Lepiszcza bitumiczne i wyroby z nich (na podstawie „Budownictwa ogólnego”)
Charakterystyka ogólna lepiszczy bitumicznych. Terminologia.
Lepiszczami bitumicznymi nazywa się materiały wiążące będące związkami organicznymi (węglowodorami), które zawdzięczają swoje właściwości zjawiskom fizycznym, jak adhezja i kohezja, w odróżnieniu od spoiw (związków nieorganicznych), których wiązanie i twardnienie jest wynikiem reakcji chemicznych zachodzących po wymieszaniu ich z wodą.
Kolejną różnicą między lepiszczami bitumicznymi a spoiwami jest wrażliwość na oddziaływanie temperatur. O ile na spoiwa mineralne w ogóle nie ma wpływu temperatura, to lepiszcze bitumiczne należy do typowych materiałów termoplastycznych, a jego cechy odpowiedzialne za wiązanie (adhezja i kohezja) ulegają wyraźnemu osłabieniu wraz ze wzrostem temperatury. Proces wiązania lepiszczy jest procesem odwracalnym. Wg terminologii polskiej nazwa „bitumy” obejmuje przede wszystkim dwie grupy lepiszczy bitumicznych, a mianowicie asfalty i smoły, a także paki, pakoasfalty, asfaltosmoły itp.
Asfalty.
Rodzaje rop naftowych
Asfalty mają barwę od czarnej do ciemnobrązowej, konsystencję stałą i półstałą, dobrze rozpuszczają się w rozpuszczalnikach organicznych, w szczególności w dwusiarczku węgla, benzynie i jego pochodnych. Źródłem asfaltów są naturalne złoża asfaltowe bądź też otrzymuje się je w wyniku przeróbki ropy naftowej w rafineriach.
Asfalty naturalne
Asfalty naturalne występują w przyrodzie zawsze w pobliżu źródeł ropy naftowej i pod względem chemicznym są blisko spokrewnione zarówno z ropą naftową, jak asfaltami otrzymanymi z tropu naftowej. Występowanie ich w kraterach wygasłych wulkanów lub na obszarach o dużej aktywności tektonicznej wskazuje wyraźnie, że mechanizm ich powstawania w warunkach naturalnych był prawdopodobnie zbliżony do procesu destylacji ropy w skali przemysłowej.
Znaczna część asfaltów naturalnych występuje w skałach bitumicznych, wypełniając ich szczeliny i poru w ilości nawet do 25% wag. Dotyczy to przede wszystkim skał osadowych, takich jak wapienie, dolomity, rzadziej piaskowce, co stanowi potwierdzenie pochodzenia ropy naftowej z planktonu morskiego.
Wszystkie asfalty naturalne, po uprzednim ich oczyszczeniu ze składników mineralnych i ewentualnie wody, są wykorzystywane w budownictwie, zwłaszcza do utwardzania asfaltów ponaftowych, rzadko natomiast jako samodzielne lepiszcza.
Właściwości wiążące lepiszczy asfaltowych.
Kompozyty bitumiczne, w których lepiszczami jest asfalt lub smoła, właściwości wiążące zawdzięczają kohezji i adhezji.
Przez zjawisko kohezji rozumie się przyciąganie się cząstek tego samego ciała, która to cecha ma ścisły związek z napięciem powierzchniowym. Ogrzewanie asfaltu obniża kohezję cząstek asfaltu, powodując obniżenie lepkości.
Adhezją nazywa się siły wiążące powstające miedzy cząstkami asfaltu oraz powierzchnią ciała, które pokrywa lub otacza błonka asfaltowa. Przy zetknięciu się błonki asfaltowej z powierzchnią ciała stałego zachodzą na granicy obu faz skomplikowane procesy zwilżania i przyczepności zależne przede wszystkim od napięcia powierzchniowego, które powstaje na granicznej powierzchni zetknięcia faz. Im będzie ono mniejsze, tym większa będzie przyczepność błonki asfaltowej do powierzchni danego ciała w określonej temperaturze.
Przy podwyższeniu temperatury zmniejsza się kohezja i adhezja cząstek asfaltu, a tym samym maleje zdolność wiążąca lepiszcze.
Asfalty o konsystencji stałej i półstałej
Ze względu na właściwości, przeznaczenie i zakres stosowania asfalty o konsystencji stałej i półstałej dzieli się na drogowe i przemysłowe.
Asfalty drogowe mają właściwości dostosowane do potrzeb i wymagań drogownictwa.
Asfalty przemysłowe są stosowane do robót izolacyjnych jako samodzielne lepiszcza lub wchodzące w skład kompozytów, takich jak np. lepiki, mastyksy i różnego typu materiały rolowe.
