1.4

OPERACJE	KOS	WYD	DODATKOWE INFORMACJE
Spłacono krótkoterminowy kredyt bankowy.	NIE	NIE	Np.: -10 000 + 0 – (-10 000) = 0 Jest to wypłata spłata kredytu nie jest kosztem , kosztem są tylko odsetki , a nie kredyt
Zaksięgowano podatek VAT związany ze sprzedażą towarów.	NIE	NIE	Rosną zobowiązanie i rosną należności
Zaksięgowano podatek VAT związany z zakupem materiałów.	NIE	NIE	Rosną zobowiązania i rosną należności Bo mamy zapłacić podatek VAT w fakturze , ale potem odliczymy go sobie w skarbowym
Zakupiono i przyjęto materiały zgodnie z fakturą	NIE	TAK	Rosną tylko zobowiązania;
Wyliczono i ujęto w ewidencji wynagrodzenia pracowników	TAK	TAK	Rosną zobowiązania: relacja czasowa: w tym samym czasie
Ujęto amortyzację środków trwałych	TAK	NIE
Przyjęto sfinansowane długoterminowym kredytem środki trwałe	NIE	TAK	Środki trwałe rosną, zobowiązania są długoterminowe więc ich nie wliczamy – nie wpływają na bieżącą płynność
Naliczono dywidendę od wyniku finansowego	NIE	TAK	Rosną zobowiązania, ale jeszcze na razie nie wypłaciliśmy dywidendy bo to obciążenie wyniku finansowego
Dokonano kompensaty należności i zobowiązań	NIE	NIE	Maleją zobowiązania i maleją należności: relacja na zero

1.5

OPERACJE	KOSZT	WYD	WYPŁAT	DODATKOWE INFORMACJE
Dokonano przelewu zobowiązań za zakupione materiały	N lub T	NIE	TAK	Maleją środki na kontach i maleją zobowiązania; wypłata – bo jest przelew
Spłacono kredyt bankowy (krótkoterminowy)	NIE	NIE	TAK	Jeśli byłby kredyt długoterminowy to byłby wydatek; wypłata – bo spłacamy kredyt
Spłacono odsetki normalne od kredytu	TAK	TAK	TAK	Jest wydatek bo tylko maleją nam środki pieniężne na koncie; wypłata j w samym czasie
Spłacono odsetki o charakterze sanacyjnym	TAK	TAK	TAK	Wydatek – odsetki są kosztami finansowymi; wszystko jest w tym samym czasie
Dokonano wpłaty części zysku do budżetu (obowiązkowe obciążenia Wyniku F	NIE	NIE	TAK	Maleją zobowiązania i maleją pieniądze na rachunku bankowym
Przelano podatek VAT	NIE	NIE	TAK	Maleją zobowiązania i maleją środki pieniężne
Wykorzystano kredyt (krótkoterminowy) do spłaty zobowiązań (krótkoterminowe)	NIE	NIE	TAK	Długości kredytu nie znamy długoterminowe – jest wydatek krótkoterminowy – nie ma wydatku
Wypłacono wynagrodzenia pracownikom	NIE	NIE	TAK	Maleją środki pieniężne i maleją zobowiązania; kosztem jest LP
Otrzymano fakturę za remont budynku	TAK	TAK	NIE	Zobowiązania rosną a środki pieniężne się nie zmieniają; relacja czasowa w tym samym czasie
Przelano w końcu roku kwotę za roczną polisę ubezpieczeniową	NIE	NIE	TAK	Maleją środki pieniężne na rachunku bankowym i maleją zobowiązania; Polisa na razie nie jest kosztem, bo dotyczy przyszłych okresów
Pracownik pobrał z kasy zaliczkę na koszty podróży służbowej	NIE	NIE	TAK	Koszt będzie jak pracownik się rozliczy; kasa maleje a należności rosną
Zapłacono kary umowne	TAK	TAK	TAK	Środki pieniężne maleją a zobowiązania pozostają bez zmian; naliczane w momencie zapłaty; relacja czasowa – w tym samym czasie

