SKRYPT Z PG – ZAGADNIENIA
Pojęcia podstawowe
Polityka - działalność władz państwowych w kształtowaniu stosunków wewn. w państwie oraz stosunków państwa z zagranicą. W szerokim ujęciu polityka obejmuje działalność służącą wpływaniu na sprawy publiczne.
Polityka gospodarcza (ekonomiczna) – bezpośrednie kierowanie gospodarką narodową przez państwo lub pośrednie oddziaływanie państwa na funkcjonowanie i rozwój tej gospodarki. ; nauka normatywna
Ekonomia polityczna – nauka pozytywna
Nauka polityki ekonomicznej – zajmuje się badaniem form, celów, narzędzi i sposobów oddziaływania państwa na społeczny proces gospodarczy.
Podmiot PG – władza państwowa
Metoda prób i błędów – polega na podejmowaniu różnych działań mających służyć osiągnięciu wytyczonemu celu tak długo, aż trafi się na właściwe działanie.
Doktryna – zbiór uporządkowanych założeń, twierdzeń i poglądów na temat określonej dziedziny wiedzy. Doktryny odejmują problemy wobec których nauka nie czuje się w pełni kompetentna, wskazują i wartościują cele działań. Od teorii naukowych różnią się brakiem pełnego uzasadnienia całości przyjmowanych przesłanek i wyprowadzonych z nich wniosków.
Merkantylizm – pierwsza doktryna
Doktrynerstwo – nieprzełamywanie doktryn nieodpowiadającym warunkom i potrzebom społecznym, poddawanie się doktrynalnym uprzedzeniom, tendencjom do naginania do nich życia
System ekonomiczny – zbiór powszechnie obowiązujących norm prawnych oraz ogólnie akceptowanych zasad, regulujących postępowanie wszystkich uczestników procesu gospodarczego.; zmiany systemu ekonomicznego NIE są możliwe bez zmian systemu politycznego
Ustrój społeczno-gospodarczy – reguluje stosunki ekonomiczne w kraju
Systemy funkcjonowania gospodarki:
- kompetytywne ( konkurencyjne ) – podmioty mające swobodę w podejmowaniu decyzji gospodarczych ; ich działania są regulowane przez mechanizmy rynkowe; władze decydują tylko o niektórych fragmentach i aspektach procesu ekonomicznego
- systemy gospodarki regulowanej administracyjnie – systemy gospodarki planowej; kierunki i rozmiary produkcji oraz sposoby jej podziału ustalane są przez władzę
4 modele systemów ekonomicznych
Indywidualistyczno-kompetytywny ( kapitalizm rynkowy)
Indywidualistyczno-planowy ( gospodarka kapitalistyczna regulowana przez centralne planowanie państwowe)
Kolektywistyczno-planowy ( kolektywistyczna gospodarka zarządzana centralnie – realny socjalizm)
Kolektywistyczno-kompetytywny – socjalizm rynkowy
Funkcje PG
Kapitalistyczna gospodarka mieszana
- oddziaływanie na gospodarkę pod kątem zapewnienia stałego dopływu środków niezbędnych do wykonywania przez państwo funkcji wewnętrznych i zewnętrznych
- wspieranie funkcjonowania i rozwoju sektorów gospodarki nie cieszących się dostatecznym zainteresowaniem prywatnych przedsiębiorców
- osłona działalności gospodarczej własnego kraju przed zagraniczną konkurencją
- ochrona konkurencji przed monopolem
- przeciwdziałanie czynnikom kryzysogennym i stagnacyjnym oraz pobudzanie koniunktury i kształtowanie warunków sprzyjających procesowi wzrostu
- ochrona środowiska naturalnego i zapewnienie przestrzennego ładu
- zapewnienie ładu społecznego
b) w warunkach przebudowy ustroju społeczno-ekonomicznego
- demontaż instytucji i struktur nakazowo-rozdzielczego systemu kierowania gospodarką w realnym socjalizmie i pozostałości tego systemu
- kreowanie warunków umożliwiających uruchomienie i prawidłowe działanie mechanizmów rynkowych
- przekształcanie własnościowej struktury gospodarki
- przywrócenie właściwej roli pieniądza
Ewolucja systemów polityki ekonomicznej
Najbliższe teoretycznemu modelowi rynkowego kapitalizmu były systemy w Europie Zachodniej. Był to wtedy kapitalizm mieszany. W krajach środkowych i wschodnich były wtedy elementy systemu indywidualistyczno-planowego.
W Polsce od lat 50. Uformował się system nakazowo-rozdzielczy. Powolny rozpad tego systemu w latach 60. i 70. Zmusił władze do wprowadzenia zmian, a tym samym ewolucję tego systemu. Zaczęły się kształtować systemu specyficzne, tzw. hybrydowe.
Ekonomiczne funkcje państwa w gospodarce rynkowej.
- przestrzeganie ustrojowych i systemowych zasad porządku społeczno-gospodarczego, a zwłaszcza zasady wolności gospodarczej, poszanowania własności prywatnej i swobody przedsiębiorczości
- zapewnienie bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego
- utrzymywanie wymiaru sprawiedliwości, szkolnictwa
- kształtowanie systemu pieniężnego
- korygowanie słabości i eliminowanie niedostatków mechanizmów rynku pod kątem podnoszenia efektywności gospodarki w skali ogólnospołecznej, ograniczania nadmiernych nierówności w podziale produktu społecznego, stabilizowania gospodarki
- ochrona środowiska naturalnego
- zapewnianie racjonalnego użytkowania zasobów naturalnych
- ochrona konsumentów
- przeciwdziałanie nieuczciwej konkurencji
- regulowanie warunków pracy i ochronę pracowników
- kształtowanie systemów ubezpieczeń społecznych
- zapewnienie ochrony zdrowia ludności
Pojęcie i przyczyny inflacji
Inflacja – występujący w danym okresie ogólny wzrost przeciętnego poziomu cen, któremu na ogół towarzyszy recesja i który jest wyznaczany za pomocą procentowego wskaźnika o nazwie ‘stopa inflacji’.
