18 października 2013

09:35- 11:05

(Wykład 2)

1. Rzadkość , wybór i koszt alternatywny

 

1. Zależności w ekonomi: Wyraża wzory arytmetyczne oraz wykresy (pamiętajmy o metodzie ceteris paribo)

 

1. Krzywa możliwości produkcyjnych: Przedstawia w sposób graficzny maksymalną, możliwa produkcję jednego dobra , przy danej wielkości produkcji drugiego dobra. Krzywa pokazuje różne kombinacje ilości dóbr czy usług, które są możliwe do wytworzenia, gdy wszystkie dostępne zasoby są w pełni efektywnie wykorzystane.

 

1. Krzywa transformacji: krzywa możliwości produkcyjnych. Ze względu na fakt iż przemieszczając zasoby produkcji z jednego dobra do produkcji drugiego dokonujemy swoistej transformacji jednego dobrana drugie.

 

1. Krzywa kosztów alternatywnych - jako, że osiągając pewną grupę dóbr poprzez przemieszczenie zasobów, poświęcamy inne dobra których mniejsza dostępna ilość staje się kosztem alternatywnym.

 

1. Prawa ekonomiczne: Stale powtarzające się w danych warunkach relacje pomiędzy zjawiskami i procesami ekonomicznymi.

 

1. Cechy praw ekonomicznych :

Statystyczność: Prawa ekonomiczne są w (większości) statystyczne(stochastyczne) :

• Można je poznać obserwując zjawiska masowe

• Zjawiska (procesy, zachowania) indywidualne nie mogą być podstawą do żadnych uogólnień .

• Prawa ekonomiczne nie tłumaczą każdego indywidualnego zjawiska( procesu, zachowania).są prawdziwe jedynie dla "przeciętnych"

 

1. Obiektywizm: są obiektywne, działają poza nasza wolą i świadomością nie możemy ich zmienić możemy się tylko do nich dostosować i wykorzystać ich działanie

 

1. Przykłady praw ekonomicznych

- Prawo podaży i popytu.

• Prawo malejącej produkcyjności krańcowej , Clarka - w odniesieniu do pracy- głosiło, że każdy następny, zatrudniony w danej gałęzi pracownik, początkowo przyczyni się do powstania sytuacji , w której ta produkcja rośnie szybciej niż proporcjonalnie, a później, poprze kroczeniu punktu optymalnego, przyrosty tej produkcji będą stawać się coraz mniejsze.

 

1. Ekonomia rodzaje

• Ekonomia pozytywna: Zajmuje się opisem faktów, okoliczności i wzajemnych zależności w gospodarce. Takie podejście oznacza bezinterpretacyjny opis otaczającej rzeczywistości gospodarczej. Zajmuje się zatem światem takim jaki jest a nie takim jakim powinien być. Przedmiotem jej analizy są faktyczne (pozytywne i negatywne) konsekwencję zmian warunków ekonomicznych i ustalenie ich wpływu na efektywność gospodarowania.

• Ekonomia normatywna: Oparta jest na etyce i tworzonych na jej podstawie sondach wartościujących. Na ich podstawie dokonuje się interpretacji i oceny zaobserwowanych zjawisk i zależności ekonomicznych. Chodzi tu o ustalenie norm, zasad, którym powinny odpowiadać zjawiska i procesy ekonomiczne.

 

1. Pułapki statystyczne:

Wynikają z różnych metodologii pomiaru i dotyczą między innymi:

• Stopy bezrobocia

• Deficytu budżetowego

• Deficytu handlowego

• PKB

 

1. Działy ekonomii

• Mikroekonomia: Zajmuje się podmiotami gospodarczymi, relacjami między nimi oraz poszczególnymi rynkami

• Makro ekonomia: Zajmuje się procesami łącznymi ( zagregowanymi) w skali krajowej lub między narodowej

 

1. Ekonomia z XIX w : Początek ekonomii, wcześniej zagadnienia gospodarcze pojawiały się w innych naukach wywodzi się z filozofii.

 

"onikos" - Dom

"nomos" - prawo nauka

"oikonomania" - dziedzina wiedzy zajmująca się prawami (zasadami) prowadzenia gospodarstwa domowego

 

1. Pierwsze zwarte poglądy ekonomiczne.

• Metkantywizm 15-16 wiek. Źródła bogactwa pieniądz kruszcowy gromadzony dzięki handlowi także w wyniku tworzenia nadwyżek wymiany między narodowej pozytywna rola państwa.

