ELASTYCZNOŚĆ POPYTU I PODAŻY
Pojecie elastyczności popytu i podaży.
Współczynnik cenowej, mieszanej i dochodowej elastyczności popytu.
Elastyczność popytu punktowa i łukowa.
Współczynnik cenowej elastyczności podaży
ELASTYCZNOŚĆ to wrażliwość popytu i podaży na własne determinanty
ELASTYCZNOŚĆ POPYTU
$$\mathbf{E}_{\mathbf{\text{po}}}\mathbf{=}\frac{\mathbf{\text{procentowa\ zmiana\ popytu}}}{\mathbf{procentowa\ zmiana\ czynnika\ wplywajacego\ na\ popyt}}$$
ELASTYCZNOŚĆ PODAŻY
$$\mathbf{E}_{\mathbf{\text{pd}}}\mathbf{=}\frac{\mathbf{procentowa\ zmiana\ podazy}}{\mathbf{procentowa\ zmiana\ czynnika\ wplywajacego\ na\ podaz}}$$
PUNKTOWA ELASTYCZNOŚĆ CENOWA POPYTU to stosunek względnej (relatywnej) zmiany wielkości popytu na dany towar do bardzo małej, względnej (relatywnej) zmiany ceny tego towaru.
Mierzy się ją za pomocą WSPÓŁCZYNNIKA ELASTYCZNOŚCI CENOWEJ POPYTU który informuje, o ile procent zmieni się wielkość popytu na dany towar w skutek zmiany ceny tego towaru o 1%.
$$\mathbf{E}_{\mathbf{\text{po}}\mathbf{\ }\mathbf{\text{cenowa}}}\mathbf{=}\frac{\frac{\mathbf{\text{popyt}}\mathbf{\ }\mathbf{\text{ko}}\mathbf{n}\mathbf{\text{cowy}}\mathbf{-}\mathbf{\text{pocz}}\mathbf{a}\mathbf{\text{tkowy}}}{\mathbf{\text{popyt}}\mathbf{\ }\mathbf{\text{pocz}}\mathbf{a}\mathbf{\text{tkowy}}}}{\frac{\mathbf{\text{cena}}\mathbf{\ }\mathbf{\text{ko}}\mathbf{n}\mathbf{\text{cowa}}\mathbf{-}\mathbf{\text{pocz}}\mathbf{a}\mathbf{\text{tkowa}}}{\mathbf{\text{cena}}\mathbf{\ }\mathbf{\text{pocz}}\mathbf{a}\mathbf{\text{tkowa}}}}$$
Analizując zjawisko elastyczności cenowej popytu należy uzyskany z obliczeń wynik przyporządkować do danego przedziału, który pozwala na wyciągnięcie określonych wniosków dotyczących siły reakcji konsumentów i konsekwencji.
Ep = 0 → elastyczność sztywna
Jeżeli współczynnik Ep równa się 0 to elastyczność nie zachodzi i popyt jest sztywny.
Ep > −1
Jeżeli popyt jest większy od -1 to popyt jest mało elastyczny np. jeżeli cena wzrasta o 10% to wielkość popytu zmaleje o mniej niż 10%. Im mniejsza elastyczność cen popytu tym kąt nachylenia popytu mniejsza.
Ep=−1
Elastyczność jest wtedy proporcjonalna (jednostkowa). Jeżeli cena wzrasta o 10% to wielkość popytu zmaleje o 10%.
Ep< −1
Elastyczność cenowa popytu w tym przypadku jest duża, np. jeżeli cena wzrośnie o 10% to wielkość popytu zmaleje o więcej Niżo 10%.
Ep= −∞
Jest to popyt doskonale elastyczny, który może pojawiać się na rynku konkurencji doskonałej.
Elastyczność cenowa popytu może być wykorzystywana do analiz wpływu zmian cen sprzedaży na wielkość osiąganych utargów całkowitych.
ELASTYCZNOŚĆ CENOWA POPYTU zależy od:
LICZBY DOSTĘPNYCH SUBSTYTUTÓW dobra bądź usługi będącej przedmiotem badanego popytu; im większa liczba substytutów, tym elastyczność cenowa popytu większa;
Substytuty dają możliwość wyboru i – ewentualnie – łatwiejszej rezygnacji
z dotychczasowego przedmiotu zakupów; stwarzają też szanse na wzrost zakupów danego dobra, gdy substytuty drożeją.
CZASU, jakim dysponuje nabywca podejmujący decyzje zakupu; im dłuższy czas, tym wyższa elastyczność popytu – większa, bowiem szansa na znalezienie ewentualnego substytutu.
UDZIAŁ danego dobra czy usługi w CAŁKOWITYCH WYDATKACH nabywcy; im ten udział jest większy, tym popyt jest bardziej elastyczny.