Przyczyny:
Wg monetarnej teorii inflacji:
- duża ilość pieniądza w obiegu, ponieważ podaż pieniądza jest kontrolowana przez bank centralny
- błędna polityka pieniężna państwa, gdyż nadmierna emisja pieniądza musi doprowadzić do wzrostu cen
- uważa się, że działający swobodnie mechanizm rynkowy jest w stanie długim okresie samodzielnie rozwiązać problem inflacji
b) popytowa teoria inflacji
- inflacja występuje gdy łączny popyt w gospodarce przewyższa możliwości jego zaspokojenia
- elementem tej teorii jest koncepcja luki inflacyjnej, zwiększenie wydatków ludności i wydatków rządowych prowadzi do zachwiania równowagi między globalnym popytem a podażą oraz wyzwala nadwyżkę popytu powodującą wzrost ogólnego poziomu cen. Powstała nadwyżka tworzy lukę inflacyjną, która w warunkach swobody kształtowania się cen wywołuje inflację.
c) kosztowo-strukturalne podejście:
- wzrost cen = wzrost kosztów wytwarzania
- inflacja pchana przez koszty może być wynikiem różnych zjawisk leżących po stronie podaży. Istnieją 2 warianty tej teorii: koncepcję inflacji płacowej oraz koncepcję cen administracyjnych.
Spirala inflacyjna
Samoczynny mechanizm dostosowana cenowego. Zjawisko inflacji sprawia, że w obiegu pojawia się większą ilość pieniądza, co prowadzi w efekcie do wzrostu cen. Tym samym oznacza to, że spada siła nabywcza pieniądza, co z kolei wywołuję presję na rynek na podwyższenie dochodów nominalnych. Wzrost dochodu prowadzi z kolei do podwyższenia cen co znowu prowadzi do spadku siły nabywczej pieniądza.
Rodzaje inflacji
Stagflacja – szybki wzrost poziomu cen i bezrobocia w warunkach stagnacji gospodarczej, spowodowany często wstrząsem podażowym
Slumpflacja – wzrost ogólnego poziomu cen przy jednoczesnym spadku PKB
Deflacja – zjawisko odwrotne do inflacji. Charakteryzuje ją spadek ogólnego poziomu cen w wyniku redukcji zasobów pieniądza.
Biorąc pod uwagę formy występowania inflacji wyróżnia się:
- otwartą – państwo nie wyznacza pułapów cenowych oraz płac, a przede wszystkim nie stosuje administracyjnych ograniczeń wzrostu cen
- tłumioną – przymusowe oszczędzanie wywołane niedostateczną podażą w stosunku do efektywnego popytu, co występuje gdy administracyjna kontrola cen i płac nie dopuszcza do przerodzenia się nierównowagi rynkowej we wzrost cen i płac – nierównowaga gospodarcza przejawia się poprzez przewagę popytu nad podażą.
Ze względu na przyczyny wzrostu cen:
- ciągniona przez popyt – całkowita wielkość planowanych wydatków wzrasta szybciej niż całkowita wielkość produkcji
- pchana przez koszty – wywołuje ją nałożenie ograniczeń na podaż albo podniesienie cen jednego lub kilku zasobów
- monetarna – wiąże się ze wzrostem podaży pieniądza
- strukturalna – producenci nie mogą dostosować struktury produkcji do zmian w strukturze gospodarki
W zależności od wysokości stopy inflacji:
- pełzająca – tempo wzrostu cen od 3-5% ; nie jest groźna dla gospodarki
- krocząca – od 5 do 10 % ; pewne perturbacje gospodarcze i społeczne, ale nie powoduje zniekształcenia relacji cenowych
- galopująca – od 10 – 100% ; istotne zniekształcenia relacji cenowych, zakłóca i wypacza normalne funkcjonowanie mechanizmu rynkowego
- hiperinflacja – od 100% ; załamanie się koniunktury i destabilizacja sytuacji społeczno-politycznej
Społeczno-ekonomiczne skutki inflacji:
- kompikuje rachunek ekonomiczny, powodując nieoptymalną alokację zasobów
- osłabia skłonność do oszczędzania, powoduje „ucieczkę od pieniądza” i wzmożone zakupy konsumpcyjne, a także wymianę jednych dóbr rzeczowych na inne
- prowadzi do dewaluacji waluty krajowej
- powoduje ucieczkę kapitału za granicę
- zmienia redystrybucję dochodów i majątków
Kontrola inflacji
Inflację mierzy się skalą wzrostu cen, korzystając z indeksów cenowych, zwanych delatorami, które określają procentowe zmiany poziomu cen dóbr i usług w danym roku w stosunku do poziomu cen z roku bazowego.
Miary inflacji:
- CPI – indeks cen dóbr konsumpcyjnych – stosunek kosztów określonych dóbr do kosztów tych dóbr w roku bazowym
- PPI – indeks cen dóbr produkcyjnych – stosunek cen niedetalicznych w roku badanym do cen niedetalicznych w roku bazowym
- delator – przelicznik cen PNB, który mierzy zmiany cen wszystkich wytworzonych w danym okresie dóbr i usług zaliczanych do produktu narodowego brutto, a więc nie tylko artykułów konsumpcyjnych, ale też towarów inwestycyjnych ( mierzonych poprzez PPI).
1 Własność i jej rodzaje.
W polskiej gospodarce występują dwa rodzaje własności – publiczna i prywatna. Różnią się one charakterem prawa własności rozumianego jako zbiór efektywnie wykorzystywanych uprawnień, którymi dysponuje właściciel w odniesieniu do danego obiektu własności.
Własność publiczna ( cele ogólnospołeczne )
- państwowa
- samorządowa (komunalna)
Obejmuje ona mienie skarbowe, administracyjne, użytku publicznego.
Własność prywatna ( cele indywidualne )
- kapitalistyczna
- drobnotowarowa
- spółdzielcza
- pracownicza
- osobista
2 Cele i przesłanki prywatyzacji.
Prywatyzacja w szerszym znaczeniu oznacza ograniczanie roli państwa w procesach społeczno-gospodarczych i wzrost znaczenia działalności oraz własności prywatnej. W węższym – prywatyzacja to proces przejmowania praw własności majątku przedsiębiorstwa państwowego w całości lub części przez osoby prywatne oraz uzyskiwanie przez nie wpływu na funkcjonowanie przedsiębiorstw państwowych.
Głównym celem prywatyzacji powinny być zmiany jakościowe w życiu gospodarczym i społecznym, które zwiększają udział sektora prywatnego w gospodarce.
