Karol Marks – pozytywizm i początki socjologii.

• z pozytywizmu powstała socjologia i pod jego wpływem stała się niezależna nauką empiryczną

• Comte stworzył jej nazwę

• związek socjologii z pozytywizmem tłumaczymy:

- rozległością wpływów pozytywistycznej filozofii we Francji i Anglii

- jego reformatorskim charakterem

- scjentyzmem pozytywistów, którzy mówili, że działania ludzkie można i należy uczynić przedmiotem badań naukowych

Socjologia jest nauką antykrytyczną w swych początkach.

POZYTYWIZM to termin niejednoznaczny. To szkoła naukowa jak i pewien typ filozofii – starszy niż szkoła, czy sekta

• Mill, Spencer, Durkheim nie chcieli nie nazwać „pozytywistami”, bali się, że będą kojarzeni z Comtem

• Comte reprezentuje tzw. „pozytywizm epoki romantycznej”

• pozytywizm rozpatrywany jako trwały styl myślenia

Durkheim = fakt

Skąd mamy pozytywizm jako myślenie?

ANTYKRYTYCYZM

• to, co pozytywne zostało przeciwstawione temu, co negatywne, urojone, jałowe, chwiejne, mgliste, jako to, co realne, pożyteczne, ścisłe, pewne i konstruktywne

• pozytywizm przeciwstawiał się zlej filozofii, która jest źródłem zastoju niepokoju

• socjologiczny pozytywizm XIX w. podejmował aktualna problematykę kryzysu społecznego

• według pozytywizmu użyteczna może być tylko wiedza o faktach, dlatego zwrócono się przeciwko filozofii krytycznej prowadzącej do konfrontacji tego, co jest z tym, co według. filozoficznych zasad powinno być.

Krytyka metafizyki i fenomenalizm

Pozytywiści krytykowali filozofię za to, że rezygnuje z poznania ideału znalezienia ostatecznej odpowiedzi na najważniejsze pytania.

Nauka zajmuje się zjawiskami (fenomeny), więc pomiędzy metafizyką, a nauką istnieje przepaść.

Reguła fenomenalizmu zwracała się przez idei i przyczynowości.

Fenomenalizm kierował się przeciwko odwołującej do bytów nadprzyrodzonych i objawienia, oraz pretendującej do roli prawomocnej wiedzy o świecie.

Pozytywiści pytania religii uchylali jako nierozstrzygalne tak jak pytania metafizyki.

Naturalizm – przyrodoznawstwo jako nauka wzorcowa.

Metody stosowane w naukach społecznych nie różnią się od nauk przyrodniczych.

Pozytywizm jest zbiorem zakazów odnoszących się do wiedzy ludzkiej, a próbujących rezerwować „wiedzę” do tych zabiegów, które można zaobserwować.

Motywacja pozytywistycznego naturalizmu:

• chęć zastosowania w naukach społecznych metod, które wykazywały swoją skuteczność w przyrodoznawstwie i uchodziły na skutek tego za jedyne metody naukowe

• pro naturalistyczną argumentację wspierało przekonanie, że tylko nauka zgodna ze wzorami może być podstawą efektownej inżynierii społecznej

• nauka pełni rolę wychowawczą

Nauka jako podstawa inżynierii społecznej:

• praktyczna organizacja – nauka miała umożliwiać przewidywanie, ono zaś kontrole procesów społ. zapobiegającą żywiołowemu i niszczycielskiemu przebiegowi

• Comte – zwolennik społeczeństwa ściśle kierowanego. Mill i Spencer – orientacja liberalna, chcieli ograniczyć kierowanie społeczeństwem

• wszystkim chodziło o wykorzystanie wiedzy społ. do naprawy ustroju społecznego i dostosowanie działa ludzkich do wymogów środowiska

• rzecznik „inżynierii cząstkowej” nie pyta o ostateczny cel swoich wysiłków, naprawienia świata, ale stara się rozwiązać problemy, które wywołuje dana sytuacja

• wcześni pozytywiści tworzyli utopię społeczeństwa

leseferyzm – wolność jednostki

Socjologia Comte’a:

• jego system stanowi połączenie minimalizmu z maksymalizmem

• program naprawy społeczeństwa

• z jednej strony usiłował ustalić ideał wiedzy sprawdzalnej i niezawodnej, z drugiej strony chciał, aby wiedza była jedna

• przez postęp wiedzy pozytywnej rozpadł się dawny, teologiczny system wierzeń, odpowiadający mu militarny, czy feudalny ustrój społeczny. Społeczeństwo zostało bez dyscypliny moralnej, uległo dezintegracji

Sytuację pogarszała walka między 2 partiami:

- obrońcami dawnego ustroju

- bunycielami

Osiągnięcia naukowe trzeba uzupełniać łącząc je w systematyczna całość i dodając do nich „pozytywną moralność”.

System Comte’a:

matematyka astronomia fizyka chemia

Antyredukcjonizm zadecydował o jego negatywnym stosunku do 2 nauk:

- psychologii i ekonomii.

Stosując metody znane innym naukom (obserwacja, eksperyment, metoda porównawcza) socjolog musi się liczyć z koniecznością ich modyfikacji. Jego przedstawienie wymaga stosowania metody historycznej.

Socjologia jest nauką pozytywną – przezwycięża pozostałości myślenia teologicznego i metafizycznego, gromadzi empirycznie sprawdzalną wiedzę i odkrywa prawa pozwalające przewidywać dalszy bieg badanych procesów.

Jego socjologia była złożona ze statyki i dynamiki – bo porządek i postęp to dwa aspekty życia społecznego.

Pogodzenie się dwóch przeciwstawnych punktów widzenia.

• Statyka społeczna – teoria instytucji społ. Skupiała się na problematyce rodziny, podziwu pracy i religii

• Dynamika – teoria 3 stadiów

Charakterystyka 3 faz:

TEOLOGICZNA – utożsamiana jest z:

- fetyszyzmem (przypisanie przedmiotom cech ludzkich)

- politeizmem

- monoteizmem

METAFIZYCZNA (natura)

- umożliwia nam dyskutowanie na temat świata

POZYTYWNA

- odrzuca wyobrażenie filozoficzną na rzecz metod naukowych, weryfikujemy hipotezę