1.6

OPERACJE	KOSZT	WYDATEK
Wydano do zużycia materiały podstawowe	TAK	NIE
Zaliczono amortyzację środków trwałych do kosztów	TAK	NIE
Miesięczna kwota opłaconej rocznej polisy ubezpieczeniowej	TAK	NIE
Przelano odsetki umowne od kredytów długoterminowych	TAK	TAK
Dokonano drobnych zakupów gotówkowych materiałów do bezpośredniego zużycia	TAK	TAK
Lista płac za bieżący miesiąc	TAK	TAK
Umorzenie przedmiotów małowartościowych	TAK	NIE
Uregulowano przelewem zobowiązania wobec budżetu z tytułu zysku	NIE	NIE
Przekazano opłatę sądową związaną z roszczeniem spornym o niedobór materiałów	TAK	TAK

3 000 + 500 + 50 000 + 2 000 = 55 500

1.7

Koszt własny sprzedaży – składa się z kosztu wytworzenia sprzedanych wyrobów, kosztów zarządu i kosztów sprzedaży.

OPERACJE	Wpływ	DODATKOWE INFORMACJE
Otrzymano fakturę na remont obiektów śr tr	TAK	Bo to koszty zarządu
Wydano i zużyto materiały na cele działalności eksploatacyjnej (wartość zużycia według norm)	TAK	Bo to koszt własny sprzedaży
Zużycie materiałów ponad obowiązującą normę	NIE	Bo to koszt pozostałej działalności operacyjnej
Otrzymano fakturę za energię elektryczną	TAK	Bo to koszty zarządu
Dokonano odpisu na fundusz socjalny	TAK	W zależności jakich pracowników dotyczy (koszty zarządu)
Zapłacono karę umowną za niedotrzymanie terminów dostaw	NIE	Są to pozostałe koszty operacyjne
Amortyzacja środków trwałych	TAK	Koszty zarządu
Płace według listy płac do wysokości przewidzianej normami	TAK
będące odchyleniami od normatywnej wysokości	TAK	Wszystkie wynagrodzenia wpływają na koszt własny sprzedaży
Zapłacono odsetki za zwłokę	NIE	Bo to dział. Pozostała lub dział. Finans.
Zapłacono składki ubezpieczeń społecznych	TAK
Otrzymano fakturę za utrzymanie obiektów socjalnych	NIE	Koszty wyodrębnionej działalności socjalne na osobnym koncie
Przelano odsetki i prowizje z tytułu wykorzystanych kredytów na zakup surowców	NIE

80 000 + 30 000 + 10 000 + 30 000 + 20 000 + 80 000 + 10 000 + 24 000 = 284 000 Koszt własny sprzedaży wynosi 284 000

1.8.

OPERACJE	KOSZT WYTWORZENIA	KOSZTY ZARZĄDU	KOSZTY SPRZEDAŻY	KOSZTY TRANSFEROWE
Faktura za remont maszyn produkcyjnych	TAK	80 000	NIE	0
Amortyzacja urządzeń produkcyjnych – wykorzystano połowę ich zdolności produkcyjnych	TAK	20 000	NIE	0
Zużycie materiałów do wytworzenia wyrobów	TAK	30 000	NIE	0
Faktura za energię elektryczną na potrzeby procesu technologicznego	TAK	60 000	NIE	0
Lista wynagrodzeń pracowników produkcyjnych – akordowy system wynagrodzeń	TAK	100 000	NIE	0
Podatki i opłaty	NIE	0	NIE	0
Lista wynagrodzeń obsługi wydziału produkcyjnego i kierownika	TAK	25 000	NIE	0
Koszty zarządu jednostki	NIE	0	TAK	45 000
Faktura za transport sprzedanych produktów	NIE	0	NIE	0
SUMA	315 000	45 000	53 000	20 000

1.9

OPERACJE	Koszty pośrednie	Koszty bezpośrednie
Dodatkowa amortyzacja środków trwałych postawionych w stan lik	TAK	6 000
Wartość niedoboru materiałowego niezawinionego, przekraczającego normy ubytków naturalnych	TAK	3 000
Zapłacono policzone przez odbiorców kary za złą jakość wykonania	TAK	1 500
Przelano odsetki sanacyjne od kredytów	TAK	2 000
Odpisano należności operacyjne na skutek ich przedawnienia	TAK	1 000
Wydano do zużycia materiały
Lista płac za bieżący miesiąc pracowników administracji
Przelano zobowiązania za energię elektryczną
SUMA	13 500	52 000

