TPL WYK

2012-09-03

Utensylia używane w recepturze

Technologia Postaci Leków PRAC

2012-09-03

Temat: Utensylia używane w recepturze

Podręczniki:

• Renata Jachowicz: Receptura apteczna

• Małgorzata Sznitowska: Farmacja stosowana (preparaty galenowe)

Farmaceuta wszystkie składniki leku odważa – stałe i płynne

Przechowywanie składników leków:

• Osobno stałe i ciekłe

• Osobno do użytku wewnętrznego i zewnętrznego

• Termo labilne – w lodówce

Narzędzia do przygotowania leków:

• Stałe – łyżka, papierek pergaminowy

• Półstałe – folia, moździerz

• Płynne – zlewka

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ad usum internum Ad usum externum

do użytku wewnętrznego do użytku zewnętrznego

etykieta i sygnaturka pomarańczowa etykieta i sygnaturka biała

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Opisywanie leków recepturowych

Sygnaturki

• Do opisu leku na butelce, pudełku

• Stosowane dla dużych opakowań

• W kolorze białym i pomarańczowym

• Data na sygnaturce to data wykonania leku

• Sygnaturkę na opakowaniu należy przykleić w sposób trwały

Etykiety

• Do opisu leku na butelce, pudełku

• Stosowane dla małych opakowań

• W kolorze białym i pomarańczowym

• Data na sygnaturce to data wykonania leku

• Etykietę na opakowaniu należy przykleić w sposób trwały

Na sygnaturce, etykiecie, torebce musi się znaleźć:

• Numer

• Dla: Nazwisko i imię pacjenta

• Rp: Receptura leku

• Sposób użycia

• Data: Data wykonania leku

• Dr: Nazwisko lekarza

• Wydał: Nazwisko osoby wydającej lek

• Cena

Ponadto używamy:

• Naklejki „Zmieszać przed użyciem” - dla zawiesin i emulsji

• Naklejki „Chronić od światła”

• Naklejki „Przechowywać w chłodnym miejscu” – dla leków termo labilnych

• Emblemat „Trucizna” – leki do stosowania zewnętrznego, zawierające substancje z wykazu A

• Emblemat „Oko” – do leków ocznych

Opakowania dla leków recepturowych

Torebki

• Do torebek pakujemy proszki

• W kolorze białym i pomarańczowym

• Data na torebce to data wykonania leku

Pudełko tekturowe

• Na ogół prostokątne, w kolorze białym

• Do pakowania czopków z przekładkami, aby się nie skleiły

• Do pakowania gałek

• Na 12 lub 6 sztuk

• Na pudełko przykleja się sygnaturkę lub etykietę

Pudełko z tworzywa sztucznego

• Białe, okrągłe, z pokrywką

• Do pakowania maści

• O wielkości 10/30/50 g

• Na pudełko przykleja się sygnaturkę lub etykietę

Butelki i słoiki apteczne

• Wykonane ze szkła oranżowego w 80% nieprzepuszczalnego dla promieni UV

• Każda butelka ma na dnie duże oznaczenie z pojemnością

• Najmniejsza pojemność to 10 ml, największa 1000 ml

Nakrętki

• Z tworzywa sztucznego, na ogół białe

• Jeden rozmiar nakrętki pasuje na kilka wielkości butelek

  • 10, 20, 50 ml

  • 65, 100 ml

  • 200, 250, 300 ml

  • 500, 100 ml

• Nakrętki dla butelek 10, 20, 50 ml mogą mieć dozownik (zakraplacz)

• Nakrętki z dozownikiem używamy do pakowania kropli do użytku wewnętrznego (ucho) i zewnętrznego (oko)

Etykietowanie butelek

• Każda butelka ma pionowy szew

• Zawsze przyklejamy sygnaturkę od szwu, od lewej (napis Apteka) do prawej

• Z jednej strony (od szwu) przyklejamy na trwale (klej, taśma klejąca), owijamy wokół butelki i zabezpieczamy gumką recepturką

