Organizacja zdrowia - Zdrowie publiczne

Wykład 1, temat 1 ( system zdrowotny – cele, zadania, kryteria efektywności )

System zdrowotny to zorganizowany i skoordynowany zespół działań, których celem jest realizowanie świadczeń i usług profilaktycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych, mających na celu zabezpieczenie i poprawę stanu zdrowia populacji.

System zdrowotny = system opieki zdrowotnej = system służby zdrowia

Celem nadrzędnym każdego systemu opieki zdrowotnej jest zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego państwa.

Cele polskiego systemu opieki zdrowotnej

1. Zabezpieczenie i dostarczenie całej populacji możliwe pełnego zakresu świadczeń medycznych, których ona wymaga

2. Zapewnienie usług i świadczeń diagnostycznych, profilaktyczno – leczniczych i rehabilitacyjnych na możliwie najwyższym poziomie, adekwatnie do poziomu wiedzy i sztuki medycznej oraz zasad dobrej praktyki

3. Organizowanie opieki w możliwie najlepszy sposób tak aby zapewnić optymalne wykorzystanie istniejących zasobów materialnych finansowych i osobowych

4. Systematyczne wdrażanie działań doskonalących system ( dynamika systemu) umożliwiających satysfakcję użytkowników systemu ( biorców) świadczeń medycznych jak i personelu realizującego usługi i świadczenia medyczne

Władza ustawodawcza i wykonawcza definiuje cele główne ( konstytucja) i cele szczegółowe ( ustawy) każdego systemu oraz poprzez kompleksowe regulacje prawne (przepisy wykonawcze – rząd) wskazuje metody i środki zarządzania systemu.

Elementy składowe systemu:

1. Baza materialna – ilość, rodzaj, rozmieszczenie instytucji, wyposażenie w sprzęt

2. Kadry – personel specjalistyczny i pomocniczy

3. Środki finansowe – na bieżące funkcjonowanie i na nowe inwestycje

Efektywność funkcjonowania

Kryteria :

1. Dostępność

2. Kompleksowość

3. Ciągłość

4. Skuteczność i jakość opieki

5. Produktywność systemu

6. Akceptacja i satysfakcja pacjentów i personelu medycznego

7. Dynamika systemu i jego zdolność do adaptacji

1.Dostępność opieki zdrowotnej

- jest wyrazem potencjalnej możliwości uzyskania niezbędnej usługi lub świadczenia

- brak powszechnej dostępności jest cechą charakterystyczną systemów wielu krajów; brak tej dostępności związany jest z :

* charakterystyką systemu – rozmieszczenie zakładów opieki zdrowotnej, godziny przyjęć, czas oczekiwania na wizytę

*charakterystyką użytkowników systemu, potencjalnych odbiorców świadczeń medycznych (zróżnicowania ekonomiczne, społeczne i kulturowe społeczeństwa)

2. Kompleksowość (globalność)

- pełne zintegrowanie działań promujących zdrowie, prewencyjnych, zapobiegawczych, diagnostycznych, usług leczniczych, usług w zakresie opieki terminalnej.

- stroną ujemną większości systemów opieki zdrowotnej jest przeznaczenie niewystarczających środków na działania z zakresu promocji zdrowia.

3. Ciągłość opieki zdrowotnej

- miarą ciągłości jest systematyczne kontynuowanie koniecznych i niezbędnych działań prewencyjnych, diagnostycznych, leczniczych we wszystkich fazach życia i okresach rozwoju, od stadium prenatalnego do starości oraz sprawna współpraca pomiędzy poszczególnymi sektorami opieki zdrowotnej

4. Produktywność opieki zdrowotnej

- oznacza relacje pomiędzy liczbą i jakością usług świadczeń medycznych oraz stanem zdrowia populacji a istniejącymi zasobami z jakich korzysta system.