Po prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych oczekuje się:
- odciążenia budżetu państwa w wymiarze finansowym i administracyjnym
- uruchomienia mechanizmów przepływu kapitału od inwestorów do przedsiębiorstw
- poprawy ekonomicznej efektywności przedsiębiorstw zarządzanych wcześniej przez państwo
- poszerzenia konkurencji na rynku, np. poprzez podział dużych przedsiębiorstw na mniejsze
- uzyskania większych dochodów
- osiągnięcia założonych celów politycznych
- uwłaszczenia grup pracowniczych i obywateli
- dostosowania prawa do warunków europejskich
- realizacji zadań pozaprawnych, które wynikają z nacisku różnych grup interesów
3 Metody prywatyzacji indywidualnej
Wyodrębniamy 6 głównych metod prywatyzacji:
Publiczna sprzedaż akcji – oferta sprzedaży części lub całości akcji przedsiębiorstwa; w pierwszej kolejności zmienia się formę prawną przedsiębiorstwa
Inne tryby sprzedaży – sprzedaż pakietu akcji jednemu lub kilku inwestorom w wyniku negocjacji lub przetargu; sprawdza się w przypadku prywatyzacji słabszych ekonomicznie przedsiębiorstw, gdyż potencjalny nabywca musi podjąć pewne inwestycje lub musi utrzymać przywileje socjalne dla załogi czy stabilizację zatrudnienia;
Sprzedaż składników majątku – sprzedaż w formie przetargu całości lub części majątku przedsiębiorstwa inwestorom prywatnym; metoda ta służy restrukturyzacji przedsiębiorstwa, które jest przygotowywane do prywatyzacji w innej formie;
Podział przedsiębiorstwa – wydzielenie z niegu kilku mniejszych przedsiębiorstw lub filii i ich sprywatyzowanie; w celu demonopolizacji określonych dziedzin produkcji lub zwiększenia konkurencji na rynku;
Częściowa sprzedaż akcji z zachowaniem kontroli państwa nad prywatyzowanym przedsiębiorstwem – prowadzi do powstania spółki z kapitałem państwowo-prywatnym; stosuje się ją wtedy gdy państwo chce zachować część akcji;
Wykup przedsiębiorstwa przez pracowników lub przez zarząd – przejęcie przez te grupy pakietu kontrolnego akcji w firmie; pracownicy biorą kredyty na wykup i gdy firma przynosi zyski to je spłacają, zostając tym samym właścicielami, a gdy przynosi straty – stosuje się inną metodę prywatyzacji;
4 Prywatyzacja a procesy sanacyjne w gospodarce
Procesy sanacyjne realizowane przez państwo obejmują działania naprawcze, likwidacyjne i upadłościowe, które prowadzą do zmiany struktury organizacyjnej, branżowej oraz własnościowej przedsiębiorstw.
Sanacja to uzdrawianie przedsiębiorstwa działającego w nietypowych skrajnych z gospodarczego punktu widzenia warunkach tzn. takich, w których zabiegi restrukturyzacyjne nie mogą już przynieść pozytywnego efektu. W określonych sytuacjach utrzymanie tylko częściowego zakresu działania przedsiębiorstwa przedmiotowego, funkcjonalnego, podmiotowego również można uznać za jego uzdrawianie, nie można natomiast za sanację uznać procesu restrukturyzacji, który jest związany z ciągłą, ekonomiczną przebudową przedsiębiorstwa i dostosowaniem jego funkcji do zmieniającego się otoczenia gospodarczego.
5 Prywatyzacja masowa
Jest to przekształcenie własnościowe, którego celem jest szybkie przeprowadzenie prywatyzacji i upowszechnienie własności prywatnej w społeczeństwie. Polega ona na udostępnieniu obywatelom nieodpłatnego nabycia praw udziałowych do części mienia państwowego.
Narodowy Fundusz Inwestycyjny – przesłanki:
- przyspieszenie prywatyzacji
- oszczędność kosztów przygotowania procesu przekształceń własnościowych
- restrukturyzacja prywatyzowanych przedsiębiorstw i poprawa ich zdolności konkurencyjnej
- zapewnienie spółkom dostępu do pozyskiwania kapitału w formie pożyczek z międzynarodowych instytucji, emisji obligacji, wykorzystanie środków pomocowych UE, Banku Światowego i Międzynarodowego Funduszu Walutowego
- uzyskanie społecznej akceptacji prywatyzacji
NFI powołano w formie spółek akcyjnych, których jedynym założycielem był Skarb Państwa. Przedmiotem ich działalności jest nabywanie papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa, zakup lub obejmowanie udziałów bądź akcji podmiotów zarejestrowanych i działających w Polsce, udzielanie pożyczek spółkom i innym podmiotom oraz zaciąganie kredytów i pożyczek.
6 Społeczno-ekonomiczne skutki prywatyzacji
- zmniejszenie udziału sektora państwowego w wytwarzaniu dochodu narodowego i w zatrudnieniu
- większa odporność firm na nagłe zmiany w otoczeniu gospodarczym
- mniejsze wahania salda obrotów bieżących
- zakładanie nowych przedsiębiorstw prywatnych ( polskich i z udziałem kapitału zagranicznego )
1 Geneza, istota i funkcje
Giełda jest rynkiem, na którym występuje wzajemne oddziaływanie popytu i podaży. Rynek giełdowy od innych odróżnia jego wysoki stopień zorganizowania oraz cechy dóbr będących przedmiotem obrotu:
- zamienność - dobra te muszą być jednorodne
- możliwość standaryzacji – dzięki temu można dobro wymienić na inne, bez szkody dla nabywcy
Dzięki tym cechom można zawierać transakcje bez konieczności fizycznego okazywania przedmiotów obrotu i bez bezpośredniego udziału nabywców.
Giełda w ujęciu funkcjonalnym to rynek formalny, na którym uczestnicy postępują zgodnie z regulaminami oraz kontaktują się w ustalonym z góry czasie i miejscu. W ujęciu przedmiotowym zaś giełda jest zespołem osób, urządzeń i środków technicznych, które zapewniają wszystkim uczestnikom obrotu jednakowe warunki zawierania transakcji giełdowych oraz dostęp w tym samym czasie do informacji rynkowych.