1.10

OPERACJE GOSPODARCZE	FAZY DZIAŁALNOŚCI	PRODUKCJA	KOSZTY	wydziałowe ruchu	ogólno wydziałowe
	pr	zaopat-	zbyt	podsta-	pomoc-
Zużyto materiały na cele:
Produkcji pomocniczej	√				√
Produkcji podstawowej (wyrób A)	√			√
Produkcji podstawowej wydziału I dla napędu maszyn	√			√
Administracji wydziału I	√			√
Pakowania materiałów zakupionych		√
Obliczono i rozliczono wynagrodzenia pracowników:
Bezpośrednio produkcyjnych	√			√
Wydziału transportowego		√	√		√
Administracji wydziału I i II	√			√
Pomocniczych wydziału I	√			√
Amortyzacja środków trwałych:
Budynków administracji	√	√	√
Maszyn i urządzeń wydziału I	√			√
Maszyn i urządzeń wydziału pomocniczego	√				√
Otrzymane faktury:
Za transport zakupionych materiałów		√
Za transport wyrobów sprzedanych			√

1.11

KRYTERIA KLASYFIKACJI	PROCES TECHNOLOGICZNY	FAZY DZIAŁALNOŚCI	WIELKOŚĆ PRODUKCJI	ZWIĄZEK Z WYROBEM
POZYCJA KOSZTÓW	podst	ogól	zaop	produ
Surowce do produkcji wyrobu Y	√			√
Materiały A do produkcji wyrobu X	√			√
Materiał B do produkcji wyboru Z	√			√
Płace akordowe robotników wykonujących wyrób X	√			√
Płace dniówkowe robotników zatrudnionych przy Z	√			√
Robocizna robotników wykonujących wyrób Y	√			√
Wartość zużycia narzędzi specjalnych do wytw wy X	√			√
Narzuty na płace związane z wytworzeniem wyrob X	√			√
Narzuty na płace związane z wytworzeniem wyrob Y	√			√
Narzuty na płace związane z wytworzeniem wyrobuZ	√			√
Koszty zakupu materiału A	√		√
Koszty transportu materiału B własnym samochodem	√		√
Koszty braków wyrobu X	√			√
Koszty załadunku wyrobów gotowych (płace)		√
Koszty usług przedsiębiorstwa transportującego wyroby gotowe		√
Koszty opakowań wyrobu X (w zależności jakie to jest opakowanie)	√	√		√
Amortyzacja maszyn specjalistycznych służących do produkcji wyrobu Z (w zależności od metody)	√			√
Amortyzacja maszyn i urządzeń produkcyjnych	√			√
Amortyzacja środków trwałych o charakterze ogólnowydziałowym		√		√
Amortyzacja budynków administracji		√	√	√
Zużycie materiałów na potrzeby ogólne wydziału (produkcyjnego) np.: środki czystości		√		√
Koszty remontów wykonanych przez wydział produkcji pomocniczej dla maszyn wydziału podsta	√			√
Koszty remontu kapitalnego budynku administracyjnego wykonanego przez przedsiębiorstwo specjalistyczne		√	√	√
Koszty BHP na wydziale produkcyjnym		√		√
Paliwo na potrzeby maszyn wydziału podstawowego	√			√
Energia elektryczna na potrzeby ogólne wydziału		√		√
Płace i ubezpieczenia społeczne personelu wydziału pomocniczego		√	√	√
Płace i narzuty personelu zatrudnionego przy utrzymaniu maszyn i urządzeń w ruchu	√			√
Koszty transportu wewnętrznego wydziałów podstawowych (wykonywanego przez wydział pomocniczy)	√			√
Materiały na potrzeby ruchu urządzeń produkcyjnych	√			√
Konserwacja maszyn i urządzeń produkcyjnych	√			√
Energia napędowa maszyn	√			√
Płace i narzuty pracowników zarządu		√	√	√
Koszty biurowe		√	√	√
Koszty utrzymania magazynów materiałów podstawowych	√			√
Koszty laboratorium wydziałowego	√ lu	√		√
Odsetki od kredytów		√	√	√
Koszty utrzymania magazynu wyrobów gotowych		√