• Fizjokratyzm : 17-18 wiek. Źródłem bogactwa jest ziemia . Według fizjokratów klasą produkcyjną są rolnicy, a pozostałe klasy społeczne są pasożytnicze( tablica ekonomiczna F. Quesneya)

 

1. Adam Shmit -Twórca teorii ekonomii

Wykładowca filozofii molarnej . Główne dzieło- badanie nad naturą i przyczynami bogactwa narodów1776r.

 

1. Nurt klasyczny, liberalny i neoliberalny

• Analiza długich okresów

• Naturalna równowaga ekonomiczna

• Prawo rynków saya

• Wolny rynek

• Ograniczony interwencjonizm państwa

• Homo oeconomicus

• Rola analizy mikroekonomicznej i podaży

 

1. Teorie popytowe:

• Głównym czynnikiem wpływającym na zwiększenie tempa wzrostu jest zwiększenie popytu globalnego i zmniejszenie bezrobocia.

• Wzrost popytu stwarza bodźce do wzrostu inwestycji, a to oznacza wzrost produkcji i zatrudnienia.

 

John Mayrand Keynes: Ekonomista polityk o niekwestionowalnym życiorysie , jednak większość swoich przychodów uzyskał nie z nauczania a z grania na giełdzie.

 

1. Nurt Keynesowski

• Dominująca analiza krótkookresowa

• Naturalna nierównowaga w gospodarce

• Rola ograniczeń popytowych

• Prawo keynesa

• Analiza makroekonomiczna

• Znaczenie pobudzania popytu łącznego - interwencjonizm

 

1. Instytucjonalizm: Współczesny instytucjonalizm (neoinstytucjonalizm) nawiązuje do kierunku zwanego szkołą historyczna , oraz wczesnego amerykańskie instytucjonalizmu

 

• W systemie teoretycznym należy uwzględnić zwrotne oddziaływanie płaszczyzn gospodarczych, społecznych, politycznych, kulturowych. Według instytucjonalistów ekonomia nie może ograniczać swojego pola badawczego jedynie do zjawisk rynkowych, nie powinna ignorować pozaekonomicznych ram, w jakich podejmowane są decyzje gospodarcze. Powinna korzystać z innych nauk społecznych, a także badać instytucje społeczne, które mają istotne znaczenie dla zachowań ekonomicznych ( władze państwowe, związki zawodowe, organizacje finansowe, a także struktury własnościowe i organizacyjne, nawyki myślowe, powszechne uznane reguły i zasady postępowania)

 

…………………………………………………………………………………………………………………….

 

25 października 2013

09:35-11:05

(Wykład 3)

 

System polityczny - system związany z sprawowaniem władzy

System wartości- w każdym działaniu człowieka wyrażają się jego wartości

 

Klasyfikacja.

Human development Index: indeks rozwoju ludzkiego/ indeks rozwojowy . Im wyższy indeks, tym dobrobyt większy. Z czego się składa??- bardzo wyskoki poziom życia, wyskoki, medium , low.

Krzywa lorenca: współczynnik gimmiego zawiera się między liczbami jeden a 0 - egalitayzm skrajny przypadek a jeden skrajny przypadek nierówności. Współczynniki Jimiego i współczynnik 10 i 20 % są miarami nierówności czyli się liczy o ile dziesięć procent populacji najbogatszej zarabia więcej od 10 procent populacji najuboższej.

 

Konkurencyjność gospodarki- konkurencyjność firm.- mierzona jest w skali całej gospodarki , zdolność do długofalowego zyskownego wzrostu gospodarczego , którego efektem jest powstanie takiej struktury ekonomicznej , która jest zgodna ze strukturą światowego popytu Word economic forum.

 

Metodologie:

• Wielkość gospodarki krajowej/produkt krajowy brutto

• Dynamika gospodarcza,

• Przewidywania, handel między narodowy

• Bilans handlowy,:

• kurs walutowy,

• zatrudnienie,

• poziom cen,

• wskaźnik wydatków gospodarstw domowych ,

• finanse publiczne,

• wydatki na emerytury,

• dochody z podatków

• poziom VAT,

• stopy procentowe,

• wydajność państwa transparentność,

• wydolność biurokracji,

• wielkość szarej strefy,

• regulacje rynku pracy, nierówność płac

• wydajność gospodarcza ,

• koszty pracy,

• relacje społeczne ,

• umiejętności pracowników,

• udział giełdy,

• wartości w gospodarce,

• infrastruktura,

• dostęp do wody,

• technologie ,

• ochrona danych osobowych,

 