FUNKCJE GIEŁDY:
a) alokacyjna – umożliwia przepływ kapitału w kierunku jego najefektywniejszego wykorzystania
b) wartościująca – umożliwia dokonywanie rynkowej wyceny przewidywanych decyzji ekonomicznych przez podmioty gospodarcze
c) kontrola – giełda tworzy pośredni mechanizm kontroli przez akcjonariuszy efektów działań spółki
d) stwarza możliwości pomnożenia kapitału dla gospodarstw domowych ludności, dla przedsiębiorstw ale też zubożenia kapitału
e) wywołuje we wszystkich podmiotach skłonności do oszczędzania
2. Giełda towarowa
To giełda, na której handluje się dopuszczonymi do obrotu płodami rolnymi oraz surowcami przemysłowymi. Do grupy podmiotów, które mogą posiadać akcje giełdy towarowej, zalicza się tylko domy maklerskie, niezależnych maklerów, przedsiębiorstwa energetyczne oraz odbiorców energii uprawnionych do korzystania z usług przesyłowych.
Na tych giełdach handluje się głównie płodami rolnymi oraz surowcami, które mogą być dopuszczone do obrotu jeśli:
- są jednorodne
- mają możliwość normalizacji
- są trwałe
- „masowa” podaż i „masowy” popyt -> płynność obrotów
- jest nadwyżka podaży nad popytem w długim okresie
- są trudne do przewidzenia wielkości popytu i podaży
Do obrotu giełdowego nie wprowadza się :
- towarów będących pod kontrolą monopoli np. siarka
- artykułów gotowych ( przetworzonych )
- dóbr, których podaż może być regulowana ( np. samochody ) lub podlega częstym zmianom preferencji nabywców
Giełdy towarowe są narzędziem kształtowania koniunktury i wielkości przyszłej produkcji. Producenci, obserwując ceny towarów w kontraktach terminowych, mogą oszacować przyszły popyt na swoje produkty i na tej podstawie podjąć decyzje o wielkości produkcji, ograniczając ponoszone w
związku z tym ryzyko.
Funkcje giełd towarowych:
- dzięki zderzeniu w jednym miejscu i czasie popytu oraz podaży umożliwia ustalenie takiej ceny równowagi, która jest najkorzystniejsza dla kupujących i sprzedających. Występuje ona nie tylko na danej giełdzie towarowej ale decyduje też o cenach dóbr w całej gospodarce
- narzędzie kształtowania koniunktury i wielkości przyszłej produkcji
- wpływają na poprawę jakości produkowanych towarów
- mają wpływ na rozwój technologii komunikacyjnych
- wpływają na wzrost nakładów na inwestycje w dziedzinie przechowalnictwa ( magazyny, laboratoria itd. )
Transakcje giełdowe
Mogą mieć charakter:
- rzeczywisty – w wyniku tych transakcji następuje przeniesienie własności danego dobra ze sprzedawcy na nabywcę w zamian za odpowiedni ekwiwalent pieniężny
-nierzeczywiste- strony odstępują od przeniesienia własności danego dobra, gdyż celem tych operacji nie jest efektywna dostawa towarów, lecz chęć uzyskania nadzwyczajnych zysków, zabezpieczenia się przed stratami lub ich ograniczenia.
Wśród rzeczywistych wyróżniamy:
- natychmiastowe – realizowane bezpośrednio po zawarciu
- dostawcze ( rzeczywiste transakcje terminowe ) – dostawa w późniejszym terminie
A wśród nierzeczywistych:
- na zabezpieczenie – dokonywane w celu zabezpieczenia przed ryzykiem związanym z fluktuacją cen
- spekulacyjne – służą osiąganiu zysków z tytułu wahań cen danych dóbr w czasie
- arbitrażowe – osiąganie zysków z tytułu różnic cenowych na poszczególnych giełdach
3. Giełda papierów wartościowych.
Ułatwia alokację zasobów finansowych w gospodarce. Głównym jej zadaniem jest umożliwienie taniego i bezpiecznego zrealizowania jak największej liczby transakcji kupna i sprzedaży oferowanych na nich walorów: akcji, praw do akcji, kwitów depozytowych, obligacji, list zastawnych, certyfikatów inwestycyjnych, a także innych papierów wartościowych oraz praw pochodnych.
Właściwie funkcjonująca giełda papierów wartościowych:
- ułatwia przepływ kapitału od osób oszczędzających do przedsiębiorstw, które potrzebują środków na rozwój, a tym samym przekształca w duże kapitały drobne kwoty
- pokazuje poziom ogólnej koniunktury gospodarczej, efektywność gospodarowania poszczególnych spółek giełdowych oraz wartość ich majątku produkcyjnego
- umożliwia przepływ środków z nieefektywnych do bardziej wydajnych dziedzin gospodarki
- reguluje i nadzoruje operacje spekulacyjne
- umożliwia transformację kapitału przez natychmiastową zmianę formy jego lokowania
- jest rynkiem płynny, stałym, tanim, bezkolizyjnym
- usprawnia ocenę kapitału w obrocie pozagiełdowym
Giełdowy rynek papierów wartościowych dzielimy na:
- rynek pierwotny- występuje emitent, czyli podmiot, który spełniając określone obowiązki, wprowadza nowe papiery wartościowe do obrotu giełdowego. Jest on podstawą tworzenia i funkcjonowania rynku wtórnego
- rynek wtórny – rynek, na którym odbywa się kupno i sprzedaż papierów wartościowych wprowadzonych do obrotu przez inne podmioty niż emitent, a więc dokonywana jest tu wymiana walorów między inwestorami lub zamiana papierów wartościowych na gotówkę
Obydwa te rynki dzielą się jeszcze na:
Podstawowy – są tu przeprowadzane transakcje kupna i sprzedaży papierów wartościowych najwyższej jakości
Równoległy – są tu mniejsze wymagania co do papierów wartościowych
Wolny
Wymogi stawiane papierom wartościowym na:
podstawowym :
- są dopuszczone do obrotu giełdowego
- wartość akcji dopuszczonych do obrotu wynosi min. 40 mln zł
- wartość księgowa spółki, której akcje mają być wprowadzone wynosi min. 65 mln zł
- właścicielem akcji jest min. 500 akcjonariuszy
- emitent ogłosił publiczne roczne sprawozdania finansowe za ostatnie 3 lata
równoległym:
- dopuszczenie do obrotu
- wartość akcji dopuszczonych min. 14 mln zł
- wartość księgowa spółki oceniana na min. 22 mln zł
- co najmniej 300 właścicieli akcji
- emitent ogłosił publiczne roczne sprawozdania finansowe za ostatnie 2 lata
4. Inwestowanie ( inwestorzy, instrumenty, ryzyko, strategie inwestycyjne )
Inwestorzy:
a) ze względu na strategię podejmowania decyzji dot. Lokat w papiery wartościowe:
- bierni – nabywają walory, które traktują jako stałą lokatę; oczekują korzyści w formie odsetek lub dywidend oraz premii; nie są skłonni do podejmowania ryzyka
- czynni – wykorzystują wahania cen papierów aby osiągnąć jak największy zysk; często kupują i sprzedają papiery; są skłonni do inwestowania w papiery wysokiego ryzyka
b) ze względu na charakter podmiotów inwestujących na rynku kapitałowym:
- indywidualni – osobiście podejmują decyzje dotyczące zakupu papierów; muszą dysponować dostateczną wiedzą o mechanizmach giełdowych
- instytucjonalni – banki, fundusze inwestycyjne, zakłady ubezpieczeniowe, fundusze emerytalne czyli firmy lokujące w papierach duże kapitały
Instrumenty:
a) akcje – papiery wartościowe stwierdzające bezwarunkowe uczestnictwo ich właścicieli w kapitale spółki; uprawniają akcjonariusza do współzarządzania spółką
b) obligacje – emitowane w serii papiery wartościowe, w których emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia, czyli wykupu obligacji
W Polsce emitują je tylko:
- skarb państwa
- NBP
- podmioty mające osobowość prawną
- gminy, związki komunalne oraz miasto Warszawa
c) prawa pochodne:
- kontrakty futures – umowy na dostawę określonej ilości towarów lub papierów wartościowych w wyznaczonym terminie i po określonej cenie
- opcje – prawa do zakupu określonego dobra lub jego sprzedaży. Opcje kupna dają prawo zakupu danego dobra w określonym czasie i po określonej cenie. Opcje sprzedaży uprawniają do sprzedaży danego dobra w określonym czasie i po określonej cenie.