Zadanie 4.1

Dodatkowe operacje:

2a) najpierw księgujemy otrzymanie polisy

2b) płacimy polisę

4a) czynsz za dzierżawę sklepu 3 600 / 3 = 1 200

4b) zwiększamy rezerwę na naprawy gwarancyjne 500

4c) podatek za styczeń 100

4d) polisa ubezpieczeniowa 7 200 / 6 = 1 200

Salda końcowe konta RMK – są to rozliczenia krótkookresowe

Zadanie 4.2

Operacje gospodarcze:

1. Faktura za remont żurawia

2. Faktura za remont suwnicy

III) , IV) … - rezerwa na remont suwnicy

III), IV) … - odpisy miesięczne za remont żurawi

4.8

Wycena wg ceny nabycia

Operacje gospodarcze:

1. Przyjęcie materiałów do magazynu

2. Faktura za zakup materiałów

3. Faktura za transport

4. Rozchód materiałów w bieżącym okresie 30 000

   1. Na produkcję podstawową

   2. Na koszty wydziałowe

   3. Na działalność pomocniczą

   4. Na administrację

5. Rozliczenie kosztów zakupu (wg proporcji)

Wycena zapasu materiałów na dzień bilansowy (wg ceny nabycia):

Zapas materiałów wg ceny nabycia = Sk materiałów skorygowane o Sk RMK kosztów zakupu, czyli 12 000 + 960 = 12 960

Sk RMK kosztów zakupu Dt zwiększa w bilansie wartość materiałów jeżeli wycena dokonywana jest wg cen nabycia.

Wycena wg ceny zakupu (koszty zakupu nie są rozliczana w czasie)

Operacje gospodarcze:

1. Przyjęcie materiałów do magazynu

2. Faktura za zakupu materiałów

3. Faktura za transport

4. Rozchód materiałów

   1. Na produkcję podstawową

   2. Na koszty wydziałowe

   3. Na działalność pomocniczą

   4. Na administrację

5. Rozliczenie kosztów zakupu (wg proporcji)

Wycena na dzień bilansowy wg ceny zakupu:

zamykamy konto „materiały” czyli zapas materiałów wg cen zakupu = 12 000 zł

4.7

Operacje gospodarcze:

1. Rachunek za materiały A:

   1. Cena zakupu 400 x 1 600 = 640 000

   2. Transport (koszty zakupu) 120 000

   3. Razem 760 000

2. Przyjęcie materiałów A wg ceny zakupu 640 0000

3. Rachunek za materiały B

   1. Cena zakupu 900 x 570 = 513 000

4. Przyjęcie materiałów B wg ceny zakupu 513 000

5. Zużycie materiałów:

   1. Materiały A: 380 x 1 600 = 608 000

   2. Materiały B: 10 x 570 = 5 700

6. Rozliczenie kosztów zakupu

Wycena materiałów wg ceny nabycia - 539 300 + 6 000 = 545 300

Dodatkowe operacje gospodarcze:

2) 60 000 – 6 000 60 000 – 6 000

25 000 – X 4 000 – X

X = 2 500 X = 400

8) 15 x 3 200 = 48 000 → rozchód wyrobów z magazynu

15 x 4 000 = 60 000 → faktura

9) przeksięgowanie na wynik finansowy „przychodów ze sprzedaży”

10) przeksięgowanie na wynik finansowy „obrotów wewnętrznych”

11) przeksięgowanie na wynik finansowy „kosztów rodzajowych”

12) na rozliczenie kosztów „koszt wytworzenia sprzedanych wyrobów” do ustalenia zmiany stanu produktów

13) na rozliczenie kosztów „koszt własny obrotów wewnętrznych” do ustalenia zmiany stanu produktów

