FUNKCJE KONSULARNE

Systematyka funkcji konsularnych:

• konsul może wykonywać jakiekolwiek funkcje zlecone mu przez państwo wysyłające, wobec których władze państwa przyjmującego nie wnoszą sprzeciwu

• funkcje konsularne, oprócz prawa międzynarodowego, wynikają także z prawa zwyczajowego, umowy międzynarodowej, prawa wewnętrznego i instrukcji konsularnych; nie są stałe, zmieniają się

• konsul realizuje funkcje, które w warunkach wewnętrznej organizacji państwa należą do licznych organów, urzędów i instytucji państwowych, administracyjnych, gospodarczych, handlowych, kulturalnych, społecznych, lotniczych, morskich i sądowych + zadania o charakterze specjalnym

Funkcje konsularne o charakterze ogólnym:

• formułowane w konwencjach konsularnych

• możliwe rozwiązania:

  • nacisk na rozwój stosunków gospodarczych i kulturalnych (także politycznych, handlowych, naukowych, turystycznych); działania na rzecz rozwoju przyjaznych stosunków

  • konsul uprawniony jest do ochrony praw i interesów państwa wysyłającego i jego obywateli + rozwój przyjaznych stosunków w sferze gosp.-kult.

  • 3 podstawowe funkcje konsularne

    • popieranie przyjaznych stosunków między państwami

    • przyczynianie się do rozwoju stosunków gospodarczych, handlowych, kulturalnych, naukowych

    • ochrona praw i interesów państwa wysyłającego i jego obywateli

  • 3 podstawowe funkcje + udzielanie pomocy i opieki obywatelom państwa wysyłającego

Funkcje konsularne o charakterze szczegółowym:

• na podstawie konwencji konsularnych

  • porozumiewanie się konsula z władzami państwa przyjmującego

  • reprezentowanie obywateli państwa wysyłającego przed sądami i innymi organami państwa pobytu

  • prowadzenie rejestru obywateli państwa wysyłającego zamieszkałych w okręgu konsularnym

  • wydawanie obywatelom państwa wysyłającego paszportów lub innych dokumentów podróży

  • udzielanie wiz państwa wysyłającego

  • uprawnienia z zakresu stanu cywilnego

  • kompetencje notarialne

  • przyjmowanie dokumentów i przedmiotów wartościowych na przechowanie

  • doręczani pism sądowych i pozasądowych

  • opieka i kuratela

  • porozumiewanie się z obywatelami państwa wysyłającego (w tym z aresztowanymi)

  • uprawnienia dot. spadków, żeglugi morskiej i powietrznej

• Konwencja Wiedeńska – 3 grupy funkcji szczegółowych

  • kompetencje wynikające z prawa administracyjnego – dokumenty

  • uprawnienia wynikające z prawa sądowego

  • uprawnienia dotyczące żeglugi morskiej i powietrznej – nadzór i inspekcja

Próba usystematyzowania funkcji konsularnych:

• I grupa – charakter ogólny i zróżnicowany

  • czuwanie nad wykonywaniem umów międzynarodowych

  • działalność informacyjna i propagandowa

  • uprawnienia w dziedzinie handlu, kultury, nauki, sportu i turystyki

  • zadania specjalne (polityczne)

  • funkcje dyplomatyczne wykonywane w zastępstwie misji dyplomatycznej

• II grupa – wynikające z prawa administracyjnego państwa wysyłającego

  • prowadzenie rejestru obywateli państwa wysyłającego zamieszkałych w okręgu konsularnym

  • wydawanie paszportów, wiz i innych dokumentów podróży

  • przyjmowanie oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński

  • sporządzanie aktów urodzenia i zgonu obywateli państwa wysyłającego

  • przyjmowanie oświadczeń ws. wyboru, odzyskania lub utraty obywatelstwa

  • prowadzenie ewidencji wojskowej obywateli państwa wysyłającego

• III grupa – uprawnienia o charakterze sądowym

  • porozumiewanie się z obywatelami państwa wysyłającego aresztowanymi w państwie pobytu

  • przesłuchiwanie własnych obywateli

  • doręczanie pism procesowych

  • uprawnienia w sprawach notarialnych i spadkowych

  • opieka i kuratela

• IV grupa – związane z żeglugą morską

  • wykonywanie przewidzianych przez ustawodawstwo państwa wysyłającego praw nadzoru i inspekcji w odniesieniu do statków morskich mających przynależność państwa wysyłającego

  • udzielanie stosownej pomocy statkom państwa wysyłającego znajdującym się w portach i na morzu terytorialnym lub morskich wodach wewnętrznych państwa pobytu

  • przesłuchiwanie kapitana i członków załogi statku państwa wysyłającego

  • badanie i poświadczanie dokumentów pokładowych

  • środki podejmowane dla utrzymania porządku i dyscypliny na pokładzie statku

  • rozstrzyganie sporów między kapitanem i członkami załogi

  • udzielanie pomocy lekarskiej członkom załogi statku na morzu terytorialnym lub morskich wodach wewnętrznych państwa przyjmującego

• V grupa – związane z żeglugą powietrzną

• wykonywanie określonego w prawie państwa wysyłającego nadzoru i inspekcji w stosunku do statków powietrznych zarejestrowanych państwie wysyłającym

• udzielanie wszelkiej pomocy statkom powietrznym, a w razie uszkodzenia podjęcie środków w celu udzielenia pomocy załodze i pasażerom oraz ochrona bagażu i poczty

• podejmowanie środków w celu leczenia członka załogi lub pasażera statku powietrznego

• składanie służbowych wizyt na pokładzie statku powietrznego i sprawdzanie wszelkich zdarzeń mających miejsce na jego pokładzie i przesłuchiwanie świadków

• przyjmowanie, sporządzanie lub uwierzytelnianie każdego oświadczenia lub innych dokumentów, które zgodnie z ustawodawstwem państwa wysyłającego dotyczą statków powietrznych.

Podmioty uprawnione do wykonywania funkcji konsularnych:

• członkowie urzędu konsularnego; 3 rozwiązania

  • tylko konsulowie – 4 kategorie kierowników urzędu

  • urzędnicy konsularni – każda osoba, której powierzono wykonywanie funkcji konsularnych, czyli kierownicy urzędu też, czasem także praktykanci i urzędnicy honorowi

  • urzędnicy konsularni i pracownicy konsularni – jakakolwiek osoba zatrudniona w konsulacie i wykonująca czynności administracyjne i techniczne albo o podobnym charakterze

• członkowie urzędu konsularnego i misji dyplomatycznej; 2 rozwiązania

  • urzędnicy konsularni i członkowie personelu dyplomatycznego misji dyplomatycznej – w praktyce radcowie, sekretarze, attaches i szefowie misji dyplomatycznych

  • konsulowie, urzędnicy konsularni i członkowie misji dyplomatycznej (nie tylko członkowie personelu dyplomatycznego) – wszystkie osoby zatrudnione w misji dyplomatycznej; takie osoby mają podwójny status zawodowy, zachowują przywileje i immunitety dyplomatyczne

• inne podmioty

  • organy mające charakter przedstawicielstw handlowych – w wypadku braku stosunków dyplomatycznych i konsularnych.