Ze względu na politykę lokacyjną i jej różne poziomy ryzyka wyróżnia się:
a) fundusze agresywnego wzrostu – ich celem jest maksymalizacja rentowności dokonywanych inwestycji, ale uzyskiwana przy ponoszeniu znacznego ryzyka
b) fundusze zrównoważonego wzrostu – inwestują w akcje renomowanych firm, więc zmniejsza się ryzyko inwestycyjne
c) fundusze obligacji – inwestują kapitał głównie w papiery odsetkowe, dające pewniejszy dochód ( minimalne, prawie zerowe ryzyko )
1. Polityka rolna
To zespół środków, regulacji i działań państwa, które mają na celu kształtowanie rozmiarów produkcji rolnej i utrzymanie jej opłacalności, inicjowanie przeobrażeń agrarnych zmierzających do koncentracji i specjalizacji w rolnictwie, przyspieszenie postępu technicznego i agrotechnicznego decydującego o efektywności rolnictwa oraz wpływanie na procesu demograficzne na wsi.
Funkcje:
- ochronna – protekcjonizm na rynkach rolnych
- pobudzająca – interwencjonizm władz państwowych
Instytucje:
- Agencja Rynku Rolnego
- Agencja Własności Skarbu Państwa
- Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
- BGŻ
- KRUS
Interwencjonizm agrarny – obejmuje:
- popieranie produkcji krajowej w celu niedopuszczenia do zakłóceń na wewnętrznym rynku żywności lub regulację produkcji
- działania międzynarodowe ( organizowanie i stabilizacja światowych rynków rolnych )
- wpływanie za pomocą porozumień i organizacji międzynarodowych na światowy rynek produktów żywnościowych
Narzędzia interwencji na rynku rolnym:
- cła, opłaty wyrównawcze, regulacje ilościowe przywozu, dotacje do eksportu
- ceny gwarantowane, limity wielkości produkcji, zapasy „buforowe”, kredyty, subwencje, reglamentacja obszarów upraw
- klasyczne narzędzia polityki gospodarczej ( zabezpieczenia socjalne, określone systemy podatkowe, systemy emerytalno-rentowe )
2. Polityka regionalna
Na obszarze UE rozumiana jest jako zamierzone oddziaływanie organów Wspólnoty na rozwój gospodarczy i społeczny w celu osiągnięcia harmonijnego i zrównoważonego rozwoju.
Funkcje:
- alokacyjna – celowe oddziaływanie finansowe na strukturę produkcji oraz rozmieszczanie czynników produkcji i rozwiązywanie problemów strukturalnych ( np. zmiany otoczenia produkcyjnego, dostosowanie struktury produkcji do przemian itd. )
- stabilizacyjna – oddziaływanie na wzrost poziomu zatrudnienia w regionach objętych pomocą, zmiana struktury zatrudnienia i pobudzanie rozwoju gosp )
- redystrybucyjna – jej podstawą jest alokacja dochodów z krajów silniejszych ekonomicznie do tych słabszych i wtórny podział dochodów państw członkowskich oparty na zasadzie przymusu
- pomocowa – bezzwrotna pomoc dla regionów korzystających ze środków polityki regionalnej
- integracyjna – pomoc wynika z istnienia mechanizmu integracji i solidarności państw tworzących UE)
Zasada programowania polityki regionalnej oznacza ścisłe powiązania programów pomocowych z reformowaniem finansów UE. Programowanie odbywa się na poziomie:
- strategicznym ( centralnym )
- szczegółowym ( terenowym )
Zasada partnerstwa – konieczność współdziałania beneficjentów pomocy regionalnej z instytucjami wspólnotowymi ; jest utożsamiana z zasadą subsydiarności ( pomocniczości ), która kieruje działania UE na wspomaganie działań na poziomie poszczególnych krajów członkowskich.
Polityka regionalna powinna koncentrować się na wyznaczonych celach ( priorytetach ) i kierować środki finansowe do regionów wyznaczonych na podstawie ściśle ustalonych kryteriów ( tzw. regionów problemowych ).
Aby uzyskać środki pomocowe od Unii, należy dla danego regionu utrzymywać przez państwo wydatki publiczne dla tego regionu na przynajmniej niezmienionym poziomie. Udzielona pomoc jest dodawana do środków własnych ( krajowych ).
