Metody laboratoryjnej oceny materiału siewnego 6.11.2013

Tożsamość nasion – przyporządkować do gatunku i odmiany

Nasiona genetycznie czyste to nasiona tożsame z deklarowanym gatunkiem i odmianą.

Ocenę przeprowadza się na:

• Nasionach

• Siewkach

• Bardziej rozwiniętych roślinach

Czasami ocena trwa przez cały okres wegetacyjny.

Na wynik oceny tożsamości często czeka się nawet wiele miesięcy.

Ocena nasion:

Ocenę nasion przeprowadza się dla co najmniej 400 sztuk nasion (4 powtórzenia po 100 nasion)

Istnieje wiele metod oceny tożsamości nasion:

• Ocena morfologiczna (z zastosowaniem lup, binokularów)

• Testy chemiczne

• Testy elektroforetyczne

Ocena morfologiczna – wykorzystuje się w niej zróżnicowanie nasion pod względem wielkości, kształtu, barwy, rysunku na okrywie. Bardzo pomocne są tu próbki wzorcowe nasion.

Testy chemiczne – duże zastosowanie ma test fenolowy. Nasiona traktuje się fenolem i w skutek jego utleniania (pod wpływem enzymów zawartych w owocni), zmienia się ich barwa (nasiona odmian pszenicy).

Testy elektroforetyczne – polega na rozdziale wyekstrahowanych białek na żelu poliakrylamidowym o określonym polu elektrycznym. Powstaje w ten sposób obraz prążków białkowych, który jest cechą dziedziczną odmiany (ISTA – weryfikacja odmian grochu).

Ocena siewek

1. Test identyfikacyjny odmian na podstawie cech morfologicznych siewek. Ocenę przeprowadza się na siewkach rosnących w kontrolowanych warunkach w laboratorium, szklarni lub komorach wzrostowych (obserwacje przeprowadza się równocześnie na próbkach wzorcowych).

Metoda ta ma zastosowanie dla upraw:

• Rozróżnienia niektórych odmian buraka (różne zabarwienie części podliścieniowej – hypokotylu)

• Rozróżnienia odmian sałaty (różna barwa pierwszego liścia)

• Identyfikacja brukwi i rzepy o białym i żółtym miąższu (liścienie u odmian o miąższu białym mają barwę cytrynową, natomiast u odmian o miąższu żółtym – pomarańczową)

1. Ocena tożsamości na podstawie liczby chromosomów stosowany jest dla buraków i polega na barwieniu (roztworem acetoorceiny) chromosomów i policzeniu ich w komórkach stożków wzrostu korzeni.

Ocena roślin:

Ocenę tożsamości na roślinach przeprowadza się:

• w szklarni

• komorze wzrostowej

• na podatkach

Obserwacje prowadzi się w ciągu całego okresu wegetacji z uwzględnieniem takich cech jak: wygląd w łanie, liście, łodygi, kwiaty, owoce, wyrównanie roślin na poletku, terminy kwitnienia i inne (owocowanie, termin zawiązywania nasion/owoców).

Ocena roślin na poletkach:

Strączkowe:

Nasiona wysiewa się w rzędach na poletkach, najbardziej charakterystyczne różnice występują na początku fazy kwitnienia.

Korzeniowe i inne gatunku uprawiane rzędowo:

Do badań musi być przeznaczone minimum 400 roślin, badania prowadzi się przez cały okres wegetacji (szczególnie jednak po wykopaniu korzeni).

Cechy diagnostyczne kapust

(Brassica oleracea – naturalne w stanie dzikim). Różnice między gatunkami i odmianami botanicznymi rodz. Brassicaceae zachodzą w budowie anatomicznej i składzie barwników okryw nasiennych oraz w zabarwieniu kiełka i kształcie i zabarwieniu pierwszego listka.

	Powierzchnia	Barwa	Kształt	Barwa kiełków	Kształt pierwszego listka
Kapusta głowiasta biała	Sucha, matowa, okrywa nasienna nieprzejrzysta	Oliwkowożółto brunatna	Niejednolity, zbliżony do kulistego	bezbarwne	Karbowany, okrągło sercowaty
Kapusta głowiasta czerwona	Sucha, matowa, okrywa nasienna nieprzejrzysta	Ciemnooliwkowo brunatna	Kulisty, nieco spłaszczony, długość nasion mniejsza od szerokości	Czerwone	Karbowany, okrągło sercowaty
Kapusta włoska	Sucha, matowa, okrywa nasienna czasem przejrzysta	Ciemnooliwkowo brunatna	Kulisty, spłaszczony	bezbarwne	Okrągło sercowaty, ząvkowany
Kapusta brukselska	Sucha, matowa, okrywa nasienna nieprzejrzysta	Oliwkowoszaro brunatna	Niejednolity, kulisty, spłaszczony	bezbarwne	Dłoniaste
Kalafior	Sucha, matowa	Oliwkowobrunatno żółta	Dość jednolity, prawie kulisty	Żółtozielona	Eliptyczny, wydłużony, brzegi gładkie.
Kalarepa biała	Sucha, matowa	Ciemnooliwkowo - brunatna	Niejednolity, lekko owalny	Jasnozielona	Długi nieregularnie wycinany
Kalarepa czerwona	Sucha, matowa	Ciemnooliwkowo - brunatna	Niejednolity, lekko owalny	fioletowa	Długi nieregularnie wycinany
Jarmuż	Sucha, matowa, czasem ze słabym połyskiem, okrywa nasienna przeważnie przejrzysta	Oliwkowożółto – brunatna	Jednolity, prawie kulisty
Brokuł	Sucha, matowa, lekko połyskująca	Oliwkowożółto brunatna	Dosyć jednolity, prawie kulisty

Brukiew

Znać cechy diagnostyczne, charakterystyczne jeśli chodzi o barwę i kształt. Wystarczy w kapustnych, żeby powiedzieć, że to do tej rodziny przy rozpoznawaniu, ale na teorii trzeba znać różnicę w kapustnych.