Zakres terytorialny wykonywania funkcji konsularnych:

• terytorialny zasięg kompetencji rzeczowych urzędu konsularnego powinien obejmować dokładnie określoną część obszaru państwa pobytu, tzw. okręg konsularny, bez pozostawiania tzw. luk kompetencyjnych

• okręg konsularny obejmuje terytorium lądowe państwa przyjmującego, jego morskie wody wewnętrzne, morze terytorialne i przestrzeń powietrzną nad nimi

• 2 rozwiązania

  • czynności konsularne mogą być wykonywane przez urząd konsularny tylko w granicach okręgu konsularnego

  • urzędnik konsularny może wykonywać funkcje konsularne nie tylko w swoim okręgu konsularnym, ale również poza jego obszarem, jeżeli zostaną spełnione pewne warunki; 2 warianty

    • po powiadomieniu władz państwa wysyłającego i przy braku sprzeciwu z ich strony

    • po uzyskaniu zgody władz państwa pobytu na wykonywanie czynności konsularnych poza okręgiem konsularnym

      • w każdym wypadku uprzednia zgoda państwa pobytu

      • ogólna zgoda państwa pobytu

Wykonywanie funkcji konsularnych na terytorium państwa trzeciego:

• Konwencja Wiedeńska – państwo wysyłające może powierzyć swojemu urzędowi konsularnemu ustanowionemu w innym państwie wykonywanie funkcji konsularnych na terytorium państwa trzeciego po powiadomieniu o tym zainteresowanych państw i jeżeli nie ma sprzeciwu któregokolwiek z nich.

Wykonywanie funkcji konsularnych na rzecz państwa trzeciego:

• Konwencja Wiedeńska – po powiadomieniu władz państwa przyjmującego, i jeżeli nie sprzeciwu z ich strony, urząd konsularny państwa wysyłającego może wykonywać na terytorium państwa pobytu funkcje konsularne na rzecz państwa trzeciego – zwykle w przypadku braku stosunków dyplomatycznych i konsularnych – konsul państwa wysyłającego staje się także konsulem państwa trzeciego

• pełnienie ograniczonej w czasie opieki nad interesami i obywatelami państwa trzeciego w wyjątkowych sytuacjach – nie występuje łączenie funkcji konsularnych dwóch państw

Początek i zakończenie wykonywania funkcji konsularnych:

• urzędnik konsularny nabywa prawo wykonywania funkcji konsularnych z chwilą udzielenia mu exequatur przez władze państwa przyjmującego

• kierownik urzędu nie może przystąpić do wykonywania funkcji przed uzyskaniem exequatur – wyjątek – tymczasowe wykonywanie funkcji

• inni członkowie urzędu konsularnego – powiadomienie w drodze dyplomatycznej przez państwo wysyłające władz państwa przyjmującego o mianowaniu ich do pracy w konsulacie – KW: notyfikowanie imion, nazwisk, kategorii i klas wszystkich urzędników konsularnych, poza kierownikiem na wypadek uznania za osobę niepożądaną

• zakończenie wykonywania funkcji konsularnych przez członków konsulatu może nastąpić z woli państwa wysyłającego, z woli państwa przyjmującego oraz z przyczyn losowych nie dających się przewidzieć

  • odwołanie z powodu upływu terminu, na jaki członek urzędu został skierowany do pracy za granicą lub z innych powodów – konieczność powiadomienia państwa pobytu

  • powiadomienie w drodze dyplomatycznej państwa wysyłającego, że exequatur lub inne zezwolenie udzielone kierownikowi zostało cofnięte albo że został on uznany za osobę niepożądaną

  • śmierć członka konsulatu, zerwanie stosunków konsularnych, likwidacja urzędu konsularnego, włączenie okręgu konsularnego do innego państwa, utrata suwerenności przez państwo wysyłające lub przyjmujące jako podmiotu PM i stan wojny między państwami.

Opłaty konsularne:

• 2 rozwiązania

  • urząd konsularny może pobierać na terytorium państwa przyjmującego opłaty konsularne na podstawie ustawodawstwa państwa wysyłającego

  • urząd konsularny ma prawo do pobierania opłat konsularnych, a kwoty pobierane z tytuły wykonywania funkcji konsularnych są zwolnione od wszelkich opłat i podatków w państwie przyjmującym

• niektóre czynności konsularne podlegają zwolnieniu z opłat – s.91

• do wniesienia opłaty konsularnej jest zobowiązana strona lub solidarnie strony, na których wniosek lub w których interesie czynność konsularna została dokonana

• opłaty konsularne pobiera się przed dokonaniem czynności lub przy doręczeniu przesyłki za zaliczeniem pocztowym

• opłaty konsularne są pobierane w walucie państwa, w którym znajduje się siedziba urzędu konsularnego

• od obywateli państw trzecich można pobierać opłaty konsularne w ich walucie, pod warunkiem, że jest wymienialna

• obywatele polscy podczas pobytu za granicą mogą regulować opłaty konsularne w złotych

• niezależnie od wniesienia opłaty konsularnej zainteresowana strona jest zobowiązana pokryć rzeczywiste koszty czynności konsularnej w wysokości określona przez kierownika urzędu

• kierownik urzędu może w wyjątkowych i uzasadnionych przypadkach obniżyć wymierzoną opłatę konsularną lub nawet od niej zwolnić.