Najbardziej konkurencyjne kraje

1.Stany

2.Szwajcaria

3.Hongkong

do oceny gospodarek: PKB

 

Wolności ekonomiczne, robi Frazera

• : wolność biznesu,

• wolność handlu,

• wydatki ,

• wolność fiskalna,

• wolność ochrony praw własności,

• wolność od korupcji,

• wolność na rynku pracy

 

Wskaźnik korupcji transparent international:

 

Retting- ryzyko inwestycyjne danego kraju. (ocena)- robią trzy instytucje z ameryki,( standard ind poor, moody, ficz)

 

• AAA - kraj który nie posiada , żadnego ryzyka inwestycyjnego, ale niski procent, obligacji

• BBB rodzi się zagrożenie inwestowania, papiery nie inwestycyjne a spekulacyjne

• CCC inwestycje śmieciowe bardzo wysokie ryzyko.

………………………………………………………………………………………………………………………

 

8 Listopad 2013

09:35-11:05

(Wykład 4)

 

Historia gospodarcza, nakazowo rozdzielcza, komunistyczna , socjalistyczna

1. Rola ideologia marksistowskiej

• Materializm i determinizm ekonomiczny (rola sił wytwórczych i stosunków ekonomicznych )

• Teoria antagonistycznego konfliktu klasowego

• Teoria wartości dodatkowej i wyzysku

• Rola własności w kształtowaniu stosunków ekonomicznych

• Koncepcja rewolucji i nowego sposobu produkcji

 

1. Próby nazwania nierynkowego sposobu produkcji i stosowane synonimy

• Gospodarka socjalistyczna-> centralnie planowana-> Nakazowo rozdzielcza -> Komunistyczna-> Realny socjalizm -> gospodarka niedoborów.

 

1. Strategia a struktura: strategia narzuconej industrializacji ma wpływ na przyjętą strukturę polityczną i ekonomiczną.

 

1. Cechy.

• Monocentryzm polityczny

• Dominacja państwowej formy własnościowej

• Łagodne ograniczone budżetowe

• Centralne planowanie rzeczowe

Decyzje centralne

Plan hierarchiczny

Charakter nakazów nakazowy planu

Dominacja planu rzeczowego

Ewolucja systemu planowania (od nakazowego do przetargowego)

• Nierynkowa alokacja zasobów (centralna reglamentacja i przetargi inwestycyjne

• Nomenklatura w polityce kadrowej.

• Rozmycie odpowiedzialności

• Ekspansywny system planowania i zarządzania- nie trzeba gospodarki specjalne pobudzać.

• Gospodarka niedoborów: Jeśli niedobory mają charakter powszechny, chroniczny, samo pogłębiający się to gospodarka taką gospodarkę nazywamy gospodarką niedoborów. Wtedy niedobory nie są anomalią systemu ale jego normą i tworzą się normy niedoborowe a wokół nich zachowania gospodarstw domowych i przedsiębiorstw. Jako pierwszy opisał to węgierski ekonomista Jarosz Kornai, w swej pracy "niedobory w gospodarce.

• Monopolizacja- są likwidowane lub komasowane firmy. Kilka producentów np. sprzętu np. lodówki tylko polar.

 

1. Cechy i przyczyny gospodarki niedoborów

• Niedobór jako inflacja tłumiona (popyt -podaż)

• Rola polityki cenowej

• Rynek Producenta

• Rola łagodnego ograniczania finansowego

• Pęd do inwestowania

• Maksymalizacja zasobów

• Autarkizacja firm i gospodarki :starają się być samowystarczalne.

• Wymuszana substytucja, zakupy i oszczędności

• Reglamentacja i system kartkowy

 

1. Skutki gospodarki niedoborów/ forma inflacji rzeczowej

Brak innowacyjności

Nierównowaga gospodarka

Niezaspokajanie podstawowych potrzeb społecznych

Twory kulturowe (kolejki)

Przeinwestowanie gospodarki i słabe odtwarzanie zużytego majątku

 

1. Ewolucja gospodarki niedoborów

• Przyspieszona industrializacja (okres stalinowski)

• Okres względnego względnie zrównoważonego funkcjonowania (okres gierkowski)