5. Skuteczność i jakość opieki zdrowotnej

- dotyczy analiz jakości opieki zdrowotnej, obejmuje ewaluację poziomu i rezultatów świadczeń i usług medycznych

- miernikiem jakości jest poziom świadczonych usług oraz ich skuteczność mierzona uzyskanymi rezultatami

6. Akceptacja i satysfakcja personelu medycznego i pacjentów

- obejmuje badanie i analizę wyników opinii pacjentów, dotyczących różnych aspektów funkcjonowania jednostek opieki zdrowotnej

- akceptacja i satysfakcja personelu jest wyznaczona poprzez warunki pracy (poziom organizacyjne, wynagrodzenie itd. )

-akceptacja i satysfakcja użytkowników uzależniona jest od możliwości i szybkości uzyskania usługi oraz od jakości usługi

7. Dynamika systemu i jego zdolność do adaptacji

- dotyczy ukierunkowania działań lub ich modyfikacji na zaspakajanie rozpoznanych i zmieniających się potrzeb zdrowotnych danej populacji, którym system powinien sprostać

-system powinien posiadać zdolność adaptacji do zmieniających się warunków w jego otoczeniu

- stale doskonalić przyjęte rozwiązania organizacyjne, prawne i ekonomiczne

Wykład 1, temat 2 ( modele systemów ochrony zdrowia )

Klasyczne systemy

1. System Bismarck’a – system ubezpieczeń społecznych (niemiecki)

2. System Beveridge’a – system narodowej służby zdrowia (angielski)

3. System Siemaszki – system centralnie planowany( ZSSR )

4. System wolnorynkowy- zdrowie = towar ( amerykański )

1 . Model ubezpieczeniowy Bismarck’a

Cechy modelu :

- powołanie ustawowych instytucji ubezpieczeniowych – kasa chorych

- utworzenie (ze składek na ubezpieczenie) funduszy przeznaczonych na finansowanie określonych świadczeń przysługujących ubezpieczonym

- współpłacenie składek w określonej części przez pracownika i pracodawcę

- zawieranie kontraktów ze świadczeniodawcami na realizację świadczeń dla ubezpieczonych

- zarządzanie funduszami przez niezależne od administracji państwowej zarządy kontrolowane przez reprezentantów ubezpieczonych ( odpowiadają cywilnie i prawnie za nadużycia )

- rozwój uprawnień podmiotowych ( ubezpieczony, rodzina, osoby będące na utrzymaniu ) i przedmiotowych ( zwiększenie zakresu świadczeń zdrowotnych )

- obowiązuje zasada równoważenia pochodzących za składek dochodów instytucji ubezpieczeniowych z wydatkami na świadczenia

- istnieją ubezpieczenia dobrowolne

2. Model budżetowy Beveridge’a

Cechy modelu :

- wydzielenie i ustawowe określenie wielkości środków finansowych z budżetu państwa przeznaczonych na finansowanie opieki zdrowotnej

- państwowa organizacja udzielenia świadczeń- państwowa służba zdrowia (pełen zakres świadczeń, ale nie wszystkie finansowane z budżetu)

- nadzór i kontrola administracji państwowej ( rządowej i samorządowej ) nad systemem ochrony zdrowia

- duży stopień centralizacji decyzji

- uprawnienia podmiotowe i przedmiotowe do świadczeń są prawem obywatelskim

- współistnienie sektora prywatnego i publicznego finansowanego z budżetu

- istnieją ubezpieczenia uzupełniające

3. Model budżetowy Siemaszki

- 3 pierwsze takie same jak modelu budżetowym Beveridge’a

- współistnienie sektora publicznego finansowanego z budżetu

- gwarancja pełnego zakresu świadczeń całkowicie bezpłatnych

4. Model wolnorynkowy

- państwo nie odpowiada za umożliwianie dostępu do świadczeń swoim obywatelom

- odpowiedzialność indywidualna- każdy ma prawo decydować na co przeznaczy swoje dochody

- dominacja sektora prywatnego ( lekarz jako niezależny przedsiębiorca któremu działalność powinna przynieść korzyść jak każdemu innemu inwestorowi )

- dostęp do opieki zdrowotnej uwarunkowany zamożnością jednostki

- szczególnie trudna sytuacja ludzi schorowanych, z którymi ubezpieczalnie nie chcą podpisywać umów jeśli kalkulacja ryzyka wykaże że są klientami nieopłacalnymi

- istnieje sektor publiczny który obejmuje opieką tylko tych którzy są w szczególnej potrzebie (osoby niezdolne do pracy, dzieci , kobiety w ciąży, rdzenna ludność)