Klasyfikacja asfaltów przemysłowych
Parametrem, według którego klasyfikuje się asfalty przemysłowe i izolacyjne jest temperatura pięknienia mierzona metodą pierścienia i kuli, będąca miarą odporności lepiszcza asfaltowego na podwyższone temperatury.
W zależności od właściwości asfalty przemysłowe stosuje się do określonych rodzajów robót, a także produkcji kompozytów izolacyjnych, np. asfalt 40/175 o temperaturze pięknienia wg PiK równej 40°C i penetracji 175*0,1 mm ma zastosowanie głównie do impregnacji osnowy papowej, natomiast asfalt 85/25 lub 85/40 do preparowania mas powłokowych.
Wyroby do izolacji przeciwwilgociowych i wodoszczelnych.
Wiadomości wstępne
Izolacje wodochronne są stosowane w celu zapewnienia budowlom potrzebnej ochrony przed niekorzystnym działaniem wód atmosferycznych, gruntowych i powierzchniowych. Do izolacji przeciwwilgociowych i wodoszczelnych można stosować szeroki asortyment materiałów konstrukcyjnych, których cechami charakterystycznymi są nienasiąkliwość i nieprzepuszczalność wody. Wyroby do tego typu izolacji uzyskane z wykorzystaniem lepiszczy bitumicznych można podzielić na dwie zasadnicze grupy:
- płynne i plastyczne materiały powłokowe, masy izolacyjne, kity;
- materiały tworzące przepony wodoszczelne – materiały rolowe (papy, folie).
Przy wyborze odpowiedniego materiału izolacyjnego trzeba kierować się szeregiem czynników, a przede wszystkim warunkami, do jakich jest przewidziana izolacja. W przypadku oddziaływania wilgoci zawartej w powietrzu lub materiałach stykających się bezpośrednio z materiałem izolacyjnym należy zastosować izolację przeciwwilgociową. W przypadku bezpośredniego kontaktu z wodą jest konieczna izolacja przeciwwodna. Ważnym czynnikiem jest także rodzaj podłoża, na którym ma być wykonywana izolacja, stopień jego zawilgocenia w chwili układania izolacji oraz przewidywany okres eksploatacji tegoż podłoża. Agresywność chemiczna wody, wpływ promieniowania UV oraz temperatury, ruchy podłoża to kolejne z czynników, które powinny być uwzględniane przy wyborze rodzaju izolacji.
Płynne i plastyczne materiały bitumiczne
Aby uzyskać płynne i plastyczne materiały bitumiczne, do lepiszczy, czyli asfaltów, smół i paków, dodaje się rozpuszczalniki, polimery, wypełniacze, plastyfikatory itp., które mają za zadanie tak zmienić właściwości materiału pierwotnego, żeby produkt finalny spełniał swoją funkcję jako izolacja wodochronna. Materiały te można w zależności od ich przeznaczenia podzielić na:
- materiały izolacyjne do gruntowania powierzchni,
- masy izolacyjne powłokowe,
- masy do konserwacji pokryć dachowych, tradycyjne i polimerowo-asfaltowe,
- lepiki,
- kity, mastyksy i zaprawy bitumiczne,
- masy zalewowe,
- asfalty lane izolacyjne,
- emulsje asfaltowe i pasty emulsyjne.
Materiały izolacyjne do gruntowania powierzchni
Stosowanie materiałów izolacyjnych do gruntowania powierzchni polega na pokrywaniu ich cienką, dobrze z nią związaną warstwą powłokową stanowiącą podłoże przed nałożeniem właściwej izolacji wodochronnej, a także na wykonywaniu samodzielnych powłok izolacyjnych najlżejszego typu. Materiały izolacyjne powinny charakteryzować się dobrą przyczepnością do podłoże, wynikającą ze zdolności wnikania w jego pory powierzchniowe, włoskowate kanaliki i szczeliny. Dodatkowo powinny odznaczać się dostatecznie dużą adhezją i zdolnością do zwilżania powierzchni izolowanych. Pozwala to na wzmocnienie i jednocześnie zaimpregnowanie podłoża oraz trwałe związanie z nim kolejnych warstw izolacji. Na rynku dostępne są materiały izolacyjne pod dwiema zasadniczymi postaciami:
- roztworów gruntujących na bazie lepiszczy upłynnionych, czyli cieczy uzyskiwanych przez rozpuszczenie asfaltu bądź smoły w lotnych rozpuszczalnikach typu węglowodorowego,
- emulsji asfaltowych typu anionowego i kationowego oraz niejonowych.
Roztwory gruntujące mają postać płynną, w związku z czym można je nanosić na powierzchnię pędzlem, tworząc w ten sposób gładkie powłoki. Substancje te są łatwo palne i trujące, a ich temperatura zapłonu nieznacznie przekracza 31°C, dlatego należy je chronić przed ogniem i nasłonecznieniem.