SKUTECZNOŚCI AKCJI PROMOCYJNEJ produktu; skuteczna akcja edukacyjno – reklamowa prowadzi do obniżenia elastyczności cenowej popytu wskutek przyczynienia sie do wzrostu zaufania czy przywiązania do znaku firmowego.
ELASTYCZNOŚĆ CENOWA ŁUKOWA, dotycząca nieciągłych zmian i obliczana na
podstawie tabeli popytu (podaży), odnosi się do pewnego odcinka krzywej popytu
(podaży).
$$\mathbf{E}_{\mathbf{\text{po}}\mathbf{\ }\mathbf{lukowa}}\mathbf{=}\frac{\frac{\mathbf{\text{popyt}}\mathbf{\ }\mathbf{\text{ko}}\mathbf{n}\mathbf{\text{cowy}}\mathbf{-}\mathbf{\text{pocz}}\mathbf{a}\mathbf{\text{tkowy}}}{\frac{\mathbf{1}}{\mathbf{2}}\mathbf{(}\mathbf{\text{popyt}}\mathbf{\ }\mathbf{\text{pocz}}\mathbf{a}\mathbf{\text{tkowy}}\mathbf{+ koncowy)}}}{\frac{\mathbf{\text{cena}}\mathbf{\ }\mathbf{\text{ko}}\mathbf{n}\mathbf{\text{cowa}}\mathbf{-}\mathbf{\text{pocz}}\mathbf{a}\mathbf{\text{tkowa}}}{\frac{\mathbf{1}}{\mathbf{2}}\mathbf{(}\mathbf{\text{cena}}\mathbf{\ }\mathbf{\text{pocz}}\mathbf{a}\mathbf{\text{tkowa}}\mathbf{+ koncowa)}}}$$
MIESZANA ELASTYCZNOŚĆ POPYTU mierzy reakcję wielkości popytu na jedno dobro a zmianę ceny dobra pokrewnego.
$$\mathbf{E}_{\mathbf{m}}\mathbf{=}\frac{\frac{\mathbf{\text{popyt}}\mathbf{\ }\mathbf{\text{ko}}\mathbf{n}\mathbf{\text{cowy}}\mathbf{-}\mathbf{\text{pocz}}\mathbf{a}\mathbf{\text{tkowy}}}{\mathbf{\text{popyt}}\mathbf{\ }\mathbf{\text{pocz}}\mathbf{a}\mathbf{\text{tkowy}}}}{\frac{\mathbf{\text{cena}}\mathbf{\ }\mathbf{\text{ko}}\mathbf{n}\mathbf{\text{cowa}}\mathbf{-}\mathbf{\text{pocz}}\mathbf{a}\mathbf{\text{tkowa}}}{\mathbf{\text{cena}}\mathbf{\ }\mathbf{\text{pocz}}\mathbf{a}\mathbf{\text{tkowa}}}}$$
ELASTYCZNOSC DOCHODOWA POPYTU stosunek względnej zmiany rozmiarów popytu na określone dobro do względnej zmiany dochodu – siła reakcji popytu na zmianę dochodu.
$$\mathbf{E}_{\mathbf{\text{pod}}}\mathbf{=}\frac{\frac{\mathbf{\text{popyt}}\mathbf{\ }\mathbf{\text{ko}}\mathbf{n}\mathbf{cowy - popyt}\mathbf{\ }\mathbf{\text{pocz}}\mathbf{a}\mathbf{\text{tkowy}}}{\mathbf{\text{popyt}}\mathbf{\ }\mathbf{\text{pocz}}\mathbf{a}\mathbf{\text{tkowy}}}}{\frac{\mathbf{\text{doch}}\mathbf{o}\mathbf{d}\mathbf{\ }\mathbf{\text{ko}}\mathbf{n}\mathbf{cowy - doch}\mathbf{o}\mathbf{d}\mathbf{\ }\mathbf{\text{pocz}}\mathbf{a}\mathbf{\text{tkowy}}}{\mathbf{\text{doch}}\mathbf{o}\mathbf{d}\mathbf{\ }\mathbf{\text{pocz}}\mathbf{a}\mathbf{\text{tkowy}}}}$$
Dla:
Ei = 0 – popyt sztywny – dalszy wzrost dochodu nie wywołuje żadnej reakcji po stronie popytu
Ei < 0 – wzrost dochodów powoduje spadek popytu na dane dobro – dobro niższego rzędu [-]
Ei > 0 – wzrost dochodów powoduje wzrost popytu na dane dobro – dobro normalne [+]
Ei = 1 – popyt neutralny – wzrost dochodu wywołuje proporcjonalna reakcji po stronie popytu
Ei > 1 – wzrost procentowy wielkości popytu jest większy od procentowego wzrostu dochodu – dobro luksusowe
Ei < 1 – wzrost popytu jest wolniejszy w stosunku do wzrostu dochodu – dobro podstawowe