Funkcje o charakterze ogólnym

Czuwanie nad realizacją umów międzynarodowych:

• dotyczy porozumień odnośnie stosunków konsularnych, ale i ekonomicznych, nawigacyjnych, komunikacyjnych, społecznych, kulturalnych, prawnych

• kompetencje konsulów ws. czuwania nad wykonywaniem umów międz. są powszechnie uznane przez prawo zwyczajowe, państwa nie zamieszczają ich w umowach konsularnych, chyba że chcą rozszerzyć ich zakres

• w Konwencji Wiedeńskiej nie ma bezpośredniego sformułowania o tym uprawnieniu

• polska ustawa o funkcjach konsulów z 84 – konsul czuwa w zakresie swojej właściwości nad wykonywaniem umów międzynarodowych obowiązujących w stosunkach między Polską a państwem przyjmującym

• w przypadku naruszenia umowy międz. urzędnik konsularny powinien po konsultacji ze swoim MSZ niezwłocznie zwrócić na ten fakt uwagę władz państwa pobytu w swoim okręgu konsularnym i domagać się przestrzegania zobowiązań traktatowych

• jeśli naruszenie umowy spowodowało straty lub szkody dla państwa wysyłającego lub jego obywateli – kroki w celu uzyskania naprawienia szkody i wyrównania strat

• jeśli naruszenie umowy zostało spowodowane przez władze lub organy centralne urzędnik konsularny powinien niezwłocznie powiadomić o tym fakcie własną misję dyplomatyczną

• w każdej sytuacji poważnego naruszenia umowy przez władze państwa przyjmującego, konsul powinien powiadomić o tym wydarzeniu MSZ państwa wysyłającego.

Zbieranie informacji:

• zbieranie wiadomości o sytuacji w okręgu konsularnym i informowanie władz państwa wysyłającego o wszelkich problemach, które mogą być interesujące dla tego państwa i jego obywateli

• prawo konsula do zbierania informacji i przekazywania ich władzom swego państwa obejmuje całokształt problemów objętych zakresem działalności urzędu konsularnego

• obserwacji podlegają także ustawodawstwo państwa pobytu i umowy międz. zawierane z państwami trzecimi

• urzędnik konsularny ma prawo do zapoznawania się, wszelkimi prawnie dopuszczalnymi środkami, z warunkami i rozwojem życia gospodarczego, handlowego, turystycznego, społecznego, naukowego, kulturalnego i technicznego w państwie przyjmującym, sporządzania w tej sprawie sprawozdań dla rządu państwa wysyłającego i udzielania informacji osobom zainteresowanym

• konsul powinien przy tym unikać mieszania się do życia politycznego państwa pobytu, ale może je obserwować i relacjonować swoim przełożonym

• obowiązek przesyłania przez konsula sprawozdań okresowych i specjalnych

• dopuszczalne środki – korzystanie z materiałów powszechnie dostępnych (prasa, tv, radio) i własne spostrzeżenia z oficjalnych wizyt i spotkań – unikanie oskarżenia o szpiegostwo

• wszelkie legalne sposoby – dopuszczalne przez prawo wewnętrzne państwa przyjmującego

Działanie na rzecz rozwoju stosunków gospodarczych, handlowych, kulturalnych i naukowych:

• zapoznawanie władz, instytucji i mieszkańców państwa przyjmującego z krajem ojczystym konsula, propagowanie jego osiągnięć w różnych dziedzinach życia publicznego i rozwijanie stosunków handlowych i gospodarczych oraz kulturalnych i naukowych

• popieranie rozwoju ww. stosunków i popieranie przyjaznych stosunków między państwami

• zarządzenie msz z 1985 ws. funkcji konsulów w zakresie rozwijania i pogłębiania współpracy gospodarczej, naukowo-technicznej i kulturalnej między Polską i państwem przyjmującym – s. 101

• upowszechnianie znajomości państwa macierzystego konsula w społeczeństwie państwa pobytu i dążenie do pogłębiania wzajemnych stosunków i rozszerzania współpracy

• realizacja funkcji wszelkimi dostępnymi i dozwolonymi w państwie przyjmującym środkami – materiały informacyjne, media, wystawy, konferencje naukowe, pokazy artystyczne

Funkcje o charakterze politycznym:

• pierwotnie przeznaczone dla służby dyplomatycznej, ale tendencja ta ulega zmianie

• przykłady dość rzadkie

Funkcje dyplomatyczne:

• przypadki stosunkowo rzadkie, zwykle gdy 2 państwa utrzymują między sobą stosunki konsularne, ale nie dyplomatyczne

• KW – w państwie, w którym państwo wysyłające nie posiada misji dyplomatycznej i nie jest reprezentowane przez misję dyplomatyczną państwa trzeciego, urzędnik konsularny może być za zgodą państwa przyjmującego upoważniony do dokonywania czynności dyplomatycznych, co nie wpływa na jego status konsularny

• konsul może wykonywać funkcje dyplomatyczne tylko w tym państwie, w którym państwo wysyłające nie ma swojej misji dyplomatycznej

• gdy państwo wysyłające nie jest reprezentowane przez misję dyplomatyczną państwa trzeciego

• konsul wykonując dodatkowo funkcje dyplomatyczne nie korzysta ze statusu dyplomatycznego

• taki urzędnik konsularny może wykonywać wszystkie funkcje dyplomatyczne, które zostały określone w KW z 1961 r. – s. 106

• funkcje wspólne dla misji dyplomatycznej i urzędu konsularnego

  • ochrona interesów państwa wysyłającego i jego obywateli w państwie przyjmującym

  • popieranie rozwój stosunków… i popieranie przyjaznych stosunków

  • zbieranie informacji wszelkimi legalnymi sposobami… i informowanie rządu państwa wysyłającego

Funkcje o charakterze administracyjnym

Przyjmowanie oświadczeń ws. obywatelstwa:

• przyjmowanie oświadczeń ws. nabycia lub zrzeczenia się obywatelstwa, stwierdzenie posiadania, zachowania lub utraty obywatelstwa w drodze odpowiedniego postępowania i wydawanie zaświadczeń o posiadaniu, zachowaniu lub utracie obywatelstwa

• 3 rozwiązania

  • urzędnik konsularny ma prawo przyjmować wszelkie oświadczenia w sprawach obywatelstwa

  • urzędnik konsularny jest uprawniony do przyjmowania wniosków i oświadczeń w sprawach dotyczących obywatelstwa obywateli państwa wysyłającego i wydawania dokumentów z tym faktem związanych, zgodnie z ustawami i przepisami państwa wysyłającego

  • konsul ma prawo wydawać decyzje o przyjęciu oświadczenia ws. wyboru, odzyskania bądź utraty obywatelstwa państwa wysyłającego, a także decyzje ws. zezwolenia na zmianę obywatelstwa tegoż państwa na obywatelstwo innego

• ustawa o obywatelstwie polskim z 1962 r. – s. 108

Rejestracja obywateli państwa wysyłającego:

• urzędnik konsularny jest uprawniony do prowadzenia rejestru obywateli państwa wysyłającego przebywających w okręgu konsularnym

• rozwiązania

  • urzędnik konsularny prowadzi rejestr obywateli państwa wysyłającego, ale tylko tych, którzy mają miejsce stałego pobytu w okręgu konsularnym