• Recepturkę przyklejamy w połowie wysokości butelki

• Napis ‘Wstrząsnąć przed użyciem” przyklejamy poziomo pod nakrętką

Kolejność przy pakowaniu leku

• Opisujemy sygnaturkę, etykietę

• Wlewamy lek do butelki

• Zakręcamy

• Mocujemy sygnaturkę, etykietę

Opłatki skrobiowe

• Do pakowania leków proszkowych

• Dodatkowo opłatki pakujemy do torebek

• Stosunkowo duże i ciężko się je połyka

Kapsułki żelatynowe

• Do pakowania leków proszkowych

• Dodatkowo kapsułki pakujemy do torebek lub pudełek

Utensylia do przygotowywania leków recepturowych

Papierki pergaminowe

• Do odważania stałych substancji leczniczych

• Nie jest porowaty

• Nieprzepuszczalny dla wody

• W postaci krążka lub arkusze wycięte z pergaminu

Bibuła filtracyjna (saczek)

• Do filtrowania roztworów

• Przepuszczalna dla wody

• W postaci krążka lub arkusze wycięte z bibuły

Nie pomylić Papierka pergaminowego z Bibułą filtracyjną

Nieprzepuszczalny Przepuszczalna

dla wody dla wody

Lejki

• Służą do sączenia lub przelewania leków

• Szklane (bibuła przykleja się do szkła) lub z tworzywa sztucznego (lepsze)

• Oprócz wielkości różnią się długością i średnicą nóżki

• Do składników o dużej gęstości np. gliceryna, parafina używamy lejków z krótką, grubą nóżką

Łyżki recepturowe

• Dwustronne

• Do przenoszenia substancji np. z opakowania zbiorczego na papierek pergaminowy na wadze

• Metalowe, porcelanowe, z tworzywa sztucznego

• Tylko do substancji stałych

Szpatułki recepturowe (łopatki)

• Dwustronne

• Do pobierania z opakowania substancji półstałych i półpłynnych np. wazeliny

Zlewki

• Zawsze szklane

• Zawsze z dziubkiem ułatwiającym przelewanie substancji płynnych

• Zawsze posiadają podziałkę na ściance bocznej – jest to podziałka tylko orientacyjna

• W zlewce odważamy wodę lub rozpuszczalniki

Bagietka szklana

• Służy do mieszania substancji w zlewce, np. całkowitego rozpuszczenia substancji stałej w rozpuszczalniku

Szkiełko zegarkowe

• Służy, jako rodzaj naczynka wagowego do odważania niewielkich ilości sypkich substancji

• Jako pokrywka do zlewek

Szalka Petriego

• Składa się z dwóch części: pokrywki i denka, denko jest mniejsze

• Może służyć, jako krystalizator do powolnego odparowywania rozpuszczalników z substancji stałych

• Jako podstawka do obserwacji mikroskopowych

Moździerz porcelanowy z pistlem

• Służy do przygotowywania maści i rozdrabniania substancji stałych

• Główka pistola i wewnętrzna strona moździerza mają chropowatą powierzchnie niepokrytą emalią

• Rączka pistla i zewnętrzna strona moździerza jest pokryta emalią porcelanową

• Występują moździerze z wylewką (Dziubkiem)

• Moździerze różnią się wielkością

• Istotne jest dobranie wielkości pistla do wielkości moździerza

Parowniczka porcelanowa

• Ścianki parowniczki pokryte są emalią porcelanową zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz

• Służy do odparowywania i zatężania roztworów

• Służy do rozpuszczania substancji stałych w rozpuszczalnikach

Parowniczka emaliowana (metalowa)

• Posiada dwoje uszu ułatwiających przenoszenie gorącej

• Służy do odparowywania i zatężania roztworów

• Służy do rozpuszczania substancji stałych w rozpuszczalnikach

Karta celuloidowa

• Niezbędna do pracy z moździerzem

• Służy do zeskrobywania substancji z dna moździerza i z główki pistla