Sprzęt ochronny

Sprzętem ochronnym nazywamy przenośnie narzędzia chroniące osoby pracujące przy czynnych urządzeniach lub w ich pobliżu przed porażeniem prądem elektrycznym, szkodliwym działaniem łuku elektrycznego, poparzeniem, oddziaływaniem nadmiernego hałasu, wibracją, zapyleniem, toksycznością, urazami mechanicznymi.

Sprzęt ochronny stanowią przyrządy, narzędzia, ogrodzenia, osłony oraz tablice bezpieczeństwa

Sprzęt ochronny powinien posiadać dopuszczenie do stosowania w budownictwie, wydawany przez odpowiednie, powołane do tego celu, instytucje dopuszczające.

Sprzętu, który nie odpowiada wymaganiom przepisów i norm bhp nie wolno używać. Za właściwą gospodarkę sprzętem ochronnym odpowiedzialny jest kierownik i wyznaczone przez niego osoby.

Prawidłowa gospodarka sprzętem ochronnym polega na:

1. Dokonywaniu prób kontrolnych sprzętu w regulaminowym czasie oraz zapisywanie wyników w odpowiednim formularzu,

2. Właściwym przechowywaniu sprzętu,

3. Prowadzeniu systematycznej ewidencji sprzętu,

4. Niezwłocznym usuwaniu z użytku sprzętu ochronnego uszkodzenia,

5. Uzupełnianiu potrzebnego sprzętu.

Podział

W zależności od przeznaczenia sprzęt ochronny dzielimy na:

1. Izolujący pracownika od części będących lub mogących się znaleźć pod napięciem,

2. Zabezpieczający i ostrzegawczy,

3. Pomocniczy

Sprzęt izolujący

Zadaniem sprzętu izolującego jest odizolowanie pracowników od części urządzeń, które są lub mogą znaleźć się pod napięciem. Są to:

1. Drążki izolacyjne manipulacyjne do odłączników i do zakładania uziemień oraz drążki izolacyjne pomiarowe,

2. Kleszcze izolacyjne i uchwyty do zakładania bezpieczników,

3. Narzędzia izolowane, np. szczypce płaskie śrubokręty,

4. Rękawice gumowe dielektryczne (elektroizolacyjne),

5. Półbuty i kalosze gumowe dielektryczne,

6. Pomosty izolacyjne, chodniki gumowe, hełmy ochronne izolacyjne.

Sprzęt ochronny izolujący dzieli się na zasadniczy i dodatkowy.

Sprzęt zasadniczy i dodatkowy wolno stosować tylko do napięć, na które został zbudowany. Sprzęt dodatkowy sam nie stanowi pełnego zabezpieczenia, ale użyty łącznie ze sprzętem zasadniczym zwiększa bezpieczeństwo pracy.

Podział izolacyjnego sprzętu ochronnego w zależności od wysokości napięcia

Rodzaj sprzętu	Napięcia powyżej 1000 kV	Napięcia do 1000 kV
Zasadniczy	Drążki i kleszcze, wskaźniki napięcia neonowe, uzgadniacze faz	Drążki, kleszcze, uchwyty izolacyjne, wskaźniki napięcia, rękawice dielektryczne, narzędzia izolowane
dodatkowy	Rękawice i półbuty dielektryczne, dywaniki i chodnik, pomosty izolacyjne	Kalosze izolacyjne, dywaniki i chodniki gumowe, pomosty izolacyjne

Do pracy w przy urządzeniach elektroenergetycznych należy zawsze używać łącznie ze sprzętem zasadniczym dodatkowego sprzętu ochronnego.

Uwaga: wystarczające jest użycie sprzętu ochronnego tylko jednego rodzaju

Obuwie ochronne gumowe jako sprzęt ochrony osobistej występuje w dwóch rodzajach:

1. Kaloszy do pracy przy urządzeniach do 1kV,

2. Półbutów elektroizolacyjnych do pracy przy urządzeniach powyżej 1 kV,

Oba typy produkuje się w czterech wielkościach, oznaczonych cyframi 1 do 4.

Obuwie powinno wytrzymać bez przebicia w ciągu 2 minut napięcie przemienne o częstotliwości 50 Hz, o podanych niżej wartościach:

• Kalosze o badaniach fabrycznych 5 kV,

• Kalosze o badaniach okresowych 3,5 kV,

• Kalosze o badaniach fabrycznych 20 kV,

• Kalosze o badaniach okresowych 15 kV.

Prąd upływu nie powinien przekraczać 0,5 mA na każde 1000 V napięcia probierczego. Jeżeli obuwie nie odpowiada tym wymaganiom, to należy je wycofać z eksploatacji. Oznaką wycofania obuwia z eksploatacji są wycięte w im otwory.

a)b)

Obuwie elektroizolacyjne: a) półbuty, b) kalosze

Chodniki gumowe dielektryczne stanowią ochronę dodatkową. Najmniejsza szerokość chodnika wynosi 75 cm, grubość od 5 do 7 mm. Górna powierzchnia powinna być żeberkowana.

Pomosty izolacyjne są to elementy, których część drewniana jest wykonana z drewna bukowego, nóżki z izolatorów grupy A-10 kV z podstawkami z gumy olejoodpornej. Wytrzymałość mechaniczna powinna wynosić 350 kg/m², wytrzymałość elektryczna między okuciami izolatorów (próba ponawiana co 3 lata) 42 kV.

W zależności od napięcia sprzęt izolacyjny dzielimy na:

1. Sprzęt zasadniczy, którym dotyka się urządzeń znajdujących się pod napięciem w sposób bezpieczny,

2. Sprzęt dodatkowy, który może być użyty łącznie ze sprzętem zasadniczym dla zwiększenia bezpieczeństwa pracy.

Dla urządzeń o napięciu powyżej 1 kV sprzętem zasadniczym są:

• Drążki izolacyjne manipulacyjne, pomiarowe i do nakładania uziemiaczy przenośnych,

• Kleszcze i chwytaki do bezpieczników,

• Drążkowe wskaźniki wysokiego napięcia.

Dla urządzeń o napięciu powyżej 1 kV sprzętem dodatkowym są:

• Rękawice elektroizolacyjne,

• Obuwie elektroizolacyjne

• Hełmy elektroizolacyjne.

Dla urządzeń o napięciu do 1 kV sprzętem zasadniczym są:

• Rękawice elektroizolacyjne,

• Izolowane narzędzia monterskie,

• Uchwyty izolacyjne do wymiany bezpieczników.

Do sprzętu izolującego wskazujących obecność napięcia zalicza się:

• Wskaźniki napięcia,

• Wskaźniki neonowe drążkowe,

• Uzgadniacze faz.

Wskaźniki napięcia wykonuje się na różne zakresy napięć jako jednobiegunowe z neonówką, która świeci tylko pod wpływem przepływu prądu przemiennego, prądu pojemnościowego oraz dwubiegunowe. Każdy wskaźnik napięcia należy przed użyciem sprawdzić na urządzeniu pod odpowiednim napięciem.

Przed użyciem wskaźnika należy zawsze uprzednio sprawdzić prawidłowość jego działania

Na rękojeści wskaźnika powinien być umieszczony trwały napis podający: znak fabryczny i oznaczenia typu, napięcie znamionowe, numer normy i dopuszczalny czas pracy w sekundach. W zależności od sposobu wskazywania napięcia dzielimy wskaźniki na świetlne, akustyczne, świetlne z wbudowanym miernikiem i akustyczne z wbudowanym miernikiem.