kwasy metaboliczne – mleczan

-metabolizm aminokwasów siarkowych Met, Cys

-ketokwasy np. szczawiooctowy, betahydroksymasłowy

-sole amonowe – wytwarzanie mocznika – efektem ubocznym jest produkcja H+

Czynniki alkalizujące:

-kwasy organiczne w moczu u bydła – alkalizacja moczu – bo w ich przemianach jon wodorowy jest pochłaniany – ich spalanie jest źródłem czynników alkalizujących

-toksyczność mocznika u przeżuwaczy – dodawany do pasz dla zwierząt – dla klaczy przy porodzie – zwiększenie ilości białka dla źrebięcia. Nadmiar mocznika powoduje uwalnianie amoniaku czyli czynnika alkalizującego

Białka osocza krwi to słabe kwasy – decydują o tym ich grupy imidazolowe.

Określanie Zaburzeń RKZ oprócz określania zmian stosunku jonów węglanowych do CO2 dokonuje się też przez oznaczenie nadmiaru zasad – BE Base excess – różnica między należnym, a aktualnym stężeniem zasad buforowych we krwi – czyli wyliczony nadmiar lub niedobór zasad. BE obrazuje zaburzenia RKZ o charakterze metabolicznym i powinien wynosić od -2,3mEq/l do +2,3mEq/l.

BB – we krwi suma wszystkich części anionowych – bufor wodorowęglanowy+siarczany+fosforany=BB zasada buforowa ok. 48mEq/l

Zasada musi być spełniona żeby utrzymane było pH.

BE=BBstandard (48)-BBm

Nadmiar BE – zasad to odchylenie od 48

BE=48-50=-2 -niedobór zasad – kwasica – im wartość niższa tym kwasica cięższa – jest niedobór zasad lub nadmiar kwasów.

BE=48-45=+3 – nadmiar zasad, zasadowica, im wyższa wartość tym cięższa zasadowica, czyli nadmiar zasad lub niedobór kwasów.

BE nie wyjaśnia mechanizmu zmiany, bo nie wiadomo dokładnie czego brakuje, a czego jest za dużo.

Wartość BE nie zależy ani od pCO2, ani od stężenia Hb, ale zależy od wysycenia Hb tlenem, bo oksyHb jest bardziej kwaśna niż deoksyHb.

BE wskazuje, jakie jest zaburzenie i jaki jest jego stopień

Zasada BE wskazuje na zaburzenia RKZ pod warunkiem, że stężenia białek, siarczanów, fosforanów we krwi jest stałe.

LUKA ANIONOWA

LA=(Na+K)-(Cl+HCO3-)

Luka anionowa wskazuje przyczynę kwasicy i jest parametrem prognostycznym.

LA=18-20mEq/l

Wysoka LA – silny dopływ kwasów

Brak zmian LA – kwasica hiperchloremiczna, ubytek wodoroweglanów, więc jakiś anion musi zachowywać zasadę elektroneutralności.

Niska luka przy kwasicy – niedobór białek

Zmiany stężenia jonów

Stewart:

-Zmienne zależne: pH, HCO3-, objętościowa zawartość CO2 (v%)

-zmienne niezależne: pCO2, Atot, SID (stron Ion Difference)

Atot= albuminy+globuliny+Pi (PO4 -2)

SID= (silne kationy osocza Na, K, Mg, Ca) - Cl – 1,5

Jony wodorowe

-ich stężenie jest milion razy mniejsze niż jonów sodu i tak musi być żeby było życie

Słabe kwasy są dlatego buforami, że nie dysocjują całkowicie.

pH = pK warunek dla buforów pK dla buforu to taka wartość pH, gdy ten bufor jest w połowie zdysocjowany.

Najlepsze bufory krwi, gdy pH =pK

Bufor węglanowy jest otwarty dlatego ma tolerancję na to, że pK nie jest równe pH.

W RBC efekt hamburgera z anhydrazą węglanową.

Nerki

3 sposoby usuwania jonów wodorowych – kompensacja kwasicy

-usuwanie H+ na wymianę z Na+

-usuwanie H+ przez usuwanie miareczkowalnego kwasu – jednokwaśny fosforan przekształcany w dwukwaśny

-działanie glutaminy – usuwanie NH4+

-wymiana jonu wodorowego za potas – przy kwasicy metabolicznej może być hipokaliemia. Alkaloza metaboliczna prowadzi do hiperkaliemii.