  • urzędnik konsularny ma prawo prowadzić rejestr obywateli państwa wysyłającego zamieszkałych na stałe w jego okręgu konsularnym, a także przebywających czasowo w tym okręgu

  • urzędnicy konsularni są uprawnieni do prowadzenia rejestru obywateli państwa wysyłającego – obywateli państwa wysyłającego, którzy mieszkają na stałe w okręgu i tych, którzy przebywają czasowo

Wydawanie paszportów:

• rodzaj dokumentów, 2 rozwiązania:

  • konsul może wydawać tylko paszporty, przy czym żaden akt prawny nie określa dokładnie, o jakie rodzaje paszportów chodzi; dokumenty przewidziane przez prawo państwa wysyłającego

  • konsul może wydawać oprócz paszportów także inne tego rodzaju dokumenty podróży

    • konsul może wydawać paszporty lub inne dokumenty podróży

    • urzędnik konsularny może wydawać paszporty i inne podobne dokumenty

    • konsulowie mogą wydawać paszporty i inne dokumenty tożsamości

    • urzędy konsularne są uprawnione do wydawania, oprócz paszportów, innych dokumentów podróży i dokumentów tożsamości

• zwykle urzędy konsularne mogą wydawać paszporty i inne dokumenty podróży tylko obywatelom państwa wysyłającego; ewentualnie w wyjątkowych sytuacjach cudzoziemcom

• czy uprawnienia ograniczają się tylko do wydawania dokumentów podróży, czy są szersze; rozwiązania:

  • urzędnicy konsularni tylko wydają paszporty i inne dokumenty podróży

  • urzędnicy konsularni mają prawo do wydawania dokumentów podróży oraz przedłużenia ich ważności

  • konsulowie są uprawnieni także do wznawiania ważności dokumentów podróży

  • konsulowie mają prawo nie tylko do wydawania i wznawiania ważności dokumentów podróży, ale również do ich unieważnienia

  • urzędnicy konsularni mogą nie tylko wydawać dokumenty podróży, przedłużać ich ważność i unieważniać je, ale również wnosić do nich różnego rodzaju zmiany, poprawki, uzupełnienia

Wydawanie wiz:

• rozwiązania:

  • urzędnik konsularny ma prawo do wydawania wiz

  • konsulat może wydawać wizy wjazdowe do państwa wysyłającego i wyjazdowe z tego państwa

  • konsul ma prawo do wydawania nie tylko wiz wjazdowych i wyjazdowych, ale również wiz tranzytowych, uprawniających do przejazdu przez terytorium państwa wysyłającego

  • urzędy konsularne są uprawnione do wydawania wiz wjazdowych do państwa wysyłającego oraz przedłużania ich ważności, a nawet ich zmiany i unieważnienia

• zwykle umowy konsularne nie określają, jakim osobom (obywatelstwo) urzędnicy mogą wydawać wizy

• wydawanie wiz w przypadku nieuznawania się 2 państw lub braku stosunków; 3 rozwiązania:

  • cudzoziemiec stara się o wizę w urzędzie konsularnym mającym siedzibę państwie trzecim

  • konsulat w wyniku porozumienia zainteresowanych państw został upoważniony do wydawania wiz państwa trzeciego

  • wizę otrzymuje się na granicy państwa, do którego zamierza się udać zainteresowana osoba

Konsul jako urzędnik stanu cywilnego

Przyjęcie oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński:

• rozwiązania

  • konsul może przyjąć oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński, jeżeli zostaną spełnione 3 warunki: co najmniej 1 z przyszłych współmałżonków jest obywatelem państwa wysyłającego, żaden z nich nie jest obywatelem państwa przyjmującego oraz że prawo państwa pobytu zezwala obcym konsulom na udzielanie ślubów

  • urzędnik konsularny ma prawo przyjmować oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński, ale pod warunkiem, że osoby zawierające małżeństwo są obywatelami państwa wysyłającego

  • osoby zawierające związek małżeński mogą mieć obywatelstwo państwa wysyłającego, państwa trzeciego, a nawet być bezpaństwowcami

  • konsulowie są uprawnieni do udzielania ślubów obywatelom państwa wysyłającego

• uprawnienia konsulów do zawierania małżeństw są możliwe pod warunkiem, że są zgodne z ustawami i przepisami państwa wysyłającego i że nie są sprzeczne z ustawodawstwem państwa pobytu

• instrukcja konsularna MSZ – s. 121

• z reguły cudzoziemiec, który zamierza zawrzeć związek małżeński za granicą, jest zobowiązany przedłożyć zaświadczenie o zdolności prawnej do zawarcia małżeństwa za granicą – zwykle wystarczy zaświadczenie wystawiane przez konsula państwa nupturienta, że nie ma przeszkód przeciwko zamierzonemu małżeństwu

• prawo o aktach stanu cywilnego z 1986 -s. 122, 124

• forma zawarcia małżeństwa wobec konsula jest określana przez prawo wewnętrzne państwa

• Konwencja Haska z 1902 – warunki do uznania małżeństwa zawartego wobec konsula za ważne pod względem formy

  • jeżeli konsul udzielił ślubu zgodnie z ustawodawstwem państwa wysyłającego

  • jeśli właściwe władze państwa przyjmującego nie sprzeciwiły się temu

  • jeżeli żadna ze stron nie posiada obywatelstwa państwa, w którym zostało zawarte

Rejestracja urodzeń, małżeństw i zgonów:

• rozwiązania:

  • konsul jest uprawniony do rejestrowania urodzeń i zgonów obywateli państwa wysyłającego, które miały miejsce w państwie przyjmującym, oraz do przekazywania odpowiednich informacji właściwym organom państwa wysyłającego; rejestracja powinna odbywać się na podstawie zawiadomienia właściwych organów państwa pobytu; konsul jest też uprawniony (zgodnie z prawem jego państwa) do wydawania zaświadczeń dotyczących narodzin i zgonów obywateli państwa wysyłającego

  • urzędnik konsularny (zgodnie z prawem państwa pobytu) ma prawo przyjmować i rejestrować zawiadomienia i dokumenty dotyczące urodzeń, zgonów i małżeństw obywateli państwa wysyłającego oraz wydawać odpowiednie zaświadczenia; jest tez zobowiązany powiadamiać właściwe organy państwa pobytu o tej rejestracji, jeśli to państwo tego wymaga

  • konsul jest uprawniony do rejestracji urodzeń, zgonów i małżeństw, ale i rozwodów obywateli państwa wysyłającego oraz wydania odpowiednich dokumentów

  • konsul ma prawo sporządzać i wpisywać do rejestru akty urodzeń i zgonów lub jakiekolwiek inne akty (dot. małżeństwa i rozwodu) dotyczące stanu cywilnego obywateli państwa wysyłającego zamieszkałych w okręgu konsularnym