14) na rozliczenie kosztów „koszty zarządu” do ustalenia zmiany stanu produktów

15) zmiana stanu produktów

16) ustalenie produkcji w toku

5.14

1. Wydział elektryczny → wydziału kotłowni

400 × 9 = 3 600

Wydział elektryczny → wydziału remontowego

200 × 9 = 1 800

$$\frac{7\ 250 + 3\ 600}{3\ 100} = \frac{10\ 850}{3\ 100} = 3,5\ zl$$

WP 2 100 × 3,5 = 7 350

A 100 × 3,5 = 350

WE 500 × 3,5 = 1 750

WR 400 × 3,5 = 1 400

RAZEM 10 850

1. Wydział remontowy

$$\frac{22\ 000 + 1\ 800 + 1\ 400}{2\ 100} = \frac{25\ 200}{2\ 100} = 12\ zl$$

WE 500 × 12 = 6 000

OZ 1 600 × 12 = 19 200

RAZEM 25 200

1. Wydział elektryczny (odejmujemy to co było już rozliczone dla wydziału kotłowni i wydziału elektrycznego

$$\frac{17\ 600 - 3\ 600 - 1\ 800 + 1\ 750 + 6\ 000}{1\ 900} = \frac{19\ 950}{1\ 900} = 10,5\ zl$$

WP 1 600 x 10,5 = 16 800

A 300 x 10,5 = 3 150

RAZEM 19 950

Operacje gospodarcze:

1. Świadczenia wydziału elektrycznego:

   1. na rzecz wydziału kotłowni

   2. na rzecz wydziału remontowego

2. Świadczenia wydziału kotłowni:

1. na rzecz wydziału produkcji podstawowej

2. na rzecz administracji

3. na rzecz wydziału elektrycznego

4. na rzecz wydziału remontowego

1. Świadczenia wydziału remontowego:

1. na rzecz wydziału elektrycznego

2. na rzecz odbiorców zewnętrznych

1. Świadczenia wydziału elektrycznego:

   1. na rzecz wydziału produkcji podstawowej

   2. na rzecz administracji

5.13 a

1. WK – Wydział kotłowni – koszt planowany

WP 4 000 x 4 = 16 000

A 800 x 4 = 3 200

WE 600 x 4 = 2 400

WT 1 000 x 4 = 4 000

RAZEM 25 600

1. WE – Wydział energetyczny

$$\frac{67\ 260 + 2\ 400}{5\ 400} = \frac{69\ 660}{5\ 400} = 12,90$$

WP 5 000 x 12,90 = 64 500

WT 400 x 12,90 = 5 160

RAZEM 69 660

1. WT – Wydział transportowy

$$\frac{21\ 080 + 4\ 000 + 5\ 160}{4\ 200} = \frac{30\ 240}{4\ 200} = 7,2$$

WP 400 x 7,2 = 2 880

A 500 x 7,2 = 3 600

WK 200 x 7,2 = 1 440

ZP 2 100 x 7,2 = 15 120

OZ 1 000 x 7,2 = 7 200

RAZEM 30 240

1. WK – Wydział kotłowni – koszt rzeczywisty

Koszt rzeczywisty 25 120 + 1 440 = 26 560

Koszt planowany 25 600

Odchylenia „ + „ bo za mało rozliczone 960 zł

Operacje gospodarcze:

1. Świadczenia przez wydział kotłowni na rzecz:

   1. Wydziału podstawowego

   2. Administracji

   3. Wydziału energetycznego

   4. Wydziału transportowego

2. Świadczenia przez wydział energetyczny na rzecz:

   1. Wydziału podstawowego

   2. Wydziału transportowego

3. Świadczenia przez wydział transportowy na rzecz:

   1. Wydziału podstawowego

   2. Administracji

   3. Wydziału kotłowni

   4. Zbytu produktów

   5. Odbiorców zewnętrznych

4. Odchylenia wydziału kotłowni „ + „ – bezpośrednio przeniesione na koszty zarządu

Punkt 2)

Nie ma znaczenia kolejność rozliczania – do wszystkich wydziałów podane są stawki planowane.