Emulsje asfaltowe w znaczeniu fizycznym są układem dyspersyjnym dwóch cieczy nierozpuszczających się w sobie, z których jedna tworzy fazę rozproszoną (cząstki asfaltu), druga jest fazą rozpraszającą (woda). Utrzymanie stanu stabilnego dyspersji osiąga się przez dodatek emulgatorów i stabilizatorów.
Do bardziej popularnych materiałów izolacyjnych do gruntowania podłoża należą: Abizol R, Abizol R-S, Ogor 80/R, Bitizol R, Askolwil R.
Na rynku materiałów asfaltowych do gruntowania dostępne są różne odmiany emulsji asfaltowych, które znalazły swoje zastosowanie w zależności od charakteru podłoża (np. Dysperbit, emulsje kationowe ogólnobudowlane i drogowe czy ogólnobudowlane anionowe).
Idealnym gruntem na powierzchnie betonowe, wylewki cementowe, betonowe szlichty tarasów pod papy asfaltowe zwykłe i modyfikowane, lepiki itp. Są asfaltowe emulsje anionowe, które zgodnie z PN-B-24003:1997 powinny być w temperaturze 23°C jednorodną cieczą koloru brunatnego, bez widocznych zanieczyszczeń mechanicznych i grudek asfaltu. W zależności od rodzaju zastosowanych surowców i przeznaczenia są produkowane dwa rodzaje asfaltowych emulsji anionowych: A i AL. Emulsja rodzaju A przeznaczona jest do gruntowania podłoża. Emulsja rodzaju AL jest produkowana na bazie asfaltów z dodatkiem lateksu. Przeznaczona jest do gruntowania podłoża, wykonywania izolacji wodochronnych oraz bezspoinowych powłok izolacyjnych.
Według PN-B-24003:1997 asfaltowe emulsje kationowe (ogólnobudowlane) są to dwufazowe układy wody i asfaltu z dodatkiem emulgatorów kationowych, odpowiedzialnych za ich trwałość. W zależności od zastosowanych surowców i przeznaczenia wytwarza się dwa rodzaje emulsji: NT i WT. Emulsja rodzaju NT tworzy niskotopową powłokę, stosowaną do izolacji nie narażonych na działanie temperatury powyżej 30°C. Przeznaczona jest w szczególności do fundamentów i podziemnych części budowli. Emulsja rodzaju WT tworzy wysokotopliwą powłokę, stosowaną do izolacji nie narażonych na działanie temperatury powyżej 60°C.
Masy izolacyjne powłokowe
O ile materiały do gruntowania stanowią roztwory rzeczywiste, organozole (duży udział rozpuszczalnika) i emulsje, o tyle masy izolacyjne są głównie plastizolami (zamiast części rozpuszczalnika plastyfikator) z udziałem lub bez wypełniaczy mineralnych. O podziale mas decyduje zawartość wypełniacza (masy z wypełniaczami lub bez nich) oraz konsystencja (masy izolacyjne rzadkie, czyli gęstopłynne, półgęste oraz gęste). Masy izolacyjne powłokowe w swoim składzie mają lepiszcze bitumiczne (stanowiące podstawowy surowiec), wypełniacze (nie zawsze), rozpuszczalniki lotne, dodatki plastyfikujące i modyfikujące (zwiększające przyczepność do podłoża).
Podstawowym zadaniem rozpuszczalników lotnych jest dobrze upłynnić (rozpuścić) asfalt, smołę lub pak, a po odparowaniu (ulotnieniu) pozostawić bitum i niezmienionych właściwościach.
W celu nadania masom powłokowym konsystencji plastycznej i zwiększenia przyczepności do podłoża stosuje się dodatki plastyfikujące. Są to przede wszystkim rozpuszczalniki trudno lotne i materiały o charakterze żywic, charakteryzujące się wysoką temperaturą wrzenia.
Dodatek wypełniacza ma na celu stworzenie wewnątrz masy bitumicznej szkieletu mineralnego powodującego zmianę jej właściwości. Wpływa to przede wszystkim na podwyższenie temperatury mięknienie, zmniejszenie spływności, zwiększenie twardości i wytrzymałości, zmniejszenie penetracji i ciągliwości oraz podniesienie lub obniżenie temperatury łamliwości ( o czym decyduje rodzaj wypełniacza).
Funkcję lepiszczy w masach izolacyjnych asfaltowych pełnią zarówno asfalty przemysłowe (PS 85/25, PS 85/40) jak i drogowe (10/20, 15/25, 20/30), natomiast w przypadku mas smołowych stosuje się smoły i ich mieszaniny z pakiem węglowym.
Jednym z materiałów służących do wykonywania na zimno izolacji wodochronnych jest masa asfaltowo-kauczukowa – odmiany R, D i P. Wytwarzana jest ona na bazie mieszaniny asfaltów, kauczuków i rozpuszczalników naftopochodnych. W zależności od przeznaczenia może zawierać dodatkowo wypełniacze, związki powierzchniowo aktywne oraz dodatki uszlachetniające.