Redystrybucja środków finansowych przeznaczonych na pomoc regionalną w UE odbywa się za pomocą 4 funduszy strukturalnych:
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego – służy niwelowaniu istotnych dysproporcji regionalnych poprzez udział w rozwoju i dostosowaniu strukturalnym regionów opóźnionych oraz w rekonwersji upadających regionów przemysłowych
Europejski Fundusz Socjalny – wspieranie ułatwień w zakresie zatrudnienia oraz mobilności przestrzennej i zawodowej pracowników oraz ich dostosowywania do zmian w przemyśle i systemach produkcyjnych ( np. szkolenia )
Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji w Rolnictwie
sekcja orientacji – finansuje zadania strukturalne
sekcja gwarancji rolnych – służy wspieraniu tzw. organizacji rynków rolnych; te działania mają charakter finansowy
Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa
3 Jednolity Rynek Europejski
Zintegrowany rynek, którego granice wyznaczają granice zewnętrzne Unii Europejskiej (tzw. rynek wewnętrzny UE). Program jego utworzenia zawarty był w Białej Księdze z 1985.
Podstawową przesłanką stworzenia Jednolitego Rynku Europejskiego było umożliwienie swobodnego przepływu dóbr, kapitału, usług i siły roboczej wewnętrznych krajów UE. Jego cel to doprowadzenie do takich zmian strukturalnych w gospodarkach krajów członkowskich, aby zwiększyć zdolność UE do kreowania konkurencyjności, wzrostu ekonomicznego i zatrudnienia.
1. Mechanizm kształtowania struktur gospodarczych.
Szybkie tempo wzrostu gospodarczego, zmiany strukturalne i tempo wydajności pracy w przemyśle są od siebie ściśle uzależnione, ale nie mechanicznie. Podstawowym ogniwem wiążącym te sfery jest sprzężenie między wzrostem a obrotami zagranicznymi. Tak samo ważne jak zewnętrzne, ważne są też impulsy wewnętrzne. Dynamizacja eksportu następuje dzięki zmianom strukturalnym i dostępom do technologii. Tempo wzrostu wydajności pracy w przemyśle przetwórczym jest silnie uzależnione od tempa zmian strukturalnych przemysłu, a te są możliwe dzięki importowi technologii.
2. Polityka przemysłowa.
Obejmuje ona działania rządu, które wpływają na kształtowanie struktury produkcji przemysłowej danego kraju, sprzyjając aktywności gospodarczej. W tym rozumieniu polityka przemysłowa ma zapewnić uzyskanie dodatkowych korzyści z bardziej efektywnego wykorzystania zasobów w gospodarce oraz ograniczyć koszty dostosowania strukturalnego. Polega ona na interwencji państwa w wybrane sektory gospodarki, głównie przemysłowe, w celu podniesienia ich konkurencyjności na rynku krajowym i światowym.
Cele:
- zapewnienie realizacji państwowej strategii rozwoju przemysłu
- utrzymanie produkcji i zaopatrzenia w priorytetowych dziedzinach
- dynamizowanie rozwoju nowych gałęzi przemysłu
- przyspieszenie postępu naukowo-technicznego w przemyśle krajowym
- wspieranie przemysłu krajowego w konkurencji technologicznej z zagranicą
- kształtowanie przez państwo pożądanej struktury przestrzennego zagospodarowania kraju
- minimalizowanie zakłóceń w rynkowym mechanizmie alokacji zasobów
Rodzaje polityki przemysłowej:
a) ogólna – dotyczy całości przemysłu
b) selektywna – obejmuje określone gałęzie, branże lub przedsiębiorstwa wybrane na podstawie czynników strukturalnych ( polityka sektorowa)
Polityka przemysłowa może być:
a) aktywna – pobudzanie zmian strukturalnych i konkurencyjności w przemyśle oraz restrukturyzacja całych gałęzi
b) defensywna – obejmuje działania ochronne, zmierzające do utrzymania zatrudnienia, zapewnienie bezpieczeństwa ekonomicznego kraju, zachowania strategicznych gałęzi oraz ograniczania monopoli konkurencji zagranicznej
Instrumenty oddziaływania:
a) bodźcowe – wpływają bezpośrednio lub pośrednio na poziomy cen oraz finanse podmiotów gospodarczych -> ulgi podatkowe, tanie kredyty, zakupy rządowe po niższych cenach niż rynkowe, bezpośrednie transfery środków
b) regulacyjne – obejmują ustalenie zasad funkcjonowania podmiotów i ich przestrzeganie
c) bezpośrednie – pobudzają działalność gospodarczą, dynamizują wzrost gospodarczy
1. Uwarunkowania
a) zewnętrzne:
- Położenie geograficzne
- sytuacja międzynarodowa
- przynależność do międzynarodowych wspólnot np. UE
- zadłużenie wobec zagranicy
- stan i struktura zagospodarowania regionów przygranicznych krajów sąsiednich
- warunki wymiany -> terms of trade
b) wewnętrzne
- stan i struktura zasobów, które regulują możliwości ekonomiczne
- czynniki naturalne, ludzkie, materialne
- stosunek społeczeństwa do władzy
- zagospodarowanie przestrzenne
- wewnętrzna sytuacja polityczna
- stosunki narodowościowe
- układ sił politycznych
c) ustrojowo – systemowe
- ustrój polityczno-społeczny
- struktury państwowo-administracyjne i społeczne
- rozwiązania instytucjonalno-systemowe w gospodarce
2. Cele
a) ekonomiczne:
- pomnażanie bogactwa kraju i powiększanie materialnych podstaw dobrobytu społecznego
- wzrost gospodarczy
- pozyskanie zaufanie społeczeństwa do polityki rozwoju
- dążenie do umacniania zdolności konkurencyjnej
- wzrost przedsiębiorczości, innowacyjności, inicjatywności
- równowaga gospodarcza
b)społeczne:
- wzrost dobrobytu społeczeństwa
- spełnianie przez państwo funkcji opiekuńczych
- wyrównywanie szans awansu
- ochrona jednostek słabszych
- walka z nędzą
- sprawiedliwy podział dochodu
- gwarancja zatrudnienia
- dostęp do dóbr kulturalnych i oświatowych
- zapewnienie ochrony zdrowia
- zabezpieczenie społeczne
c) ekologiczne
- ochrona przyrody
- ekorozwój
- rekultywacja
d) obronno-militarne
- powiększanie potencjału gałęzi o znaczeniu obronnym
- zapewnienie niezbędnych rezerw mocy produkcyjnych i środków produkcji
1. Istota i funkcje
Polityka pieniężna polega na użyciu podaży pieniądza jako instrumentu realizacji ogólnych celów polityki gospodarczej.