1. WE – Wydział energetyczny (13 zł/kWh)

WP 5 000 x 13 = 65 000

WT 400 x 13 = 5 200

RAZEM koszt planowany 70 200

1. WE – Wydział kotłowni – (4 zł/m²)

WP 4 000 x 4 = 16 000

A 800 x 4 = 3 200

WE 600 x 4 = 2 400

WT 1 000 x 4 = 4 000

RAZEM koszt planowany 25 600

1. WT – Wydział transportowy – (7 zł/km)

WP 400 x 7 = 2 800

A 500 x 7 = 3 500

WK 200 x 7 = 1 400

ZP 2 100 x 7 = 14 700

OZ 1 000 x 7 = 7 000

RAZEM koszt planowany 29 400

ROZLICZENIE KOSZTÓW WG STAWEK RZECZYWISTYCH

1. WE – Wydział energetyczny

Koszt rzeczywisty 67 260 + 2400 = 69 660

Koszt planowany 70 200

RAZEM - 540 „ – „ (bo za dużo rozliczone)

1. WE – Wydział kotłowni

Koszt rzeczywisty 25 120 + 1 400 = 26 520

Koszt planowany 25 600

RAZEM + 920 „ + „ (bo za mało rozliczone)

1. WT – Wydział transportowy – (7 zł/km)

Koszt rzeczywisty 21 080 + 5 200 + 4 000 = 30 280

Koszt planowany 29 400

RAZEM + 880 „ + „ (bo za mało rozliczone)

Operacje gospodarcze:

1. Świadczenia przez wydział energetyczny na rzecz:

   1. Wydziału podstawowego

   2. Wydziału transportowego

2. Świadczenia przez wydział kotłowni na rzecz:

   1. Wydziału podstawowego

   2. Administracji

   3. Wydziału energetycznego

   4. Wydziału transportowego

3. Świadczenia przez wydział transportowy na rzecz:

   1. Wydziału podstawowego

   2. Administracji

   3. Wydziału kotłowni

   4. Zbytu produktów

   5. Odbiorców zewnętrznych

4. Odchylenia wydziału energetycznego „ – „ – za największym świadczeniem pomijając świadczenia własne

5. Odchylenia wydziału kotłowni „ + „ – za największym świadczeniem pomijając świadczenia własne

6. Odchylenia wydziału transportowego „ + „ – za największym świadczeniem pomijając świadczenia własne

Zadanie 5.10

1. Wydział transportowy (WT) rozliczenia wzajemnego świadczenia wg stawki planowanej

WT → WR

150 km x 1,50 zł = 225 zł

1. Wydział remontowy (WR) – ustalamy stawkę za jednostkę

$$\frac{333525 + 225}{3750} = \frac{333\ 750}{3750} = 89\ zl/\text{rbg}$$

WT 45x 89 = 4 005,00

WK 300 x 89 = 26 700,00

WP 3405 x 89 = 303 045,00

RAZEM 333 750,00

1. Wydział kompresorowni

$$\frac{76\ 500,00 + 26\ 700,00}{86\ 000,00} = 1,2\ zl/m^{3}\ $$

WT 1000 x 1,2 = 1 200,00

WP 85 000,00 x 1,2 = 102 000,00

RAZEM 103 200,00

1. Wydział transportowy (225 – rozliczenie wg stawki planowanej, a to co rozliczone odejmujemy)

$$\frac{15\ 260 - 225 + 4\ 005 + 1200}{12\ 650} = 1,6\ zl/\text{km}$$

A 1500 km x 1,6 = 2 400

PKO 150 km x 1,6 = 240

DS. 8 200 x 1,6 = 13 120

DZ 2 800 x 1,6 = 4 480

RAZEM 20 240,00

Operacje gospodarcze:

1. Świadczenia przez wydział transportowy dla wydziału remontowego

2. Świadczenia przez wydział remontowy:

1. na rzecz wydziału transportowego

1. na rzecz wydziału kompresorowni

2. na rzecz wydziału podstawowego (na koncie RMK – dlatego że jest to rozliczenie w czasie)

1. Świadczenia przez wydział kompresorowni:

1. na rzecz wydziału transportowego

2. na rzecz wydziału podstawowego

1. Świadczenia przez wydział transportowy

1. na rzecz administracji

2. pozostałe koszty operacyjne

3. na rzecz działu sprzedaży

4. na rzecz działu zakupu