Masa asfaltowo-kauczukowa odmiany R jest stosowana do wykonywania samodzielnych powłok wodochronnych typu lekkiego, bezspoinowych powłok hydroizolacyjnych zbrojonych włóknem szklanym, bezpapowych i na podkładzie z papy, do konserwacji pokryć dachowych z pap asfaltowych oraz gruntowania betonów i wypraw. Masa odmiany D jest przeznaczona dodatkowo (oprócz takiego zastosowania jak odmiana R) do wykonywania powłok przeciwwodnych na elementach konstrukcji budowlanych, podziemnych częściach budowli, zbiornikach wody przemysłowej itp. Masa odmiany P obok wymienionych zastosowań służy do przyklejania papy asfaltowej do podłoży betonowych oraz przy wykonywaniu pokryć wielowarstwowych do klejenia poszczególnych warstw papy.
Innym wyborem objętym normą jest masa asfaltowo-aluminiowa stanowiąca mieszaninę asfaltów, kauczuków, żywic, pigmentu aluminiowego, rozpuszczalników naftopochodnych oraz dodatków przeciwstarzeniowych. Stosowana jest na zimno do wykonywania powłok izolacyjno-dekoracyjnych na asfaltowych izolacjach przeciwwilgociowych, w tym również zbrojonych włóknem szklanym. Może znaleźć również zastosowanie przy pokryciach z papy asfaltowej oraz do zabezpieczania pokryć dachowych i obróbek blacharskich z blachy ocynkowanej.
Produkuje się szereg odmian wymienionych rodzajów mas – głównie asfaltowych powłokowych, np. Abizol P, Abizol P-S, Askowil P, Alubit.
Masy do konserwacji pokryć dachowych
Masy asfaltowe do konserwacji pokryć dachowych są wytwarzane z asfaltów lub ich mieszanin. Mogą to być produkty bezpośrednio z przeróbki ropy naftowej z rafinerii (masy na gorąco) lub roztwory na bazie rozpuszczalników aromatycznych, takich jak solwentnafta czy benzol (masy na zimno). Dodatkiem do tych mas mogą być (chodź nie muszą) wypełniacze mineralne oraz substancje uszlachetniające w postaci kauczuków, żywic syntetycznych itp. W celu poprawy ich właściwości, w tym przede wszystkim przyczepności do papy.
Innym wyrobem służącym również do konserwacji pokryć dachowych, jest dyspersyjna masa asfaltowo-kauczukowa.
Do konserwacji pokryć dachowych służą m.in. produkty: Abizol D, Birizol D, Dacholeum, Gumbit, Dachbit, Alubit.
Lepiki
Lepiki są masami składającymi się z określonych lepiszczy (asfalt, smoła), wypełniaczy w postaci mączki, włókien lub ich mieszaniny, plastyfikatorów, dodatków uszlachetniających oraz rozpuszczalników. Stosowane są przede wszystkim do przyklejania pap asfaltowych lub smołowych do wcześniej zagruntowanego i oczyszczonego podłoża oraz do wykonywania izolacji typu ciężkiego, średniego i lekkiego. Izolacje typu ciężkiego uzyskuje się, sklejając warstwy papy między sobą; powstają w ten sposób wodoszczelne, wielowarstwowe przegrody. Wykonanie izolacji typu lekkiego i średniego polega na naniesieniu powłok z lepiku bez wkładek z papy. Lepiki znalazły także zastosowanie jako materiały służące do konserwacji wyjałowionych pokryć dachowych z papy.
Lepiki można podzielić w zależności od rodzaju zastosowanego lepiszcza (asfaltowe, smołowe) oraz sposobu użycia (na gorąco i na zimno).
Na rynku są dostępne np.: Subit (lepik asfaltowy do posadzki deszczułkowej), Abizol DM (lepik asfaltowy do przyklejania na zimno pokryć dachowych z papy asfaltowej), Abizol KL (lepik asfaltowy do przyklejania na zimno papy asfaltowej do podłoża.
Kity
Kity są to masy o barwie czarnej, konsystencji półgęstej do bardzo gęstej, powstałe w wyniku zmniejszania asfaltów ponaftowych, wypełniaczy mineralnych, rozpuszczalników lotnych i środków plastyfikująchych. Kity są stosowane do wypełniania szczelin dylatacyjnych, rys i pęknięć w izolacjach budowli. Różnią się od mas izolacyjnych zwiększoną ilością wypełniaczy (głównie włóknistych).
Rozróżnia się dwa rodzaje kitów na bazie lepiszcza asfaltowego: kit asfaltowy uszczelniający i kit budowlany asfaltowo-kauczukowy uszczelniający.
