Wykład 10
Struktura podmiotów gospodarczych w Polsce w latach 2000 – 2005.
W % | 2000 | 2002 | 2005 |
---|---|---|---|
Przedsiębiorstwa państwowe | 0,07 | 0,06 | 0,03 |
Spółki handlowe | 5,01 | 5,67 | 6,37 |
Spółki cywilne | 9,5 | 8,09 | 7,67 |
Inne spółki | 0,005 | 0,05 | 0,05 |
Spółdzielnie | 0,6 | 0,54 | 0,5 |
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą | 78,52 | 78,26 | 76,79 |
Przedsiębiorstwa łączą się ze sobą z wielu powodów. Do najważniejszych zaliczane są przede wszystkim:
Korzyści skali – pojawiają się wówczas, gdy wraz ze wzrostem rozmiarów produkcji, jednostkowe koszty maleją,
Względy finansowe – do realizacji pewnych zadań potrzebne są znacznie większe środki finansowe (kapitałowe) niż będące w dyspozycji pojedynczych firm.
Istota spółki i jej cechy.
Spółka jest umownym związkiem osób i ich kapitałów w celu prowadzenia zarobkowej działalności gospodarczej. Spółka ma następujące cechy:
Jest umową między wspólnikami,
Wspólnicy wnoszą wkład kapitałowy,
Przedmiotem działalności jest głównie działalność gospodarcza,
Wspólnicy mają wytyczony cel i odpowiedni zysk od wniesionego kapitału.
Uwzględniając przepisy normujące zasady tworzenia i działania spółek w Polsce, dzieli się na:
Spółki cywilne, unormowane przepisami prawa cywilnego (Kodeks cywilny),
Spółki handlowe, których działanie reguluje od 1.01.2001 Kodeks spółek handlowych, a do 31.12.2000 regulował Kodeks handlowy z 1934r., dzielą się na:
Spółki osobowe – istotny jest skład osobowy określony w umowie. Dzielą się na:
Jawne,
Partnerskie,
Komandytowe,
Komandytowo-akcyjne,
Spółki kapitałowe – istotny jest kapitał złożony z udziałów lub akcji. Dzielą się na:
Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,
Spółki akcyjne.
Spółka osobowa:
Jest własnością, co najmniej dwóch partnerów,
Wnoszą oni odpowiedni kapitał,
Wspólnie prowadzą działalność gospodarczą,
Ponoszą ryzyko związane z tą działalnością,
Dzielą się osiągniętymi zyskami,
Odpowiadają za powstałe zobowiązania.
Spółka osobowa nie ma osobowości prawnej.
Spółka jawna:
Jest umownym połączeniem dwóch lub więcej osób,
Celem jest wspólne prowadzenie przedsięwzięcia zarobkowego w imieniu wspólników,
Obowiązuje zasada pełnej i solidarnej odpowiedzialności wspólników (majątkiem własnym i majątkiem spółki),
Wspólnicy mają do siebie pełne zaufanie.
Istota spółki komandytowej polega na tym, że występują dwa rodzaje wspólników:
Komplementariusze (wspólnicy aktywni) – odpowiadają za zobowiązania prawne i finansowe spółki całym majątkiem,
Komandytariusze (wspólnicy bierni) – odpowiadają za zobowiązania spółki tylko do wysokości wniesionego wkładu (tzw. sumy komandytowej).
Spółki kapitałowe mają osobowość prawną. Oznacza to, że:
Są zdolne do czynności prawnych,
Niezależnie od właścicieli mogą występować, jako samodzielny podmiot gospodarujący,
Odpowiedzialność właścicieli za zobowiązania spółki jest ograniczona do wysokości ich udziału w majątku spółki.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością:
Jest spółką kapitałową,
Wszyscy wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki tylko do wysokości wniesionych przez nich udziałów kapitałowych (rzeczowych lub pieniężnych),
Kapitał zakładowy spółki powinien wynosić co najmniej 5,000 zł,
Wartość minimalna udziału nie może być niższa niż 50 zł.
Do powstania spółki z o.o. wymagane jest:
Zawarcie umowy w formie aktu notarialnego,
Wniesienia całego kapitału zakładowego,
Ustanowienia władz spółki,
Wpisu spółki do rejestru sądowego (KRS).
Organy spółki (władze) z o.o. to:
Zarząd,
Nadzór (rada nadzorcza lub komisja rewizyjna),
Zgromadzenie wspólników.
Spółka akcyjna:
Jest spółką kapitałową,
Kapitał zakładowy spółki powinien wynosić minimum 500,000 zł,
Wartość nominalna akcji nie może być niższa niż 1 zł,
Udziałowcy spółki akcyjnej odpowiadają za zobowiązania spółki tylko do wysokości zakupionych akcji.
Organy spółki akcyjnej:
Zarząd (czyli jej kierownictwo) – prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę,
Nadzór – w spółce akcyjnej ustanawia się radę nadzorczą, sprawującą stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności. Do szczególnych obowiązków należą:
Ocena sprawozdań,
Ocena wniosków zarządu dotyczących podziału zysku albo pokrycia strat.
Walne zgromadzenie – zwyczajne walne zgromadzenie powinno odbyć się w terminie 6 miesięcy po upływie każdego roku obrotowego a przedmiotem obrad powinno być np.:
Rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za rok obrotowy,
Podjęcia uchwały o podziale zysku albo o pokryciu strat.
Źródła finansowania działalności spółki akcyjnej można podzielić na:
Wewnętrzne:
Nierozdzielona część zysku,
Fundusz amortyzacji,
Zewnętrzne:
Środki finansowe pochodzące ze sprzedaży nowych serii akcji i obligacji,
Kredyty.
Akcje i obligacje.
Akcja jest papierem wartościowym potwierdzającym udział właściciela w kapitale spółki akcyjnej:
Odzwierciedla współudział w kapitale spółki,
Daje prawo do udziału w jej zyskach (czyli do pobierania dywidendy z części zysku),
Daje prawo głosu na walnym zgromadzeniu.