Cele pośrednie muszą spełniać 3 warunki:
- reagować na instrumenty polityki pieniężnej
- pozostawać w jednoznacznej relacji z celami ogólnymi polityki ekonomicznej, które są jednocześnie celami polityki pieniężnej
- być łatwo obserwowalne, tzn. informacje o nich muszą być łatwo dostępne w krótkich odstępach czasu i bez opóźnień w czasie
2. Bank centralny jako podmiot polityki pieniężnej
Bank centralny jest instytucją publiczną, za pomocą której państwo prowadzi politykę pieniężną. Spełnia on 3 funkcje:
- bank banków
- emisja pieniądza
- bank państwa
Bank centralny jest podmiotem polityki pieniężnej.
Bank centralny nie może ogłosić upadłości.
Jest on niezależny.
Nie może finansować deficytu budżetowego.
Organy NBP:
- Prezes NBP
- Rada Polityki Pieniężnej
- zarząd NBP
3. Instrumenty polityki pieniężnej
Istnieją 2 podstawowe grupy:
- instrumenty, za pomocą których bank oddziałuje na płynność bankową kontrolując sumę rezerw stawianych do dyspozycji banków komercyjnych oraz wpływając na koszt korzystania z tych rezerw. Czyni to za pomocą 3 instrumentów:
Zmiana stopy dyskontowej – określenie wysokości stopy procentowej, po której bank centralny będzie udzielał pożyczek bankom komercyjnym. Podniesienie jej zniechęca do brania pożyczek, a obniżenie przeciwnie.
Operacje otwartego rynku – działania polegające na kupowaniu i sprzedawaniu przez bank centralny publicznych papierów wartościowych. Władze poprzez te operacje mogą wpłynąć na podaż pieniądza poprzez kupno lub sprzedaż bankom komercyjnym bonów pieniężnych.
Repo – zakup przez NBP papierów pod warunkiem, że banki komercyjne je odkupią w określonym czasie
Reverse Repo – NBP sprzeda bankom papiery wartościowe, lecz pod warunkiem ich odsprzedaży przez dany bank NBP w określonym czasie
Ustalanie poziomu rezerw obowiązkowych - chcąc zwiększyć podaż pieniądze władze powinny obniżyć stopę rezerw obowiązkowych, a chcąc zmniejszyć podaż powinny ją zwiększyć.
- instrumenty typu administracyjnego, związane z bezpośrednią kontrolą banku centralnego nad działalnością kredytową systemu bankowego i racjonowaniem kredytów
1. Pojęcie i funkcje
Polityka budżetowa zajmuje się sposobami wykorzystania dochodów i wydatków publicznych w celu realizacji zadań stojących przed państwem.
Funkcje:
a) alokacyjna – kształtowanie podziału czynników wytwórczych między sektor publiczny i prywatny, a następnie ich dalsza alokacja wewnątrz tych sektorów
b) redystrybucyjna – świadome oddziaływanie na ostateczny podział dochodów indywidualnych. Wyróżnia się 3 płaszczyzny oddziaływania budżetu na podział dochodów:
1) bezpośrednia redystrybucja za pomocą podatków i pieniężnych transferów socjalnych, obejmujące świadczenia pieniężne
2) bezpłatne lub częściowo odpłatne zaspokajanie pewnych potrzeb przez wykonywanie przez sektor publiczny określonych usług społecznych np. oświata. Takie świadczenia nie przyczyniają się do podziału dochodów, ale zmniejszają różnice w standardzie życia.
3) oddziaływanie na warunki, w jakich się kształtuje pierwotna dystrybucja dochodów
c) stabilizacyjna – wykorzystanie dochodów i wydatków na osiągnięcie makroekonomicznych celów gospodarczych
2. Narzędzia polityki budżetowej
a) podatek – jest to publicznoprawny, nieodpłatny, przymusowy, bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz skarbu państwa lub gminy. Podstawowym celem podatku jest konieczność zaspokojenia środków finansowych na pokrycie wydatków publicznych.
Jest to także narzędzie makroekonomicznego kształtowania popytu.
Władze pobierają podatki aby osiągnąć cele społeczne. Ponieważ dystrybucja dochodów jest nadmiernie zróżnicowana, władze dokonują jej korekty przez opodatkowanie dochodów oraz majątku. Opodatkowanie może mieć charakter stały ( ryczałt ), liniowy ( w stałej proporcji do dochodu), degresywny lub progresywny.
Wyróżnia się także podatki pośrednie. W Polsce są to podatek VAT ( od towarów i usług ), podatek od gier, podatek akcyzowy. Podatki te służą przede wszystkim osiąganiu celów fiskalnych, więc są pewnym i wydajnym źródłem dochodów publicznych.
3. Pasywna i aktywna polityka budżetowa
a) pasywna – określone elementy dochodów i wydatków budżetowych cechuje tendencja do automatycznego reagowania na zmiany sytuacji gospodarczej w celu wyzwalania impulsów kompensujących, będących przeciwwagą wahań koniunktury. Ta forma polityki opiera się na działaniu automatycznych stabilizatorów.
Automatyczne stabilizatory – oddziałują na popyt globalny. Ich uruchomienie nie wymaga podjęcia żadnych decyzji, natomiast moment ich wejścia do akcji oraz siła ich działania wynika niemal wyłącznie z rozwoju sytuacji gospodarczej.
Mechanizm działania : gdy spadają dochody-> rośnie bezrobocie. Elastyczność systemu podatkowego sprawia, że wpływy podatkowe maleją jeszcze szybciej – coraz mniejsza część dochodów w postaci podatków trafia do budżetu państwa. Dochód pozostający do dyspozycji zmniejsza się szybciej niż dochód brutto, w rezultacie jest mniejszy spadek popytu globalnego niż wynikałoby to z rozmiarów pierwotnego spadku dochodów brutto.
Inaczej jest w czasie ożywienia gospodarczego. Elastyczność systemu podatku sprawia, że wzrost dochodu pozostającego do dyspozycji jest wolniejszy niż wzrost produktu społecznego. Skutkiem tego zatrudnienie i produkcja rosną wolniej.
Po stronie dochodów automatyczny efekt stabilizujący wiąże się z stosowaniem podatków wymierzanych od tych podstaw opodatkowania, które zmieniają się zależnie od poziomu aktywności gospodarczej. Zaś po stronie wydatków – elastyczność cechuje zasiłki z tytułu bezrobocia, pomoc społeczną i subsydia dla rolnictwa.