Kit asfaltowy uszczelniający zaliczany do grupy kitów plastycznych, jest stosowany w budownictwie do wypełniania szczelin dylatacyjnych. W zależności od penetracji rozróżnia się dwa jego rodzaje: kit fugowy (KF) i kit szkło-beton (SB), oraz w zależności od przeznaczenia dwie odmiany: P- do uszczelniania poziomych i N- do uszczelnień pionowych. Przykładem kitów KF jest Abizol KF i Bitizol KF, natomiast kitów SB – Bitizol SB.
Kity budowlane asfaltowo-kauczukowe uszczelniające są stosowane w budownictwie przede wszystkim do uszczelniania złączy elementów budowlanych. Są produkowane różne rodzaje kitów – o konsystencji półgęstej (z dodatkiem rozpuszczalnika organicznego), gęstej i bardzo gęstej (stosowane po ogrzaniu do 90°C). Kit gęsty dzieli się dodatkowo na typy: A- kit nieprofilowany, dostarczany w opakowaniu jednostkowym i B- kit profilowany, w postaci taśm i sznurów i przekroju prostokątnym lub kołowym.
Na rynku są dostępne np.: Elplast (elastoplastyczny kit asfaltowo-kauczukowy), Carbital (asfaltowo-polimerowe taśmy samoprzylepne).
Mastyksy, zaprawy bitumiczne i masy zalewowe
Mastyks i zaprawy asfaltowe należą do najtwardszych mieszanek mineralno-asfaltowych. W swoim składzie zawierając 12-15% asfaltów. Pozostałość stanowią dodatki uszlachetniające i drobnoziarniste mączki mineralne w postaci pyłów lub włókien, ewentualnie ich mieszaniny. Stosowane są na gorąco do wykonywania powłok izolacyjnych, warstw ochronnych na izolacjach typu ciężkiego oraz wypełniania szczelin i nierówności w elementach konstrukcyjnych.
Asfaltowa masa zalewowa jest jednorodną mieszaniną składającą się z asfaltu ponaftowego modyfikowanego kauczukiem syntetycznym z dodatkiem wypełniaczy i innych dodatków uszlachetniających. Stosowana jest na gorąco do uszczelniania spoin poziomych między elementami konstrukcyjnymi obiektów budowlanych. Ze względu na szerokość wypełnianych szczelin rozróżnia się : odmianę 1 – stosowaną przy szczelinach 10-40 mm i odmianę 2 – stosowaną przy szerokości szczelin 5/10 mm.
W handlu są dostępne preparaty Ogor 80-KT, Ogor 80-W-KT.
Asfalt lany izolacyjny
Asfalt lany jest to mieszanka mineralno-asfaltowa o dużej zawartości wypełniacza, wytwarzana w otaczarkach lub kotłach produkcyjnych. Szkielet mineralny tej masy jest tak wypełniony wypełniaczem i lepiszczem, że nie ma w niej wolnych przestrzeni, co zapewnia masie asfaltu lanego dużą szczelność i długotrwałość. Asfalt lany znalazł powszechne zastosowanie w drogownictwie przy budowie warstw ścieralnych (wszelkiego rodzaju warstw izolacyjnych dróg) i wiążących (na obiektach mostowych). Wykonuje się z niego wodoszczelne i niepylące posadzki w pomieszczeniach narażonych na działanie wilgoci, w magazynach, piwnicach, na tarasach oraz halach fabrycznych, w których podłoża są obciążone siłami skupionymi w ograniczonym stopniu.
Emulsje asfaltowe i pasty emulsyjne
Emulsje asfaltowe są to układy dyspersyjne, w których fazą rozproszoną są cząstki asfaltu, a fazą rozpraszającą woda. Obok zwykłych emulsji SA dostępne również emulsje modyfikowane kationowe i anionowe, jednofazowe i dwufazowe, w których składzie są asfalty modyfikowane polimerami wprowadzane w celu poprawy ich właściwości eksploatacyjnych.
Asfaltowe pasty emulsyjne są to układy koloidalne, trójfazowe, w których skład wchodzą asfalt, woda i gliny bentonitowe oraz dodatki uplastyczniające i modyfikujące. Pasty emulsyjne asfaltowe są stosowane w budownictwie do wykonywania samodzielnych izolacji przeciwwilgociowych i uszczelnień oraz używane jako lepiszcze bitumiczne do przyklejania materiałów ocieplających do podłoża betonowego. Wykorzystuje się je także do remontów dachów, smarowania, przyklejania łat i tanich regeneracyjno-naprawczych robót izolacyjnych.