  • urzędnik konsularny (zgodnie z prawem państwa wysyłającego) rejestruje akty stanu cywilnego obywateli państwa wysyłającego, przyjmuje starania obywateli swojego kraju zamieszkałych za granicą o wniesienie poprawek i uzupełnień do akt stanu cywilnego, o przywrócenie utraconych zapisów, o zmianę imienia i nazwiska, a następnie kieruje je do odpowiednich organów państwa wysyłającego

  • KW – funkcje konsularne polegają m. in. na działaniu w charakterze urzędnika stanu cywilnego oraz wykonywaniu podobnych czynności, jeżeli jest zgodne z ustawodawstwem państwa przyjmującego

  • polska ustawa o funkcjach konsulów z 1984 – s. 127

Funkcje o charakterze sądowym

Porozumiewanie się z obywatelami państwa wysyłającego:

• 2 kierunki

  • urząd konsularny w celu wykonywania funkcji konsularnych może porozumiewać się z właściwymi władzami sądowymi i administracyjnymi swojego okręgu konsularnego, przy zachowaniu formy ustnej lub pisemnej – niepraktyczne

  • urząd konsularny może się porozumiewać nie tylko z władzami swojego okręgu konsularnego, ale i z centralnymi organami państwa przyjmującego, jeżeli państwo to nie sprzeciwia się temu, jeżeli zezwalają ustawy, przepisy i zwyczaje państwa pobytu, jeżeli w tym państwie nie ma misji dyplomatycznej państwa wysyłającego i jeżeli pozwalają na to umowy międzynarodowe

• Zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z 1970 – s. 130

• urząd konsularny może porozumiewać się w sposób swobodny i nieskrępowany z obywatelami państwa wysyłającego; rozwiązania:

  • urzędnicy konsularni mają prawo do swobodnego porozumiewania się z obywatelami państwa wysyłającego, udzielania im pomocy lub rady, a w razie konieczności zapewnienia im opieki prawnej; obywatele państwa wysyłającego mają prawo odwiedzać urzędnika konsularnego lub porozumiewać się z nim w inny sposób

  • + jeżeli obywatel państwa wysyłającego pragnie odwiedzić urzędnika konsularnego lub porozumieć się z nim, władze państwa przyjmującego nie będą w żaden sposób ograniczać mu dostępu do urzędów konsularnych jego państwa i nie będą sprzeciwiać się odwiedzinom urzędnika konsularnego u takiego obywatela

  • + władze państwa przyjmującego udzielą pomocy urzędnikowi konsularnemu w uzyskaniu informacji o osobach posiadających obywatelstwo państwa wysyłającego w celu umożliwienia mu nawiązania kontaktu lub spotkania się z tymi obywatelami

Porozumiewanie się z aresztowanymi obywatelami państwa wysyłającego:

• państwo pobytu ma obowiązek informowania urzędu konsularnego o każdym przypadku aresztowania, zatrzymania lub pozbawienia wolności osobistej w innej formie obywatela tego państwa; rozwiązania:

  • powiadomienie o aresztowaniu ma nastąpić w krótkim terminie, natychmiast, niezwłocznie – nieprecyzyjne

  • władze państwa przyjmującego mają obowiązek powiadomić urząd konsularny o każdym przypadku aresztowania lub zatrzymania obywatela państwa wysyłającego w ściśle określonym czasie, który w różnych umowach jest różnie określony; w praktyce od 48h do 8 dni od chwili aresztowania

• KW – jeżeli aresztowany obywatel państwa wysyłającego o to prosi, władze państwa pobytu powinny niezwłocznie powiadomić urząd konsularny państwa wysyłającego o tym, że w jego okręgu konsularnym obywatel tego państwa został tymczasowo aresztowany lub pozbawiony wolności w inny sposób

• konsul ma prawo porozumiewać się z obywatelami państwa wysyłającego, którzy zostali aresztowani przez organa ścigania państwa pobytu – możliwość odwiedzenia aresztowanego i porozumienia się z nim w celu podjęcia kroków dla zapewnienia mu ochrony; rozwiązania odnośnie terminu:

  • odwiedzenie przez konsula aresztowanego lub zatrzymanego obywatela państwa wysyłającego może nastąpić

    • tak szybko, jak tylko jest to możliwe, natychmiast po otrzymaniu zawiadomienia, niezwłocznie

    • zgoda na odwiedzenie aresztowanego będzie udzielona zgodnie z ustawami i przepisami państwa pobytu, pod warunkiem że owe akty nie unieważniają tego uprawnienia konsula

    • brak jakiegokolwiek terminu dopuszczającego możliwość spotkania się konsula z aresztowanym obywatelem państwa wysyłającego, np. KW – konsulowie mają prawo odwiedzania obywateli państwa wysyłającego, którzy są pozbawieni wolności, rozmawiania i korespondowania z nimi oraz zapewniania im zastępstwa prawnego

  • organa ścigania państwa pobytu mają obowiązek umożliwić konsulowi odwiedzenie aresztowanego obywatela państwa wysyłającego w dokładnie określonym terminie, różne w różnych konwencjach: niezwłocznie, ale przed upływem trzech dni, nawet do 7 dni, od 2 do 12/15 dni

• Zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z 1970 – s. 135

• uprawnienia konsula do porozumiewania się z aresztowanymi obywatelami państwa wysyłającego powinny być wykonywane zgodnie z ustawodawstwem miejscowym, ale nie może ono utrudniać konsulowi wykonywania zleconych mu zadań

Doręczanie pism procesowych obywatelom państwa wysyłającego:

• na wniosek jakiego organu państwa wysyłającego; rozwiązania:

  • nie określa, kto może być nadawcą dokumentu, który ma być doręczony

  • nadawcami dokumentu mogą być organy sądowe państwa wysyłającego

  • mogą je przesyłać sądy lub inne właściwe organy

  • konsul doręcza pisma procesowe na wniosek właściwych organów państwa wysyłającego

• adresatami dokumentów procesowych są obywatele państwa wysyłającego; konsul może doręczać dokumenty również osobom państwa pobytu, jeżeli jest do tego upoważniony na podstawie umów międz. zawartych między państwami lub przepisów czy praktyki państwa pobytu

• brak regulacji sposobu doręczania pism – w zasadzie drogą pocztową za zwrotnym potwierdzeniem odbioru, może być także osobiście; nie należy wzywać do urzędu konsularnego w celu doręczenia dokumentów

• rodzaje dokumentów, które może wręczać konsul –pisma sądowe, pisma urzędowe, pisma, akty i dokumenty sądowe w sprawach cywilnych i karnych; pisma sądowe i pozasądowe