W okresie ekspansji automatyczne stabilizatory wywołują tendencję do powstawania nadwyżki budżetowej/zmniejszania się deficytu, a w okresie recesji do powstawania/powiększania deficytu.
Zalety stabilizatorów:
- szybkość reakcji na cykliczne wahania popytu
- samoczynny charakter
- hamują spadek dochodów
Wady:
- mechaniczny charakter ich reakcji na zmiany popytu globalnego
- bezradne wobec zakłóceń natury strukturalnej
- nie stwarzają bodźców do zmiany istniejącej sytuacji gospodarczej
b) aktywna – rząd stosuje środki w celu przeciwdziałania cyklicznym fluktuacjom oraz w celu stabilizacji cen czy ograniczania bezrobocia; polityka ta wymaga wprowadzania zmian legislacyjnych.
Rodzaje aktywnych posunięć:
- zmiany stawek podatków,
- zmiany podziału transfertów z budżetu państwa (np. zwiększenie subwencji rządu dla władz lokalnych z tyłu ich udziału w ponoszeniu ciężarów lokalnej pomocy społecznej),
- zmiany wydatków na roboty i inwestycje publiczne
1. Istota
Polityka dochodowa wiąże się z polityką cen, ponieważ:
- wzrost cen powoduje to że pracownicy wymagają wyższych płac, a pracownicy podejmują działania w celu powiększenia zysków w celu stabilizacji poziomu swoich dochodów
- wzrost płac powoduje wzrost kosztów, co prowadzi do wzrostu cen
2. Cele
- przeciwdziałanie inflacji
- zapewnienie sprawiedliwego podziału dochodów
- zmniejszenie przestrzennych dysproporcji dochodowych
- poprawa systemu płac w celu zwiększenia wydajności
- przeciwdziałanie bezrobociu
3. Narzędzia
- sledzenie przez państwo decyzji dotyczących płac i cen
- ustalenie norm wzrostu cen i płac
- stosowanie ulg podatkowych i umożliwia korzystanie z programów społecznych podmiotom utrzymującym wzrost płac i cen na określonym poziomie
- nakładanie sankcji na podmioty zwiększające płace i ceny ponad normę
Środki polityki cenowo-dochodowej:
a. specyficzne środki polityki cenowo-dochodowej:
- stanowienie cen – ceny maksymalne i minimalne
- zamrożenie cen i płac
- płaca minimalna
- stanowienie płac sfery budżetowej
- indeksacja płac
- negocjacje trójstronne – między rządem, pracobiorcami i pracodawcami
- regulacje socjalne i prawo pracy
b. fiskalne narzędzia regulacji cen i dochodów
- podatki pośrednie: VAT, akcyza, od gier, giełdowy, importowy, zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów
- podatek dochodowy od osób fizycznych
- system ulg i odliczeń od podatku
- zasady i przepisy rachunkowości
- karta podatkowa
c. system ubezpieczeń socjalnych
- świadczenia składkowe - emerytalne, chorobowe, rentowe, wypadkowe
1. Pojęcie i funkcje
Jest to czynne oddziaływanie państwa na rynek pracy pod kątem potrzeb gospodarki kraju oraz godzenia interesów pracowników i pracodawców.
Zadania polityki rynku pracy:
- redukcja bezrobocie
- likwidacja ubóstwa
- wypełnianie luki zatrudnieniowej
- oddziaływanie na decyzje w sprawie wyboru między bezrobociem a inflacją
- reorientowanie instytucji rynku pracy
Funkcje polityki rynku pracy:
- społeczna – wyznaczana przez obecne i przyszłe warunki rozwoju społecznego
- ekonomiczna – związana z rozwojem gospodarczym
- poznawczo-normatywna
- dochodowa
2. Bezrobocie i jego rodzaje
Osoba bezrobotna to taka, która:
- pozostaje bez pracy
- aktywnie jej poszukuje
- w ciągu miesiąca poprzedzającego badanie rynku pracy aktywnie jej poszukiwała lub czekała na jej podjęcie w ciągu 15 dni
Rodzaje bezrobocia:
- frykcyjne – równoległe występowanie bezrobocia i wolnych miejsc pracy; powstaje w wyniku terytorialnego lub zawodowego niedopasowania podaży siły roboczej do popytu; wiąże się ono z ruchliwością ludności i nie może zostać w pełni wyeliminowane
- strukturalne – niedopasowanie ludności do wolnych miejsc pracy; towarzyszy ono rozwojowi społeczno- ekonomicznemu,
- nieefektywnego popytu – niedostateczny popyt na pewne dobra
- klasyczne/płacowe – powstaje przez wymuszenie przez związki zawodowe zbyt wysokich płac
- ukryte – wynika z nadmiernego i nieracjonalnego zatrudnienia
3. Instrumenty polityki zatrudnienia
a) działania służące zwiększeniu popytu na siłę roboczą – subwencjonowanie płac i zatrudnienia, tworzenie nowych miejsc pracy w sektorze państwowym, popieranie przedsiębiorczości, roboty publiczne
b) ograniczanie podaży siły roboczej – zmniejszanie rozmiarów zasobów siły roboczej, zmniejszanie liczby godzin pracy
c) porozumienia międzynarodowe w sprawie transferu siły roboczej
1. Przesłanki prywatyzacji
Głównym celem prywatyzacji są zmiany jakościowe w życiu gospodarczym i społecznym, które zwiększają udział sektora prywatnego. W szerokim ujęciu oznacza ona ograniczenie roli państwa w życiu społeczno-gospodarczym i wzrost znaczenia sektora prywatnego. W wąskim ujęciu oznacza proces przejmowania praw własności majątku przedsiębiorstwa państwowego w całości lub części przez osoby prywatne oraz uzyskiwanie przez nie wpływu na funkcjonowanie przedsiębiorstw państwowych.
2. Metody prywatyzacji:
- publiczna sprzedaż akcji
- inne tryby sprzedaży przedsiębiorstwa
- sprzedaż składników majątku
- podział przedsiębiorstwa
- częściowa sprzedaż akcji z zachowaniem kontroli państwa nad prywatyzowanym przedsiębiorstwem
- wykup przedsiębiorstwa przez pracowników lub przez zarząd
3. Społeczno-ekonomiczne skutki prywatyzacji
- większa odporność firm na nagłe zmiany w otoczeniu gospodarczym
- mniejsze wahania salda obrotów bieżących