Materiały rolowe
Bardzo rozpowszechnioną i jedną z najczęściej używanych grup materiałów izolacyjnych wodoszczelnych stanowią materiały bitumiczne w rolach lub arkuszach. Mają zastosowanie jako izolacja przeciwwilgociowa w obiektach budowlanych pozioma i pionowa, izolacja typu średniego i ciężkiego, stanowią materiały do wypełniania szczelin dylatacyjnych i skurczowych oraz słyżą jako spodnia i wierzchnia warstwa pokryć dachowych. Produkuje się je jako bezwkładkowe lub z wkładką (często zwaną osnową) z materiału nieizolacyjnego. Materiały bezwkładkowe zawierają najczęściej szkielet z włókien szklanych lub kauczuku.
W przypadku materiałów z wkładką (pap) warstwy są następujące:
- wkładka (szkielet nośny), którą może być tektura, tkanina włókiennicza (juta, lniana, konopna itp.) lub szklana, welon z włókien szklanych, nasycona lub zaimpregnowana asfaltem, mieszaniną paku i smoły, folią aluminiową bądź z tworzyw sztucznych;
- powłoki impregnacyjne asfaltowe lub smołowe, z obu stron;
- posypka mineralna, przekładka antyadhezyjna, folia aluminiowa z jednej lub obu stron.
Materiały do produkcji pap
Asfalty. Do produkcji pap stosuje się asfalt przemysłowy izolacyjny PS 40/175, używany do impregnacji, oraz asfalt PS 85/25 lub PS 85/40 stosowany do mas powłokowych.
Masy smołowe papowe. Do produkcji pap smołowych stosuje się dwa rodzaje mas smołowych, tj. impregnacyjne i powłokowe. Masa smołowa papowa impregnacyjna jest stosowana do wyrobu pap smołowych izolacyjnych z powłoką mineralizowaną oraz modyfikowaną. Natomiast do produkcji papy smołowej z mineralizowaną powłoką znalazła zastosowanie masa papowa powłokowa.
Tektura. Do produkcji pap asfaltowych i smołowych stosuje się dwie odmiany tektury, tj. D (drzewną) i M (mieszaną).
Welon z włókien szklanych. Jest to wyrób w postaci taśmy utworzony z włókien szklanych nieciągłych, niesymetrycznie ułożonych i sklejonych wieloskładnikowym lepiszczem w postaci krochmalu modyfikowanego z udziałem żywic syntetycznych. Niektóre rodzaje welonu mogą być wzmocnione włóknem jedwabniczym.
Folia i taśmy aluminiowe. Są to materiały wytwarzane z aluminium i jego stopów, walcowane na zimno o grubości 0,12 mm (do produkcji taśm) lub z aluminium nieuszlachetnionego o grubości 0,09 mm (z którego wytwarza się folie). Powierzchnia folii powinna być po obu stronach gładka, błyszcząca i czysta, bez pęknięć, naderwań, rozwarstwień łusek, pęcherzy i plam pochodzenia korozyjnego.
Piasek. Posypkę papową może stanowić piasek kwarcowy frakcji 0,32/1,00 mm. Stosowanie go ma na celu między innymi przeciwdziałanie rozmiękaniu masy impregnacyjnej, zlepianiu się papy w czasie transportu i przechowywania czy zwiększeniu odporności na działanie ognia oraz wpływów atmosferycznych.
Posypki papowe. Otrzymuje się je w wyniku mechanicznego rozdrobnienia i segregacji ziarnowej różnych typów skalnych surowców mineralnych, piasków kwarcowych lub żużli wielkopiecowych.
Mączki z łupku chlorytowo – serycytowego i fyllitowego.
Przekładki antyadhezyjne. Mogą występować w postaci folii z tworzywa sztucznego (np. golii polietylenowych).
Papy smołowe
Papa smołowa na tekturze budowlanej może być stosowana do wykonywania izolacji przeciwwilgociowych i wodoszczelnych. Zabrania się stosowania jej wewnątrz pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi i zwierząt hodowlanych oraz takich w których przechowuje się żywność i pasze. Wytwarza się w zależności od przeznaczenia trzy rodzaje papy smołowej:
- papa smołowa izolacyjna, otrzymywana przez nasycenie tektury budowlanej masą smołową impregnacyjną, która jest przeznaczona do ograniczonego stosowania przy zabezpieczeniach przed działaniem wody i wilgoci; nie jest dozwolone wykonywanie z niej pokryć dachowych, izolacji wodoszczelnych narażonych na działanie wody pod ciśnieniem, paroizolacji oraz zewnętrznych warstw układów izolacyjnych, narażonych na działanie wody i wilgoci.
- papa smołowa z mineralizowaną powłoką , otrzymywana przez nasycenie tektury budowlanej masą smołową impregnacyjną, a następnie powleczenie z obu stron masą powłokową z dodatkiem wypełniaczy oraz posypanie obustronne posypką mineralną , jest przeznaczona głównie do zabezpieczeń wodochronnych zewnętrznych części budowli posadowionych poniżej powierzchni terenu, może być wykorzystywana również do pokryć dachowych;
- papa smołowa z modyfikowaną powłoką, otrzymywana przez nasycenie tektury budowlanej masą smołową impregnacyjną, a następnie powleczone z obu stron modyfikowaną masą powłokową mineralną; zastosowanie jej jest takie jak papy z mineralizowaną powłoką.