Przesłuchiwanie obywateli państwa wysyłającego:

• na wniosek organów państwa wysyłającego – przesłuchanie może być dokonane na wniosek prokuratora, sądów, a nawet organów administracji państwowej

• przesłuchiwani mogą być obywatele państwa wysyłającego przebywający czasowo bądź na stałe w państwie przyjmującym; przesłuchiwani mogą być obywatele państwa wysyłającego, bezpaństwowcy oraz osoby mające podwójne obywatelstwo pod warunkiem, że żadna z nich nie jest obywatelem państwa przyjmującego

• charakter przesłuchiwania obywateli państwa wysyłającego; rozwiązania:

  • przesłuchiwani mogą być jako strony świadkowie lub biegli, a nawet jako podejrzani

  • nie wskazuje wprost, w jakim charakterze mogą być przesłuchiwani

• przesłuchanie powinno odbyć z zachowaniem pewnych reguł

  • zeznanie może być dobrowolne

  • konsul nie może stosować przymusu ani grozić takowym

  • przesłuchanie odbywa się w sposób określony przez prawo karne procesowe państwa wysyłającego, a prawo wewnętrzne państwa pobytu nie sprzeciwia się temu

Reprezentowanie obywateli państwa wysyłającego przed sądami państwa przyjmującego:

• może być ono wykonywane tylko, gdy ustawodawstwo państwa pobytu na to zezwala, a jeżeli zezwala, to zakres i treść uprawnień konsula są również określone przez prawo tego państwa

• kategorie obywateli; rozwiązania:

  • konsul może reprezentować obywateli państwa wysyłającego przebywających czasowo lub na stałe w państwie przyjmującym

  • reprezentowane mogą być także interesy osób prawnych

• brak regulacji kwestii, czy konsul powinien posiadać specjalne upoważnienie reprezentowanej osoby – zwykle bez specjalnego pełnomocnictwa

• przed jakimi organami; rozwiązania:

  • przed organami państwa pobytu – ogólne

  • przed sądami i innymi organami państwa pobytu

• zakres uprawnień konsula; rozwiązania:

  • konsul ma prawo zastępować przed sądami i innymi organami państwa przyjmującego swoich obywateli, jeżeli ci z powodu nieobecności lub na skutek innych ważnych i uzasadnionych przyczyn nie są w stanie podjąć w odpowiednim czasie ochrony swoich praw i interesów

  • 2 zadania – osobiste zastępowanie swoich obywateli przed sądami państwa pobytu i zapewnienie im odpowiedniego zastępstwa prawnego

  • konsul poza zadaniami określonymi w drugim, ma obowiązek podjąć właściwe kroki w celu zapewnienia swojemu obywatelowi odpowiedniego zastępstwa prawnego w sytuacji, gdy nie jest on w stanie podjąć osobiście w odpowiednim czasie ochrony swoich praw i interesów

• działania praktyczne – powołanie adwokata, biegłego, tłumacza oraz zapewnienia doręczenia w terminie (zgodnie z prawem państwa pobytu) różnego rodzaju pism i dokumentów procesowych)

• kiedy kończy się zastępstwo prawne; rozwiązania:

  • gdy osoba zainteresowana ustanowi swojego pełnomocnika

  • gdy sama zapewni ochronę swoich praw i interesów w sprawie

Czynności notarialne:

• urzędnik konsularny jest uprawniony do wykonywania jedynie tych czynności, które zostały wyraźnie wymienione w umowie konsularnej; jeśli nie ma takiej umowy między państwami, czynności zgodne z ustawodawstwem państwa pobytu lub zgodne ze zwyczajem międz. lub akceptowane przez władze państwa

• zadaniem notariatu jest dokonywanie czynności notarialnych w celu realizacji funkcji określonej jako jurysdykcja prewencyjna lub dążenia do specyfikacji wielości funkcji przejawiających się w czuwaniu nad zgodnością obrotu cywilnego z obowiązującym prawem

• zakres uprawnień zróżnicowany; KW – do zadań urzędnika konsularnego należy działanie w charakterze notariusza, jeżeli nie sprzeciwiają się temu ustawy i inne przepisy państwa przyjmującego

• z wnioskiem o wykonanie czynności notarialnej może wystąpić obywatel państwa wysyłającego oraz wyjątkowo cudzoziemiec mający obywatelstwo innego państwa, podwójne obywatelstwo lub bezpaństwowiec

• konsul nie może w tej kwestii działać z urzędu, z własnej inicjatywy występować w roli notariusza

• szczegółowe uprawnienia – konsul może wykonywać określone czynności notarialne, ale pod warunkiem, że swoim działaniem nie narusza ustawodawstwa państwa wysyłającego – poświadczenia; rozwiązania

  • urzędnik konsularny może przyjmować, sporządzać i uwierzytelniać oświadczenia obywateli państwa wysyłającego i wydawać inne odpowiednie dokumenty

  • może sporządzać, uwierzytelniać, poświadczać, atestować oraz przechowywać w depozycie dokumenty obywateli państwa wysyłającego, ale pod dwoma warunkami – jeżeli dokumenty te będą używane i będą wywoływały skutki prawne tylko w państwie wysyłającym oraz nie będą dotyczyły nieruchomości w państwie pobytu

  • przyjmowanie, sporządzanie, uwierzytelnianie i przechowywanie w depozycie rozporządzeń ostatniej woli i innych dokumentów stwierdzających jednostronne czynności prawne obywateli państwa wysyłającego

• uprawnienie w zakresie umów zawieranych przez obywateli państwa wysyłającego; rozwiązania:

  • urzędnik konsularny może sporządzać, uwierzytelniać, a nawet przechowywać umowy, które zawierają między sobą obywatele państwa wysyłającego (o ile nie dotyczą nieruchomości w państwie pobytu)

  • konsul może sporządzać i uwierzytelniać różnego rodzaju akty i umowy bez względu na obywatelstwo osób będących stronami, jeżeli dokumenty dotyczą mienia lub spraw dot, państwa wysyłającego

  • urzędnik konsularny może sporządzać i uwierzytelniać umowy niezależnie od obywatelstwa osób będących ich stronami pod 2 warunkami – umowa odnosi się do mienia ruchomego lub prawa istniejącego w państwie wysyłającym oraz umowa wywołuje skutki prawne wyłącznie na terytorium tego państwa

  • urzędnik konsularny ma prawo sporządzać lub uwierzytelniać umowy zawierane między obywatelami państwa wysyłającego lub uwierzytelniać ich jednostronne akty

• uwierzytelnianie podpisów; rozwiązania:

  • konsul uprawniony jest do uwierzytelniania podpisów obywateli państwa wysyłającego

  • urzędnik konsularny może uwierzytelnić dokumenty, podpisy i pieczęcie na dokumentach obywateli państwa wysyłającego

  • urzędnik konsularny może uwierzytelniać podpisy złożone przez obywateli państwa wysyłającego na wszelkich dokumentach, poświadczać podpisy, kopie i tłumaczenia z dokumentów wydawanych przez władze, osoby urzędowe lub obywateli państwa macierzystego oraz uwierzytelniać podpisy i pieczęcie władz i urzędów państwa wysyłającego lub państwa pobytu na dokumentach jakiegokolwiek rodzaju

• legalizowanie tłumaczonych dokumentów wydawanych przez organy lub osoby urzędowe państwa wysyłającego lub państwa przyjmującego; rozwiązania:

  • konsul tłumaczy dokumenty i poświadcza zgodność tłumaczenia; dokumenty mogą być tłumaczone tylko na język urzędowy państwa wysyłającego lub pobytu, a tłumaczone dokumenty mogą być wydane przez władze jednego lub drugiego państwa

  • urzędnik konsularny jest upoważniony do tłumaczenia i legalizowania wszelkich aktów i dokumentów wydanych przez organy państwa wysyłającego lub przyjmującego oraz do poświadczenia tłumaczenia, odpisów i wyciągów z tych dokumentów

• konsul może wykonywać także inne czynności notarialne pod warunkiem, że są one zgodne z ustawodawstwem państwa wysyłającego lub zostały mu przez jego władze powierzone, o ile nie są sprzeczne z prawem państwa pobytu

• czynność notarialna przekazana do kompetencji konsulowi nie traci charakteru czynności notarialnej

• urzędnik konsularny może wykonywać czynności notarialne w swoim okręgu konsularnym – w urzędzie konsularnym, swoim mieszkaniu, na pokładzie statku morskiego lub powietrznego państwa wysyłającego

Przyjmowanie przedmiotów wartościowych do depozytu:

• jakie przedmioty; rozwiązania:

  • dokumenty, pieniądze i przedmioty wartościowe

  • ponadto inne walory, inne ruchomości, inne przedmioty, papiery wartościowe

  • praktyka codzienna – pieniądze i złote monety, kruszce szlachetne i wyrobny z nich, drogie kamienie, papiery wartościowe, przedmioty zabytkowe, obrazy i inne dobra kultury

• przyjmując przedmioty do depozytu konsul określa ich rzeczywistą wartość, która stanowić będzie podstawę do ustalenia wysokości opłaty konsularnej

• osoby uprawnione do złożenia depozytu – obywatel państwa wysyłającego przebywający czasowo lub na stałe w państwie przyjmującym, jeżeli owe przedmioty stanowią jego własność, ewentualnie może tego dokonać za niego osoba trzecia

• urzędnicy konsularni mogą przyjmować przedmioty z przeznaczeniem dla ich obywateli

• przyjęcie na przechowanie przedmiotów wartościowych może by dokonane przez konsula jedynie pod warunkiem, że nie jest to sprzeczne z ustawami i innymi przepisami państwa pobytu; przedmioty te mogą być z państwa przyjmującego jedynie z zachowaniem jego ustawodawstwa

• konsulowie mogą przyjmować do depozytu przedmioty wartościowe pod warunkiem, że ich złożenie na przechowanie nie ma na celu uchylenia się od zaspokojenia roszczenia lub skutków dochodzenia prowadzonego przez władze państwa pobytu

• depozyt konsularny nie wywołuje żadnego skutku w stosunkach cywilnoprawnych między dłużnikiem a wierzycielem

• prawo konsula do przyjmowania, w celu przekazania osobom uprawnionym, przedmiotów wartościowych zgubionych przez obywateli państwa wysyłającego podczas pobytu w państwie przyjmującym

Sprawy spadkowe

Powiadomienie o zgonie obywatela państwa wysyłającego:

• obowiązek władz państwa pobytu do możliwie szybkiego powiadomienia urzędu konsularnego o zgonie obywatela państwa wysyłającego na terytorium państwa pobytu (pobyt stały i czasowy); jeżeli o zgonie dowie się pierwszy urząd konsularny, musi powiadomić o tym władze miejscowe

• rozszerzenie tej kwestii; rozwiązania:

  • na władzach państwa przyjmującego ciąży obowiązek przekazania bezpłatnie konsulatowi odpisu aktu zgonu

  • do obowiązków władz pobytu należy przekazanie informacji o wartości masy spadkowej, spadkobiercach, ich adresach, a także o istnieniu testamentu

  • organy te powiadamiają również urząd konsularny w przypadku, gdy posiadają info, że po zmarłym pozostał majątek na terytorium innego państwa

Postępowanie z mieniem pozostawionym przez zmarłego obywatela państwa wysyłającego:

• w przypadku śmierci obywatela państwa wysyłającego, odpowiednie władze państwa pobytu przekazują bez specjalnego postępowania, ale za pokwitowaniem, urzędnikowi konsularnemu przedmioty i pieniądze pozostałe po nim

• urzędnik ten ma obowiązek pokryć ewentualne długi zaciągnięte przez zmarłą osobę podczas jej pobytu w państwie przyjmującym, ale tylko do wysokości wartości przekazanych mu przedmiotów

• jeśli przedmioty pozostawione przez zmarłego łatwo się psują lub ich przechowywanie naraża urząd konsularny na wysokie koszty, konsul powinien mieć prawo do sprzedania owych przedmiotów i przesłania uzyskanych pieniędzy właścicielowi

Powiadomienie o otwarciu spadku:

• gdy uprawnione władze miejscowe dowiedzą się o otwarciu spadku w wyniku zgonu w państwie pobytu obywatela państwa wysyłającego, spoczywa na nich obowiązek niezwłocznego poinformowania o tym fakcie właściwego urzędnika konsularnego

• powiadomienie dotyczy także przypadków, gdy właściwe organy państwa pobytu dowiedzą się o otwarciu na terytorium państwa trzeciego spadku, do którego jest uprawniony obywatel państwa wysyłającego

• lub gdy organy miejscowe uzyskają informację o otwarciu spadku po zmarłym w państwie przyjmującym obywatela państwa wysyłającego, który nie posiada spadkobiercy lub wykonawcy w państwie przyjmującym

• władze miejscowe powinny przekazać urzędnikowi konsularnemu podstawowe dane o zmarłym

Zabezpieczenie spadku:

• na władzach państwa przyjmującego ciąży obowiązek podjęcia odpowiednich kroków w celu zabezpieczenia znajdującego się w tym państwie spadku po obywatelu państwa wysyłającego

