Znak- relacja między tym, co jest oznaczone i tym co oznacza. Dla członków danej zbiorowości ludzkiej jest to taka czynność, co do której między członkami tej grupy istnieje umowa (wyraźna lub domyślna), odnosząca tę czynność do określonego stanu rzeczy. Istotą znaku jest połączenie dwóch zjawisk: formy oznaczającej, która nas odsyła do czegoś poza sobą i treści oznaczonej, na którą nasza uwaga się zwraca.

Fonem- grupa cech odróżniających dźwięk od dźwięku (fonemowy= dźwiękowy)

Język- (wg de Sarseau) abstrakcyjny, społecznie wytworzony system znaków

Mówienie- (wg de Sarseau)- proces indywidualny, a zarazem realizacja języka

Modalność- stosunek mówiącego do tego co mówi

Semiotyka (badanie znaków):

- semantyka (nauka o znaczeniowej stronie języka, o tym jakie relacje zachodzą między znakami i ich znaczeniem)

- syntaktyka (rozpatruje związki zachodzące między znakami i między systemami znaków)

- pragmatyka (bada warunki użycia określonych znaków; postawa nadawcy względem komunikatu)

Funkcje treści w tekstach:

-wiersz- poetycka, ekspresywna

- opis- informacyjna/poznawcza, impresywna

- reklama- impresywna

- przepis kulinarny- poznawcza, impresywna

- tekst naukowy- poznawcza

J. Austin wyróżnił 2 rodzaje czasowników zajmujących się kwestią prawdziwości i fałszywości wypowiedzi:

- konstatacje- wypowiedzi poddające się ocenom, mówiącym, że prawda i fałsz to ogólne etykiety, które mają do czynienia z relacją między tym co mówimy, a faktem wypowiedzi

- performatywy- wypowiedzi, sugerujące, że nadawca coś robi, a nie tylko tak mówi. Nie mogą być prawdziwe ani fałszywe. Są fortunne i niefortunne.

Przykłady wypowiedzi:

- performatywy: dziękuję, przepraszam, ganię cię, potępiam, chwalę witam cię, gratuluję

- wypowiedzi w połowie opisowe: jestem wdzięczny, przykro mi, obciążam winą, obciążam winą, pochwalam, witam z zadowoleniem, rad jestem z czegoś

- wypowiedzi sprawozdawcze: czuję się wdzięczny, żałuję, jestem wstrząśnięta, jestem oburzona, odczuwam aprobatę, przywitałam się, pogratulowałam

Czynność lokucyjna- mówienie czegoś (np. „zastrzel ją”)

Czynność illokucyjna- czynności kryjące się w powiedzeniu czegoś (np. rozkaz/prośba)

Czynność perlokucyjna- skutek wypowiedzi (np. doprowadzenie do zastrzelenia)

5 klas aktów mowy wg Searle’a:

- reprezentatywy/asertywy (wyrażanie stwierdzeń, przekazywanie opisów stanów rzeczy i zdobywania informacji z pomocą pytań, np. stwierdzać, konstatować mówiący przedstawia coś jako podlegające ocenie w kategoriach prawdy i fałszu)

- komisywy (mówiący określa swoją przyszłość, np. obietnice, zobowiązania, zapewnienia, wyrażanie gotowości)

- dyrektywy (mówiący chce nakłonić słuchacza do jakiegoś działania, np. wydawanie poleceń, wyrażanie próśb,)

- ekspresywy (wyrażają stany emocjonalne nadawcy, np. gratulować, usprawiedliwiać się, narzekać)

- deklaratywy (zadeklarowanie nowego faktu społecznego, np. zwalniać, uznać za winnego, mianować)

Genry mowy- (Wierzbicka) wiązka różnych intencji komunikacyjnych. Przykład: donos:

- mówię: X zrobił Z

- wiem, że wy uważacie Z za coś złego

- wiem, że chcecie wiedzieć, kiedy ktoś zrobi Z

- sądzę, że zrobicie X coś złego z powodu zrobienia Z

- sądzę, że nie powiedzie X, że ja wam to powiedziałem

- mówię to, bo sądzę, że zrobicie dla mnie coś dobrego dlatego, że wam to powiedziałem

Dziedziny zachowań niewerbalnych:

- kinezyka (badania nad systemem komunikowania niewerbalnego, które posługuje się gestykulacją i innymi ruchami ciała

- parajęzyk (obejmuje cechy wokalne głosu w czasie tworzenia wypowiedzi)

- okulistyka (badanie sposobu, w jaki posługujemy się oczami w trakcie rozmowy)

- autoprezentacja (czynniki składające się na image osoby)

- proksemika (dystans dzielący nas od innych)

- haptyka (dotykanie)

- chronemika (wartość komunikacyjna czasu)

- elementy otoczenia

Teoria implikatur konwersacyjnych(Paul Grice/dekodowanie ukrytych funkcji pragmatycznych)

- presupozycje egzystencjalne (treści mieszczące się we wnioskach wprowadzonych na podstawie operacji logicznych dokonywanych na wypowiedzi

Zasada kooperacji (uczyń swój udział konwersacyjny w przewidzianym dla niego momencie takim, jakiego wymaga zaakceptowany cel lub kierunek rozmowy, w którą jesteś zaangażowany)

- maksyma ilości (podaj tyle informacji ile trzeba)

- maksyma jakości (mów tylko to, czego jesteś pewien)

- maksyma odniesienia/stosunku (mów na temat)

- maksyma sposobu (mów zrozumiale)

6 reguł zasad organizacji kontaktu interpersonalnego wg Leecha:

- maksyma taktu (maksymalnie działaj na korzyść innych)

- maksyma wielkoduszności (nie zabiegaj o własne korzyści)

- maksyma aprobaty/uznania (nie krytykuj innych)

- maksyma skromności (nie chwal się)

- maksyma zgodności (ograniczaj niezgodę z innymi)

- maksyma sympatii/zrozumienia (ograniczaj antypatię do innych)