-wytwarzane HCO3- i przesuwane do przestrzeni wewnątrzkanalikowej – oszczędzanie

Stewarts – analiza

Stałe zależne, niezależne, ale też wpływ na RKZ mogą mieć:

-prawo zachowania masy

-prawo elektroneutralności

SID opisuje zmiany – które jony wpływające na pH mogą się zmieniać. Jeśli jest odchylenie wartości SID, to zmiana wartości anionów lub kationów.

SID powinna wynosić ok. 40-42mEq/l

Atot – zawartość słabych kwasów osocza krwi człowiek ok. 19, Kon ok. 15. Z tych 15 za całkowity ładunek anionowy w większości odpowiadają albuminy, globuliny, reszta z tych 15 to fosforany – określenie wpływu białka na RKZ

LA ma wartość do rozpoznania kwasicy jeśli stężenie białek osoczowych jest stałe – u konia 7,5mg/ml, bo jeśli stężenie białek – niemierzalnych anionów jest wysokie, - hiperproteinemia, to nie ma kwasicy.

Atot zależy od syntezy i degradacji białek w wątrobie (albuminy powstają w wątrobie w 100%). To albuminy decydują o ładunku białek.

Wpływ innych anionów zależy od nerek, jelit – utrata płynów przy biegunkach.

pCO2 zależne od perfuzji/wentylacji płuc i perfuzji tkanek.

Zaburzenia RKZ:

-Kwasica metaboliczna

-Zasadowica metaboliczna

-Kwasica oddechowa

-Zasadowica oddechowa

W standardowych oznaczeniach zaburzeń decyduje norma HCO3- (24-28mEq/l) spadek tej wartości to kwasica metaboliczna, a wzrost pow. 28 to zasadowica metaboliczna – zaburzenia metaboliczne.

Zaburzenia oddechowe to odchylenia od prężności – pCO2. Spadek pCO2 poniżej 40mmHg (4,5-5kPa) to kwasica oddechowa, powyżej 40 to zasadowica oddechowa.

W każdym zaburzeniu ważne jest czy to zaburzenie jest kompensowane przez bufory chemiczne i fizjologiczne.

Kwasemia/acidemia – stan obniżonego pH krwi – prawie nigdy nie występuje, bo zawsze organizm próbuje kompensować.

Acidoza/alkaloza – kwasica/zasadowica – może nie oznaczać zmian pH krwi, bo jest kompensacja.

Kwasica metaboliczna bez zmiany pH, gdy jest kompensowana.

Kwasica a pCO2 normalne, a nadmiar zasad ujemny to pierwotna kwasica metaboliczna

Alakalemia – stan obniżonego pH

Alkaloza – bez obniżenia pH, ale zaburzenia zasadowicowe będą.

Niska pCO2 zaburzenia oddechowe.

Przy jakich chorobach oddechowych powodujących hipowentylację dochodzi do kwasicy oddechowej:

-zwężenie dróg oddechowych

-zaburzenia mózgowe – urazy, anestetyki, opioidy, zatory, apnoe

-zaburzenia obwodowego układu nerwowego – neuropatie, zaburzenia nerwu przeponowego

-astma, pneumothorax,

-choroby klatki – deformacje, skolioza, otyłość, osłabienie mięśni

Normogram Davenporta

Normogram Siggaarda Andersena

Przy zmierzeniu pCO2, pH, HCO3- - kiedyś był do wyznaczania BE – nadmiaru zasad i wskazania czy jest silna czy słaba kwasica/zasadowica. Zależności:

Oś odciętych pCO2, fizjologicznie nadmiar zasad powinien być 0. Zmiany pCO2 – aparaty wziewne do narkozy. Normogram pokazuje, że kiedy jest kwasica żeby pH było unormowane to musi być określony nadmiar zasad.

Czysta kwasica metaboliczna – nie ma kompensacji oddechowej

SID zmienia się zwykle wraz ze zmianami HCO3- lub w podobny sposób do zmian w BE. Zmiany SID idą w tym samym kierunku co BE.

SID-HCO3- - Atot=0

SIG = SiD mierzone – SID standard

Fluktuacje w wartościach SIG przydatne w kwasicy metabolicznej przy kolkach u koni. Jeśli SIG u konia -4 to spadek przeżywalności koni. – wyznaczanie jakie jest zaburzenie i prognozowanie czy osobnik przeżyje.