• o tym fakcie powinien być niezwłocznie poinformowany urzędnik konsularny, gdyż może on wówczas uczestniczyć przy wykonywaniu zabezpieczenia owego spadku

• konsul może prosić uprawnione władze państwa pobytu o podjęcie środków dla ochrony i administrowania dóbr spadkowych

• może też wejść w posiadanie spadku, administrować nim oraz wykonywać inne czynności z tym związane, ale tylko w takim zakresie, na jaki pozwala prawo miejscowe

• urzędnik konsularny może też występować do sądów i innych właściwych organów miejscowych z wnioskiem o zabezpieczenie mienia spodkowego

• organy państwa przyjmującego powinny podjąć odpowiednie środki przewidziane przez miejscowe prawo w celu ochrony spadku

• w sprawach odnośnie ochrony spadku urzędnik konsularny może współpracować z władzami miejscowymi

Reprezentowanie obywateli państwa wysyłającego przed sądami państwa przyjmującego w sprawach spadkowych:

• konsul jest uprawniony bez potrzeby przedłożenia specjalnego pełnomocnictwa, czyli z urzędu, do reprezentowania bezpośrednio lub za pośrednictwem swojego przedstawiciela przed sądami i innymi właściwymi organami państwa pobytu obywatela państwa macierzystego, uprawnionego do spadku lub mającego roszczenia do spadku w państwie przyjmującym

• konsul staje się pełnomocnikiem z chwilą, gdy uprawniony spadkobierca (obywatel państwa wysyłającego) jest nieobecny w państwie przyjmującym i nie ustanowił swojego pełnomocnika do prowadzenia sprawy

• w postępowaniu spadkowym na urzędniku konsularnym ciąży obowiązek przestrzegania ustawodawstwa miejscowego, ale nie może on ponosić osobistej odpowiedzialności przed sądem w żadnej sprawie spadkowej

• pełnomocnictwo konsula w postępowaniu spadkowym wygasa, gdy zainteresowany obywatel państwa wysyłającego lub jego pełnomocnik podejmą się sami bronić swych praw i interesów lub gdy postępowanie spadkowe skończyło się prawomocnym wyrokiem

Przekazanie spadku:

• po zakończeniu postępowania spadkowego w państwie przyjmującym ruchome mienie spadkowe lub kwoty pieniężne uzyskane ze sprzedaży ruchomego bądź nieruchomego dobra spadkowego, znajdującego się w państwie pobytu, które przypadło spadkobiercom będącym obywatelami państwa wysyłającego i w nim zamieszkałym lub w państwie trzecim – przekazuje się tym osobom

• jeżeli te osoby są nieobecne i nie ustanowiły pełnomocników, wspomniane mienie lub kwoty są wydane konsulowi państwa, którego są obywatelami

• mienie spadkowe powinno być przekazane konsulowi w ciągu trzech miesięcy po uregulowaniu wszystkich długów, opłat i podatków związanych ze spadkiem

• w przypadku spadku o małej wartości konsul z własnej inicjatywy może zwrócić się do władz państwa pobytu, aby przekazały mu mienie spadkowe; jeżeli go otrzyma, będzie miał prawo przekazać go uprawnionemu obywatelowi państwa macierzystego

Opieka i kuratela:

• konsulowi przysługują pewne uprawnienia w zakresie opieki nad małoletnimi i osobami niezdolnymi do działań prawnych lub osobami chorymi umysłowo

• obowiązek władz państwa przyjmującego do każdorazowego powiadamiania urzędu konsularnego obcego państwa w sytuacjach, w których zgodnie z obowiązującą konwencją konsularną zachodzi potrzeba ustanowienia opieki lub kurateli nad obywatelem państwa wysyłającego zamieszkałym w państwie pobytu; gdy tylko władze państwa przyjmującego dowiedzą się o takiej sytuacji

• opieką lub kuratelą mogą by objęci obywatele państwa wysyłającego, a w niektórych przypadkach mienie należące do nich; szczegółowe rozwiązania:

  • opieką lub kuratelą mogą być objęci obywatele państwa wysyłającego

    • tylko ci, którzy mają miejsce stałego pobytu na terytorium państwa przyjmującego

  • opieka lub kuratela może być ustanowiona nad obywatelami państwa wysyłającego, mającymi miejsce stałego pobytu lub majątek na terytorium państwa przyjmującego – mienie ruchome i nieruchome

  • opieką lub kuratelą mogą być objęci małoletni i inne osoby nie mające pełnej zdolności do czynności prawnych, będące obywatelami państwa wysyłającego zamieszkałymi w państwie przyjmującym

• rola władz państwa pobytu; rozwiązania:

  • organem właściwym do powołania opiekuna lub kuratora jest urząd konsularny; jest także uprawniony do kontroli sposobu, w jaki opiekun lub kurator wykonuje swoje obowiązki - stare

  • daleko idąca współpraca urzędu konsularnego z odpowiednimi władzami państwa pobytu w zorganizowaniu opieki lub kurateli nad obywatelem państwa wysyłającego

    • urzędnik konsularny może (zgodnie z prawem państwa pobytu) umawiać się z właściwymi władzami tego państwa w sprawie organizowania opieki i kurateli dla obywateli państwa macierzystego oraz zarządzanie mieniem należącym do tychże osób, które są nieobecne

    • konsul chroni interesy małoletnich i innych osób nie mających pełnej zdolności do czynności prawnych, obywateli państwa wysyłającego, szczególnie gdy zachodzi potrzeba ustanowienia nad nimi opieki lub kurateli

    • urzędnik konsularny może porozumiewać się w sprawach ustanowienia opieki lub kurateli z odpowiednimi władzami miejscowymi oraz proponować odpowiednią osobę na opiekuna lub kuratora

    • kierownik urzędu konsularnego może zwrócić się do sądu lub innego organu miejscowego w celu ustanowienia opiekuna lub kuratora nad majątkiem osoby nieobecnej, będącej obywatelem państwa wysyłającego

    • urzędnik konsularny może proponować sądom lub innym organom państwa pobytu właściwe osoby, aby działały jako opiekunowie lub kuratorzy obywateli państwa macierzystego konsula

• KW – ochrona, w granicach ustalonych przez ustawy i inne przepisy państwa pobytu, interesów małoletnich i innych osób nie posiadających pełnej zdolności do czynności prawnych obywateli państwa wysyłającego; w szczególności, gdy w stosunku do tych osób występuje konieczność ustanowienia opieki lub kurateli oraz gdy w konkretnej sytuacji zachodzi potrzeba ustanowienia opieki lub kurateli.