Papy smołowe nie mogą mieć dziur i załamań, a krawędzie ich powinny być równe. Posypka na papach z mineralizowaną lub modyfikowaną powłoką powinna być równomiernie rozłożona, a na papach izolacyjnych nie może być widocznych plam z masy impregnacyjnej.
Papy asfaltowe
Na tekturze budowlanej
Są one stosowane do izolacji przeciwwilgociowych i wodoszczelnych. W zależności od przeznaczenia wyróżnia się:
- papa asfaltowa izolacyjna (I) otrzymywana przez nasycenie tektury budowlanej asfaltem; znalazła zastosowanie do zabezpieczeń przed działaniem wilgoci nie można jej używać do wykonywania pokryć dachowych, izolacji wodoszczelnych narażonych na działanie wody pod ciśnieniem, paroizolacji oraz zewnętrznych warstw układów izolacyjnych, narażonych na działanie wody i wilgoci.
- papa asfaltowa podkładowa (P), otrzymywana przez nasycenie tektury asfaltem, a w dalszej kolejności przez obustronne powleczenie jej masą asfaltową oraz posypanie wierzchniej strony drobnoziarnistą posypką mineralną lub nałożenie przekładki antyadhezyjnej; znalazła zastosowanie przy wykonywaniu podstawowych izolacji przeciwwilgociowych i wodoszczelnych, a w szczególności jako warstwa podkładowa pokryć dachowych;
- papa asfaltowa wierzchniego krycia (W), otrzymywana przez nasycenie tektury asfaltem, powleczenie obustronne masą asfaltową oraz posypanie wierzchniej strony gruboziarnistą posypką mineralną, dolnej natomiast posypką drobnoziarnistą lub nałożenie przekładki antyadhezyjnej; jest stosowana do wykonywania podstawowych izolacji przeciwwilgociowych i wodoszczelnych, a w szczególności jako warstwa wierzchnia pokryć dachowych.
Papy asfaltowe na tekturze budowlanej powinny charakteryzować się równymi krawędziami, brakiem dziur i załamań. Papa podkładowa i wierzchniego krycia powinna mieć równomiernie rozłożoną powłokę i posypkę, a papa izolacyjna nie powinna mieć widocznych plam asfaltu.
Na welonie z włókien szklanych
Są one stosowane do zabezpieczeń wodochronnych warstwowych, w połączeniu z innymi rodzajami pap – w pokryciach dachowych wielowarstwowych jako jedna z warstw oraz w pokryciach dachowych na sztywnym podłożu. W zależności od przeznaczenia wyróżniamy:
- papy asfaltowe podkładowe (P), otrzymywane przez obustronne powleczenie welonu z włókien szklanych masą asfaltową z udziałem wypełniaczy mineralnych oraz posypanie wierzchniej i spodniej strony drobnoziarnistą posypką mineralną lub nałożenie przekładki antyadhezyjnej na spodnią lub wierzchnią stronę;
- papa asfaltowa wierzchniego krycia (W), otrzymywana przez obustronne powleczenie welonu z włókien szklanych masą asfaltową z udziałem wypełniaczy mineralnych oraz posypanie wierzchniej warstwy gruboziarnistą posypką mineralną, dolnej natomiast posypką drobnoziarnistą lub nałożenie przekładki antyadhezyjnej.
Papy asfaltowe na welonie z włókien szklanych powinny charakteryzować się równymi krawędziami, brakiem dziur i załamań. Powinny mieć równomiernie rozłożoną powłokę i posypkę.
Na folii lub taśmie aluminiowej
Otrzymuje się je przez jednostronne powleczenie wytłaczanej folii lub taśmy aluminiowej asfaltem z dodatkiem wypełniaczy i posypanie drobnoziarnistą posypką mineralną. Znalazła zastosowanie przy wykonywaniu izolacji par ochronnych stropodachów i wierzchnich warstw pokryć dachowych na stropodachach wentylowanych na podłożu betonowym o pochyleniu połaci do 20%. Nie wolno natomiast stosować ich przy wykonywaniu wierzchnich warstw pokryć dachowych na stropodachach pełnych, bezpośrednio na warstwach izolacji termicznej, ze względu na brak możliwości odprowadzenia ciepła w głąb stropodachu.
Zgrzewalne na osnowie zdwojonej przeszywanej z tkaniny szklanej i welonu szklanego
Są stosowane przy wykonywaniu ciężkich izolacji wodoszczelnych i przeciwwilgociowych oraz jako podkładowe lub wierzchnie warstwy pokrycia dachowego. Układanie tego rodzaju papy polega na jej podgrzewaniu płomieniem palnika do nadtopienia masy powłokowej od strony zabezpieczonej podkładką antyadhezyjną i przyklejeniu jej do podłoża lub sklejeniu warstw między sobą.
