Ekonomia 22.11.08r.

PIENIĄDZ

Definicja pieniądza –

-każdy powszechnie akceptowalny środek wymiany lub środek płatniczy

Ewolucja form pieniądza

- Barter ( wymiana towaru na towar )

- Pieniądz towarowy

- Pieniądz papierowy

- Pieniądz bankowy

Pieniądz

-kamienie

-muszelki

-metale

-mydło

-zboże, sól

-skóry

-wiele innych

Przyczyny odchodzenia od pieniądza kruszcowego do papierowego

• Ograniczone zasobów kruszców

• Możliwości sterowania ( prowadzenie odpowiedniej polityki przez bank centralny – kontrola podaży pieniądza, stosowanie odpowiednich narzędzi )

Pieniądz współczesny

• Podejście transakcyjne ( zasoby pełniące funkcję środka wymiany)

• Podejście związane z płynnością („oś płynności”)

• PŁYNNOŚĆ – łatwość z jaka dany zasób może być sprzedany w krótkim czasie po oczekiwanej cenie i przy małych kosztach

Kupujemy samochód ( teraz ) to płacimy :

Lokata 6-cy – (spodziewamy się jakiś dochodów – tracimy i ponosimy koszty) i dodatkowy czas

Gotówka – nie mamy żadnych dodatkowych kosztów

Akcje i Obligacje 3 letnie – (sprzedajemy na rynku wtórnym – strata fundusz) – ponosimy koszty i dodatkowy czas

Dzieła sztuki – określenie kosztów ( ile stracimy ) – dodatkowy czas

Najbardziej płynny zasób wartości pieniężnej jest – gotówka.

• Pieniądz współczesny jest pieniądzem fiducjonarnym ( opartym na zaufaniu )

• Do tego, że pieniądz był, jest i będzie akceptowany jako środek wymiany i środek płatniczy

• Do przyszłej siły nabywczej ( ile my możemy kupić za pieniądz czegoś tam )

• Akceptacja pieniądza papierowego ma charakter wymuszony ( przymus prawny )

• Pieniądz jest akceptowany ponieważ jest akceptowany

Pożądane cechy pieniądza

• FIZYCZNE EKONOMICZNE

- poręczność - akceptowalność

-trwałość ( użytkowanie ) - płynność

-podzielność - stabilność siły nabywczej

-łatwość standaryzacji ( jednorodność )

-łatwość rozpoznania

-rzadkość

FUNKCJE PIENIĄDZA

• środek wymiany - umożliwia dokonywanie transakcji czyli upraszcza proces wymiany [ towar zamieniamy na pieniądz i odwrotnie ]

• środek przechowywania wartości ( środek tezauryzacji ) – celowe, czasowe wycofanie środka pieniężnego z obiegu i przechowanie w rezerw

• miernik wartości ( jednostka obliczeniowa – obrachunkowa ) – stanowi miarę w której wyrażona jest wartość dóbr, usług itp.

• środek płatniczy – umożliwia regulowanie wszelkiego rodzaju zobowiązań

Popyt na pieniądz

- ilość pieniędzy na jaką istnieje zapotrzebowanie zgłaszane przez przedmioty

* zależy między innymi od :

- wielkości produkcji dóbr

- liczby zawieranych transakcji

- przeciętnego poziomu cen produktów i usług

- nominalnego i realnego oprocentowania środków pieniężnych

- kosztu posiadania pieniądza

- koszty zmiany jednych aktywów na inne

Wyróżniamy 3 rodzaje popytu na pieniądz:

• transakcyjny – dążenie do posiadania sald gotówkowych w celu realizacji przewidywanych zakupów

• przezorności owy – dążenie do posiadania sald gotówkowych w celu finansowania i oczekiwanych zakupów

• spekulacyjny – dążenie do posiadania pieniądza przewidywania spadku ceny innych aktywów i przewidywanie przyszłych zysków

Podaż pieniądza

• ilość pieniądza wprowadzonego do obiegu

• zależy między innymi od :

  • bazy monetarnej ( ma to na wpływ Bank Centralny ) – zasób pieniądza wielkiej mocy ( środki pieniężne, kontrolowane i niekontrolowane przez system bankowy )

  • stopy ubytku gotówki systemu bankowego która jest poza kontrolą banku centralnego i zależy od zwyczaju ludności

  • wysokość rezerw obowiązkowych ( pod kontrolą Banku Centralnego )

  • stopy procentowe ( im wyższa tym wyższe są dla banków koszty utrzymania rezerw dobrowolnych )

rezerwy dobrowolne + rezerwy obowiązkowe to są rezerwy całkowite

Mnożnik pieniężny * ( w necie znaleźć.! )

mn = M/Bm

M – podaż pieniądza

Bm – baza monetarna

Podaż pieniądza N = M

Mg – gotówka w obiegu

Mb – wkłady na żądanie

….

Równanie ilościowe Fishera**

M*V = p*t

Lub M*v = p*y

M – ilość pieniądza

V – jako szybkośc obiegu pieniądza

P – poziom cen

T – jako ilość dóbr

Prawa :

PIENIĄDZ GORSZY WYPIERA Z OBIEGU PIENIĄDZ LEPSZY

PIENIĄDZ LEPSZY WYPIERAZ W OBIEGU PIENIĄDZ GORSZY

Miary zasobów pieniądza* :

W Polsce wg wyszczególniamy 3 agregaty pieniądza :

• M1 – obejmuje -

-pieniądz gotówkowy znajdujący się w obiegu

-depozyty

-instytu

• M2 – obejmuje - depozyty terminowe z terminem pierwotnym ( wykupu ) do 2 lat

- M1 +

- depozyt terminowe gospodarstw domowych, przedsiębiorstw…

- depozyty z terminem wypowiedzenia do 3 miesięcy włacznie

• M3 – obejmuje –

- M2

- operacje z przyrzeczeniem wykupu

- operacje z przyrzeczeniem odkupu

- dłużne papiery wartościowe z terminem pierwotnym do 2 lat włącznie