• Okres decentralizacji formalnie scentralizowanego systemu- polska branżowa okres gierkowski

• Okres rozpadu systemu - zastosowanie elementów przemocy oraz później próby uwolnienia wybranych parametrów ekonomicznych przyspieszające zmiany systemowe

 

1. Krótka historia reglamentacji w Polsce

Reglamentacja – wprowadzone na stałe lub czasowo ograniczenie wolnego obrotu pewnymi dobrami lub towarami, spowodowane przeważnie niedostatkiem tych dóbr lub towarów i koniecznością ich racjonowania; zjawisko typowe dla gospodarki okresu wojennego i tuż po wojnie, a także, w różnych formach, dla ekonomiki państw socjalistycznych.

Reglamentację określają przepisy wydane przez administrację państwową. Reglamentację wprowadzano przeważnie wraz z emisją różnego rodzaju bonów towarowych i kartek żywnościowych (po 1981), uprawniających do nabycia ściśle określonej ilości pewnego towaru.

 

Powszechnie przyjmuje się, że reglamentacja dóbr i wprowadzenie kartek na towary deficytowe to dziedzictwo kryzysu gospodarczego lat 80. Tymczasem kartki czy różnego rodzaju bony funkcjonowały w polskiej gospodarce prawie przez cały okres PRL-u. Zniszczenia wojenne oraz ogromne kłopoty z zaopatrzeniem w podstawowe towary spowodowały , że władze komunistyczne wprowadziły reglamentację towarów tuż po wojnie. Od 1946r. na kartki można było m.in.. kupić papierosy. W 1947r. obowiązywały np. kartki na cukier, tłuszcze, mąkę, mleko, dżem, konserwy. Po kilkudziesięciu latach funkcjonowania socjalistycznej gospodarki kartki wróciły. Eksport cukru za granicę spowodował, że towar ten stał się rarytasem w polskich sklepach. Dlatego od sierpnia 1976r. cukier można było nabyć tylko na kartki – norma podstawowa wynosiła 2 kg miesiąc na osobę. Oczywiście wprowadzenie kartek nie spowodowało, że cukru było na rynku więcej. Jednak prawdziwe kartkowe eldorado rozpoczęło się kilka lat później. 

W 1981r. na mocy uchwały Rady Ministrów wprowadzono kartki na mięso. Władze zakładały, że takie rozwiązanie będzie tymczasowe. Kartki te obowiązywały od 1 kwietnia do 30 czerwca 1981r., później przedłużono reglamentację tego artykułu. Istniało aż dziewięć rodzajów kartek na mięso. Norma podstawowa przysługująca najliczniejszej grupie ludności wynosiła 3,7 kg mięsa na osobę na miesiąc. Pogłębiający się kryzys gospodarczy spowodował, że towarów dostępnych na kartki przybywało. Kolejno systemem kartkowym objęto: cukier, masło, mąkę, alkohol, papierosy, mydło, proszek do prania, słodycze. Od 1 czerwca 1981r. na kartki można było kupić kaszę mannę, mleko w proszku i proszek „Wypisek”. Z doniesień prasowych wynika, że ostatni produkt był mimo reglamentacji bardzo trudno dostępny. Przez krótki okres na kartki można było też kupić dywany, artykuły papiernicze, a nawet… buty. Istniał także system tzw. zamienników, czyli towarów zastępczych, które można było nabyć zamiast artykułów kartkowych. Za papierosy i alkohol można było dostać np. słodycze, kakao lub kawę. Zdarzały się też ewidentne absurdy, np. podstawowa norma mydła wynosiła 300 g miesięcznie na osobę, ale mieszkańcy województwa katowickiego oraz Kraków i Wałbrzych mieli prawo do zakupu 500 g tego towaru. Kolejnym absurdem było to, że w czerwcu 1983r. zniesiono kartki na tłuszcze, a już w listopadzie tego roku je przywrócono.

System reglamentacji objął również zakłady pracy, które wydawały swoim pracownikom tzw. kartki zaopatrzeniowe uprawniające do nabycia tzw. wolnym rynku niektórych trudno dostępnych towarów, np. papierosów, konserw itp. Osoby udające się na urlop musiały przed wyjazdem uzyskać od zakładu pracy zaświadczenie, że ich kartki żywnościowe mogą być zrealizowane na terenie całego kraju. Uczestnicy wczasów zakładowych musieli zaś przekazać część swoich kartek do stołówek w ośrodkach wczasowych.

 

 

.