Wyróżnia się:
- papy asfaltowe zgrzewalne podkładowe (PZ), otrzymywane przez nasycenie osnowy asfaltem impregnacyjnym, powleczenie z obu stron masą powłokową i posypanie wierzchniej strony drobnoziarnistą posypką mineralną, a na spodnią nałożenie przekładki antyadhezyjnej; jest stosowana przede wszystkim do ciężkich izolacji wodochronnych układanych na poziomych i pionowych powierzchniach betonowych oraz jako warstwa podkładowa pokryć dachowych o spadki 0-20%;
- papy asfaltowe zgrzewalne wierzchniego krycia (WZ), otrzymywane przez nasycenie osnowy asfaltem impregnacyjnym, powleczenie z obu stron masą powłokową i posypanie wierzchniej strony gruboziarnistą posypką mineralną, a na spodnią nałożenie przekładki antyadhezyjnej, jest stosowana jako wierzchnia warstwa pokryć dachowych o spadku 0-20%.
Produkuje się trzy odmiany pap asfaltowych zgrzewalnych: PZ/2500 (o zawartości asfaltu 2500 g/m20, PZ/3000 (o zawartości asfaltu 3000 g/m2) i WZ/2500 (o zawartości asfaltu 2500 g/m2).
Papy asfaltowe podkładowe na włókninie przeszywanej
Otrzymuje się je przez nasycenie włókniny asfaltem i obustronne powleczenie masą asfaltową z dodatkiem wypełniaczy mineralnych oraz posypanie z obu stron drobnoziarnistą posypką mineralną względnie nałożenie na spodnią lub wierzchnią stronę przekładki antyadhezyjnej. Stosuje się je jako spodnią warstwę pokryć dachowych oraz do wykonywania izolacji przeciwwilgociowych i wodoszczelnych.
W zależności od zawartości asfaltu papy te dzielą się na trzy odmiany: P/1600, P/2000 oraz P/2400.
Papy modyfikowane
Do wytwarzania większości wyrobów używa się dwóch rodzajów polimerów: elastomeru styren-butadien-styren (SBS) i plastomeru w postaci ataktycznego polipropylenu (APP). Asfalty z tego typu polimerami nadają papą bardzo korzystne cechy reologiczne, dużą odporność na starzenie (trwałość) i lepko sprężystość pozwalającą izolacji zachowywać cechy elasto- plastyczne w temp. Od -30 do 150°C (SBS) i od -15 do 170°C (APP).
Dachówki bitumiczne
Zwane popularnie gontami bitumicznymi, są stosowane w budownictwie do pokryć dachowych od ponad stu lat. Obecnie jest to wyrób wielowarstwowy, otrzymywany przez obustronne powlekanie welonu z włókien szklanych (lub innego szkieletu nośnego) asfaltową masą powłokową, najczęściej na bazie asfaltów modyfikowanych, z dodatkiem wypełniaczy i plastyfikatorów. Wierzchnia strona jest posypywana spiekaną, gruboziarnistą posypką mineralną z domieszką nieorganicznych barwników lub wykończona folią miedzianą. Posypka nadaje gontom estetyczny wygląd oraz podnosi odporność masy powłokowej na oddziaływania promieniowania słonecznego.
Dzięki odpowiedniej elastyczności i odporności na pękanie możliwy jest ich montaż nawet w niskich temperaturach. Dachówki bitumiczne są produkowane najczęściej w postaci pasów szerokości 25-32 cm i długości ok. 1,0 m. Układać je można na dachach o spadkach od 10 do prawie 90°. Przy kącie nachylenia od 12-18°, w celu poprawienia szczelności, powinno stosować się papę podkładową.
Gonty różnią się kształtem. Są produkowane następujące dachówki bitumiczne: trójkąt, karpiówka, łuska, prostokąt, ogon bobra, heksagonalne, kształt S, kształt K, kształt V i inne, w kolorach brązowym, niebieskim, zielonym, czerwonym, szarym i czarnym.
Dachówki faliste płyty bitumiczne
Bitumiczne płyty faliste są produkowane najczęściej z wielu warstw włókien organicznych (rodzaj szkieletu nośnego), nasyconych modyfikowanym asfaltem. Spodnia i wierzchnia strona płyt jest pokrywana powłoką żywiczną lub akrylowo- winylową. Płyty są lekkie, odporne na działanie czynników atmosferycznych, grzybów i większości związków chemicznych. Płyty nie kruszeją, nie gniją, nie rdzewieją i nie przepuszczają wody. Zapewniają ponadto dobrą izolacyjność termiczną i dźwiękową.